黃橋(qiao)戰役(yi),共(gong)殲國民黨(dang)頑固派韓德(de)勤部1.1萬余人,其中(zhong)俘3800余名。奠定(ding)了蘇北(bei)抗日根據地的(de)堅實基礎,打開了華中(zhong)抗戰的(de)新局面。
1940年春,堅(jian)持消(xiao)極(ji)抗日(ri)、積極(ji)反(fan)共(gong)政策的(de)(de)(de)國民黨頑固派在第(di)一次反(fan)共(gong)高(gao)潮被(bei)打(da)(da)退(tui)后(hou)(hou),密令(ling)第(di)3、第(di)5戰區(qu)(qu)(qu)和魯(lu)蘇(su)(su)戰區(qu)(qu)(qu)的(de)(de)(de)部(bu)(bu)隊(dui)(dui)(dui),大舉進(jin)攻(gong)華中(zhong)新(xin)(xin)(xin)四(si)軍(jun)(jun)。6月,新(xin)(xin)(xin)四(si)軍(jun)(jun)江南(nan)指(zhi)(zhi)揮(hui)(hui)部(bu)(bu)根據中(zhong)共(gong)中(zhong)央(yang)5月4日(ri)關于(yu)放(fang)手發展抗日(ri)力量,抵抗反(fan)共(gong)頑固派進(jin)攻(gong)的(de)(de)(de)指(zhi)(zhi)示(shi),為執行獨(du)立(li)(li)(li)自(zi)主開辟(pi)蘇(su)(su)北(bei)(bei)、發展華中(zhong)敵后(hou)(hou)抗戰的(de)(de)(de)戰略任(ren)務,率所屬主力北(bei)(bei)渡(du)長江,于(yu)7月初挺進(jin)蘇(su)(su)北(bei)(bei)。下(xia)(xia)(xia)旬,遵照中(zhong)共(gong)中(zhong)央(yang)指(zhi)(zhi)示(shi),組建新(xin)(xin)(xin)四(si)軍(jun)(jun)蘇(su)(su)北(bei)(bei)指(zhi)(zhi)揮(hui)(hui)部(bu)(bu),陳毅、粟裕(yu)分任(ren)正副指(zhi)(zhi)揮(hui)(hui),下(xia)(xia)(xia)轄第(di)1、第(di)2、第(di)3縱隊(dui)(dui)(dui)9個團(tuan),共(gong)7000余(yu)人(ren)。為建立(li)(li)(li)以黃橋為中(zhong)心(xin)的(de)(de)(de)抗日(ri)根據地(di)(di)(di),蘇(su)(su)北(bei)(bei)指(zhi)(zhi)揮(hui)(hui)部(bu)(bu)所屬部(bu)(bu)隊(dui)(dui)(dui)隨即東進(jin)黃橋地(di)(di)(di)區(qu)(qu)(qu)。8月,為策應(ying)新(xin)(xin)(xin)四(si)軍(jun)(jun)發展蘇(su)(su)北(bei)(bei),八(ba)(ba)路軍(jun)(jun)第(di)5縱隊(dui)(dui)(dui)東進(jin)淮(陰)海(州(zhou))地(di)(di)(di)區(qu)(qu)(qu),形(xing)成(cheng)南(nan)北(bei)(bei)配(pei)合(he)、打(da)(da)開蘇(su)(su)北(bei)(bei)抗戰局面的(de)(de)(de)有(you)(you)利態勢(shi)。國民黨軍(jun)(jun)魯(lu)蘇(su)(su)戰區(qu)(qu)(qu)副總司令(ling)兼江蘇(su)(su)省(sheng)主席(xi)韓(han)德(de)勤,自(zi)詡(xu)擁兵10萬,視(shi)新(xin)(xin)(xin)四(si)軍(jun)(jun)蘇(su)(su)北(bei)(bei)部(bu)(bu)隊(dui)(dui)(dui)為心(xin)腹之患,企圖先(xian)集中(zhong)兵力進(jin)攻(gong)黃橋,消(xiao)滅或驅逐立(li)(li)(li)足未(wei)穩的(de)(de)(de)新(xin)(xin)(xin)四(si)軍(jun)(jun)蘇(su)(su)北(bei)(bei)部(bu)(bu)隊(dui)(dui)(dui),然后(hou)(hou)移兵北(bei)(bei)上,殲(jian)擊南(nan)下(xia)(xia)(xia)的(de)(de)(de)八(ba)(ba)路軍(jun)(jun)第(di)5縱隊(dui)(dui)(dui)。蘇(su)(su)北(bei)(bei)指(zhi)(zhi)揮(hui)(hui)部(bu)(bu)堅(jian)持有(you)(you)理(li)、有(you)(you)利、有(you)(you)節的(de)(de)(de)自(zi)衛立(li)(li)(li)場,在八(ba)(ba)路軍(jun)(jun)第(di)5縱隊(dui)(dui)(dui)的(de)(de)(de)配(pei)合(he)下(xia)(xia)(xia),積極(ji)做好迎擊韓(han)德(de)勤部(bu)(bu)進(jin)攻(gong)的(de)(de)(de)準(zhun)備,并(bing)靈活運用斗(dou)爭策略,爭取了駐(zhu)泰州(zhou)地(di)(di)(di)區(qu)(qu)(qu)的(de)(de)(de)魯(lu)蘇(su)(su)皖邊區(qu)(qu)(qu)游擊軍(jun)(jun)李明揚、李長江部(bu)(bu)和曲塘一帶的(de)(de)(de)稅(shui)警總團(tuan)陳泰運部(bu)(bu)保持中(zhong)立(li)(li)(li)。
1940年9月初,韓(han)(han)(han)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)分(fen)兩(liang)路(lu)(lu)(lu)向(xiang)南進(jin)攻。新(xin)四(si)(si)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)被迫自(zi)衛反擊(ji)(ji)(ji)(ji),首戰(zhan)營(ying)溪(xi),殲(jian)(jian)其(qi)先頭保安(an)(an)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)1旅(lv)(lv)(lv)(lv)2個(ge)團(tuan),進(jin)而攻取(qu)姜(jiang)堰,殲(jian)(jian)守軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)千余(yu)人(ren),并繼續(xu)向(xiang)韓(han)(han)(han)德(de)勤呼吁(yu)停(ting)止(zhi)內戰(zhan),團(tuan)結抗(kang)日。韓(han)(han)(han)德(de)勤則以新(xin)四(si)(si)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)必須退出(chu)姜(jiang)堰為(wei)借口相要挾。蘇(su)(su)北(bei)指(zhi)揮(hui)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)為(wei)顧全抗(kang)戰(zhan)大局,慨然(ran)允諾,讓(rang)出(chu)姜(jiang)堰,由(you)李(li)(li)(li)明揚、李(li)(li)(li)長江部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)接(jie)防,還主動(dong)送給陳泰(tai)運部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)分(fen)槍(qiang)械,進(jin)一(yi)步爭取(qu)了李(li)(li)(li)、陳,使韓(han)(han)(han)德(de)勤更(geng)加孤立。然(ran)而韓(han)(han)(han)德(de)勤自(zi)恃兵(bing)(bing)多糧足(zu)、裝(zhuang)備精良,以為(wei)新(xin)四(si)(si)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)退出(chu)姜(jiang)堰是膽怯,令(ling)其(qi)主力(li)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)89軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(轄第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)33、第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)117師)和獨立第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)6旅(lv)(lv)(lv)(lv)共(gong)1.5萬(wan)余(yu)人(ren)為(wei)中(zhong)(zhong)(zhong)路(lu)(lu)(lu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun),從(cong)海安(an)(an)、曲塘一(yi)線(xian)進(jin)攻黃(huang)(huang)(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao);李(li)(li)(li)明揚、陳泰(tai)運部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)為(wei)右路(lu)(lu)(lu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun),5個(ge)保安(an)(an)旅(lv)(lv)(lv)(lv)為(wei)左路(lu)(lu)(lu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun),向(xiang)黃(huang)(huang)(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)兩(liang)翼(yi)夾擊(ji)(ji)(ji)(ji),其(qi)進(jin)攻總兵(bing)(bing)力(li)達(da)26個(ge)團(tuan)3萬(wan)余(yu)人(ren),企(qi)(qi)圖(tu)(tu)于(yu)(yu)(yu)(yu)黃(huang)(huang)(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)地(di)區(qu)聚殲(jian)(jian)新(xin)四(si)(si)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)蘇(su)(su)北(bei)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)。蘇(su)(su)北(bei)指(zhi)揮(hui)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)鑒于(yu)(yu)(yu)(yu)決(jue)戰(zhan)不可避免,決(jue)定(ding)集中(zhong)(zhong)(zhong)兵(bing)(bing)力(li),采取(qu)誘其(qi)深入(ru)、各個(ge)擊(ji)(ji)(ji)(ji)破的戰(zhan)法,于(yu)(yu)(yu)(yu)運動(dong)中(zhong)(zhong)(zhong)殲(jian)(jian)擊(ji)(ji)(ji)(ji)韓(han)(han)(han)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)。據此,部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)署(shu)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)3縱(zong)(zong)(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)堅守黃(huang)(huang)(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao);第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)1、第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)2縱(zong)(zong)(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)隱蔽集結于(yu)(yu)(yu)(yu)黃(huang)(huang)(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)西(xi)北(bei)地(di)區(qu),作(zuo)為(wei)突擊(ji)(ji)(ji)(ji)力(li)量。10月4日,韓(han)(han)(han)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)33師由(you)分(fen)界直(zhi)撲黃(huang)(huang)(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)東(dong)北(bei)前(qian)沿陣地(di),實施猛烈攻擊(ji)(ji)(ji)(ji),一(yi)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)突入(ru)東(dong)門。第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)3縱(zong)(zong)(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)頑(wan)強反擊(ji)(ji)(ji)(ji),予以殺(sha)傷,將(jiang)其(qi)逐出(chu)。韓(han)(han)(han)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)89軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)率第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)117師經(jing)古溪(xi)進(jin)至野(ye)屋基、何家塘一(yi)線(xian);獨立第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)6旅(lv)(lv)(lv)(lv)經(jing)高橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)南進(jin),企(qi)(qi)圖(tu)(tu)襲(xi)擊(ji)(ji)(ji)(ji)黃(huang)(huang)(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)側(ce)背(bei)。第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)1縱(zong)(zong)(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)適時(shi)勇猛出(chu)擊(ji)(ji)(ji)(ji),一(yi)舉將(jiang)開進(jin)中(zhong)(zhong)(zhong)的獨立第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)6旅(lv)(lv)(lv)(lv)分(fen)割包(bao)圍(wei)于(yu)(yu)(yu)(yu)高橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)一(yi)帶,經(jing)3小時(shi)激戰(zhan),全殲(jian)(jian)該(gai)(gai)旅(lv)(lv)(lv)(lv)。4日午夜,第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)2縱(zong)(zong)(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)經(jing)八字橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)插(cha)到分(fen)界,切(qie)斷(duan)了第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)89軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)退路(lu)(lu)(lu),協同第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)1、第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)3縱(zong)(zong)(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)形成(cheng)三面夾擊(ji)(ji)(ji)(ji),將(jiang)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)89軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)主力(li)分(fen)割包(bao)圍(wei)于(yu)(yu)(yu)(yu)黃(huang)(huang)(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)東(dong)北(bei)地(di)區(qu)。5日中(zhong)(zhong)(zhong)午,第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)1縱(zong)(zong)(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)4團(tuan)首先攻擊(ji)(ji)(ji)(ji)其(qi)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu),第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)1團(tuan)主力(li)隨后勇猛出(chu)擊(ji)(ji)(ji)(ji),各縱(zong)(zong)(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)旋即緊縮包(bao)圍(wei),奮勇沖殺(sha)。第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)89軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)長李(li)(li)(li)守維在(zai)逃跑中(zhong)(zhong)(zhong)落水斃命。經(jing)火線(xian)喊(han)話,第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)89軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)官(guan)兵(bing)(bing)紛紛繳械,主力(li)于(yu)(yu)(yu)(yu)當(dang)晚被殲(jian)(jian)。6日,第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)2縱(zong)(zong)(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)又(you)追殲(jian)(jian)該(gai)(gai)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)余(yu)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)于(yu)(yu)(yu)(yu)營(ying)溪(xi),乘勝(sheng)攻占海安(an)(an)、東(dong)臺等地(di)。韓(han)(han)(han)德(de)勤率殘部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)千余(yu)人(ren)向(xiang)興化潰敗(bai)。左路(lu)(lu)(lu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)各保安(an)(an)旅(lv)(lv)(lv)(lv)團(tuan)陳兵(bing)(bing)運糧河東(dong)西(xi)之線(xian),頻頻查詢戰(zhan)況,企(qi)(qi)圖(tu)(tu)坐收漁利(li)的李(li)(li)(li)明揚、李(li)(li)(li)長江部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)和陳泰(tai)運部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)亦隨之撤退。與(yu)此同時(shi),八路(lu)(lu)(lu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)5縱(zong)(zong)(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)由(you)漣水東(dong)進(jin),攻占阜寧、東(dong)溝、益林,殲(jian)(jian)韓(han)(han)(han)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)保安(an)(an)旅(lv)(lv)(lv)(lv)一(yi)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)后,直(zhi)下(xia)鹽城。10月10日,新(xin)四(si)(si)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)蘇(su)(su)北(bei)指(zhi)揮(hui)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)所屬第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)2縱(zong)(zong)(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)前(qian)鋒與(yu)八路(lu)(lu)(lu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)5縱(zong)(zong)(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)先頭部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)隊(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui),于(yu)(yu)(yu)(yu)東(dong)臺以北(bei)的白駒鎮勝(sheng)利(li)會師。黃(huang)(huang)(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)戰(zhan)役(yi)期間(jian),當(dang)地(di)人(ren)民群眾在(zai)中(zhong)(zhong)(zhong)共(gong)蘇(su)(su)北(bei)區(qu)委(wei)領導下(xia),積極支(zhi)援新(xin)四(si)(si)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)作(zuo)戰(zhan),對保證戰(zhan)役(yi)的勝(sheng)利(li)起了重要作(zuo)用。此役(yi),共(gong)殲(jian)(jian)國(guo)民黨頑(wan)固(gu)派韓(han)(han)(han)德(de)勤部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)1.1萬(wan)余(yu)人(ren),其(qi)中(zhong)(zhong)(zhong)俘3800余(yu)名(ming)。
黃(huang)橋(qiao)戰役的(de)(de)勝利,奠定了蘇北抗日根據(ju)地(di)的(de)(de)堅實基(ji)礎,打開了華中抗戰的(de)(de)新局面。