莊(zhuang)姜是(shi)春(chun)秋時(shi)齊國的公(gong)主,姜是(shi)齊國皇族的姓,因(yin)為(wei)嫁(jia)給了衛(wei)國國君衛(wei)莊(zhuang)公(gong),人(ren)稱莊(zhuang)姜。最早出現在(zai)《詩經》里的一位(wei)美(mei)人(ren),出身貴(gui)族,侯門之女(nv),且美(mei)麗(li)非凡。 莊(zhuang)姜因(yin)為(wei)出身高貴(gui),嫁(jia)得也是(shi)國君,所以她出嫁(jia)時(shi)很(hen)是(shi)風光(guang),但由于婚后無子(zi),遭到冷落(luo),生活并不(bu)快樂。衛(wei)莊(zhuang)公(gong)后來娶(qu)了陳國之女(nv)厲姒,再(zai)娶(qu)了厲姒的妹(mei)妹(mei)戴媯。衛(wei)莊(zhuang)公(gong)脾氣暴(bao)戾,對(dui)莊(zhuang)姜非常冷漠。美(mei)麗(li)的莊(zhuang)姜在(zai)每一個漫漫的長夜里,孤燈長伴(ban),寒冷深宮,無人(ren)相陪。
宋人朱熹(xi)認(ren)為莊(zhuang)姜(jiang)也(ye)是(shi)(shi)中國(guo)歷史(shi)上第一位女詩人。他(ta)認(ren)為收(shou)在(zai)《邶(bei)風》中開篇(pian)五首詩是(shi)(shi)莊(zhuang)姜(jiang)所做(說法不一),但最無異議最了不起的是(shi)(shi)寫下(xia)了名垂千古的名篇(pian)——《燕燕》:
燕燕于(yu)飛(fei),差池其羽。之子于(yu)歸,遠送于(yu)野。瞻望弗及(ji),泣涕(ti)如雨。
燕燕于飛(fei),頡之(zhi)頏之(zhi)。之(zhi)子于歸,遠于將(jiang)之(zhi)。瞻望弗及,佇立(li)以泣(qi)。
燕(yan)燕(yan)于(yu)飛,下上其音。之子(zi)于(yu)歸,遠(yuan)送于(yu)南。瞻望弗及,實勞我心。
仲氏任(ren)只,其心塞淵。終溫且惠,淑慎其身。先(xian)君之思(si),以勖(xu)寡人(ren)。
詩經描述
碩人(ren)其頎,衣(yi)錦褧衣(yi)。齊侯之(zhi)子,衛侯之(zhi)妻,東宮之(zhi)妹,邢侯之(zhi)姨,譚(tan)公維私。
手如(ru)柔荑,膚如(ru)凝脂,領如(ru)蝤蠐,齒如(ru)瓠犀,螓首蛾眉。巧笑倩兮,美目盼(pan)兮。
這首出(chu)自《詩(shi)經·衛風》的詩(shi)歌,非常細膩地勾勒出(chu)了(le)一(yi)幅標準(zhun)美女圖:她身材高挑修長;一(yi)雙纖手(shou)柔如(ru)茅草的嫩(nen)芽,又白又嫩(nen);肌膚似凝脂(zhi)般細膩白皙;脖子像幼(you)蟲般嬌嫩(nen)柔軟(ruan);牙齒細白整齊像瓜子;額頭飽滿,眉(mei)毛細長;盈盈笑(xiao)時好醉人,美目顧盼真傳(chuan)神(shen)。
這首贊美詩乃(nai)是(shi)(shi)漢語(yu)中描寫美女的(de)(de)開(kai)山之(zhi)作和(he)標(biao)桿之(zhi)作,出自衛國(guo)民眾之(zhi)口。清人(ren)姚(yao)際恒稱“千古(gu)頌美人(ren)者,無出其右,是(shi)(shi)為絕唱”(《詩經(jing)通(tong)論(lun)(lun)》)。方玉潤(run)則(ze)說“千古(gu)頌美人(ren)者,無出‘巧笑(xiao)倩(qian)兮,美目盼兮’二語(yu)。”其后描述美女的(de)(de)作品,幾乎都逃不出此詩定下的(de)(de)幾個標(biao)準,千古(gu)美人(ren)也都逃不脫(tuo)莊姜的(de)(de)影子。無論(lun)(lun)是(shi)(shi)《洛神賦》的(de)(de)甄洛,還是(shi)(shi)《長恨歌》的(de)(de)楊玉環。
根據朱熹考證,《詩(shi)經》中有五首詩(shi)乃是出自莊姜(jiang)之(zhi)(zhi)(zhi)手:《燕(yan)燕(yan)》、《終風》、《柏舟》、《綠(lv)衣》和《日(ri)月》。其(qi)中最有名的當屬《燕(yan)燕(yan)》:燕(yan)燕(yan)于(yu)(yu)(yu)(yu)飛,差(cha)池其(qi)羽。之(zhi)(zhi)(zhi)子于(yu)(yu)(yu)(yu)歸(gui),遠(yuan)送(song)于(yu)(yu)(yu)(yu)野。瞻(zhan)(zhan)望(wang)(wang)弗(fu)及,泣涕如(ru)雨。燕(yan)燕(yan)于(yu)(yu)(yu)(yu)歸(gui),頡(jie)之(zhi)(zhi)(zhi)頏之(zhi)(zhi)(zhi)。之(zhi)(zhi)(zhi)子于(yu)(yu)(yu)(yu)歸(gui),遠(yuan)于(yu)(yu)(yu)(yu)將之(zhi)(zhi)(zhi)。瞻(zhan)(zhan)望(wang)(wang)弗(fu)及,佇立(li)以(yi)(yi)泣。燕(yan)燕(yan)于(yu)(yu)(yu)(yu)歸(gui),下上其(qi)音。之(zhi)(zhi)(zhi)子于(yu)(yu)(yu)(yu)歸(gui),遠(yuan)送(song)于(yu)(yu)(yu)(yu)南(nan)。瞻(zhan)(zhan)望(wang)(wang)弗(fu)及,實勞我心。仲氏(shi)任只(zhi),其(qi)心塞淵(yuan)。終溫且(qie)惠,淑(shu)慎其(qi)身。先君之(zhi)(zhi)(zhi)思,以(yi)(yi)勖寡(gua)人(ren)。此(ci)詩(shi)是美女(nv)詩(shi)人(ren)的代表作,是“萬古(gu)送(song)別詩(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)祖”(王士禎語(yu)),可泣鬼神(許(xu)彥周語(yu))。
標準(zhun)美(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)什么(me)樣?國(guo)(guo)外(wai)的(de)(de)(de)(de)(de)研(yan)究者曾對公認的(de)(de)(de)(de)(de)“大(da)美(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)”進行了(le)測定(ding),最后(hou)取得(de)“美(mei)(mei)(mei)(mei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)胚(pei)子(zi)”的(de)(de)(de)(de)(de)具體(ti)參(can)數。一(yi)(yi)(yi)(yi)是(shi)(shi)(shi)眼的(de)(de)(de)(de)(de)寬(kuan)度為(wei)臉寬(kuan)的(de)(de)(de)(de)(de)5/10;二(er)是(shi)(shi)(shi)下領長(chang)(chang)度為(wei)臉長(chang)(chang)的(de)(de)(de)(de)(de)之前,美(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)多因(yin)驕(jiao)奢淫逸和一(yi)(yi)(yi)(yi)身妖氣而(er)(er)留名(ming),比如(ru)妹喜、妲己(ji)和褒姒,她們(men)都(dou)是(shi)(shi)(shi)著名(ming)的(de)(de)(de)(de)(de)“狐貍(li)精”。但從莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)開始,美(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)也(ye)有(you)了(le)好心腸。更可貴的(de)(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)(shi),莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)并(bing)不(bu)是(shi)(shi)(shi)徒有(you)虛(xu)表(biao)的(de)(de)(de)(de)(de)花(hua)瓶,而(er)(er)是(shi)(shi)(shi)位(wei)(wei)(wei)才華出(chu)(chu)眾(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),甚至還是(shi)(shi)(shi)中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)第一(yi)(yi)(yi)(yi)位(wei)(wei)(wei)女(nv)(nv)詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)。 美(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)頭銜擱在(zai)(zai)(zai)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)的(de)(de)(de)(de)(de)頭上(shang)可謂名(ming)副其(qi)實(shi),現在(zai)(zai)(zai)的(de)(de)(de)(de)(de)所(suo)謂美(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)作(zuo)(zuo)家只能靠(kao)邊站了(le)。根據朱熹考(kao)證,非常(chang)(chang)細(xi)膩(ni)(ni)地勾勒出(chu)(chu)了(le)一(yi)(yi)(yi)(yi)幅標準(zhun)美(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)圖:她身材高挑修(xiu)長(chang)(chang)一(yi)(yi)(yi)(yi)雙纖手(shou)柔(rou)如(ru)茅草的(de)(de)(de)(de)(de)嫩(nen)芽(ya),又(you)白又(you)嫩(nen)肌膚似凝脂般細(xi)膩(ni)(ni)白皙;脖子(zi)像(xiang)(xiang)幼蟲(chong)般嬌嫩(nen)柔(rou)軟;牙齒(chi)細(xi)白整齊(qi)像(xiang)(xiang)瓜子(zi);額(e)頭飽滿,眉毛細(xi)長(chang)(chang);盈盈笑時好醉人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),美(mei)(mei)(mei)(mei)目顧盼(pan)真傳神。這首贊美(mei)(mei)(mei)(mei)詩(shi)(shi)(shi)乃是(shi)(shi)(shi)漢語中(zhong)(zhong)(zhong)描寫美(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)的(de)(de)(de)(de)(de)開山之作(zuo)(zuo)和標桿之作(zuo)(zuo),出(chu)(chu)自衛(wei)國(guo)(guo)民眾(zhong)之口(kou)。清人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)姚際恒稱(cheng)“千(qian)(qian)古(gu)(gu)頌美(mei)(mei)(mei)(mei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)者,無出(chu)(chu)其(qi)右,是(shi)(shi)(shi)為(wei)絕唱”《詩(shi)(shi)(shi)經(jing)通論》。方玉潤則說“千(qian)(qian)古(gu)(gu)頌美(mei)(mei)(mei)(mei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)者,無出(chu)(chu)‘巧(qiao)笑倩(qian)兮,美(mei)(mei)(mei)(mei)目盼(pan)兮’二(er)語。”其(qi)后(hou)描述美(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)的(de)(de)(de)(de)(de)作(zuo)(zuo)品,幾乎(hu)都(dou)逃(tao)不(bu)出(chu)(chu)此詩(shi)(shi)(shi)定(ding)下的(de)(de)(de)(de)(de)幾個(ge)標準(zhun),千(qian)(qian)古(gu)(gu)美(mei)(mei)(mei)(mei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)也(ye)都(dou)逃(tao)不(bu)脫莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)的(de)(de)(de)(de)(de)影(ying)子(zi)。無論是(shi)(shi)(shi)《洛神賦》的(de)(de)(de)(de)(de)甄(zhen)洛,還是(shi)(shi)(shi)《長(chang)(chang)恨歌》.的(de)(de)(de)(de)(de)楊玉環。所(suo)以,說莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)是(shi)(shi)(shi)千(qian)(qian)古(gu)(gu)標準(zhun)美(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)也(ye)并(bing)不(bu)為(wei)過。古(gu)(gu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)確(que)是(shi)(shi)(shi)以莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)為(wei)模子(zi),確(que)立了(le)三千(qian)(qian)年來的(de)(de)(de)(de)(de)審(shen)美(mei)(mei)(mei)(mei)標準(zhun)。莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)并(bing)不(bu)姓莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang),而(er)(er)姓姜(jiang),是(shi)(shi)(shi)姜(jiang)子(zi)牙后(hou)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),貴為(wei)齊(qi)國(guo)(guo)公主(zhu),因(yin)為(wei)嫁給了(le)衛(wei)國(guo)(guo)國(guo)(guo)君(jun)衛(wei)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)公,而(er)(er)被(bei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)稱(cheng)為(wei)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)。她風風光光嫁,卻因(yin)為(wei)沒有(you)生(sheng)孩子(zi),而(er)(er)遭到了(le)長(chang)(chang)期的(de)(de)(de)(de)(de)冷落。衛(wei)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)公脾氣暴慶,甚至還有(you)虐待莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)的(de)(de)(de)(de)(de)嫌疑。后(hou)來,他(ta)又(you)娶了(le)陳國(guo)(guo)的(de)(de)(de)(de)(de)厲媯和戴(dai)媯。不(bu)快樂(le)的(de)(de)(de)(de)(de)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang),只能在(zai)(zai)(zai)詩(shi)(shi)(shi)歌中(zhong)(zhong)(zhong)寄托(tuo)哀思。在(zai)(zai)(zai)《終(zhong)風》、《柏舟》、《綠,衣》和《日月(yue)》中(zhong)(zhong)(zhong),莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)的(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)幸福表(biao)露無遺,常(chang)(chang)常(chang)(chang)“耿耿不(bu)寐”、“憂心悄悄”。莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)公死后(hou),她又(you)遭遇了(le)殘酷的(de)(de)(de)(de)(de)宮廷奪權政變。戴(dai)媯生(sheng)有(you)一(yi)(yi)(yi)(yi)子(zi)桓(huan)公,善良的(de)(de)(de)(de)(de)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)視若己(ji)出(chu)(chu),十分疼愛。但桓(huan)公繼位(wei)(wei)(wei)不(bu)久,就(jiu)被(bei)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)公的(de)(de)(de)(de)(de)另一(yi)(yi)(yi)(yi)個(ge)兒子(zi)州吁所(suo)殺。州吁后(hou)來又(you)被(bei)衛(wei)國(guo)(guo)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)所(suo)殺。在(zai)(zai)(zai)這連環的(de)(de)(de)(de)(de)宮廷謀(mou)殺中(zhong)(zhong)(zhong),莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)多遭變故,已看盡人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)間悲涼,孤獨得(de)像(xiang)(xiang)一(yi)(yi)(yi)(yi)葉飄(piao)蕩于(yu)水中(zhong)(zhong)(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)空(kong)船。丑女(nv)(nv)的(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)幸,大(da)多相同,而(er)(er)美(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)總是(shi)(shi)(shi)各有(you)各的(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)幸。