2000年11月6日,遼寧省(sheng)朝陽縣建立劈(pi)山溝縣級自然保護區。
2000年12月13日,經遼(liao)寧(ning)省朝陽市批準成(cheng)為市級自然保護區。
2001年12月12日(ri),經遼寧省同意批準為省級(ji)自然保護區。
2006年2月11日(ri),經國(guo)務院批準成(cheng)為遼寧努魯兒虎山在內的自然保護區(qu)為國(guo)家級自然保護區(qu)。
遼寧(ning)努魯兒(er)虎(hu)山(shan)自然保(bao)護區位于遼寧(ning)、內蒙兩省交界處的朝陽(yang)縣北(bei)部(bu)古山(shan)子鄉境內,地(di)處努魯兒(er)虎(hu)山(shan)脈南麓(lu),地(di)理(li)坐標為(wei)東經(jing)120°7′30″~120°21′51″,北(bei)緯41°44′50″~41°54′20″之間(jian)。
保護(hu)區年平均氣溫8.4℃,無霜期120~140天,年平均降水量520.4毫米。
保護區植(zhi)被(bei)(bei)可劃分為(wei)3個植(zhi)被(bei)(bei)型(xing)組、4個植(zhi)被(bei)(bei)型(xing)、7個植(zhi)被(bei)(bei)亞(ya)型(xing)、7個群系(xi)組、10個群系(xi)、21個群叢組。
遼寧努魯(lu)兒虎山(shan)國家級自然保護區(qu)總面積13832.1公(gong)(gong)(gong)頃(qing),其中核心區(qu)面積4899.62公(gong)(gong)(gong)頃(qing),緩沖區(qu)面積4453.05公(gong)(gong)(gong)頃(qing),實(shi)驗區(qu)面積4479.43公(gong)(gong)(gong)頃(qing)。
保護區東以(yi)平頂山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)至高點(dian)(dian)為(wei)起(qi)點(dian)(dian),向東南(nan)沿(yan)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)脊線(xian)經(jing)(jing)(jing)754米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)、712米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)、989.6米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng),向南(nan)經(jing)(jing)(jing)699.1米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)至581米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)為(wei)東界(jie)(jie)(jie),與(yu)北票市龍潭(tan)鄉郝杖子村(cun)、馬架子村(cun)相接(jie);南(nan)以(yi)大(da)(da)廟(miao)鎮(zhen)交界(jie)(jie)(jie)650米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)沿(yan)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)脊線(xian),經(jing)(jing)(jing)637米(mi)(mi)(mi)(mi)、607米(mi)(mi)(mi)(mi)、659米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)的(de)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)脊線(xian)至581米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)為(wei)南(nan)界(jie)(jie)(jie);西從大(da)(da)廟(miao)鎮(zhen)交界(jie)(jie)(jie)處的(de)650米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)起(qi),沿(yan)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)脊線(xian)經(jing)(jing)(jing)727.8米(mi)(mi)(mi)(mi)、798米(mi)(mi)(mi)(mi)、858米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)的(de)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)脊線(xian)至940米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)為(wei)西界(jie)(jie)(jie),與(yu)大(da)(da)廟(miao)鎮(zhen)的(de)老西溝村(cun)相接(jie);北從內蒙(meng)古敖(ao)漢旗四家子鎮(zhen)交界(jie)(jie)(jie)處940米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)起(qi),沿(yan)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)脊線(xian)經(jing)(jing)(jing)1011米(mi)(mi)(mi)(mi)、1068米(mi)(mi)(mi)(mi)、1088.4米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng),再沿(yan)豆包山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)1066米(mi)(mi)(mi)(mi)、1044米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng),到玻璃樹梁(liang)888米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)、1132.6米(mi)(mi)(mi)(mi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)(feng)至平頂山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)至高點(dian)(dian)止,與(yu)內蒙(meng)古敖(ao)漢旗四家子鎮(zhen)秋杖子村(cun)、長力(li)哈(ha)達村(cun)、烏(wu)蘭寶村(cun)相接(jie)。
遼寧努魯兒虎(hu)山國家級自(zi)然保(bao)護(hu)區屬森林生態系(xi)統(tong)類型自(zi)然保(bao)護(hu)區,主(zhu)要保(bao)護(hu)對(dui)象(xiang)是天然蒙古櫟(li)闊(kuo)葉混交林生態系(xi)統(tong)和眾多的野生動植物及其(qi)棲息地。
截(jie)至2009年,保護區共有維管(guan)植物97科412屬1015種(zhong)(變種(zhong)、亞種(zhong)和變型),植物代表性建群種(zhong)
有油松、蒙古櫟、山楊(yang)、糠椴、花曲柳、黑樺(hua)、白(bai)樺(hua)、楊(yang)樹、山杏、荊條、杜(du)鵑、錦帶花等。
其中,國家(jia)二級重(zhong)點保(bao)護野生(sheng)植物4 種:野大豆、紫椴、水曲柳、黃(huang)檗(bo)。
截至(zhi)2009年(nian),保護(hu)區(qu)共有脊椎動物(wu)27目(mu)(mu)(mu)69科354 種(zhong),其中(zhong)有國家級重點保護(hu)動物(wu)34種(zhong);昆蟲11目(mu)(mu)(mu)78科506種(zhong),各(ge)目(mu)(mu)(mu)的豐(feng)富度(du)依次為:鱗翅(chi)目(mu)(mu)(mu)、鞘翅(chi)目(mu)(mu)(mu)、同翅(chi)目(mu)(mu)(mu)、半(ban)翅(chi)目(mu)(mu)(mu)、蜻蜓目(mu)(mu)(mu)、膜翅(chi)目(mu)(mu)(mu)、直翅(chi)目(mu)(mu)(mu)、雙翅(chi)目(mu)(mu)(mu)、脈(mo)翅(chi)目(mu)(mu)(mu)、螳螂目(mu)(mu)(mu)、廣(guang)翅(chi)目(mu)(mu)(mu)。
在國家(jia)級重點保護(hu)動物(wu)中,有國家(jia)一級保護(hu)野生(sheng)動物(wu)2種,分別是(shi)金雕、大鴇,國家(jia)二級保護(hu)野生(sheng)動物(wu)有大天鵝、鳳頭蜂鷹(ying)、黑鳶(yuan)、蒼鷹(ying)等32種。
遼寧努(nu)魯兒(er)虎山(shan)國家(jia)級(ji)自(zi)然保(bao)(bao)護區的管理機(ji)(ji)構是遼寧努(nu)魯兒(er)虎山(shan)國家(jia)級(ji)自(zi)然保(bao)(bao)護區管理局(ju),為遼寧省朝陽(yang)(yang)縣政府(fu)所屬(shu)事業(ye)單位,業(ye)務上歸口朝陽(yang)(yang)市林業(ye)局(ju)指導,機(ji)(ji)構規格副(fu)縣級(ji)。
遼寧努魯(lu)兒(er)虎山國家級自然保護(hu)區管(guan)(guan)理局內(nei)設(she)一室四(si)科,分別為(wei)辦公室、計財科、資源保護(hu)科、科研宣(xuan)教科和產業(ye)科;基層設(she)4各(ge)管(guan)(guan)理站(zhan)(zhan)和4個檢(jian)(jian)(jian)查(cha)站(zhan)(zhan),分別為(wei)劉(liu)家店管(guan)(guan)理站(zhan)(zhan)、檢(jian)(jian)(jian)查(cha)站(zhan)(zhan),頭(tou)三道管(guan)(guan)理站(zhan)(zhan)、檢(jian)(jian)(jian)查(cha)站(zhan)(zhan),北(bei)地管(guan)(guan)理站(zhan)(zhan)、檢(jian)(jian)(jian)查(cha)站(zhan)(zhan),關杖(zhang)子管(guan)(guan)理站(zhan)(zhan)、檢(jian)(jian)(jian)查(cha)站(zhan)(zhan)。
(一(yi))貫徹(che)執行國家有(you)關自然保護(hu)的方針、政策、法律(lv)和法規,積極(ji)開展(zhan)自然保護(hu)的宣傳教(jiao)育和科學知(zhi)識普及(ji)工作;
(二)制(zhi)(zhi)定保(bao)護(hu)區和各項管理制(zhi)(zhi)度,統一管理保(bao)護(hu)區;
(三)組織調查(cha)主要(yao)保(bao)護對(dui)象(xiang)的物種、數量和分布,建立健全自然資源檔(dang)案(an),掌握(wo)自然資源消長(chang)情況,組織環境監測;
(四)對(dui)植物(wu)、動物(wu)、土壤、氣象和(he)地質等進行(xing)科學研(yan)究,探索自(zi)然(ran)演變(bian)規律和(he)合理利(li)用(yong)自(zi)然(ran)資(zi)源的(de)途(tu)徑(jing);
(五)拯(zheng)救瀕于滅絕的動植物物種,馴養(yang)、繁殖(zhi)珍貴稀有(you)和有(you)特(te)殊價值的野生動物;
(六)在不(bu)影響保護區的(de)自然環境和(he)自然資源(yuan)的(de)前提下(xia),組(zu)織(zhi)開展參觀(guan)、旅(lv)游等活(huo)動。
(一(yi)) 保護(hu)區分為(wei)核(he)心(xin)區、緩沖區和實驗區。核(he)心(xin)區實行封閉保護(hu),禁止任何單位和個人進入,經有關(guan)部(bu)門批準進入核(he)心(xin)從事科(ke)學研究觀測、調查活動的除(chu)外。
(二)任何單位和個人(ren)進(jin)入保(bao)護(hu)區從事(shi)科(ke)學(xue)研究、教學(xue)實習、參觀考(kao)察、拍攝影片、采集標(biao)本(ben)等活動,必須按(an)保(bao)護(hu)區和動植物(wu)保(bao)護(hu)的分級(ji)管理權限報批(pi)。
(三)對保護區內(nei)的單位、居民(min)和經批準進入(ru)保護區人員進行管理。
(四)禁(jin)止在保護區內進行(xing)砍伐、放牧(mu)、狩獵、采(cai)藥、開(kai)墾、燒荒、開(kai)礦、采(cai)石、挖沙等破壞自然(ran)環境和(he)自然(ran)資源的活動。
(五)保護區管理機構應(ying)當組織(zhi)經常性的森林防火宣傳(chuan)教育(yu)活動,做好森林火災預防工作。
(六)在保護區的實驗區內開展(zhan)參(can)觀、旅游(you)活動,由(you)保護區管(guan)理局統一管(guan)理。
(七(qi))風景旅游(you)區內應設置(zhi)防火、衛生等安全和環(huan)保設施(shi),并實行嚴格的(de)巡護檢(jian)查制度,防止環(huan)境污(wu)染和破壞自然資源現(xian)象發(fa)生。
遼寧努魯兒虎山國家級自然保護區位于遼寧省朝陽縣古山子鄉境內,為市級風景區。景區內景觀有塔山(shan)(shan)(shan)、猴山(shan)(shan)(shan)、煙筒山(shan)(shan)(shan)、南(nan)山(shan)(shan)(shan)一(yi)(yi)劍、北險峰、劈山(shan)(shan)(shan)一(yi)(yi)線天(tian)、八戒石(shi)(shi)、蛤蟆石(shi)(shi)、馬牙(ya)石(shi)(shi)、鷹(ying)石(shi)(shi)、人(ren)面石(shi)(shi)、仙人(ren)石(shi)(shi);摩崖(ya)石(shi)(shi)刻有(you)“臥石(shi)(shi)聽泉”、“情山(shan)(shan)(shan)夢水”、“醉(zui)眼(yan)溪山(shan)(shan)(shan)”、“鬼斧神工”、“杏花泉”、“鼓韻灣(wan)”等。
遼(liao)寧(ning)努(nu)魯兒虎山國家級自(zi)然保(bao)護區涵蓋了森林、濕地、荒漠生態系統;野生動植物種類(lei)繁多,在中國生物多樣性(xing)保(bao)護中具有稀(xi)有性(xing)、代表性(xing)和典型性(xing);自(zi)然保(bao)護區完好的森林生態系統的水(shui)源(yuan)涵養功(gong)能(neng)、調節氣候功(gong)能(neng)和防風固(gu)沙(sha)功(gong)能(neng),對保(bao)護遼(liao)西、內蒙(meng)古東(dong)部、京(jing)津外圍生態安全意義重大。
保護(hu)區(qu)(qu)是遼西水(shui)土流失嚴重(zhong)地區(qu)(qu)保存下來(lai)最(zui)完(wan)整的(de)天然林(lin)區(qu)(qu)。特殊的(de)地理位置決定了保護(hu)區(qu)(qu)較高(gao)的(de)生物多(duo)樣性價(jia)值和生態(tai)服務(wu)功(gong)能,其(qi)主體植被所表現出的(de)自然性、完(wan)整連(lian)片性、多(duo)樣性、脆弱(ruo)性等特點都具有相(xiang)當高(gao)的(de)保護(hu)價(jia)值。