六股河古名“蒐(sou)濟河”,清朝(chao)時稱(cheng)(cheng)(cheng)“遂(sui)濟河”,也稱(cheng)(cheng)(cheng)“六州河”,民(min)國時始稱(cheng)(cheng)(cheng)“六股河”。
六股河(he)(he)(he)發(fa)(fa)源(yuan)(yuan)(yuan)于(yu)(yu)建昌縣(xian)谷杖(zhang)子(zi)(zi)(zi)鄉(xiang)(xiang)上(shang)柳杖(zhang)子(zi)(zi)(zi)西(xi)(xi)溝(gou)的(de)荒砬山下(xia)(xia)(xia)。源(yuan)(yuan)(yuan)水(shui)(shui)(shui)(shui)始呈(cheng)明水(shui)(shui)(shui)(shui)向(xiang)(xiang)(xiang)東(dong)(dong)北流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)2公(gong)(gong)里(li)便潛(qian)伏地(di)下(xia)(xia)(xia),至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)上(shang)柳杖(zhang)子(zi)(zi)(zi)又(you)(you)出(chu)現旺(wang)盛水(shui)(shui)(shui)(shui)向(xiang)(xiang)(xiang)東(dong)(dong)轉南(nan)(nan)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)去。到(dao)(dao)下(xia)(xia)(xia)柳杖(zhang)子(zi)(zi)(zi),源(yuan)(yuan)(yuan)水(shui)(shui)(shui)(shui)又(you)(you)潛(qian)伏地(di)下(xia)(xia)(xia)轉東(dong)(dong)南(nan)(nan)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu),直至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)楊樹(shu)(shu)底下(xia)(xia)(xia)又(you)(you)見明水(shui)(shui)(shui)(shui)。然后轉南(nan)(nan)偏(pian)(pian)西(xi)(xi)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)頭道河(he)(he)(he)西(xi)(xi),其間建有(you)紅旗(qi)小(xiao)型水(shui)(shui)(shui)(shui)庫。從(cong)此,河(he)(he)(he)水(shui)(shui)(shui)(shui)又(you)(you)潛(qian)伏地(di)下(xia)(xia)(xia)向(xiang)(xiang)(xiang)南(nan)(nan)偏(pian)(pian)西(xi)(xi)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu),到(dao)(dao)娘(niang)(niang)(niang)娘(niang)(niang)(niang)廟(miao)的(de)三家(jia)(jia)(戴杖(zhang)子(zi)(zi)(zi))才(cai)表露明水(shui)(shui)(shui)(shui)。先(xian)后納(na)入(ru)東(dong)(dong)來的(de)甘草(cao)溝(gou)嶺(ling)、逯杖(zhang)子(zi)(zi)(zi)川(chuan)(chuan)水(shui)(shui)(shui)(shui)和娘(niang)(niang)(niang)娘(niang)(niang)(niang)廟(miao)河(he)(he)(he)水(shui)(shui)(shui)(shui)(娘(niang)(niang)(niang)娘(niang)(niang)(niang)廟(miao)河(he)(he)(he)發(fa)(fa)源(yuan)(yuan)(yuan)于(yu)(yu)娘(niang)(niang)(niang)娘(niang)(niang)(niang)廟(miao)鄉(xiang)(xiang)的(de)石(shi)(shi)(shi)橋(qiao)北溝(gou),流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)長(chang)(chang)10公(gong)(gong)里(li))。明水(shui)(shui)(shui)(shui)向(xiang)(xiang)(xiang)西(xi)(xi)南(nan)(nan)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu),至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)玲瓏(long)塔(ta)東(dong)(dong)南(nan)(nan)匯入(ru)西(xi)(xi)來的(de)五(wu)道嶺(ling)河(he)(he)(he)水(shui)(shui)(shui)(shui)(發(fa)(fa)源(yuan)(yuan)(yuan)于(yu)(yu)玲瓏(long)塔(ta)鄉(xiang)(xiang)西(xi)(xi)五(wu)道嶺(ling)雞(ji)冠山下(xia)(xia)(xia),流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)長(chang)(chang)10公(gong)(gong)里(li))。河(he)(he)(he)水(shui)(shui)(shui)(shui)折轉南(nan)(nan)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)白塔(ta)子(zi)(zi)(zi),納(na)入(ru)西(xi)(xi)窩鋪(pu)和巴什罕川(chuan)(chuan)水(shui)(shui)(shui)(shui)(發(fa)(fa)源(yuan)(yuan)(yuan)于(yu)(yu)巴什罕鄉(xiang)(xiang)的(de)偏(pian)(pian)道子(zi)(zi)(zi)溝(gou)里(li),流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)長(chang)(chang)12公(gong)(gong)里(li))。在此,河(he)(he)(he)水(shui)(shui)(shui)(shui)轉向(xiang)(xiang)(xiang)東(dong)(dong)偏(pian)(pian)南(nan)(nan)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu),到(dao)(dao)后城(cheng)子(zi)(zi)(zi),有(you)楊樹(shu)(shu)溝(gou)、后營子(zi)(zi)(zi)、劉質彬溝(gou)等川(chuan)(chuan)水(shui)(shui)(shui)(shui)注(zhu)入(ru)。又(you)(you)南(nan)(nan)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)藥王廟(miao)鎮的(de)道沿子(zi)(zi)(zi),納(na)入(ru)小(xiao)德營子(zi)(zi)(zi)川(chuan)(chuan)水(shui)(shui)(shui)(shui)(又(you)(you)稱“大(da)(da)布袋(dai)子(zi)(zi)(zi)河(he)(he)(he)”,發(fa)(fa)源(yuan)(yuan)(yuan)于(yu)(yu)小(xiao)德營子(zi)(zi)(zi)鄉(xiang)(xiang)的(de)大(da)(da)石(shi)(shi)(shi)橋(qiao)獅子(zi)(zi)(zi)嶺(ling),流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)長(chang)(chang)15公(gong)(gong)里(li))、鴿子(zi)(zi)(zi)洞川(chuan)(chuan)水(shui)(shui)(shui)(shui)(又(you)(you)稱“龍泉河(he)(he)(he)”,發(fa)(fa)源(yuan)(yuan)(yuan)于(yu)(yu)鴿子(zi)(zi)(zi)洞鄉(xiang)(xiang)的(de)劉家(jia)(jia)屯溝(gou)里(li),流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)長(chang)(chang)19公(gong)(gong)里(li))及杜杖(zhang)子(zi)(zi)(zi)、三家(jia)(jia)溝(gou)等川(chuan)(chuan)水(shui)(shui)(shui)(shui)。河(he)(he)(he)水(shui)(shui)(shui)(shui)轉向(xiang)(xiang)(xiang)南(nan)(nan)偏(pian)(pian)西(xi)(xi)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu),至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)楊樹(shu)(shu)灣子(zi)(zi)(zi)鄉(xiang)(xiang)前營子(zi)(zi)(zi),有(you)樺樹(shu)(shu)溝(gou)、響水(shui)(shui)(shui)(shui)甸、沈家(jia)(jia)屯、馬駒(ju)溝(gou)和黑山科等川(chuan)(chuan)水(shui)(shui)(shui)(shui)(黑山科川(chuan)(chuan)水(shui)(shui)(shui)(shui),又(you)(you)叫(jiao)“毛(mao)河(he)(he)(he)”或“毛(mao)頭河(he)(he)(he)”,蒙古(gu)語稱“摩(mo)該圖河(he)(he)(he)”。發(fa)(fa)源(yuan)(yuan)(yuan)于(yu)(yu)雷家(jia)(jia)店(dian)鄉(xiang)(xiang)的(de)小(xiao)冰(bing)溝(gou),流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)長(chang)(chang)25.5公(gong)(gong)里(li),其間有(you)4座(zuo)小(xiao)型水(shui)(shui)(shui)(shui)庫)注(zhu)入(ru)。再向(xiang)(xiang)(xiang)西(xi)(xi)南(nan)(nan)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu),經大(da)(da)石(shi)(shi)(shi)門子(zi)(zi)(zi)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)八家(jia)(jia)子(zi)(zi)(zi)鎮的(de)松樹(shu)(shu)排子(zi)(zi)(zi),又(you)(you)轉向(xiang)(xiang)(xiang)東(dong)(dong)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu),納(na)入(ru)大(da)(da)屯河(he)(he)(he)(“葫蘆(lu)素河(he)(he)(he)”,蒙古(gu)名(ming)稱“呼魯伯(bo)楚特河(he)(he)(he)”,發(fa)(fa)源(yuan)(yuan)(yuan)于(yu)(yu)養馬甸子(zi)(zi)(zi)鄉(xiang)(xiang)的(de)田屯,流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)長(chang)(chang)23公(gong)(gong)里(li))和青石(shi)(shi)(shi)嶺(ling)川(chuan)(chuan)水(shui)(shui)(shui)(shui)。從(cong)此,河(he)(he)(he)水(shui)(shui)(shui)(shui)繼(ji)續(xu)向(xiang)(xiang)(xiang)東(dong)(dong)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu),轉兩個回形彎后又(you)(you)轉向(xiang)(xiang)(xiang)南(nan)(nan)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu),到(dao)(dao)建昌縣(xian)的(de)梨樹(shu)(shu)溝(gou)門出(chu)縣(xian)境,沿興城(cheng)市和綏中縣(xian)的(de)交界向(xiang)(xiang)(xiang)東(dong)(dong)南(nan)(nan)流(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)(liu)下(xia)(xia)(xia),至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)二海口注(zhu)入(ru)渤(bo)海。
六股(gu)河(he)(he)在建(jian)(jian)昌縣境(jing)內總(zong)流(liu)(liu)(liu)長為(wei)98公里,流(liu)(liu)(liu)經(jing)16個鄉(鎮(zhen)),185個行政(zheng)村,中間建(jian)(jian)有中、小型水(shui)庫10座(zuo),流(liu)(liu)(liu)域面(mian)積為(wei)1722.9平方(fang)公里,多年平均徑流(liu)(liu)(liu)量為(wei)2.43億立方(fang)米(mi)(mi)/秒,最(zui)大(da)洪(hong)水(shui)流(liu)(liu)(liu)量為(wei)1200立方(fang)米(mi)(mi)/秒。主要支流(liu)(liu)(liu)有娘(niang)娘(niang)廟河(he)(he)、五道(dao)嶺河(he)(he)、巴仁罕川(chuan)水(shui)、小德營子(zi)川(chuan)水(shui)、鴿(ge)子(zi)洞(dong)川(chuan)水(shui)、黑山(shan)科川(chuan)水(shui)、大(da)屯河(he)(he)等。
六(liu)股河(he)資源豐富(fu),除(chu)能發電、灌溉外,還盛產元(yuan)魚、鯽魚、白鰾(biao)、泥(ni)鰍、花練、紅眼馬口(kou)魚及螃(pang)蟹(xie)、毛蝦等,特別是(shi)元(yuan)魚,不(bu)僅(jin)聞名全國,還出口(kou)日本。
六股河(he)源(yuan)頭在建(jian)昌縣谷杖子(zi)鄉(xiang)西北(bei)境的930高地,曲折南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)流約80公(gong)里,至(zhi)(zhi)蔣(jiang)家屯(tun)東(dong),轉(zhuan)西南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan),成為建(jian)昌與興(xing)城之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)界。至(zhi)(zhi)門西屯(tun)西,又(you)(you)轉(zhuan)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)成為興(xing)綏之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)界。右受(shou)(shou)(shou)八家子(zi)河(he)。轉(zhuan)東(dong),左(zuo)受(shou)(shou)(shou)東(dong)門河(he)。轉(zhuan)東(dong)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)至(zhi)(zhi)嶺后屯(tun)北(bei),又(you)(you)轉(zhuan)東(dong)北(bei),左(zuo)受(shou)(shou)(shou)三道(dao)溝河(he)。東(dong)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)流,至(zhi)(zhi)西邊屯(tun)東(dong)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan),右受(shou)(shou)(shou)寬(kuan)邦河(he)。至(zhi)(zhi)胡家屯(tun)西南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan),右受(shou)(shou)(shou)黑水河(he)。又(you)(you)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)經老虎山(shan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)東(dong),左(zuo)受(shou)(shou)(shou)靳家河(he)。又(you)(you)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)經牛彥章之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)東(dong),朝(chao)陽寺(si)山(shan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)西,轉(zhuan)東(dong)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan),至(zhi)(zhi)香磨之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)西,右受(shou)(shou)(shou)王寶河(he),水量大增。至(zhi)(zhi)綏中(zhong)鎮東(dong)北(bei),右受(shou)(shou)(shou)沙河(he)(花營河(he))。穿京哈公(gong)路橋(qiao)和沈山(shan)鐵路橋(qiao),經凌家屯(tun)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)北(bei),青龍寺(si)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan),賈河(he)沿西南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan),海(hai)(hai)泉寨東(dong)北(bei),蛇(she)山(shan)屯(tun)西南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan),寶倉屯(tun)東(dong)北(bei),張莊子(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan),大漁(yu)場之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)北(bei),東(dong)流入海(hai)(hai)。河(he)口處有大、小(xiao)兩個沙洲(zhou),逐漸淤漲。
六(liu)股(gu)河發(fa)源(yuan)于建昌(chang)縣谷杖子鄉(xiang)上柳杖子西溝的荒砬山下。源(yuan)水(shui)(shui)(shui)始呈(cheng)明(ming)(ming)水(shui)(shui)(shui)向(xiang)東(dong)北流(liu)2公里便潛伏(fu)地下,至上柳杖子又(you)出現旺(wang)盛水(shui)(shui)(shui)向(xiang)東(dong)轉(zhuan)(zhuan)南(nan)流(liu)去。到(dao)下柳杖子,源(yuan)水(shui)(shui)(shui)又(you)潛伏(fu)地下轉(zhuan)(zhuan)東(dong)南(nan)流(liu),直至楊樹底(di)下又(you)見(jian)明(ming)(ming)水(shui)(shui)(shui)。然后轉(zhuan)(zhuan)南(nan)偏西流(liu)至頭(tou)道河西,其(qi)間(jian)建有紅(hong)旗小型水(shui)(shui)(shui)庫。從此,河水(shui)(shui)(shui)又(you)潛伏(fu)地下向(xiang)南(nan)偏西流(liu),到(dao)娘娘廟的三家(戴(dai)杖子)才表露明(ming)(ming)水(shui)(shui)(shui)。
六股(gu)(gu)河干(gan)流(liu)全長153公里,在葫蘆島市境(jing)內,共納支流(liu)11條。其(qi)(qi)中左側(ce)(興城縣)7條,右(you)側(ce)(綏(sui)中縣)4條。左側(ce)支流(liu)都較小。六股(gu)(gu)河流(liu)域面積為3267平方公里,其(qi)(qi)中綏(sui)中縣部(bu)分為862.2平方公里,興城縣部(bu)分為490.8平方公里。六股(gu)(gu)河平均(jun)年輸(shu)水量為6.84億(yi)立方米,最多年輸(shu)水量為16.67億(yi)立方米(1969年)。
在(zai)綏中(zhong)縣的常(chang)家溝、巫家河沿、城(cheng)后(hou)村、寶倉屯和(he)興城(cheng)縣的西門村、南(nan)頭道河子、賈河沿、大蛇(she)山(shan)、張莊子等地都建有提水設施(shi)。六股(gu)河屬山(shan)溪性河流,每到汛期,漲(zhang)落無(wu)常(chang)。中(zhong)下游的險要地段都筑(zhu)有河堤(di)和(he)丁字壩,以防(fang)洪水。平(ping)時水深約為0.5米,河底多(duo)石,各道口都可涉渡。冬(dong)季(ji)中(zhong)下游河水往(wang)往(wang)不(bu)會(hui)全部封凍,重(zhong)車(che)不(bu)易通過。