芒果视频

網站分類
登錄 |    
《山海經》
0 票數:0 #文學名著#
《山海經》是中國志怪古籍,大體是戰國中后期到漢代初中期的楚國或巴蜀人所作。也是一部荒誕不經的奇書。該書作者不詳,古人認為該書是“戰國好奇之士取《穆王傳》。現代學者也均認為成書并非一時,作者亦非一人。《山海經》全書現存18篇,其余篇章內容早佚。原共22篇約32650字。共藏山經5篇、海外經4篇、海內經5篇、大荒經4篇。《漢書·藝文志》作13篇,未把晚出的大荒經和海內經計算在內。山海經內容主要是民間傳說中的地理知識,包括山川、道里、民族、物產、藥物、祭祀、巫醫等。
  • 中文名: 山海(hai)經
  • 外文名: the Classic of Mountains and Rivers
  • 類型: 古籍文獻
  • 作者: 佚名
詳細(xi)介紹 PROFILE +

《山海經》是(shi)中國志(zhi)怪古籍,大體是(shi)戰(zhan)國中后期到(dao)漢代(dai)初(chu)中期的楚國或巴(ba)蜀人所(suo)作(zuo)。也是(shi)一部荒誕不(bu)經的奇書(shu)。該書(shu)作(zuo)者不(bu)詳,古人認(ren)為(wei)該書(shu)是(shi)“戰(zhan)國好奇之士(shi)取《穆(mu)王傳》 , 雜錄《莊》、《列(lie)》 、《離騷》 、《周書(shu)》、《晉(jin)乘》以成者” 。現(xian)代(dai)學者也均(jun)認(ren)為(wei)成書(shu)并非一時,作(zuo)者亦(yi)非一人。

《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)》全書現存(cun)18篇(pian),其余(yu)篇(pian)章內(nei)(nei)容(rong)早(zao)佚。原共22篇(pian)約(yue)32650字。共藏山(shan)經(jing)(jing)5篇(pian)、海(hai)(hai)(hai)外經(jing)(jing)4篇(pian)、海(hai)(hai)(hai)內(nei)(nei)經(jing)(jing)5篇(pian)、大荒經(jing)(jing)4篇(pian)。《漢書·藝(yi)文志(zhi)》作13篇(pian),未(wei)把晚出(chu)的(de)(de)大荒經(jing)(jing)和(he)海(hai)(hai)(hai)內(nei)(nei)經(jing)(jing)計算在內(nei)(nei)。山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)內(nei)(nei)容(rong)主要(yao)是民間傳說中的(de)(de)地理知(zhi)識,包括山(shan)川、道里、民族(zu)、物產、藥物、祭祀、巫醫等(deng)。保存(cun)了(le)包括夸父逐日、女媧補天、精衛填海(hai)(hai)(hai)、大禹(yu)治水(shui)等(deng)不少膾(kuai)炙(zhi)人口的(de)(de)遠(yuan)古神話傳說和(he)寓言故事。

《山(shan)海(hai)經》具有非凡的(de)(de)文(wen)獻價值,對中(zhong)(zhong)國古代歷史、地理(li)、文(wen)化、中(zhong)(zhong)外交通(tong)、民俗、神話等的(de)(de)研究,均有參考,其中(zhong)(zhong)的(de)(de)礦物記錄,更是世界上最早的(de)(de)有關(guan)文(wen)獻。

《山(shan)海(hai)經(jing)》版本復雜,現(xian)可見最早版本為晉(jin)代(dai)(dai)郭(guo)璞《山(shan)海(hai)經(jing)傳》。但《山(shan)海(hai)經(jing)》的(de)書(shu)名(ming)《史(shi)記》便有提及,最早收錄書(shu)目的(de)是(shi)(shi)《漢書(shu)·藝文(wen)志》。至于其真正作者,前(qian)人有認(ren)為是(shi)(shi)禹、伯益、夷堅,經(jing)西漢劉(liu)向(xiang)、劉(liu)歆編校(xiao),才形成(cheng)傳世書(shu)籍,現(xian)多認(ren)為,具體成(cheng)書(shu)年代(dai)(dai)及作者已無從確證。

對于(yu)《山海(hai)經》的(de)(de)內容性質,古今學者有著(zhu)不同的(de)(de)認識,如司馬遷直言其內容過于(yu)荒誕無(wu)稽,所以作(zuo)史時(shi)不敢以為參(can)考,如魯迅認為“巫覡、方(fang)士(shi)之書”。現大多數學者認為,《山海(hai)經》是一部早期(qi)有價值的(de)(de)地理(li)著(zhu)作(zuo)。

簡介

《山(shan)海(hai)經》是一(yi)部記載(zai)中國(guo)古代(dai)神話、地理、植物(wu)、動物(wu)、礦物(wu)、物(wu)產、巫術(shu)、宗(zong)教(jiao)、醫藥、民俗(su)、民族(zu)的(de)著(zhu)作,反映的(de)文化現象地負(fu)海(hai)涵、包(bao)羅萬匯。除了保(bao)存著(zhu)豐(feng)富的(de)神話資料之外,還涉(she)及到多(duo)種學(xue)(xue)(xue)(xue)術(shu)領域,例如(ru):哲學(xue)(xue)(xue)(xue)、美學(xue)(xue)(xue)(xue)、宗(zong)教(jiao)、歷史、地理、天文、氣(qi)象、醫藥、動物(wu)、植物(wu)、礦物(wu)、民俗(su)學(xue)(xue)(xue)(xue)、民族(zu)學(xue)(xue)(xue)(xue)、地質學(xue)(xue)(xue)(xue)、海(hai)洋學(xue)(xue)(xue)(xue)、心理學(xue)(xue)(xue)(xue)、人類學(xue)(xue)(xue)(xue)……等等,可謂汪洋宏肆,有如(ru)海(hai)日。在古代(dai)文化、科技和交通不發(fa)達的(de)情況下(xia),《山(shan)海(hai)經》是中國(guo)記載(zai)神話最(zui)多(duo)的(de)一(yi)部奇書(shu),也是一(yi)部地理知(zhi)識(shi)方面(mian)的(de)百科全書(shu)。

最早提(ti)到《山海(hai)經(jing)》的(de)是司馬遷(qian),其《史(shi)記·大宛列傳(chuan)》中說(shuo),《禹本紀》和《山海(hai)經(jing)》中的(de)內容(rong)過于(yu)荒誕無稽,所以作史(shi)時不敢(gan)以為參考。并在《大宛列傳(chuan)》中指出《山海(hai)經(jing)》與當時現實(shi)地理(li)不符(fu)。

最(zui)早(zao)整(zheng)理《山(shan)海經》的(de)西(xi)漢劉(liu)(liu)歆(xin),在其《上(shang)山(shan)海經表(biao)》中(zhong)認為此(ci)(ci)書(shu)是(shi)三代(dai)(dai)時所作(zuo)。他說:《山(shan)海經》這(zhe)本(ben)書(shu),產生(sheng)于堯舜禹(yu)的(de)時代(dai)(dai)……禹(yu)把(ba)天(tian)下(xia)劃分(fen)(fen)成九州,益(yi)與伯(bo)翳(yi)等人(ren)區分(fen)(fen)萬物的(de)本(ben)質(zhi),寫(xie)出了(le)(le)《山(shan)海經》。劉(liu)(liu)歆(xin)這(zhe)一說法是(shi)受到《列(lie)(lie)(lie)子》的(de)影響。《列(lie)(lie)(lie)子·湯問第五(wu)》中(zhong),夏革回(hui)答湯的(de)疑問,提到了(le)(le)五(wu)座大山(shan)及山(shan)上(shang)的(de)特(te)產,此(ci)(ci)外(wai)還有(you)怪(guai)異(yi)之(zhi)物,這(zhe)和《山(shan)海經》記(ji)載地理、特(te)產以(yi)及怪(guai)物的(de)寫(xie)法相似。同時,《列(lie)(lie)(lie)子》中(zhong)又(you)說這(zhe)些怪(guai)物是(shi)大禹(yu)治(zhi)水周行天(tian)下(xia)時親(qin)眼(yan)見過的(de),他的(de)臣子伯(bo)翳(yi)了(le)(le)解這(zhe)些怪(guai)物,夷堅聽說之(zhi)后把(ba)這(zhe)些怪(guai)物記(ji)了(le)(le)下(xia)來。因此(ci)(ci),這(zhe)種說法就影響到劉(liu)(liu)歆(xin)以(yi)上(shang)的(de)論斷。其后,王充《論衡·別通篇》、趙嘩(hua)《吳(wu)越(yue)春秋》等都持這(zhe)種觀點。

大約是從(cong)戰國中(zhong)后期到漢(han)代初中(zhong)葉,楚國和巴蜀(shu)地方(fang)的(de)人(ren)所(suo)作(zuo),現代中(zhong)國學者(zhe)(zhe)一般認為(wei)《山(shan)海經(jing)(jing)》成書非(fei)一時,作(zuo)者(zhe)(zhe)亦非(fei)一人(ren),是一部(bu)上古時期荒誕不經(jing)(jing)的(de)奇書,也(ye)有人(ren)認為(wei)是古代山(shan)水物志(zhi)。經(jing)(jing)西漢(han)劉向、劉歆父(fu)子編(bian)校時,才(cai)合編(bian)在一起。宋人(ren)胡應(ying)麟認為(wei)該(gai)書是“戰國好奇之士取《穆王傳》 , 雜(za)錄《莊》 、 《列》 、 《離騷》 、 《周書》 、 《晉乘》以成者(zhe)(zhe)” ⑥ 。

全書18篇,《山經》五(wu)篇是為一組,以四方山川為綱,記述內容包括(kuo)古(gu)史(shi)、草木、鳥獸、神話、宗教等。依南、西、北、東、中的(de)(de)方位次序分篇,每篇又分若(ruo)干(gan)節,前一節和(he)后一節又用有關(guan)聯(lian)的(de)(de)語句相承接,使篇節間的(de)(de)關(guan)系表(biao)現的(de)(de)非常清楚。

《海(hai)經(jing)》中的(de)(de)《海(hai)外經(jing)》五篇是(shi)為一組(zu),主(zhu)要記(ji)載海(hai)外各(ge)國(guo)(guo)(guo)的(de)(de)奇異(yi)風(feng)貌;《海(hai)內(nei)經(jing)》5篇為一組(zu),主(zhu)要記(ji)載海(hai)內(nei)的(de)(de)神奇事物,《大荒經(jing)》五篇為一組(zu),主(zhu)要記(ji)載了(le)與黃帝、女(nv)媧和(he)大禹等(deng)有關的(de)(de)許多(duo)重要神話(hua)資料,反映(ying)了(le)中華(hua)民族的(de)(de)英(ying)雄氣(qi)概。《海(hai)經(jing)》以上每組(zu)的(de)(de)組(zu)織結構,皆自具首尾,前后(hou)貫串,有綱有目,除著錄地理(li)(li)方(fang)位外,還記(ji)載遠國(guo)(guo)(guo)異(yi)人的(de)(de)狀貌和(he)風(feng)俗。第18篇《海(hai)內(nei)經(jing)》是(shi)《山(shan)海(hai)經(jing)》地理(li)(li)狀況(kuang)的(de)(de)總(zong)(zong)結,總(zong)(zong)結中國(guo)(guo)(guo)境內(nei)地理(li)(li)形勢分野、山(shan)系、水系、開拓區(qu)域分布(bu);農作物生產;井的(de)(de)發(fa)明;樂器制作;民族遷徙(xi);江域開發(fa)以及中國(guo)(guo)(guo)洲土安定(ding)發(fa)展(zhan)形成的(de)(de)基本格局。

《山海(hai)經(jing)》全書(shu)記載了約40個(ge)(ge)邦(bang)國,550座山,300條水道,100多位歷史人物,400多個(ge)(ge)神(shen)怪畏獸,該書(shu)總體按照(zhao)地區(qu)不按時間把(ba)這些事(shi)物一一記錄。所(suo)記事(shi)物大(da)部(bu)分由南開始(《大(da)荒(huang)經(jing)》由東(dong)開始,故有學者認(ren)為是南、西、北、東(dong)的方位順序與(yu)遠古上南下北同,故《大(da)荒(huang)經(jing)》由東(dong)開始,則(ze)可能是后(hou)(hou)人的改動(dong)調整),然(ran)后(hou)(hou)向西,再向北,最后(hou)(hou)到達大(da)陸(九州(zhou))中部(bu)。九州(zhou)四圍被東(dong)海(hai)、西海(hai)、南海(hai)、北海(hai)所(suo)包圍。

關于(yu)《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)》全(quan)書(shu)(shu)涉及(ji)的(de)(de)(de)地(di)域范圍及(ji)相關物事(shi)虛(xu)實(shi)(shi)(shi),歷(li)來(lai)眾說(shuo)(shuo)紛紜。很多學者都認為(wei)(wei)(wei)是(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)次國(guo)家地(di)理大(da)普(pu)查之后的(de)(de)(de)文獻記載(zai),有一(yi)(yi)(yi)些確實(shi)(shi)(shi)能(neng)確定下來(lai),比(bi)如黃河(he)、渭河(he)、華(hua)山(shan)(shan)(shan)(shan)等(deng)等(deng),地(di)理位置與(yu)(yu)現實(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)大(da)體一(yi)(yi)(yi)致(zhi)。事(shi)實(shi)(shi)(shi)上,即使是(shi)(shi)(shi)《五(wu)藏(zang)山(shan)(shan)(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)》,也與(yu)(yu)整體格局(ju)和現實(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)山(shan)(shan)(shan)(shan)川不合,至今為(wei)(wei)(wei)止,尚未有誰(shui)能(neng)令人信服地(di)將這些山(shan)(shan)(shan)(shan)川一(yi)(yi)(yi)一(yi)(yi)(yi)坐實(shi)(shi)(shi)。就連(lian)司(si)馬遷寫《史(shi)記》時(shi)也認為(wei)(wei)(wei):《禹本紀》和《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)》中的(de)(de)(de)內容過于(yu)荒誕無(wu)(wu)(wu)稽(ji)(ji),所以(yi)作史(shi)時(shi)不敢(gan)以(yi)為(wei)(wei)(wei)參考。并在(zai)《大(da)宛列傳》中指出《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)》與(yu)(yu)當時(shi)現實(shi)(shi)(shi)地(di)理不符。然而,《五(wu)藏(zang)山(shan)(shan)(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)》所描述的(de)(de)(de)山(shan)(shan)(shan)(shan)川有些是(shi)(shi)(shi)存在(zai)的(de)(de)(de),特別是(shi)(shi)(shi)《中山(shan)(shan)(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)》里的(de)(de)(de)山(shan)(shan)(shan)(shan),《五(wu)藏(zang)山(shan)(shan)(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)》(即“山(shan)(shan)(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)”)本是(shi)(shi)(shi)以(yi)一(yi)(yi)(yi)些真(zhen)實(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)山(shan)(shan)(shan)(shan)川為(wei)(wei)(wei)基礎來(lai)敘事(shi)的(de)(de)(de),但(dan)說(shuo)(shuo)到荒遠無(wu)(wu)(wu)稽(ji)(ji)的(de)(de)(de)極地(di),已(yi)是(shi)(shi)(shi)無(wu)(wu)(wu)能(neng)為(wei)(wei)(wei)力(li),只能(neng)憑(ping)借想象向壁虛(xu)構(gou)了。到清人編《四庫全(quan)書(shu)(shu)》 , 則說(shuo)(shuo)其“侈(chi)談神(shen)怪 , 百無(wu)(wu)(wu)一(yi)(yi)(yi)真(zhen) , 是(shi)(shi)(shi)直小說(shuo)(shuo)之祖耳。入之史(shi)部 , 未為(wei)(wei)(wei)允也” ; 遂改列子部小說(shuo)(shuo)家類。

編章結構

在班(ban)固《漢書(shu)·藝(yi)文(wen)志(zhi)》中,著錄(lu)有(you)“《山海經(jing)》十三(san)(san)篇(pian)”,并將其列為“數術略”中“形法”類之(zhi)首(shou),但所(suo)列僅目,內容早佚。傳世《山海經(jing)》全書(shu)篇(pian)幅不大,不到三(san)(san)萬(wan)二千字,包(bao)括《山經(jing)》和《海經(jing)》兩大部分(fen)。

《山(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》分(fen)(fen)(fen)為《南(nan)山(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《西(xi)山(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《北山(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《東山(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《中山(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》5個(ge)(ge)部(bu)(bu)分(fen)(fen)(fen),故《山(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》又(you)稱作(zuo)《五臧(zang)山(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》(或作(zuo)《五藏山(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》,臧(zang)、藏為古(gu)今字)。《海(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》分(fen)(fen)(fen)為《海(hai)(hai)(hai)(hai)外(wai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《海(hai)(hai)(hai)(hai)內(nei)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《大(da)(da)荒(huang)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》。《海(hai)(hai)(hai)(hai)外(wai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》包括《海(hai)(hai)(hai)(hai)外(wai)南(nan)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《海(hai)(hai)(hai)(hai)外(wai)西(xi)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《海(hai)(hai)(hai)(hai)外(wai)北經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《海(hai)(hai)(hai)(hai)外(wai)東經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》4個(ge)(ge)部(bu)(bu)分(fen)(fen)(fen);《海(hai)(hai)(hai)(hai)內(nei)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》包括《海(hai)(hai)(hai)(hai)內(nei)南(nan)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《海(hai)(hai)(hai)(hai)內(nei)西(xi)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《海(hai)(hai)(hai)(hai)內(nei)北經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《海(hai)(hai)(hai)(hai)內(nei)東經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》4個(ge)(ge)部(bu)(bu)分(fen)(fen)(fen);《大(da)(da)荒(huang)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》包括《大(da)(da)荒(huang)東經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《大(da)(da)荒(huang)南(nan)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《大(da)(da)荒(huang)西(xi)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《大(da)(da)荒(huang)北經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》、《海(hai)(hai)(hai)(hai)內(nei)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》5個(ge)(ge)部(bu)(bu)分(fen)(fen)(fen)。

《山(shan)海(hai)經(jing)(jing)》的(de)(de)篇(pian)(pian)章(zhang)結構與眾(zhong)不同(tong)。除《大荒(huang)經(jing)(jing)》以(yi)下五篇(pian)(pian)外,其方(fang)(fang)位展開順(shun)序不是習以(yi)為常的(de)(de)東、南、西(xi)、北,而是有悖常法的(de)(de)南、西(xi)、北、東。蒙文通曾經(jing)(jing)據(ju)此(ci)為論據(ju)之一(yi)指(zhi)出,《山(shan)海(hai)經(jing)(jing)》是古代南方(fang)(fang)(即古巴蜀(shu)和楚)人(ren)的(de)(de)作品(pin),故(gu)在篇(pian)(pian)章(zhang)安排上(shang)以(yi)南方(fang)(fang)為首,后(hou)人(ren)也多(duo)襲其說。但是,先秦(qin)典籍(ji)甚多(duo),經(jing)(jing)現代學者梳理后(hou),并未見到有與此(ci)類(lei)似的(de)(de)事(shi)例,因此(ci),倘若單憑(ping)此(ci)點,今(jin)人(ren)少有采(cai)信(xin)。

《山海經》內(nei)容編目

山經

01南山經

02西山經

03北山經

04東山經

05中山經

亦稱(cheng)“五藏山(shan)經”

海經

06海外南經

07海外西經

08海外北經

09海外東經

亦稱“海外經”

10海內南經

11海內西經

12海內北經

13海內東經

亦稱“海內經”

14大荒東經

15大荒南經

16大荒西經

17大荒北經

18海內經

亦稱“大荒經”

文獻價值

《山海經》是一部(bu)充滿(man)著(zhu)神奇色彩的(de)著(zhu)作,內容無奇不(bu)有(you),無所不(bu)包,蘊藏(zang)著(zhu)豐富(fu)的(de)地(di)理學(xue)、神話學(xue)、民俗學(xue)、科(ke)(ke)學(xue)史、宗教學(xue)、民族學(xue)、醫學(xue)等學(xue)科(ke)(ke)的(de)寶貴資料,它的(de)學(xue)術價(jia)值涉及多個學(xue)科(ke)(ke)領域,它大量(liang)地(di)、有(you)條序地(di)記載(zai)了當(dang)時中國的(de)自然地(di)理要(yao)素及人文(wen)地(di)理的(de)內容,如山系、水文(wen)、動物、植物、礦藏(zang)、國家(jia)地(di)理、經濟(ji)、社會文(wen)化風俗等,細心鉆研,深入探討,就不(bu)愁沒有(you)新發(fa)現。

地理學

《山海(hai)經》雖然(ran)不是純粹的(de)地(di)理(li)書,但其地(di)理(li)學內(nei)涵是第(di)一位的(de),它從各(ge)(ge)個方向有秩序、有條理(li)地(di)記(ji)敘各(ge)(ge)地(di)的(de)地(di)理(li)特(te)征,包(bao)括自(zi)然(ran)地(di)理(li)特(te)征和(he)人文地(di)理(li)特(te)征。

首先(xian),《山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)》有(you)自然(ran)地(di)(di)理記(ji)述(shu)。這(zhe)包括記(ji)載了(le)許(xu)(xu)許(xu)(xu)多多的(de)(de)(de)山(shan)(shan)(shan),如“堂庭之(zhi)山(shan)(shan)(shan)”、“杻陽之(zhi)山(shan)(shan)(shan)”、“青丘之(zhi)山(shan)(shan)(shan)”、“箕尾之(zhi)山(shan)(shan)(shan)”等,而每座(zuo)山(shan)(shan)(shan)的(de)(de)(de)命(ming)名是根據(ju)山(shan)(shan)(shan)的(de)(de)(de)地(di)(di)貌而定的(de)(de)(de),這(zhe)些山(shan)(shan)(shan)也(ye)(ye)體現了(le)山(shan)(shan)(shan)系的(de)(de)(de)走勢;以及(ji)極其豐富的(de)(de)(de)水文記(ji)載,河(he)(he)流(liu)大都記(ji)明了(le)源頭和注(zhu)入(ru)之(zhi)處,河(he)(he)流(liu)的(de)(de)(de)發源地(di)(di)可以在某一山(shan)(shan)(shan)麓,而它(ta)的(de)(de)(de)注(zhu)入(ru)處卻遠離此山(shan)(shan)(shan),記(ji)述(shu)者(zhe)對于水文記(ji)載時也(ye)(ye)注(zhu)意到河(he)(he)流(liu)干(gan)流(liu)的(de)(de)(de)全貌,河(he)(he)流(liu)的(de)(de)(de)經(jing)由雖不見記(ji)載,但是若干(gan)干(gan)流(liu)如黃河(he)(he)、渭水可以及(ji)許(xu)(xu)多支流(liu)流(liu)入(ru)其干(gan)道的(de)(de)(de)情(qing)況(kuang)了(le)解(jie)到它(ta)們的(de)(de)(de)大致(zhi)流(liu)經(jing)區域。《山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)》記(ji)載了(le)伏流(liu)河(he)(he)和季節(jie)河(he)(he)。“潛(qian)行于下”的(de)(de)(de)河(he)(he)即(ji)伏流(liu)河(he)(he)。

其次,《山(shan)海經(jing)》還(huan)有人文地理(li)記述(shu)。《海經(jing)》部分大量記述(shu)了當時(shi)的一(yi)些區域的社會人文風(feng)俗(su)、經(jing)濟發展(zhan)、科技成果等(deng)。有許多關(guan)于先民對于疆域的開發,如《海外北經(jing)》提到(dao)“共工(gong)之臣曰相(xiang)柳(liu)氏,九(jiu)首,以(yi)食于九(jiu)山(shan)。相(xiang)柳(liu)之所(suo)抵(di),厥為澤溪。禹殺(sha)相(xiang)柳(liu),其血(xue)腥,不(bu)可以(yi)樹(shu)五谷(gu)(種)。禹厥之,三仞三沮,乃以(yi)為眾(zhong)帝之臺。在昆侖之北,柔利之東。相(xiang)柳(liu)者,九(jiu)首人面,蛇(she)身而青。不(bu)敢北射,畏共工(gong)之臺。臺在其東,臺四方,隅有一(yi)蛇(she),虎(hu)色,首沖南方。”

因此有學者認為:《山海經(jing)》是中(zhong)國的第一部地(di)理志。

神話學

《山(shan)海經》最重要的(de)(de)價值也許在于(yu)它保存了(le)大量(liang)神話傳說(shuo),這些神話傳說(shuo)除了(le)我們(men)大家都(dou)很熟(shu)悉(xi)的(de)(de)如夸父逐(zhu)日(ri)、精衛填(tian)海、羿射九(jiu)日(ri)、鯀禹(yu)治水等之(zhi)(zhi)(zhi)外(wai),還有(you)(you)許多是人(ren)們(men)不大熟(shu)悉(xi)的(de)(de)。如《海外(wai)北經》中載:“共(gong)工(gong)之(zhi)(zhi)(zhi)臣(chen)曰相(xiang)(xiang)(xiang)柳(liu)(liu)氏,九(jiu)首,以(yi)食于(yu)九(jiu)山(shan)。相(xiang)(xiang)(xiang)柳(liu)(liu)之(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)抵,厥為(wei)澤(ze)溪(xi)。禹(yu)殺(sha)相(xiang)(xiang)(xiang)柳(liu)(liu),其血腥,不可以(yi)樹五(wu)谷種(zhong)。禹(yu)厥之(zhi)(zhi)(zhi),三仞三沮,乃(nai)以(yi)為(wei)眾帝之(zhi)(zhi)(zhi)臺(tai)(tai)(tai)。在昆侖之(zhi)(zhi)(zhi)北,柔利(li)之(zhi)(zhi)(zhi)東(dong)。相(xiang)(xiang)(xiang)柳(liu)(liu)者(zhe),九(jiu)首人(ren)面,蛇身而青。不敢北射,畏共(gong)工(gong)之(zhi)(zhi)(zhi)臺(tai)(tai)(tai)。臺(tai)(tai)(tai)在其東(dong)。臺(tai)(tai)(tai)四(si)方,隅有(you)(you)一蛇,虎色,首沖南方。”這個禹(yu)殺(sha)相(xiang)(xiang)(xiang)柳(liu)(liu)的(de)(de)傳說(shuo)充(chong)滿(man)了(le)神奇色彩,既可從文學(xue)或神話學(xue)的(de)(de)角度來研究,也可以(yi)從中看出(chu)共(gong)工(gong)、相(xiang)(xiang)(xiang)柳(liu)(liu)、禹(yu)三人(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)間(jian)的(de)(de)關系,由此可見古代民族部落之(zhi)(zhi)(zhi)間(jian)的(de)(de)斗爭。

其作(zuo)為神話學文獻(xian),《山海(hai)經》至少有三方面(mian)價值:

1、對七(qi)大(da)類(lei)中(zhong)國上古神(shen)話(hua)做了程(cheng)度不同的記錄(lu);

2、留下了關于神話世界空(kong)間(jian)的可(ke)靠的文字根據(ju);

3、保(bao)存了(le)大(da)量的(de)凝(ning)聚著原(yuan)始文(wen)化信息(xi)的(de)原(yuan)始物(wu)占,蘊(yun)含著潛在(zai)的(de)神(shen)(shen)話(hua)(hua)(hua)(hua)學價(jia)值(zhi)。對于(yu)中國神(shen)(shen)話(hua)(hua)(hua)(hua)的(de)分類(lei),不宜采取以(yi)其所體現人類(lei)意識和精神(shen)(shen)成長歷(li)程為(wei)根據的(de)西(xi)方神(shen)(shen)話(hua)(hua)(hua)(hua)分類(lei)原(yuan)則,而(er)應(ying)把神(shen)(shen)話(hua)(hua)(hua)(hua)的(de)主要內容、基本精神(shen)(shen)、內在(zai)結構以(yi)及由此形成的(de)重要特征作為(wei)主要根據。《山海經(jing)》對追溯事物(wu)起源的(de)神(shen)(shen)話(hua)(hua)(hua)(hua)(創(chuang)世神(shen)(shen)話(hua)(hua)(hua)(hua)、部族起源神(shen)(shen)話(hua)(hua)(hua)(hua)、文(wen)化起源神(shen)(shen)話(hua)(hua)(hua)(hua)等)記錄較(jiao)少(shao),而(er)對英雄神(shen)(shen)話(hua)(hua)(hua)(hua)、部族戰爭(zheng)神(shen)(shen)話(hua)(hua)(hua)(hua)記錄較(jiao)多,在(zai)一定程度上反映(ying)了(le)中國歷(li)史文(wen)化的(de)基本特點和文(wen)化精神(shen)(shen)的(de)價(jia)值(zhi)取向(xiang)。

民俗學

張紫晨在《<山海經>的民俗學(xue)(xue)價值(zhi)》(《思想(xiang)戰線》1984年(nian)第4期)中概括總結(jie)了《山(shan)海(hai)經》民俗學(xue)(xue)價值(zhi),作者從以下幾個(ge)方面來進行論述(shu)(shu):一(yi)是在古(gu)山(shan)水的記述(shu)(shu)中保存(cun)了服佩、信(xin)仰與禁忌、祭祀等民俗;二(er)是在山(shan)海(hai)圖說中保存(cun)了醫(yi)藥和巫術等民俗;三是在山(shan)、海(hai)的記述(shu)(shu)中保存(cun)了大量古(gu)代神話。

孫致中的《鑿齒中容雕題貫胸——<山海經>“遠國異人”考之三》(《河北大學學報》1989年第1期)對《山海經》中的遠國異人,從民俗學的角度作了考釋,而宮哲兵的《羽民、穿胸民、鑿齒民與南方民俗——<山海經>奇談的人類學詮釋》(《廣西右江民族師專學報》2000年第3期)則運用人類學比較、還原、重構等方法對其進行了闡釋。表現出了在對《山海經》的研究中體現出方法的多樣性。值得注意的是日本學者伊藤清司所著的《<山海經>中的鬼神世界》(中國民間文藝出版社,1990),他從當時人思想觀念出發,認為當時人存在著內部世界與外部世界的分野,內部世界是人們熟悉的日常世界,外部世界是陌生的怪誕世界。劉宗迪的博士論文《論<海外經>與<大荒經>與上古歷法月令制度的關系》,從人們相對忽視的上古歷法制度的角度對《山海經》上述內容進行了重新解釋,文中多有新見,是《山海經》研究的重要成果。同時徐顯之《<山海經>探源》(武漢出版社,1991)、張巖《<山海經>與古代社會》(文化藝術出版社。1999)、王善才《<山海經>與(yu)中華文化》(湖(hu)北人民(min)出(chu)版(ban)社,1999)等(deng)都不同程度地(di)論及古代民(min)俗(su)。

宗教學

《山(shan)海經》中(zhong)大量存在(zai)的(de)這(zhe)些(xie)神(shen)話(hua)傳說,是今(jin)天我們研究原始(shi)宗教的(de)難(nan)得材料。例如:巫(wu)(wu)(wu)咸國在(zai)女丑北,右手操青蛇(she),左手操赤蛇(she)。在(zai)登葆(bao)山(shan),群巫(wu)(wu)(wu)所從上下也。(《海外西(xi)經》)有靈山(shan),巫(wu)(wu)(wu)咸、巫(wu)(wu)(wu)即、巫(wu)(wu)(wu)盼(pan)、巫(wu)(wu)(wu)彭、巫(wu)(wu)(wu)姑(gu)、巫(wu)(wu)(wu)真、巫(wu)(wu)(wu)禮、巫(wu)(wu)(wu)抵、巫(wu)(wu)(wu)謝、巫(wu)(wu)(wu)羅(luo)十巫(wu)(wu)(wu)從此(ci)升(sheng)降(jiang),百藥(yao)爰(yuan)在(zai)。(《大荒西(xi)經》)

在《山(shan)海(hai)(hai)經(jing)》的(de)(de)神話中,不僅可以看到巫師(shi)的(de)(de)活動(dong),也可以看到古(gu)代民族的(de)(de)信仰、崇拜等。在《山(shan)海(hai)(hai)經(jing)》中,存在著(zhu)大量(liang)的(de)(de)神奇動(dong)物的(de)(de)記載,這(zhe)些動(dong)物主要是(shi)(shi)鳥、獸、龍、蛇之類(lei),它們往往具有(you)神奇的(de)(de)力量(liang)。這(zhe)些動(dong)物很可能就是(shi)(shi)古(gu)人的(de)(de)圖騰崇拜。如上(shang)文所引的(de)(de)《海(hai)(hai)外西經(jing)》中的(de)(de)文字(zi)。“巫咸(xian)國在女丑北,右手(shou)操青(qing)蛇,左手(shou)操赤蛇。”蛇可能就是(shi)(shi)巫咸(xian)國的(de)(de)圖騰。研(yan)究中國古(gu)代的(de)(de)宗教(jiao)信仰,《山(shan)海(hai)(hai)經(jing)》是(shi)(shi)必不可少的(de)(de)參考資(zi)料。

歷史學

《山海(hai)經(jing)(jing)(jing)》中(zhong)(zhong)的(de)神(shen)(shen)話傳(chuan)說不(bu)僅僅是(shi)神(shen)(shen)話傳(chuan)說,同時,在(zai)一定(ding)程度(du)上(shang)(shang)它(ta)又(you)是(shi)歷(li)(li)史。雖(sui)然由于(yu)濃厚的(de)神(shen)(shen)話色(se)彩(cai)(cai),其(qi)真(zhen)(zhen)實(shi)性要大(da)(da)(da)打折(zhe)扣,但是(shi),它(ta)們(men)(men)畢(bi)竟(jing)留下(xia)(xia)了(le)歷(li)(li)史的(de)影子。把幾(ji)條類似的(de)材料加以比較,有時還是(shi)可以看到(dao)歷(li)(li)史的(de)真(zhen)(zhen)實(shi)面貌(mao)的(de)。例如(ru)上(shang)(shang)文所引《大(da)(da)(da)荒(huang)北(bei)經(jing)(jing)(jing)》中(zhong)(zhong)黃帝(di)戰(zhan)蚩尤的(de)記(ji)載(zai),剔除其(qi)神(shen)(shen)話色(se)彩(cai)(cai),我們(men)(men)可以從中(zhong)(zhong)看到(dao)一場古代(dai)部落之間的(de)殘酷(ku)戰(zhan)爭(zheng),但卻極無荒(huang)謬,很難(nan)看清其(qi)中(zhong)(zhong)的(de)真(zhen)(zhen)偽(wei)。又(you)如(ru)《大(da)(da)(da)荒(huang)西(xi)(xi)經(jing)(jing)(jing)》、《海(hai)內經(jing)(jing)(jing)》中(zhong)(zhong)記(ji)載(zai)了(le)一個黃帝(di)的(de)譜(pu)系(xi):黃帝(di)妻嫘祖(zu),生(sheng)昌(chang)意(yi)。昌(chang)意(yi)降處若水,生(sheng)韓流。韓流擢首(shou)、謹耳、人(ren)面、豕喙、麟身、渠(qu)股(gu)、豚止,取淖子曰(yue)阿女,生(sheng)帝(di)顓頊。(《海(hai)內經(jing)(jing)(jing)》)顓頊生(sheng)老童,老童生(sheng)重乃黎。帝(di)令重獻上(shang)(shang)天,令黎邛(印(yin))下(xia)(xia)地。下(xia)(xia)地是(shi)生(sheng)噎,處于(yu)西(xi)(xi)極,以行日月星辰之行次。(《大(da)(da)(da)荒(huang)西(xi)(xi)經(jing)(jing)(jing)》)這個譜(pu)系(xi)具有傳(chuan)奇(qi)色(se)彩(cai)(cai),具有神(shen)(shen)譜(pu)的(de)性質,但是(shi),它(ta)與(yu)《大(da)(da)(da)戴(dai)禮記(ji)·帝(di)系(xi)篇》、《史記(ji)·五帝(di)本(ben)紀》、皇甫謐《帝(di)王世紀》基本(ben)相同。

科學

《山(shan)(shan)海(hai)(hai)經(jing)(jing)》又是(shi)(shi)一部(bu)科技史,它(ta)既記(ji)載(zai)(zai)(zai)了古代科學家們的創造(zao)發明,也有(you)他們的科學實踐(jian)活動,還反映了當時(shi)的科學思想以(yi)及已經(jing)(jing)達到的科學技術水平。例(li)如,關于(yu)農業(ye)生(sheng)產(chan),《大荒海(hai)(hai)內經(jing)(jing)》載(zai)(zai)(zai):“后(hou)稷是(shi)(shi)始(shi)播百谷”,“叔均是(shi)(shi)始(shi)作牛(niu)耕”。《大荒北(bei)經(jing)(jing)》載(zai)(zai)(zai):“叔均乃為(wei)(wei)田祖。”關于(yu)手工(gong)業(ye),《大荒海(hai)(hai)內經(jing)(jing)》載(zai)(zai)(zai):“義(yi)均是(shi)(shi)始(shi)為(wei)(wei)巧(qiao)亻(ren)垂,是(shi)(shi)始(shi)作下(xia)(xia)民百巧(qiao)。”關于(yu)天(tian)文、歷(li)法,《大荒海(hai)(hai)內經(jing)(jing)》載(zai)(zai)(zai):“噎鳴生(sheng)歲有(you)十(shi)二。”《大荒西經(jing)(jing)》載(zai)(zai)(zai):“帝令(ling)重獻上天(tian),令(ling)黎邛下(xia)(xia)地。下(xia)(xia)地是(shi)(shi)生(sheng)噎處于(yu)西極(ji),以(yi)行日月星辰(chen)之次。”諸如此類(lei)的記(ji)載(zai)(zai)(zai)不勝枚舉。有(you)一些自然(ran)現象的記(ji)載(zai)(zai)(zai)尤(you)其珍貴(gui),這(zhe)在其他書中是(shi)(shi)看不到的,如《海(hai)(hai)外北(bei)經(jing)(jing)》載(zai)(zai)(zai):“鐘(zhong)山(shan)(shan)之神,名曰燭陰(yin)。視為(wei)(wei)晝(zhou),暝為(wei)(wei)夜;吹為(wei)(wei)冬,呼為(wei)(wei)夏;不飲(yin)、不食、不息、息為(wei)(wei)風。身(shen)(shen)長千里。在無(上啟下(xia)(xia)月)之東。其為(wei)(wei)物,人面(mian),蛇(she)身(shen)(shen),赤色,居鐘(zhong)山(shan)(shan)下(xia)(xia)。”

《山海(hai)經》中(zhong)(zhong)還(huan)有(you)關于先(xian)民科技(ji)成(cheng)果的(de)(de)記(ji)載(zai)(zai)。《山海(hai)經》大量記(ji)載(zai)(zai)了(le)中(zhong)(zhong)國(guo)先(xian)秦時代數千農(nong)耕文(wen)化的(de)(de)科技(ji)生(sheng)產成(cheng)果。它還(huan)記(ji)載(zai)(zai)了(le)農(nong)業生(sheng)產情況:“西南黑水之(zhi)間,有(you)都廣之(zhi)野。后稷葬焉,愛有(you)膏菽、膏稻、膏黍(shu)、膏稷,百谷自生(sheng),冬夏播琴。鸞鳥(niao)自歌,鳳鳥(niao)自舞(wu)。靈壽(shou)華實(shi),草木所聚。”從這(zhe)些原始(shi)的(de)(de)農(nong)耕文(wen)化中(zhong)(zhong)我(wo)們可以看到當(dang)時人們的(de)(de)科技(ji)生(sheng)產水平和科技(ji)生(sheng)產的(de)(de)成(cheng)果。在《山海(hai)經》中(zhong)(zhong)還(huan)有(you)許(xu)多(duo)關于水利、車船制造、耕牛使用、樂舞(wu)產生(sheng)及投壺游戲的(de)(de)記(ji)載(zai)(zai)。

當代許多學者均認為(wei),《山(shan)海經》在這(zhe)里(li)記載(zai)的(de)(de)是(shi)北極(ji)地帶半年為(wei)晝,半年為(wei)夜的(de)(de)極(ji)地現象,只不過是(shi)古人(ren)無(wu)法解釋這(zhe)種現象,于是(shi)就(jiu)用(yong)神(shen)話來解釋。這(zhe)種記載(zai)無(wu)疑是(shi)寶貴(gui)的(de)(de)科學資料。類似的(de)(de)例子還有不少。

文學

《山海(hai)經(jing)》的(de)(de)(de)文(wen)(wen)學價值是豐富(fu)多(duo)樣的(de)(de)(de),可(ke)以(yi)從多(duo)方(fang)面進(jin)行探(tan)究。至少可(ke)以(yi)從神(shen)話(hua)思(si)(si)維(即原始思(si)(si)維)對(dui)浪漫(man)主義(yi)文(wen)(wen)學創作(zuo)(zuo)傳(chuan)統的(de)(de)(de)影(ying)響(xiang)、原始邏輯的(de)(de)(de)表述方(fang)式、人文(wen)(wen)關懷中豐富(fu)的(de)(de)(de)情感體驗(yan)和(he)實用主義(yi)的(de)(de)(de)審美判(pan)斷等視角對(dui)《山海(hai)經(jing)》的(de)(de)(de)文(wen)(wen)學價值予以(yi)解讀和(he)探(tan)究。《山海(hai)經(jing)》中包含著(zhu)豐富(fu)的(de)(de)(de)神(shen)話(hua)思(si)(si)維,它對(dui)浪漫(man)主義(yi)文(wen)(wen)學創作(zuo)(zuo)傳(chuan)統有(you)巨大而深遠(yuan)的(de)(de)(de)影(ying)響(xiang)。深入(ru)地研究神(shen)話(hua)思(si)(si)維并揭示這種(zhong)影(ying)響(xiang),不僅有(you)利于從源頭上(shang)來探(tan)討浪漫(man)主義(yi)文(wen)(wen)學創作(zuo)(zuo)傳(chuan)統形成的(de)(de)(de)深層次影(ying)響(xiang)因素,而且對(dui)于弄清各(ge)種(zhong)文(wen)(wen)學現象形成和(he)發(fa)展的(de)(de)(de)規律都(dou)有(you)很大幫助。

在《山海經》中,至少(shao)可以從(cong)三個方面(mian)來探討神話思維對浪漫主義文(wen)學創(chuang)作傳統的影響:

1、豐富的直觀想象力(li)和巨大的想象空問(wen)對浪(lang)漫主義文學作品創作的影響(xiang);

2、包(bao)含(han)豐富(fu)神話思維的(de)神話傳說常常成(cheng)為浪(lang)漫主義(yi)文學的(de)創作(zuo)素材;

3、神話思維的(de)原始(shi)生(sheng)命觀對浪漫主義文(wen)學創作的(de)深層影響。

版本情況

《山(shan)(shan)(shan)海經(jing)(jing)》一書(shu)的(de)(de)(de)書(shu)名,最早見于司(si)馬遷《史記(ji)·大宛(wan)傳》:“至禹本紀(ji)、山(shan)(shan)(shan)海經(jing)(jing)所有怪物,余不敢言也(ye)。”這表明司(si)馬遷讀過《山(shan)(shan)(shan)海經(jing)(jing)》。在(zai)司(si)馬遷之前,《山(shan)(shan)(shan)海經(jing)(jing)》的(de)(de)(de)書(shu)名應(ying)當早就已經(jing)(jing)有了(le)只是(shi)卷數不明;而(er)在(zai)更早之前,雖(sui)然(ran)還沒有《山(shan)(shan)(shan)海經(jing)(jing)》的(de)(de)(de)書(shu)名,但是(shi)《山(shan)(shan)(shan)海經(jing)(jing)》的(de)(de)(de)文(wen)獻資料應(ying)該也(ye)是(shi)早已存在(zai)。

有學者(zhe)推測:秦(qin)始皇、呂不韋及其門客、屈原都應該(gai)讀(du)過(guo)《山海(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)》。理(li)由是(shi)秦(qin)始皇對海(hai)(hai)(hai)(hai)外(wai)求仙(xian)篤信(xin)不疑,是(shi)因為對古代典籍的(de)(de)信(xin)任;后兩者(zhe),因《呂氏春秋》記(ji)述(shu)有許多《山海(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)》的(de)(de)內容,而《天問(wen)》中(zhong)有大(da)量與《山海(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)》相(xiang)同(tong)的(de)(de)內容,屈原的(de)(de)其它文(wen)章(zhang)亦有與《山海(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)》相(xiang)同(tong)的(de)(de)記(ji)述(shu)。莊周(zhou)則(ze)可能讀(du)過(guo)《山海(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)》,因《莊子》里面的(de)(de)豐富想(xiang)象力,應該(gai)得益(yi)于《山海(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)》的(de)(de)“荒誕”內容。老聃,則(ze)應該(gai)讀(du)過(guo)并(bing)整理(li)過(guo)《山海(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)》,因他長期就(jiu)任周(zhou)朝(chao)(chao)國(guo)家(jia)圖(tu)書(shu)館的(de)(de)館長,他完全有條件(jian)閱讀(du)到周(zhou)朝(chao)(chao)國(guo)家(jia)圖(tu)書(shu)館收藏的(de)(de)各種典籍文(wen)獻,其中(zhong)應該(gai)包括周(zhou)朝(chao)(chao)以及前朝(chao)(chao)的(de)(de)地(di)理(li)文(wen)獻。應當指出的(de)(de)是(shi),中(zhong)國(guo)人考察(cha)山川物(wu)產、部落分布,當然不是(shi)自《山海(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)》而始。事實上,對自然環境(jing)(jing)和人文(wen)環境(jing)(jing)的(de)(de)了解、觀察(cha)和記(ji)錄,可以追(zhui)溯到人類(lei)社會的(de)(de)早期。

以上是司馬遷(qian)之前(qian)的(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)》情況,其后(hou),《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)》的(de)版(ban)本(ben)沿革基(ji)本(ben)上有(you)案可查。其中(zhong),西(xi)漢末年(nian)劉(liu)秀(xiu)(xiu)(劉(liu)歆)校(xiao)訂(ding)的(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)》版(ban)本(ben),已(yi)經(jing)(jing)(jing)不能直(zhi)接(jie)看(kan)到(dao)了(le)。現能看(kan)到(dao)的(de)最早(zao)(zao)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)》版(ban)本(ben),是晉代(dai)(dai)學者郭(guo)璞(pu)的(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)傳》,有(you)宋(song)、明、清三代(dai)(dai)的(de)刻(ke)本(ben),也是迄今(2013年(nian))能看(kan)到(dao)的(de)并確(que)認的(de)最早(zao)(zao)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)》版(ban)本(ben),它(ta)包括(kuo)《山(shan)(shan)(shan)經(jing)(jing)(jing)》5篇(pian)(pian)和《海(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)》13篇(pian)(pian),各(ge)卷(juan)著(zhu)作年(nian)代(dai)(dai)無(wu)(wu)從(cong)定(ding)論,其中(zhong)14卷(juan)為戰國時作品,4卷(juan)為西(xi)漢初中(zhong)葉作品,有(you)宋(song)代(dai)(dai)、明代(dai)(dai)、清代(dai)(dai)的(de)刻(ke)本(ben)。多數(shu)學者認為,郭(guo)璞(pu)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)傳》應當(dang)是傳自漢代(dai)(dai)劉(liu)向、劉(liu)歆(即劉(liu)秀(xiu)(xiu))合編校(xiao)后(hou)的(de)版(ban)本(ben),根據在于(yu),郭(guo)本(ben)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)傳》卷(juan)首(shou)有(you)劉(liu)秀(xiu)(xiu)《上山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)表》一篇(pian)(pian),劉(liu)秀(xiu)(xiu)明言獻上《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)》18卷(juan),但其所獻古籍早(zao)(zao)無(wu)(wu)存世,內容無(wu)(wu)考。

東晉時文學(xue)家(jia)郭(guo)璞對(dui)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》進行了(le)整理,并作了(le)精細的(de)(de)(de)注(zhu)(zhu)(zhu)釋工作,對(dui)于了(le)解《山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》原文有(you)極大(da)幫(bang)助。現(xian)存《山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》均來源于郭(guo)璞注(zhu)(zhu)(zhu)本(ben),如(ru)果沒(mei)有(you)郭(guo)璞的(de)(de)(de)注(zhu)(zhu)(zhu)解,《山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》這(zhe)部珍貴古(gu)籍也許會被湮沒(mei)在歷史長河(he)中。并且,郭(guo)璞版(ban)(ban)的(de)(de)(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)注(zhu)(zhu)(zhu)》是帶(dai)注(zhu)(zhu)(zhu)、贊、圖(tu)(tu)的(de)(de)(de),但郭(guo)本(ben)原圖(tu)(tu)早已佚失,較重要版(ban)(ban)本(ben)、近人袁珂的(de)(de)(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)校注(zhu)(zhu)(zhu)》,所附(fu)插(cha)圖(tu)(tu)150幅(fu),絕(jue)大(da)多(duo)數都是采用吳任臣的(de)(de)(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)廣注(zhu)(zhu)(zhu)》一書的(de)(de)(de)附(fu)圖(tu)(tu),其它(ta)有(you)附(fu)圖(tu)(tu)的(de)(de)(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》版(ban)(ban)本(ben)大(da)多(duo)也是選(xuan)用明(ming)清學(xue)者《山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》版(ban)(ban)本(ben)的(de)(de)(de)附(fu)圖(tu)(tu)(明(ming)、清以前更早的(de)(de)(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)》版(ban)(ban)本(ben)所附(fu)的(de)(de)(de)古(gu)圖(tu)(tu)亦均已失傳,現(xian)所知道的(de)(de)(de)山(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)(jing)(jing)(jing)附(fu)圖(tu)(tu),均為單幅(fu)插(cha)圖(tu)(tu),沒(mei)有(you)涉及地理方位)。

之后,據袁珂《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)校注(zhu)》一書,比較重要的《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)》版本及(ji)其(qi)研(yan)究專(zhuan)著,計有明代學者(zhe)(zhe)撰寫的《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)補(bu)注(zhu)》(楊慎)、《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)釋義》(附圖,王崇慶),以及(ji)清代學者(zhe)(zhe)撰寫的《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)廣注(zhu)》(吳任臣)、《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)存》(附圖,汪紱)、《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)新校正》(畢沅(yuan))、《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)箋(jian)疏》(郝(hao)懿行)、《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)地理(li)今釋》(吳承(cheng)志)。

20世(shi)紀(ji)前80年(nian),由于朝(chao)代更迭、戰亂(luan)、日本法西(xi)(xi)斯(si)侵略中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo),以及(ji)政治運動等多方(fang)面的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)原因(yin),中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)大陸地(di)區沒有(you)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)》研究專(zhuan)著(zhu)出(chu)(chu)(chu)(chu)(chu)版(ban)(ban)。根據(ju)張步(bu)天的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)概(gai)論(lun)》一(yi)書的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)統計,中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)20世(shi)紀(ji)80年(nian)代以來(lai),出(chu)(chu)(chu)(chu)(chu)版(ban)(ban)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)》研究專(zhuan)著(zhu)有(you),袁珂的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)校注》、《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)校譯》、《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)全譯》,徐顯之的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)探(tan)原》、《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)淺注》,喻權中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)上古文(wen)化(hua)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)新大陸:山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)·海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)外(wai)經(jing)(jing)(jing)考》,扶永發的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《神州的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)發現:山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)地(di)理考》,宮玉(yu)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)與世(shi)界文(wen)化(hua)之謎》,王(wang)紅旗、孫曉(xiao)琴的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《新繪神異全圖山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)》(附《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)點注》),馬昌儀的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《古本山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)圖說》(2007年(nian)后(hou)又出(chu)(chu)(chu)(chu)(chu)增(zeng)訂(ding)版(ban)(ban)),張步(bu)天的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)概(gai)論(lun)》、《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)解》。此(ci)外(wai),王(wang)善(shan)才主編有(you)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)與中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)華文(wen)化(hua)》一(yi)書,5次《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)》學術研討(tao)會(hui)分別出(chu)(chu)(chu)(chu)(chu)版(ban)(ban)有(you)論(lun)文(wen)集,例如第一(yi)次全國(guo)性的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)》學術研討(tao)會(hui)(1983年(nian),成都(dou))就出(chu)(chu)(chu)(chu)(chu)版(ban)(ban)有(you)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)新探(tan)》一(yi)書(筆者的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)論(lun)文(wen)《山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)試注(選)》亦收入(ru)其中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong))。需要(yao)補(bu)充的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)是,丁振(zhen)宗(馬來(lai)西(xi)(xi)亞)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《破解山(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)(jing)古中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)X檔案》(中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)州出(chu)(chu)(chu)(chu)(chu)版(ban)(ban)社)。

以(yi)上版(ban)本(ben)是(shi)學術性的(de)(de)(自然不包括20余年來神秘文(wen)化泛起后所(suo)(suo)出版(ban)的(de)(de)普(pu)及型(xing)、獵奇、漫畫(hua)(hua)(hua)、戲說式等(deng)非專業性作(zuo)品)。這(zhe)(zhe)些(xie)版(ban)本(ben)大多(duo)數附有若干繪圖(tu)(tu),其(qi)(qi)來源主要是(shi):在明清《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)》版(ban)本(ben)附圖(tu)(tu)的(de)(de)基礎之上,廣泛收集歷(li)代(dai)文(wen)獻、碑刻、畫(hua)(hua)(hua)像磚、器物畫(hua)(hua)(hua)(陶器、玉器、漆器、青(qing)銅器、瓷器、絲織物等(deng)等(deng)),以(yi)及巖畫(hua)(hua)(hua)、壁畫(hua)(hua)(hua)等(deng)載體上的(de)(de)古人物圖(tu)(tu)案、古動物圖(tu)(tu)案,從中發(fa)現(xian)與《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)》內容相關的(de)(de)古圖(tu)(tu),以(yi)及可與明清《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)》插圖(tu)(tu)相比較(jiao)的(de)(de)古圖(tu)(tu)(不完全(quan)統計在一(yi)千至二(er)千幅之間),其(qi)(qi)代(dai)表作(zuo)即(ji)山(shan)(shan)(shan)(shan)東畫(hua)(hua)(hua)報出版(ban)社(she)的(de)(de)《古本(ben)山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)圖(tu)(tu)說》(馬昌儀(yi)(yi),2000年),學苑(yuan)出版(ban)社(she)的(de)(de)《全(quan)像山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)圖(tu)(tu)比較(jiao)》(馬昌儀(yi)(yi),2003年8月)。如馬昌儀(yi)(yi)2007年的(de)(de)《古本(ben)山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)圖(tu)(tu)說(增訂珍藏(zang)本(ben))》前言(yan)所(suo)(suo)述,其(qi)(qi)即(ji)是(shi)選用(yong)包括清吳(wu)任臣(chen)《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)廣注》、日本(ben)文(wen)唱(chang)堂(tang)版(ban)《怪(guai)奇鳥獸圖(tu)(tu)卷》在內的(de)(de)16種圖(tu)(tu)本(ben)。由于這(zhe)(zhe)些(xie)圖(tu)(tu)基本(ben)上都沒有地理方位(wei)信(xin)息,因此其(qi)(qi)功(gong)能僅限于對《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)經(jing)(jing)》所(suo)(suo)記人物、動物的(de)(de)圖(tu)(tu)形再現(xian)。

資料知識

以(yi)下為有關(guan)《山海經(jing)》較重要研究資料,供有興趣者研究:

1、最早提到(dao)“山(shan)海經”的信史(shi),是司馬遷的《史(shi)記》,其卷一百二十三《大宛列傳》第六十三有:“太史(shi)公曰:《禹(yu)本(ben)紀》言(yan)“河(he)出昆(kun)侖。昆(kun)侖其高二千五(wu)百余里,日月所(suo)相避隱為(wei)光明也。其上(shang)有醴(li)泉(quan)、瑤池”。今自張(zhang)騫使大夏之后也,窮河(he)源(yuan),惡(e)睹《本(ben)紀》所(suo)謂昆(kun)侖者乎?故言(yan)九州山(shan)川,《尚書》近之矣(yi)。至《禹(yu)本(ben)紀》、《山(shan)海經》所(suo)有怪物,余不敢言(yan)也。”

2、現可見《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)》最早版(ban)本是郭璞(pu)《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)注》,其(qi)(qi)(qi)(qi)卷首有(you)西漢劉秀(xiu)(xiu)《上山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)表》,全文(wen)(wen)如下(xia):侍中奉車(che)都尉光祿大(da)夫臣秀(xiu)(xiu)領(ling)校、秘書言校、秘書太常屬(shu)(shu)臣望所(suo)校《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)》凡三十(shi)二,今定為(wei)一十(shi)八篇,已定。《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)》者,出(chu)於(wu)(wu)唐虞之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)際。昔洪(hong)水(shui)洋溢,漫衍中國(guo)(guo),民人(ren)(ren)失據,危攵區於(wu)(wu)丘陵,巢(chao)於(wu)(wu)樹木(mu)(mu)。鯀既無功,而(er)(er)帝堯使禹(yu)(yu)繼之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。禹(yu)(yu)乘(cheng)四(si)載,隨山(shan)(shan)(shan)(shan)刊本,定高山(shan)(shan)(shan)(shan)大(da)川(chuan)。益與伯翳主(zhu)驅禽獸,命山(shan)(shan)(shan)(shan)川(chuan),類(lei)草(cao)木(mu)(mu),別水(shui)土,四(si)岳(yue)佐之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),以(yi)周四(si)方(fang),逮人(ren)(ren)跡所(suo)希至(zhi),及舟輿之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)罕到。內別五(wu)方(fang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)山(shan)(shan)(shan)(shan),外(wai)分八方(fang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)海(hai)(hai)(hai),紀(ji)其(qi)(qi)(qi)(qi)珍寶奇(qi)物(wu),異方(fang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)生,水(shui)土草(cao)木(mu)(mu)禽獸昆蟲麟鳳之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)止,禎祥(xiang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)隱,及四(si)海(hai)(hai)(hai)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)外(wai)絕域(yu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)國(guo)(guo),殊類(lei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)。禹(yu)(yu)別九(jiu)州,任土作(zuo)貢,而(er)(er)益等(deng)類(lei)物(wu)善(shan)惡,著(zhu)《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)》,皆圣賢之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)遺事,古文(wen)(wen)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)著(zhu)明者也。其(qi)(qi)(qi)(qi)事質(zhi)明有(you)信。考武皇帝時,嘗有(you)獻異鳥(niao)者。食(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)百物(wu),所(suo)不肯(ken)食(shi)。東方(fang)朔見之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),言其(qi)(qi)(qi)(qi)鳥(niao)名,又言其(qi)(qi)(qi)(qi)所(suo)當食(shi),如朔言。問(wen)朔何以(yi)知(zhi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),即《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)》所(suo)出(chu)也。考宣(xuan)帝時,擊石(shi)番石(shi)於(wu)(wu)上郡(jun),陷得(de)石(shi)室(shi),其(qi)(qi)(qi)(qi)中有(you)反縛(fu)盜械人(ren)(ren)。時臣秀(xiu)(xiu)父向為(wei)諫議大(da)夫,言此貳負之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)臣也。詔問(wen)何以(yi)知(zhi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),亦以(yi)《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)》對(dui)。其(qi)(qi)(qi)(qi)文(wen)(wen)曰:“貳負殺窫寙,帝乃梏之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)疏屬(shu)(shu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)山(shan)(shan)(shan)(shan),桎其(qi)(qi)(qi)(qi)右足(zu),反縛(fu)兩(liang)手。”上大(da)驚。朝士由是多奇(qi)《山(shan)(shan)(shan)(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)(jing)》者,文(wen)(wen)學大(da)儒皆讀學,以(yi)為(wei)奇(qi)可以(yi)考禎祥(xiang)變怪之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)物(wu),見遠國(guo)(guo)異人(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謠(yao)俗(su)。故《易》曰:“言天下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)賾而(er)(er)不可亂也。”博(bo)物(wu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)君子其(qi)(qi)(qi)(qi)可不惑焉。

3、最(zui)早(zao)收錄(lu)《山(shan)海經(jing)》的(de)藝(yi)文志是(shi)班固(gu)的(de)《漢書》,其(qi)(qi)卷三(san)十(shi)(shi)·藝(yi)文志第十(shi)(shi)有:“《山(shan)海經(jing)》十(shi)(shi)三(san)篇;《國朝》七(qi)卷;《宮宅地(di)形(xing)》二(er)十(shi)(shi)卷;《相人(ren)(ren)》二(er)十(shi)(shi)四卷;《相寶劍刀》二(er)十(shi)(shi)卷;《相六畜》三(san)十(shi)(shi)八卷。右形(xing)法(fa)六家,百二(er)十(shi)(shi)二(er)卷。古之勢形(xing)法(fa)者,大舉九州(zhou)之勢以(yi)立(li)城郭室舍(she)形(xing),人(ren)(ren)及六畜骨(gu)法(fa)之度數、器物之形(xing)容以(yi)求其(qi)(qi)聲(sheng)氣(qi)貴賤吉兇(xiong)。猶(you)律有長短,而各征其(qi)(qi)聲(sheng),非有鬼神(shen),數自然(ran)也。然(ran)形(xing)與氣(qi)相首尾,亦有有其(qi)(qi)形(xing)而無其(qi)(qi)氣(qi),有其(qi)(qi)氣(qi)而無其(qi)(qi)形(xing),此精(jing)微之獨(du)異也。”

4、學術界認(ren)可的、較(jiao)重要的古(gu)繪圖(tu)(tu)(tu)版(ban)本(ben)(ben)有(you)日本(ben)(ben)《怪奇鳥獸圖(tu)(tu)(tu)卷(juan)》及清吳(wu)任臣(chen)的《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)廣(guang)(guang)注》。其一,《怪奇鳥獸圖(tu)(tu)(tu)卷(juan)》,2001年(nian)日本(ben)(ben)文(wen)唱堂(tang)出(chu)版(ban),是江戶時代(1603-1867,相(xiang)當于中(zhong)國明清時期)根據中(zhong)國的《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)》圖(tu)(tu)(tu)繪畫的彩(cai)色(se)圖(tu)(tu)(tu)冊,共收圖(tu)(tu)(tu)76幅,據《全像(xiang)山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)圖(tu)(tu)(tu)比(bi)較(jiao)·導論》中(zhong)介紹,初步研究,其中(zhong)66幅見于中(zhong)國明代胡文(wen)煥《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)圖(tu)(tu)(tu)》,二者在設圖(tu)(tu)(tu)、神名、風格諸多相(xiang)似,只是一些或加(jia)入(ru)日本(ben)(ben)風格。其二,吳(wu)任臣(chen)《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)廣(guang)(guang)注》刻(ke)(ke)本(ben)(ben),成書于1667年(nian)(清康(kang)熙六年(nian)),是清代最早山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)圖(tu)(tu)(tu)本(ben)(ben),該刻(ke)(ke)本(ben)(ben)承(cheng)襲六朝張僧繇、宋代舒雅的體例編圖(tu)(tu)(tu),在圖(tu)(tu)(tu)像(xiang)造(zao)型上144幅圖(tu)(tu)(tu)中(zhong),有(you)71幅全部或大(da)部采自胡文(wen)煥本(ben)(ben)。(注:吳(wu)任臣(chen)《山(shan)海(hai)(hai)(hai)經(jing)廣(guang)(guang)注》刻(ke)(ke)本(ben)(ben)流傳廣(guang)(guang)而雜,有(you)乾隆圖(tu)(tu)(tu)本(ben)(ben)、近文(wen)堂(tang)圖(tu)(tu)(tu)本(ben)(ben)等,又有(you)書院(yuan)本(ben)(ben)、官刊本(ben)(ben)、民間粗本(ben)(ben)等,雖都以原本(ben)(ben)為摹本(ben)(ben),但良莠不齊,變異甚大(da)。)

5、對《山(shan)(shan)海經(jing)(jing)》內容性質(zhi)的(de)認(ren)(ren)識,歷(li)代(dai)說(shuo)法不(bu)盡相同。《漢書(shu)·藝文志》把它(ta)列入形法類,而劉秀(xiu)(即劉歆(xin))則(ze)認(ren)(ren)為(wei)《山(shan)(shan)海經(jing)(jing)》是(shi)一(yi)部(bu)地理(li)(li)博物著作(zuo)。西(xi)晉郭璞很推崇《山(shan)(shan)海經(jing)(jing)》,認(ren)(ren)為(wei)它(ta)是(shi)一(yi)部(bu)可信(xin)的(de)地理(li)(li)文獻(xian)。至(zhi)明(ming)代(dai),胡應麟認(ren)(ren)為(wei)《山(shan)(shan)海經(jing)(jing)》為(wei)"古今語怪(guai)之祖(zu)",始將該書(shu)列入"語怪(guai)"之書(shu)。清《四庫全書(shu)》也把此書(shu)列入小(xiao)說(shuo)類。近(jin)代(dai)魯(lu)迅也認(ren)(ren)為(wei)此書(shu)是(shi)巫覡、方士之書(shu)。然而,大多(duo)數學界(jie)論者認(ren)(ren)為(wei)《山(shan)(shan)海經(jing)(jing)》是(shi)一(yi)部(bu)早期有價值的(de)地理(li)(li)著作(zuo),其(qi)中(zhong)尤以《五藏山(shan)(shan)經(jing)(jing)》(即“山(shan)(shan)經(jing)(jing)”)地理(li)(li)價值最高(gao)。

本百科詞條由網站注冊用戶【 精靈世界 】編輯上傳提供,詞條屬于開放詞條,當前頁面所展示的詞條介紹涉及宣傳內容屬于注冊用戶個人編輯行為,與【《山海經》】的所屬企業/所有人/主體無關,網站不完全保證內容信息的準確性、真實性,也不代表本站立場。內容僅為介紹詞條基本情況,本站不提供觀看和下載,請支持正版!想要了解更多請到官方平臺。 反饋
發表評論
您還未登錄,依《網絡安全法》相關要求,請您登錄賬戶后再提交發布信息。點擊登錄>>如您還未注冊,可,感謝您的理解及支持!
最新評(ping)論(lun)
暫無評論
網站提醒和聲明
本(ben)站(zhan)為注冊用戶(hu)(hu)提(ti)供(gong)信息存儲空間(jian)服務,非(fei)“MAIGOO編輯上傳提(ti)供(gong)”的文(wen)章/文(wen)字均是注冊用戶(hu)(hu)自主發(fa)布(bu)上傳,不(bu)代表本(ben)站(zhan)觀點,更不(bu)表示本(ben)站(zhan)支持購買和交易(yi),本(ben)站(zhan)對網頁(ye)中內容的合法性(xing)、準確性(xing)、真(zhen)實性(xing)、適用性(xing)、安全性(xing)等概不(bu)負責。版權(quan)歸(gui)原作者所有(you),如有(you)侵權(quan)、虛假信息、錯誤信息或任何問(wen)題(ti),請及時聯系我(wo)們,我(wo)們將在第一時間(jian)刪除或更正。 申請刪除>> 糾錯>> 投訴侵權>>
提交說(shuo)明: 查看提交幫助>> 注冊登錄>>
頁面相關分類
熱門模塊
已有4078122個品牌入駐 更新519073個招商信息 已發布1589193個代理需求 已有1352996條品牌點贊