滆(he)(he)湖(hu),俗稱篩子(zi)(zi)湖(hu)(當(dang)地人(ren)發(fa)音類似(si)沙(sha)(sha)子(zi)(zi),篩子(zi)(zi)湖(hu)意(yi)思(si)是(shi)很淺的(de)湖(hu),滆(he)(he)湖(hu)內并無(wu)沙(sha)(sha)子(zi)(zi)),亦稱西滆(he)(he)湖(hu)和(he)西滆(he)(he)沙(sha)(sha)子(zi)(zi)湖(hu)和(he)西太(tai)湖(hu),位于武進西南部與宜(yi)興(xing)東北(bei)部間,為(wei)武進和(he)宜(yi)興(xing)共享,是(shi)蘇南地區僅(jin)次于太(tai)湖(hu)的(de)第二大湖(hu)泊,滆(he)(he)湖(hu)面積(ji)約25萬(wan)畝(mu)(約166.7k㎡),平均水(shui)深不足1.5米。關(guan)于滆(he)(he)湖(hu)的(de)形(xing)成(cheng)時間及(ji)取名由來,一直是(shi)一個謎。搞清楚滆(he)(he)湖(hu)的(de)形(xing)成(cheng)時間及(ji)取名由來,對(dui)科學利用和(he)充分發(fa)揮(hui)滆(he)(he)湖(hu)旅游資源(yuan)的(de)價值具有重要意(yi)義。
滆(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),俗(su)稱沙子湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),滆(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)位于(yu)(yu)太(tai)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)上游,縱(zong)(zong)跨武進區和宜興兩市(區),東(dong)臨太(tai)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),西接長(chang)(chang)蕩(dang)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),南(nan)連宜興氿湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),北(bei)經(jing)扁擔河(he)(he)、德勝(sheng)河(he)(he)通長(chang)(chang)江。它(ta)是(shi)蘇南(nan)地區僅次于(yu)(yu)太(tai)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)的第二大(da)淡(dan)水(shui)(shui)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),江蘇五大(da)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)泊之一。滆(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)南(nan)北(bei)長(chang)(chang)25公(gong)里,東(dong)西平均寬6.6公(gong)里,現有水(shui)(shui)面積24.9萬畝(約166.7k㎡),常(chang)年平均水(shui)(shui)深(shen)約1.3米。滆(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)面狀(zhuang)如一長(chang)(chang)茄形(xing),湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)岸(an)圓滑(hua)整齊。湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)體呈淺(qian)碟(die)型,湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)底平坦。沿湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)河(he)(he)港(gang)縱(zong)(zong)橫,水(shui)(shui)網(wang)交錯(cuo),池塘星羅(luo)棋布,自然環(huan)境優美(mei)。
對(dui)于(yu)滆(he)(he)湖(hu)是(shi)因(yin)地(di)震發(fa)生地(di)陷而(er)成湖(hu)的(de)(de)形(xing)(xing)成原因(yin)是(shi)沒有人懷疑的(de)(de),因(yin)為這不(bu)但有史(shi)籍(ji)(ji)記載證(zheng)明,而(er)且圍湖(hu)建(jian)滆(he)(he)湖(hu)農場時的(de)(de)發(fa)現也已證(zheng)實。但對(dui)于(yu)滆(he)(he)湖(hu)形(xing)(xing)成的(de)(de)具體時間卻說(shuo)(shuo)法不(bu)一(yi)(yi),現有二種說(shuo)(shuo)法,一(yi)(yi)說(shuo)(shuo)滆(he)(he)湖(hu)的(de)(de)形(xing)(xing)成時間為晉朝(chao),如《嘉澤鄉志》有云:“晉朝(chao)年間,(滆(he)(he)湖(hu))是(shi)一(yi)(yi)古(gu)城,后經地(di)震陷落而(er)成湖(hu)泊。”二說(shuo)(shuo)滆(he)(he)湖(hu)的(de)(de)形(xing)(xing)成時間為唐代,如《南夏墅鄉志》錄《孫(sun)氏(shi)宗譜》有云:“(滆(he)(he)湖(hu))相(xiang)傳為唐天寶年間所陷。”筆者認為,滆(he)(he)湖(hu)形(xing)(xing)成于(yu)晉、唐時代二說(shuo)(shuo)缺少史(shi)籍(ji)(ji)資料和考(kao)古(gu)資料的(de)(de)支持(chi),均不(bu)可(ke)信(xin)。依據現有的(de)(de)史(shi)籍(ji)(ji)相(xiang)關資料和考(kao)古(gu)資料,滆(he)(he)湖(hu)的(de)(de)形(xing)(xing)成時間應在東漢中晚期,這可(ke)通過下(xia)面的(de)(de)考(kao)證(zheng)得到證(zheng)實。
記(ji)載(zai)吳越(yue)史(shi)志的《越(yue)絕(jue)書(shu)》,在(zai)記(ji)載(zai)昔吳越(yue)之地漢時(shi)的湖(hu)(hu)(hu)(hu)泊(bo)時(shi),只記(ji)載(zai)有太湖(hu)(hu)(hu)(hu)、射貴湖(hu)(hu)(hu)(hu)、無錫(xi)湖(hu)(hu)(hu)(hu)、尸湖(hu)(hu)(hu)(hu)、小湖(hu)(hu)(hu)(hu)、耆(qi)湖(hu)(hu)(hu)(hu)、乘湖(hu)(hu)(hu)(hu)、猶湖(hu)(hu)(hu)(hu)、語(yu)昭湖(hu)(hu)(hu)(hu)、作(zuo)湖(hu)(hu)(hu)(hu)、昆(kun)湖(hu)(hu)(hu)(hu)、湖(hu)(hu)(hu)(hu)王湖(hu)(hu)(hu)(hu)和丹湖(hu)(hu)(hu)(hu),并沒(mei)有記(ji)載(zai)有滆湖(hu)(hu)(hu)(hu),這就說明在(zai)《越(yue)絕(jue)書(shu)》成(cheng)書(shu)時(shi)滆湖(hu)(hu)(hu)(hu)還未形成(cheng),如果此時(shi)滆湖(hu)(hu)(hu)(hu)已(yi)存在(zai)的話(hua),該書(shu)必會將其收錄(lu)在(zai)內。
書中還(huan)(huan)未(wei)有“滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)”字(zi),這(zhe)說(shuo)(shuo)明(ming)“滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)”字(zi)為后(hou)(hou)起(qi)字(zi)。許慎《說(shuo)(shuo)文解(jie)字(zi)》成(cheng)(cheng)書于(yu)公(gong)元(yuan)(yuan)100年(nian),是(shi)(shi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)為東(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)漢(han)(han)中期(qi)(qi)(qi)(qi)(qi),據(ju)此(ci)也可(ke)證(zheng)在(zai)東(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)漢(han)(han)早(zao)(zao)期(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)還(huan)(huan)沒有形(xing)成(cheng)(cheng)。今滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)在(zai)東(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)漢(han)(han)早(zao)(zao)期(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)還(huan)(huan)未(wei)形(xing)成(cheng)(cheng),從考(kao)古(gu)資料方面也可(ke)得(de)到證(zheng)實(shi)。1993年(nian)6月(yue),在(zai)滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)農(nong)場(chang)處(chu)發(fa)現(xian)了(le)一座漢(han)(han)代古(gu)墓葬,墓葬內出土的(de)(de)一批五(wu)(wu)銖錢幣(bi)“五(wu)(wu)銖”二字(zi)規整,“五(wu)(wu)”字(zi)形(xing)舒展,“銖”字(zi)朱(zhu)旁(pang)上(shang)折方中見圓,具有東(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)漢(han)(han)早(zao)(zao)期(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)五(wu)(wu)銖錢的(de)(de)典型特(te)征,據(ju)此(ci)可(ke)斷定該墓葬主人的(de)(de)下(xia)葬確切(qie)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)代應在(zai)東(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)漢(han)(han)早(zao)(zao)期(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)。滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)農(nong)場(chang)原是(shi)(shi)滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)的(de)(de)一部分,1971年(nian)因(yin)圍湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)造田才變成(cheng)(cheng)旱地,在(zai)該處(chu)發(fa)現(xian)東(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)漢(han)(han)早(zao)(zao)期(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)的(de)(de)墓葬,說(shuo)(shuo)明(ming)滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)在(zai)東(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)漢(han)(han)早(zao)(zao)期(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)還(huan)(huan)未(wei)形(xing)成(cheng)(cheng)。否則,滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)內就不會(hui)出現(xian)東(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)漢(han)(han)早(zao)(zao)期(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)的(de)(de)墓葬。綜(zong)合以(yi)上(shang)考(kao)證(zheng)可(ke)得(de)出 ,滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)的(de)(de)形(xing)成(cheng)(cheng)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)間(jian)既不是(shi)(shi)晉代,也不是(shi)(shi)唐代,而是(shi)(shi)在(zai)東(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)漢(han)(han)早(zao)(zao)期(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)之(zhi)(zhi)后(hou)(hou)。從現(xian)有的(de)(de)史籍資料來(lai)看,最早(zao)(zao)言及(ji)(ji)到滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)的(de)(de)人士是(shi)(shi)三國時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)東(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)吳(wu)經學(xue)家、會(hui)稽(ji)(今浙江)人虞翻(fan)(fan),如元(yuan)(yuan)至正(zheng)《金(jin)陵新志》載:“虞翻(fan)(fan)曰:‘太(tai)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)有五(wu)(wu)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),故(gu)謂(wei)之(zhi)(zhi)五(wu)(wu)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),洮湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),射湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),貴湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)及(ji)(ji)太(tai)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)為五(wu)(wu)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),并太(tai)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)之(zhi)(zhi)小支(zhi),具連太(tai)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),故(gu)太(tai)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)兼得(de)五(wu)(wu)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)之(zhi)(zhi)名。’”虞翻(fan)(fan)既已言到滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu),說(shuo)(shuo)明(ming)虞翻(fan)(fan)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)已肯定存(cun)在(zai)。虞翻(fan)(fan)生于(yu)公(gong)元(yuan)(yuan)164年(nian),卒于(yu)公(gong)元(yuan)(yuan)233年(nian),這(zhe)也就是(shi)(shi)說(shuo)(shuo),滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)形(xing)成(cheng)(cheng)的(de)(de)最晚時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)間(jian)應在(zai)公(gong)元(yuan)(yuan)233年(nian)之(zhi)(zhi)前(qian)。依據(ju)東(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)漢(han)(han)早(zao)(zao)期(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)還(huan)(huan)未(wei)形(xing)成(cheng)(cheng),公(gong)元(yuan)(yuan)233年(nian)虞翻(fan)(fan)卒之(zhi)(zhi)前(qian)滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)已存(cun)在(zai),三國初年(nian)為公(gong)元(yuan)(yuan)220年(nian),可(ke)斷定滆(he)(he)(he)(he)(he)(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)的(de)(de)形(xing)成(cheng)(cheng)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)間(jian)應在(zai)東(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)漢(han)(han)中晚期(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)。