芒果视频

網站分類(lei)
登錄 |    
《周易本義》
0 票數:0 #文學書籍#
《周易本義》是朱熹的重要著作,也是易學史上繼王弼注、孔穎達疏之后的第三座里程碑,明清時代科舉考試皆奉為正宗,對后世影響極大。易道深奧,易象繁復,但朱熹認為,貫通天地人三才之道的,無非一剛一柔之理,柔化為剛,剛復化為柔,剛柔相推而生變化,變化之極復為剛柔,將剛柔作為“六爻之動,三極之道”之本質內涵的意義,揭示無余。
  • 中文名: 周易本(ben)義
  • 作者: 伏羲(xi),文王,周公,孔子
  • 語種: 普通話
  • 發行/播出時間: 1987年
詳細介紹 PROFILE +

基本介紹

1986年(nian)5月,上海古籍出版社出版的《周易本義.朱熹注》為朱熹著。

朱(zhu)(zhu)熹(1130——1200),字(zi)元晦,亦(yi)字(zi)仲晦,別(bie)號(hao)有(you)晦庵、晦翁(weng)、云谷老人、滄(cang)州(zhou)病叟等。天(tian)資聰慧。十(shi)四(si)歲(sui)(sui)時(shi)父(fu)親去世(shi),遵父(fu)遺訓(xun),師(shi)事胡憲、劉(liu)(liu)勉之、劉(liu)(liu)子翬三先(xian)生(sheng)。十(shi)九歲(sui)(sui)登進士(shi)第,一生(sheng)敘(xu)任官職二十(shi)余次(ci),但遭逢不遇(yu),抑郁不得志。二十(shi)四(si)歲(sui)(sui)時(shi)問(wen)學(xue)(xue)于其父(fu)同學(xue)(xue)程頤(yi)的三傳弟子李侗,因得承襲洛(luo)學(xue)(xue)正統。與張栻、呂(lv)祖謙同出(chu)其時(shi),過(guo)從甚密,人稱“東南三賢(xian)”,為(wei)宋代理學(xue)(xue)集(ji)(ji)大成者。其著述有(you)《周易(yi)本義》、《詩集(ji)(ji)傳》、《儀禮經(jing)傳通(tong)釋(shi)》、《家禮》、《釋(shi)宮》、《孝經(jing)刊(kan)誤(wu)(wu)》、《四(si)書(shu)(shu)或問(wen)》、《論(lun)孟精義》、《或問(wen)小注(zhu)(zhu)》、《伊洛(luo)淵源錄(lu)(lu)》、《名臣言(yan)行錄(lu)(lu)》、《紹熙州(zhou)縣(xian)釋(shi)奠儀圖》、《四(si)書(shu)(shu)問(wen)目》、《上蔡(cai)語錄(lu)(lu)》、《延平答(da)問(wen)》、《近思(si)錄(lu)(lu)》、《雜學(xue)(xue)辨》、《小學(xue)(xue)集(ji)(ji)注(zhu)(zhu)》、《陰符(fu)經(jing)考(kao)異(yi)》、《周易(yi)參同契考(kao)異(yi)》、《原本韓文(wen)考(kao)異(yi)》、《楚辭集(ji)(ji)注(zhu)(zhu)》、《晦庵集(ji)(ji)》、《南岳倡酬集(ji)(ji)》、《大學(xue)(xue)章(zhang)句》、《論(lun)語集(ji)(ji)注(zhu)(zhu)》、《孟子集(ji)(ji)注(zhu)(zhu)》、《中庸章(zhang)句》、《朱(zhu)(zhu)子全書(shu)(shu)》、《二程遺書(shu)(shu)》、《通(tong)鑒綱(gang)目》、《易(yi)學(xue)(xue)啟(qi)蒙》、《卦(gua)考(kao)誤(wu)(wu)》、《通(tong)書(shu)(shu)解》、《朱(zhu)(zhu)文(wen)公易(yi)說》。另(ling)有(you)《朱(zhu)(zhu)子語類》也為(wei)朱(zhu)(zhu)熹言(yan)。

《周(zhou)易(yi)(yi)(yi)》原(yuan)本是卜(bu)筮之用,同時也是包(bao)含豐(feng)富哲(zhe)學(xue)思(si)(si)想(xiang)的(de)(de)著作(zuo)。孔(kong)子作(zuo)“十翼”,進一(yi)步闡述了(le) “周(zhou)易(yi)(yi)(yi)”所包(bao)含的(de)(de)哲(zhe)學(xue)思(si)(si)想(xiang);王弼作(zuo)《周(zhou)易(yi)(yi)(yi)注》、《周(zhou)易(yi)(yi)(yi)略例(li)》也進一(yi)步闡述“周(zhou)易(yi)(yi)(yi)”的(de)(de)義(yi)理(li)。朱(zhu)(zhu)熹(xi)的(de)(de)哲(zhe)學(xue)思(si)(si)想(xiang)繼承程頤,世稱“程朱(zhu)(zhu)”,而他的(de)(de)《易(yi)(yi)(yi)》學(xue)思(si)(si)想(xiang)則有異于(yu)程頤。程氏《易(yi)(yi)(yi)》學(xue)遵循王弼開拓的(de)(de)道路,以義(yi)理(li)解《易(yi)(yi)(yi)》;朱(zhu)(zhu)熹(xi)則認為《易(yi)(yi)(yi)》是卜(bu)筮之書,作(zuo)《周(zhou)易(yi)(yi)(yi)本義(yi)》就是要(yao)還《周(zhou)易(yi)(yi)(yi)》的(de)(de)本來面目。

1986年(nian)5月(yue)上海(hai)古籍出(chu)版(ban)(ban)社(she)出(chu)版(ban)(ban)的《周易本(ben)義.朱(zhu)熹(xi)注(zhu)》卷首尚有河圖(tu)圖(tu)、洛(luo)書(shu)圖(tu)、伏(fu)羲八卦(gua)(gua)次序(xu)圖(tu)、伏(fu)羲八卦(gua)(gua)方(fang)位(wei)圖(tu)、伏(fu)羲六十四卦(gua)(gua)次序(xu)圖(tu)、伏(fu)羲六十四卦(gua)(gua)方(fang)位(wei)圖(tu)、文(wen)王八卦(gua)(gua)次序(xu)圖(tu)、文(wen)王八卦(gua)(gua)方(fang)位(wei)圖(tu)、卦(gua)(gua)變圖(tu)共(gong)九個圖(tu),與陳摶、郡雍象數學接近。

朱(zhu)(zhu)熹注(zhu)解的《周(zhou)易(yi)(yi)(yi)本(ben)(ben)義(yi)》初(chu)稿名《易(yi)(yi)(yi)本(ben)(ben)義(yi)》,定稿歷(li)經(jing)(jing)二(er)(er)十(shi)余年。初(chu)稿《易(yi)(yi)(yi)本(ben)(ben)義(yi)》依呂祖謙《古(gu)周(zhou)易(yi)(yi)(yi)》本(ben)(ben)分(fen)卷。上經(jing)(jing)和(he)下(xia)(xia)經(jing)(jing)各一(yi)卷;十(shi)翼(yi)(yi)(即(ji) :《彖》上傳(chuan)、《彖》下(xia)(xia)傳(chuan)、《象(xiang)》上傳(chuan)、《象(xiang)》下(xia)(xia)傳(chuan)、《文言》、《系(xi)辭(ci)》上傳(chuan)、《系(xi)辭(ci)》下(xia)(xia)傳(chuan)、《說卦(gua)》、《序(xu)卦(gua)》、《雜卦(gua)》)每翼(yi)(yi)為一(yi)卷 。“經(jing)(jing)”、“翼(yi)(yi)”共合十(shi)二(er)(er)卷。成(cheng)(cheng)書(shu)定稿,朱(zhu)(zhu)熹將(jiang)書(shu)名定為《周(zhou)易(yi)(yi)(yi)本(ben)(ben)義(yi)》,將(jiang)原稿割裂,重(zhong)組成(cheng)(cheng)四卷。上經(jing)(jing),卷一(yi);下(xia)(xia)經(jing)(jing),卷二(er)(er);《系(xi)辭(ci)傳(chuan)》,卷三;《說卦(gua)傳(chuan)》、《序(xu)卦(gua)傳(chuan)》、《雜卦(gua)傳(chuan)》為卷四;《彖傳(chuan)》與《象(xiang)傳(chuan)》分(fen)附于各條經(jing)(jing)文之下(xia)(xia)。故朱(zhu)(zhu)熹注(zhu)解的《周(zhou)易(yi)(yi)(yi)本(ben)(ben)義(yi)》有十(shi)二(er)(er)卷與四卷本(ben)(ben)之別。

易(yi)經是孔(kong)子哲學(xue)思想(xiang)的(de)來(lai)源,而(er)(er)朱熹注解(jie)的(de)《周易(yi)本(ben)義(yi)》是對孔(kong)子哲學(xue)思想(xiang)的(de)詮釋。《周易(yi)本(ben)義(yi)》之(zhi)(zhi)(zhi)說:柔(rou)(rou)(rou)(rou)變(bian)而(er)(er)趨于剛(gang)(gang)者,退極(ji)而(er)(er)進也(ye)(ye)(ye)。剛(gang)(gang)化(hua)(hua)而(er)(er)趨于柔(rou)(rou)(rou)(rou)者,進極(ji)而(er)(er)退也(ye)(ye)(ye)。既變(bian)而(er)(er)剛(gang)(gang),則(ze)晝而(er)(er)陽矣(yi)。既化(hua)(hua)而(er)(er)柔(rou)(rou)(rou)(rou),則(ze)夜(ye)而(er)(er)陰矣(yi)。六爻,初、二為(wei)(wei)地,三、四為(wei)(wei)人(ren),五(wu)、上為(wei)(wei)天(tian)。動,即變(bian)化(hua)(hua)也(ye)(ye)(ye)。極(ji),至(zhi)也(ye)(ye)(ye)。三極(ji),天(tian)地人(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)理(li),三才(cai)各一(yi)太(tai)極(ji)也(ye)(ye)(ye)。此明剛(gang)(gang)柔(rou)(rou)(rou)(rou)相推以(yi)生變(bian)化(hua)(hua),而(er)(er)變(bian)化(hua)(hua)之(zhi)(zhi)(zhi)極(ji),復為(wei)(wei)剛(gang)(gang)柔(rou)(rou)(rou)(rou)。流行于一(yi)卦六爻之(zhi)(zhi)(zhi)間(jian),而(er)(er)占者得因所值以(yi)斷吉兇也(ye)(ye)(ye)。(22)易(yi)道(dao)深奧,易(yi)象(xiang)繁(fan)復,但朱熹認(ren)為(wei)(wei),貫通天(tian)地人(ren)三才(cai)之(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)的(de),無(wu)非一(yi)剛(gang)(gang)一(yi)柔(rou)(rou)(rou)(rou)之(zhi)(zhi)(zhi)理(li),柔(rou)(rou)(rou)(rou)化(hua)(hua)為(wei)(wei)剛(gang)(gang),剛(gang)(gang)復化(hua)(hua)為(wei)(wei)柔(rou)(rou)(rou)(rou),剛(gang)(gang)柔(rou)(rou)(rou)(rou)相推而(er)(er)生變(bian)化(hua)(hua),變(bian)化(hua)(hua)之(zhi)(zhi)(zhi)極(ji)復為(wei)(wei)剛(gang)(gang)柔(rou)(rou)(rou)(rou),將剛(gang)(gang)柔(rou)(rou)(rou)(rou)作為(wei)(wei)“六爻之(zhi)(zhi)(zhi)動,三極(ji)之(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)”之(zhi)(zhi)(zhi)本(ben)質內涵的(de)意義(yi),揭(jie)示無(wu)余。

內容介紹

本義序

《易》之為(wei)書,卦、爻、彖(tuan)、象(xiang)之義備,而天地萬物之情(qing)見。圣(sheng)人之憂天下(xia)(xia)來(lai)世,其至矣!先天下(xia)(xia)而開(kai)其物,后天下(xia)(xia)而成(cheng)其務,是故極其數以(yi)定(ding)天下(xia)(xia)之象(xiang),著其象(xiang)以(yi)定(ding)天下(xia)(xia)之吉兇。六十四卦,三百(bai)八十四爻,皆所(suo)以(yi)順性(xing)命(ming)之理,盡變化之道(dao)也(ye)(ye)。散之在(zai)理,則有(you)(you)萬殊;統之在(zai)道(dao),則無二(er)致(zhi)。所(suo)以(yi),「《易》有(you)(you)太(tai)(tai)極,是生兩儀(yi)(yi)」。太(tai)(tai)極者,道(dao)也(ye)(ye);兩儀(yi)(yi)者,陰陽(yang)也(ye)(ye)。

陰(yin)陽(yang)(yang),一道也(ye)。太極(ji)(ji),無極(ji)(ji)也(ye)。萬物之(zhi)(zhi)生,負陰(yin)而(er)抱陽(yang)(yang),莫(mo)不(bu)(bu)有(you)太極(ji)(ji),莫(mo)不(bu)(bu)有(you)兩(liang)儀。纟(mi)因缊交感(gan),變化不(bu)(bu)窮。形(xing)一受其生,神一發其智(zhi),情偽出焉,萬緒(xu)起焉。《易(yi)》所以(yi)定吉兇而(er)生大業,故《易(yi)》者(zhe)(zhe),陰(yin)陽(yang)(yang)之(zhi)(zhi)道也(ye);卦(gua)者(zhe)(zhe),陰(yin)陽(yang)(yang)之(zhi)(zhi)物也(ye);爻(yao)者(zhe)(zhe),陰(yin)陽(yang)(yang)之(zhi)(zhi)動也(ye)。卦(gua)雖不(bu)(bu)同,所同者(zhe)(zhe)奇、耦;爻(yao)雖不(bu)(bu)同,所同者(zhe)(zhe)九、六。是(shi)以(yi)六十四卦(gua)為(wei)其體(ti),三百八十四爻(yao)互為(wei)其用(yong),遠在六合之(zhi)(zhi)外,近在一身之(zhi)(zhi)中。暫(zan)于瞬息(xi),微于動靜,莫(mo)不(bu)(bu)有(you)卦(gua)之(zhi)(zhi)象(xiang)焉,莫(mo)不(bu)(bu)有(you)爻(yao)之(zhi)(zhi)義焉。至(zhi)哉《易(yi)》乎!其道至(zhi)大而(er)無不(bu)(bu)包(bao),其用(yong)至(zhi)神而(er)無不(bu)(bu)存。

時固未始有(you)(you)一(yi),而卦未始有(you)(you)定象;事固未始有(you)(you)窮,而爻亦未始有(you)(you)定位。

以(yi)一時而索卦(gua)(gua),則拘(ju)于(yu)無變,非《易(yi)》也(ye)(ye);以(yi)一事而明爻,則窒(zhi)而不通,非《易(yi)》也(ye)(ye)。知(zhi)(zhi)所謂(wei)卦(gua)(gua)、爻、彖、象(xiang)之(zhi)(zhi)(zhi)義,而不知(zhi)(zhi)有卦(gua)(gua)、爻、彖、象(xiang)之(zhi)(zhi)(zhi)用(yong),亦非《易(yi)》也(ye)(ye)。故得之(zhi)(zhi)(zhi)于(yu)精(jing)神(shen)之(zhi)(zhi)(zhi)運,心術之(zhi)(zhi)(zhi)動,與天地(di)合(he)(he)其(qi)德,與日月合(he)(he)其(qi)明,與四時合(he)(he)其(qi)序(xu),與鬼神(shen)合(he)(he)其(qi)吉兇,然后可(ke)以(yi)謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)知(zhi)(zhi)《易(yi)》也(ye)(ye)。雖然,《易(yi)》之(zhi)(zhi)(zhi)有卦(gua)(gua),《易(yi)》之(zhi)(zhi)(zhi)已形(xing)(xing)者(zhe)也(ye)(ye);卦(gua)(gua)之(zhi)(zhi)(zhi)有爻,卦(gua)(gua)之(zhi)(zhi)(zhi)已見者(zhe)也(ye)(ye)。已形(xing)(xing)已見者(zhe),可(ke)以(yi)言知(zhi)(zhi);未(wei)(wei)形(xing)(xing)未(wei)(wei)見者(zhe),不可(ke)以(yi)名求,則所謂(wei)《易(yi)》者(zhe),果何如哉?此學(xue)者(zhe)所當知(zhi)(zhi)也(ye)(ye)。 [2]

筮 儀

擇地潔處為蓍(shi)室(shi),南戶置床室(shi)中(zhong)央(yang)。

床大約長五尺,廣(guang)三尺,勿太近(jin)壁。

蓍五十莖(jing),韜以(yi)纁帛,貯以(yi)皂囊,納之櫝中,置于床北。

櫝(du)以竹筒或堅木或布漆(qi)為之(zhi),圓徑三(san)寸,且其長如蓍(shi)草之(zhi)長。半為底(di),半為蓋(gai),下別為臺(tai)函(han)之(zhi),使(shi)不偃仆。

設木格于櫝南,居床二(er)分之北(bei)。

格以橫木板為(wei)之(zhi),高一尺(chi),長竟床,當中為(wei)兩大刻(ke),相(xiang)距(ju)(ju)一尺(chi)。大刻(ke)之(zhi)西為(wei)三小刻(ke),相(xiang)距(ju)(ju)各五寸許,下施(shi)橫足,側立案上。

置香(xiang)爐(lu)一(yi)(yi)于(yu)格南,香(xiang)合一(yi)(yi)于(yu)爐(lu)南,日(ri)炷香(xiang)致敬。將筮,則灑掃拂拭,滌硯(yan)一(yi)(yi)注水,及(ji)筆一(yi)(yi),墨一(yi)(yi),黃漆板一(yi)(yi),于(yu)爐(lu)東(dong),東(dong)上。筮者齊潔衣(yi)冠(guan)北面,盥手焚香(xiang)致敬。齊,側(ce)皆反。

筮者(zhe)北面(mian),見《儀禮》。若(ruo)使人筮,則(ze)主人焚香(xiang)畢(bi),少退,北面(mian)立,筮者(zhe)進立于床(chuang)前少西,南向受命。主人直述所占(zhan)之(zhi)事,筮者(zhe)許諾,主人右(you)還西向立,筮者(zhe)右(you)還北向立。

兩手奉櫝蓋,置于格(ge)南爐北,出蓍于櫝,去囊解韜,置于櫝東。合五十(shi)策,兩手執之(zhi),薰于爐上。

此后(hou)所用蓍(shi)策(ce)之數,其說并(bing)見《啟(qi)蒙(meng)》。

命(ming)之曰:“假(jia)爾(er)泰筮有(you)(you)常,假(jia)爾(er)泰筮有(you)(you)常,某官姓(xing)名,今(jin)以某事云(yun)云(yun),未知可否。爰質所(suo)疑于神于靈,吉兇(xiong)得失(shi),悔吝(lin)憂虞,惟爾(er)有(you)(you)神,尚(shang)明告(gao)之。”乃以在手(shou)取一策(ce),反于櫝(du)中,而以左(zuo)在手(shou)中分(fen)四十九策(ce),置格(ge)之左(zuo)右兩(liang)大刻(ke)。

此第一(yi)營,所(suo)謂分而為二以象(xiang)兩者也。

次以左(zuo)手取(qu)左(zuo)大(da)刻(ke)之(zhi)策執之(zhi),而以在手取(qu)在大(da)刻(ke)之(zhi)一策,掛于左(zuo)手之(zhi)小指間。

此第二營,近謂掛一以象(xiang)三者也。

次(ci)以右手四揲左手之策。揲,食列反。

此第(di)三營之半,所謂之以四以象四時者也(ye)。

次歸其所余(yu)之策,或一、或二(er)、或三(san)、或四(si),而扐之左手(shou)無名指間。

此第四營之半(ban),所謂歸奇(qi)于扐以象閏者也。

次以右(you)手反過揲之(zhi)(zhi)策于左大刻,遂取右(you)大刻之(zhi)(zhi)策執(zhi)之(zhi)(zhi),而以左手四(si)揲之(zhi)(zhi)。

此第三營之半。

次歸(gui)其所余(yu)之(zhi)策(ce)如前,而扐之(zhi)左手中指之(zhi)間(jian)。

此第四營之半,所(suo)謂再(zai)扐(le)以象再(zai)閏者(zhe)也。一變所(suo)余之策,左一則(ze)(ze)右(you)必三,左二則(ze)(ze)右(you)亦(yi)二,左三則(ze)(ze)右(you)必一,左四則(ze)(ze)右(you)亦(yi)四。通掛(gua)一之策,不五(wu)(wu)則(ze)(ze)九。五(wu)(wu)以一其四而(er)(er)為奇(qi),九以兩其四而(er)(er)為耦,奇(qi)者(zhe)三而(er)(er)耦者(zhe)一也。

次以右手反過揲(she)之策(ce)(ce)于(yu)右大刻,而合左手一掛二(er)扐(le)之策(ce)(ce),置(zhi)于(yu)格上第一小刻。

以東為上,后放此(ci)。

是為一變,再以(yi)兩手取左(zuo)右(you)大刻之蓍合之。

或(huo)四(si)十四(si)策(ce)或(huo)四(si)十策(ce)。

復(fu)(fu)四營如第一(yi)變(bian)(bian)之儀,而置(zhi)其掛(gua)扐之策于(yu)格上第二(er)小刻,是(shi)為二(er)變(bian)(bian)。復(fu)(fu),扶又(you)反(fan)(fan)。營,于(yu)平反(fan)(fan),下同。

二(er)(er)變所余之(zhi)(zhi)策(ce)(ce),左一則在必(bi)二(er)(er),左二(er)(er)則右必(bi)一,左三則右必(bi)四(si)(si)(si)(si),左四(si)(si)(si)(si)則右必(bi)三。通掛一之(zhi)(zhi)策(ce)(ce),不四(si)(si)(si)(si)則八(ba)(ba)。四(si)(si)(si)(si)以(yi)一其四(si)(si)(si)(si)而為奇,八(ba)(ba)以(yi)兩其四(si)(si)(si)(si)而為耦,奇耦各得四(si)(si)(si)(si)之(zhi)(zhi)二(er)(er)焉(yan)。

又再取左右大(da)刻(ke)之蓍(shi)合(he)之。

或(huo)四十(shi)策(ce),或(huo)三十(shi)六策(ce),或(huo)三十(shi)二策(ce)。

復四營如第二變(bian)之(zhi)儀,而(er)置其掛(gua)扐之(zhi)策(ce)于格(ge)上第三小刻,是為(wei)三變(bian)。

三變(bian)余策(ce),與二變(bian)同。

三變既畢,乃視其三變所(suo)得掛扐(le)過揲之策,而(er)畫其爻于版。

掛(gua)(gua)扐之(zhi)數(shu),五四(si)為(wei)(wei)奇(qi)(qi),九八(ba)為(wei)(wei)耦。掛(gua)(gua)扐三奇(qi)(qi)合(he)十(shi)(shi)三策,則(ze)過(guo)揲三十(shi)(shi)六(liu)策而(er)為(wei)(wei)老陽,其畫(hua)為(wei)(wei)“□”,所謂(wei)重也(ye)。掛(gua)(gua)扐兩奇(qi)(qi)一(yi)耦合(he)十(shi)(shi)七策,則(ze)過(guo)揲三十(shi)(shi)二(er)策而(er)為(wei)(wei)少(shao)陰,其晝為(wei)(wei)“--”,所謂(wei)拆也(ye)。掛(gua)(gua)扐兩耦一(yi)奇(qi)(qi),合(he)二(er)十(shi)(shi)一(yi)策,則(ze)過(guo)揲二(er)十(shi)(shi)八(ba)策而(er)為(wei)(wei)少(shao)陽,其畫(hua)為(wei)(wei)“—”,所謂(wei)單(dan)也(ye)。掛(gua)(gua)扐三耦合(he)二(er)十(shi)(shi)五策,則(ze)過(guo)揲二(er)十(shi)(shi)四(si)策而(er)為(wei)(wei)老陰,其畫(hua)為(wei)(wei)“×”,所謂(wei)交也(ye)。

如是每三變而成(cheng)爻。

第(di)(di)一(yi),第(di)(di)四(si),第(di)(di)七(qi),第(di)(di)十(shi),第(di)(di)十(shi)三(san),第(di)(di)十(shi)六(liu),凡(fan)(fan)六(liu)變(bian)并同,但(dan)第(di)(di)三(san)變(bian)以下不命(ming),而但(dan)用四(si)十(shi)九蓍(shi)耳(er)。第(di)(di)二,第(di)(di)五(wu),第(di)(di)八(ba),第(di)(di)十(shi)一(yi),第(di)(di)十(shi)四(si),第(di)(di)十(shi)七(qi),凡(fan)(fan)六(liu)變(bian)亦(yi)同。第(di)(di)三(san),第(di)(di)六(liu),第(di)(di)九,第(di)(di)十(shi)二,第(di)(di)十(shi)五(wu),第(di)(di)十(shi)八(ba),凡(fan)(fan)六(liu)變(bian)亦(yi)同。

凡十(shi)有(you)八(ba)變而成卦,乃(nai)考其卦之變,而占其事之吉兇。

卦(gua)變別有圖,說見《啟(qi)蒙》。

禮畢,韜蓍襲之(zhi)以囊,入櫝加蓋,收筆硯墨(mo)版,再(zai)焚香致敬(jing)而(er)退。

如使人筮(shi)則(ze)主人焚香,揖(yi)筮(shi)者而退。

本義卦歌

伏(fu)羲六十四(si)掛次序圖

伏羲六十四(si)掛次(ci)序圖

乾坤(kun)屯蒙(meng)需訟師,比小畜兮(xi)履泰否,

同人大(da)有謙(qian)豫(yu)隨(sui),蠱臨(lin)觀兮噬嗑賁,

剝復無妄大畜頤,大過坎離三(san)十備。

咸恒遁兮及大壯,晉(jin)與(yu)明夷(yi)家人(ren)睽(kui),

蹇(jian)解損益夬姤萃,升困井革鼎震繼,

艮漸歸(gui)妹豐(feng)旅巽,兌渙(huan)節(jie)兮中孚至,

小過既濟兼未濟,是為下經三十四。

卷一.上經

乾(qian)(qian)卦:元(yuan)(yuan)(yuan)、亨(heng)(heng)、利(li)(li)、貞(zhen)(zhen)。初九(jiu),潛龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)勿(wu)(wu)(wu)用(yong)。九(jiu)二,見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)(zai)(zai)田(tian),利(li)(li)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)大(da)人(ren)(ren)。九(jiu)三,君(jun)子(zi)終(zhong)(zhong)(zhong)日(ri)乾(qian)(qian)乾(qian)(qian)。夕惕(ti)若(ruo),利(li)(li)無(wu)(wu)咎(jiu)。九(jiu)四,或(huo)躍(yue)(yue)在(zai)(zai)(zai)(zai)淵,無(wu)(wu)咎(jiu)。九(jiu)五,飛龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)(zai)(zai)天(tian)(tian)(tian)(tian),利(li)(li)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)大(da)人(ren)(ren)。上(shang)(shang)(shang)九(jiu),亢(kang)龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)有(you)悔。用(yong)九(jiu),見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)群龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)無(wu)(wu)首,吉(ji)。彖曰(yue)(yue):大(da)哉(zai)乾(qian)(qian)元(yuan)(yuan)(yuan)。萬(wan)(wan)物資始(shi)(shi),乃(nai)統(tong)天(tian)(tian)(tian)(tian)。云(yun)行(xing)(xing)(xing)(xing)雨(yu)施,品物流形,大(da)明終(zhong)(zhong)(zhong)始(shi)(shi),六位時(shi)成,時(shi)乘(cheng)六龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)以御天(tian)(tian)(tian)(tian)。乾(qian)(qian)道(dao)變化,各正性(xing)命(ming)。保合太和,乃(nai)利(li)(li)貞(zhen)(zhen)。首出庶務,萬(wan)(wan)國咸寧(ning)。象曰(yue)(yue):天(tian)(tian)(tian)(tian)行(xing)(xing)(xing)(xing)健(jian),君(jun)子(zi)以自(zi)(zi)強不(bu)(bu)息。潛龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)勿(wu)(wu)(wu)用(yong),陽在(zai)(zai)(zai)(zai)下(xia)(xia)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)(zai)(zai)田(tian),德(de)(de)(de)施普也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。終(zhong)(zhong)(zhong)日(ri)乾(qian)(qian)乾(qian)(qian),反(fan)復道(dao)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。或(huo)躍(yue)(yue)(躍(yue)(yue))在(zai)(zai)(zai)(zai)淵,進無(wu)(wu)咎(jiu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。飛龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)(zai)(zai)天(tian)(tian)(tian)(tian),大(da)人(ren)(ren)造也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。亢(kang)龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)有(you)悔,盈不(bu)(bu)可久也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。用(yong)九(jiu),天(tian)(tian)(tian)(tian)德(de)(de)(de)不(bu)(bu)可為(wei)首也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。文(wen)言(yan)曰(yue)(yue):元(yuan)(yuan)(yuan)者(zhe)(zhe),善之(zhi)(zhi)長也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。亨(heng)(heng)者(zhe)(zhe)嘉(jia)之(zhi)(zhi)會(hui)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。利(li)(li)者(zhe)(zhe),儀之(zhi)(zhi)和也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。貞(zhen)(zhen)者(zhe)(zhe)事之(zhi)(zhi)干也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。君(jun)子(zi)體(ti)人(ren)(ren)足以長人(ren)(ren)。嘉(jia)會(hui)足以合禮。利(li)(li)物足以和義(yi)。貞(zhen)(zhen)故(gu)(gu)足以干事。君(jun)子(zi)行(xing)(xing)(xing)(xing)此四德(de)(de)(de)者(zhe)(zhe)故(gu)(gu)曰(yue)(yue):元(yuan)(yuan)(yuan)亨(heng)(heng)利(li)(li)貞(zhen)(zhen)。初九(jiu)曰(yue)(yue)潛龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)勿(wu)(wu)(wu)用(yong),何(he)(he)謂(wei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?子(zi)曰(yue)(yue):龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)德(de)(de)(de)而(er)(er)隱者(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),不(bu)(bu)易(yi)乎世(shi),不(bu)(bu)成乎名。退世(shi)無(wu)(wu)悶,不(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)是而(er)(er)無(wu)(wu)悶。樂則行(xing)(xing)(xing)(xing)之(zhi)(zhi),憂(you)則,違之(zhi)(zhi)。確(que)乎其(qi)不(bu)(bu)可拔(ba)。潛龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。九(jiu)二曰(yue)(yue),見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)(zai)(zai)田(tian)利(li)(li)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)大(da)人(ren)(ren)何(he)(he)謂(wei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?子(zi)曰(yue)(yue):龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)德(de)(de)(de)而(er)(er)正中者(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。庸言(yan)之(zhi)(zhi)信(xin)。庸行(xing)(xing)(xing)(xing)之(zhi)(zhi)謹,閑邪(xie)(xie)存其(qi)誠(cheng)。善世(shi)而(er)(er)不(bu)(bu)伐德(de)(de)(de)。博(bo)而(er)(er)化。易(yi)曰(yue)(yue):見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)(zai)(zai)天(tian)(tian)(tian)(tian)利(li)(li)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)大(da)人(ren)(ren),君(jun)德(de)(de)(de)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)九(jiu)三曰(yue)(yue)君(jun)子(zi)終(zhong)(zhong)(zhong)日(ri)乾(qian)(qian)乾(qian)(qian),夕惕(ti)若(ruo);若(ruo)厲無(wu)(wu)咎(jiu),何(he)(he)謂(wei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?子(zi)曰(yue)(yue):君(jun)子(zi)進德(de)(de)(de)脩業忠(zhong)信(xin),所(suo)以進德(de)(de)(de)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。修辭立其(qi)誠(cheng),所(suo)以進業也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。知至(zhi)至(zhi)之(zhi)(zhi),可與幾(ji)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),知終(zhong)(zhong)(zhong)終(zhong)(zhong)(zhong)之(zhi)(zhi)可謂(wei)存義(yi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。是故(gu)(gu),居上(shang)(shang)(shang)位而(er)(er)不(bu)(bu)驕,居下(xia)(xia)位而(er)(er)不(bu)(bu)憂(you),故(gu)(gu)乾(qian)(qian)乾(qian)(qian)因其(qi)時(shi)而(er)(er)惕(ti)。雖危而(er)(er)無(wu)(wu)咎(jiu)。九(jiu)四曰(yue)(yue)或(huo)躍(yue)(yue)在(zai)(zai)(zai)(zai)淵,無(wu)(wu)咎(jiu)何(he)(he)謂(wei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?子(zi)曰(yue)(yue):上(shang)(shang)(shang)下(xia)(xia)無(wu)(wu)常非為(wei)邪(xie)(xie)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),進退無(wu)(wu)恒,非為(wei)離群也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)君(jun)子(zi)進德(de)(de)(de)修業,欲及時(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)(gu)無(wu)(wu)咎(jiu)。九(jiu)五曰(yue)(yue)飛龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)(zai)(zai)天(tian)(tian)(tian)(tian)利(li)(li)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)大(da)人(ren)(ren),何(he)(he)謂(wei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?子(zi)曰(yue)(yue)同(tong)(tong)聲相(xiang)應(ying),同(tong)(tong)氣相(xiang)求(qiu)。水流濕,火(huo)就燥,云(yun)從(cong)龍(long)(long)(long)(long)(long)(long),風從(cong)虎,圣人(ren)(ren)作,而(er)(er)萬(wan)(wan)物覩(du)(睹)。本乎天(tian)(tian)(tian)(tian)者(zhe)(zhe)親(qin)上(shang)(shang)(shang),,本乎地者(zhe)(zhe)親(qin)下(xia)(xia),則各從(cong)其(qi)類也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。上(shang)(shang)(shang)九(jiu)亢(kang)龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)有(you)悔,何(he)(he)謂(wei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?子(zi)曰(yue)(yue):貴而(er)(er)無(wu)(wu)位,高而(er)(er)無(wu)(wu)民,賢人(ren)(ren)在(zai)(zai)(zai)(zai)下(xia)(xia)位而(er)(er)無(wu)(wu)輔,是以動而(er)(er)有(you)悔也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。潛龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)勿(wu)(wu)(wu)用(yong),下(xia)(xia)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)(zai)(zai)天(tian)(tian)(tian)(tian)時(shi)合也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。終(zhong)(zhong)(zhong)日(ri)乾(qian)(qian)乾(qian)(qian),行(xing)(xing)(xing)(xing)事也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。或(huo)躍(yue)(yue)在(zai)(zai)(zai)(zai)淵自(zi)(zi)試也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。飛龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)(zai)(zai)天(tian)(tian)(tian)(tian)上(shang)(shang)(shang)治也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。亢(kang)龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)有(you)悔窮之(zhi)(zhi)災也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。乾(qian)(qian)元(yuan)(yuan)(yuan)用(yong)九(jiu),天(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)治也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。潛龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)勿(wu)(wu)(wu)用(yong),陽氣潛藏(zang)。見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)(zai)(zai)田(tian),天(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)文(wen)明。終(zhong)(zhong)(zhong)日(ri)乾(qian)(qian)乾(qian)(qian)與時(shi)偕(xie)行(xing)(xing)(xing)(xing)。或(huo)躍(yue)(yue)在(zai)(zai)(zai)(zai)淵,乾(qian)(qian)道(dao)乃(nai)革。飛龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)(zai)(zai)天(tian)(tian)(tian)(tian),乃(nai)位乎天(tian)(tian)(tian)(tian)德(de)(de)(de)。亢(kang)龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)有(you)悔,,與時(shi)偕(xie)極(ji)。乾(qian)(qian)元(yuan)(yuan)(yuan)用(yong)九(jiu),乃(nai)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)天(tian)(tian)(tian)(tian)則。乾(qian)(qian)元(yuan)(yuan)(yuan)者(zhe)(zhe),始(shi)(shi)而(er)(er)亨(heng)(heng)者(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。利(li)(li)貞(zhen)(zhen)者(zhe)(zhe),性(xing)情也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。乾(qian)(qian)始(shi)(shi)能以美利(li)(li)利(li)(li)天(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)不(bu)(bu)言(yan)所(suo)利(li)(li)。大(da)矣。大(da)哉(zai),乾(qian)(qian)乎。剛(gang)健(jian)中正純粹精也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。六爻(yao)發揮旁通情也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。時(shi)乘(cheng)六龍(long)(long)(long)(long)(long)(long)以御天(tian)(tian)(tian)(tian)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。云(yun)行(xing)(xing)(xing)(xing)雨(yu)施天(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)平也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。君(jun)子(zi)以成德(de)(de)(de)為(wei)行(xing)(xing)(xing)(xing)日(ri)可見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)之(zhi)(zhi)行(xing)(xing)(xing)(xing)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。潛之(zhi)(zhi)為(wei)言(yan)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),隱而(er)(er)未見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),行(xing)(xing)(xing)(xing)而(er)(er)未成。是以君(jun)子(zi)弗用(yong)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。

坤(kun)卦:元亨利(li)(li)牝馬之(zhi)貞(zhen)。君子(zi)有(you)(you)(you)(you)攸往,先(xian)迷(mi)后得(de)。主利(li)(li),西(xi)南得(de)朋(peng),東(dong)(dong)北喪(sang)朋(peng),安貞(zhen)吉(ji)。彖曰(yue):至(zhi)哉。坤(kun)元萬物(wu)資(zi)生,乃順(shun)承天(tian)。坤(kun)厚載物(wu),德(de)(de)(de)合無(wu)(wu)(wu)疆(jiang)(jiang),含(han)弘光大,品物(wu)咸亨。牝馬地(di)(di)(di)類行也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),地(di)(di)(di)無(wu)(wu)(wu)疆(jiang)(jiang),柔順(shun)利(li)(li)貞(zhen),君子(zi)攸行。先(xian)迷(mi)失(shi)道(dao)(dao),后順(shun)得(de)常(chang)(chang)。西(xi)南得(de)朋(peng)乃與(yu)類行東(dong)(dong)北喪(sang)朋(peng),乃終(zhong)有(you)(you)(you)(you)慶。安貞(zhen)之(zhi)吉(ji),應地(di)(di)(di)無(wu)(wu)(wu)疆(jiang)(jiang)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):地(di)(di)(di)勢坤(kun),君子(zi)以厚德(de)(de)(de)載物(wu)。初(chu)六(liu)(liu)(liu)履霜(shuang)堅(jian)冰至(zhi)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):履霜(shuang)堅(jian)冰至(zhi),陰始(shi)凝也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),馴(xun)致(zhi)其(qi)(qi)道(dao)(dao),指(zhi)堅(jian)冰也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。六(liu)(liu)(liu)二直(zhi)方大不(bu)習(xi)(xi)(xi)無(wu)(wu)(wu)不(bu)利(li)(li)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):六(liu)(liu)(liu)二之(zhi)動直(zhi)以方也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),不(bu)習(xi)(xi)(xi)無(wu)(wu)(wu)不(bu)利(li)(li),地(di)(di)(di)道(dao)(dao)光也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。六(liu)(liu)(liu)三含(han)章可貞(zhen),或(huo)從(cong)王事,無(wu)(wu)(wu)成(cheng)有(you)(you)(you)(you)終(zhong)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):含(han)章可貞(zhen),以時發也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。或(huo)從(cong)王事,知光大也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。六(liu)(liu)(liu)四(si),括囊無(wu)(wu)(wu)咎(jiu)、無(wu)(wu)(wu)譽。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):黃裳(shang)元吉(ji)文(wen)在中 也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。上六(liu)(liu)(liu),龍戰于(yu)(yu)野,其(qi)(qi)血玄黃象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):龍戰于(yu)(yu)野其(qi)(qi)道(dao)(dao)窮也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。用(yong)六(liu)(liu)(liu),利(li)(li)永貞(zhen)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):用(yong)六(liu)(liu)(liu)永貞(zhen)以大終(zhong)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。文(wen)言曰(yue):坤(kun)至(zhi)柔而(er)動也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)剛,至(zhi)靜而(er)德(de)(de)(de)方,后得(de)主而(er)有(you)(you)(you)(you)常(chang)(chang),含(han)萬物(wu)而(er)化光。坤(kun)道(dao)(dao)其(qi)(qi)順(shun)乎,成(cheng)田而(er)時行積善之(zhi)家必(bi)有(you)(you)(you)(you)余(yu)(yu)慶,積不(bu)善之(zhi)家必(bi)有(you)(you)(you)(you)余(yu)(yu)殃。臣弒(shi)墄其(qi)(qi)君子(zi)弒(shi)其(qi)(qi)父。非一(yi)朝一(yi)夕(xi)之(zhi)故(gu)。其(qi)(qi)所由(you)來者(zhe)漸(jian)矣。由(you)辨之(zhi)不(bu)早辨也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。履霜(shuang)堅(jian)冰至(zhi),善言順(shun)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。直(zhi)其(qi)(qi)正(zheng)(zheng)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)方其(qi)(qi)義(yi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),君子(zi)敬以直(zhi)內(nei),義(yi)以方外(wai)。敬義(yi)而(er)立德(de)(de)(de),不(bu)孤(gu)。直(zhi)方大,不(bu)習(xi)(xi)(xi)無(wu)(wu)(wu)不(bu)利(li)(li),則不(bu)疑(yi)其(qi)(qi)所行也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。陰雖有(you)(you)(you)(you)美含(han)之(zhi),以從(cong)王事,弗敢成(cheng)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),地(di)(di)(di)道(dao)(dao)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),妻道(dao)(dao)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),臣道(dao)(dao)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。地(di)(di)(di)道(dao)(dao)無(wu)(wu)(wu)成(cheng),而(er)代有(you)(you)(you)(you)終(zhong)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。天(tian)地(di)(di)(di)變化,草木(mu)蕃。天(tian)地(di)(di)(di)閉(bi),賢人隱。易曰(yue)括囊無(wu)(wu)(wu)咎(jiu)、無(wu)(wu)(wu)譽蓋(gai)言謹也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。君子(zi)黃中,通理。正(zheng)(zheng)位居體。美在其(qi)(qi)中,而(er)暢于(yu)(yu)四(si)支,發于(yu)(yu)事業,美之(zhi)至(zhi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。陰疑(yi)于(yu)(yu)陽,必(bi)戰。為其(qi)(qi)嫌于(yu)(yu)無(wu)(wu)(wu)陽也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)稱(cheng)龍焉。猶未離(li)其(qi)(qi)類也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),故(gu)稱(cheng)血焉。夫玄黃者(zhe)天(tian)地(di)(di)(di)之(zhi)雜也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。天(tian)玄而(er)地(di)(di)(di)黃。

屯卦:元亨利(li)貞(zhen)(zhen),勿用有(you)攸往(wang)。利(li)建(jian)侯。彖曰:屯,剛柔始交而難生(sheng)動乎險中(zhong)。大(da)(da)亨貞(zhen)(zhen)。雷雨之動滿盈,天造草昧易建(jian)侯而不(bu)寧。象(xiang)(xiang)曰:云(yun)蕾屯君(jun)子(zi)以(yi)經綸(lun)。初九亅磐利(li)居(ju)貞(zhen)(zhen),利(li)建(jian)侯。象(xiang)(xiang)曰:雖(sui)盤桓,志行正(zheng)也(ye)(ye)(ye)。以(yi)貴(gui)下(xia)賤大(da)(da)得民也(ye)(ye)(ye)。六(liu)二,屯如(ru)(ru)(ru)邅如(ru)(ru)(ru),乘馬班(ban)(ban)如(ru)(ru)(ru)。匪寇婚(hun)媾(gou)。女子(zi)貞(zhen)(zhen)不(bu)字(zi)。十年乃字(zi)。反常也(ye)(ye)(ye)。六(liu)三,即鹿(lu)無(wu)虞,惟入(ru)于林中(zhong)。君(jun)子(zi)幾,不(bu)如(ru)(ru)(ru)舍(she),往(wang)吝。象(xiang)(xiang)曰:即鹿(lu)無(wu)虞以(yi)從禽(qin)也(ye)(ye)(ye),君(jun)子(zi)舍(she)之。往(wang)吝窮也(ye)(ye)(ye)。六(liu)四,乘馬班(ban)(ban)如(ru)(ru)(ru),求婚(hun)媾(gou)往(wang)吉(ji),無(wu)不(bu)利(li)。象(xiang)(xiang)曰:而往(wang)明也(ye)(ye)(ye)。九五,屯其膏,小貞(zhen)(zhen)吉(ji),大(da)(da)貞(zhen)(zhen)兇(xiong)。象(xiang)(xiang)曰:屯其膏,施未(wei)光也(ye)(ye)(ye)上六(liu)乘馬班(ban)(ban)如(ru)(ru)(ru)泣血(xue)漣如(ru)(ru)(ru)。象(xiang)(xiang)曰:泣血(xue)漣如(ru)(ru)(ru),何可長也(ye)(ye)(ye)。

蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)卦:亨(heng)。非(fei)我求(qiu)童(tong)(tong)蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng),童(tong)(tong)蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)求(qiu)我。初筮告(gao),再(zai)(zai)三瀆。瀆則(ze)不告(gao)。利(li)貞。彖曰(yue)(yue)(yue):蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng),山(shan)下(xia)(xia)有險(xian),險(xian)而止蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)。蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)亨(heng),以(yi)(yi)(yi)亨(heng)行(xing)時(shi)中(zhong)也(ye)(ye)。非(fei)我求(qiu)童(tong)(tong)夢(meng),童(tong)(tong)夢(meng)求(qiu)我,志應也(ye)(ye)。初筮告(gao),以(yi)(yi)(yi)剛(gang)中(zhong)也(ye)(ye)再(zai)(zai)三瀆,瀆則(ze)不告(gao)瀆蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)也(ye)(ye)。蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)以(yi)(yi)(yi)養(yang)正(zheng),圣功也(ye)(ye)。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):山(shan)下(xia)(xia)出泉,蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)君子(zi)以(yi)(yi)(yi)果(guo)行(xing)育德。初六(liu)(liu)(liu),發(fa)蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)利(li)用(yong)(yong)刑人。用(yong)(yong)說桎(zhi)梏(gu)以(yi)(yi)(yi)往吝(lin)。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue)利(li)用(yong)(yong)刑人以(yi)(yi)(yi)正(zheng)法(fa)也(ye)(ye)。九二(er),包蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)吉,那(nei)婦(fu)吉,子(zi)克(ke)家(jia)。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):子(zi)克(ke)家(jia),剛(gang)柔接也(ye)(ye)。六(liu)(liu)(liu)三勿用(yong)(yong),娶女(nv)見(jian)金夫。不有躬,無攸利(li)。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):勿用(yong)(yong),娶女(nv)行(xing)不順也(ye)(ye)。六(liu)(liu)(liu)四,困蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)吝(lin)。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):困蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)之吝(lin)獨遠實也(ye)(ye)。六(liu)(liu)(liu)五(wu),童(tong)(tong)蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)吉。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):童(tong)(tong)蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)之吉順以(yi)(yi)(yi)巽也(ye)(ye)。上(shang)九撃蒙(meng)(meng)(meng)(meng)(meng)(meng),不利(li)為寇(kou),利(li)御寇(kou)。利(li)御寇(kou)上(shang)下(xia)(xia)順也(ye)(ye)。

需(xu)(xu)(xu)(xu)卦:有(you)(you)孚,光亨,貞吉(ji)(ji),利涉大川(chuan)。彖曰(yue)(yue):需(xu)(xu)(xu)(xu)須也(ye)(ye)。險在前也(ye)(ye),剛健而不(bu)(bu)陷,其義不(bu)(bu)困窮矣。需(xu)(xu)(xu)(xu),有(you)(you)孚,光亨,貞吉(ji)(ji)位乎天(tian)位,以(yi)正中也(ye)(ye)。利涉大川(chuan),往有(you)(you)功(gong)也(ye)(ye)。象曰(yue)(yue):云(yun)上于(yu)(yu)天(tian),需(xu)(xu)(xu)(xu),君子以(yi)飲(yin)食晏(yan)樂。初九(jiu)(jiu)(jiu),需(xu)(xu)(xu)(xu)于(yu)(yu)郊(jiao),利用恒,無咎。象曰(yue)(yue):需(xu)(xu)(xu)(xu)于(yu)(yu)郊(jiao),不(bu)(bu)犯難(nan)行也(ye)(ye)。利用恒,未(wei)失常也(ye)(ye)。九(jiu)(jiu)(jiu)二(er),需(xu)(xu)(xu)(xu)于(yu)(yu)沙,小有(you)(you)言(yan),以(yi)吉(ji)(ji)終(zhong)也(ye)(ye)。象曰(yue)(yue):需(xu)(xu)(xu)(xu)于(yu)(yu)沙,衍(yan)在中也(ye)(ye),雖(sui)小有(you)(you)言(yan),以(yi)吉(ji)(ji)終(zhong)也(ye)(ye)。九(jiu)(jiu)(jiu)三(san),需(xu)(xu)(xu)(xu)于(yu)(yu)泥,致寇至。象曰(yue)(yue):需(xu)(xu)(xu)(xu)于(yu)(yu)泥,災(zai)在外也(ye)(ye)。自我致寇,敬慎(shen)不(bu)(bu)敗也(ye)(ye)。六四,需(xu)(xu)(xu)(xu)于(yu)(yu)血(xue),出自穴。象曰(yue)(yue):需(xu)(xu)(xu)(xu)于(yu)(yu)血(xue),順以(yi)聽也(ye)(ye)。九(jiu)(jiu)(jiu)五(wu)需(xu)(xu)(xu)(xu)于(yu)(yu)酒(jiu)食,貞吉(ji)(ji)。象曰(yue)(yue):酒(jiu)食吉(ji)(ji)。以(yi)中正也(ye)(ye)。上六,入于(yu)(yu)穴,有(you)(you)不(bu)(bu)速之客三(san)人(ren)來,敬之終(zhong)吉(ji)(ji)。象曰(yue)(yue):不(bu)(bu)速之客來,敬之終(zhong)吉(ji)(ji),雖(sui)不(bu)(bu)當位,未(wei)大失也(ye)(ye)。

訟(song)(song)(song)(song)(song)卦:有(you)(you)孚(fu)窒(zhi),惕中(zhong)(zhong)吉(ji)(ji)。終兇。利(li)見大人,不(bu)(bu)(bu)利(li)涉大川。彖曰:訟(song)(song)(song)(song)(song)上(shang)(shang)剛下險,險而健(jian)訟(song)(song)(song)(song)(song)。訟(song)(song)(song)(song)(song)有(you)(you)孚(fu)窒(zhi),惕中(zhong)(zhong)吉(ji)(ji)。剛來而得中(zhong)(zhong)也(ye)(ye)(ye)(ye)。終兇,訟(song)(song)(song)(song)(song)不(bu)(bu)(bu)可(ke)成也(ye)(ye)(ye)(ye)。利(li)見大人,尚中(zhong)(zhong)正(zheng)(zheng)也(ye)(ye)(ye)(ye)。不(bu)(bu)(bu)利(li)涉大川,入于淵也(ye)(ye)(ye)(ye)。象曰:天與水(shui)違行。訟(song)(song)(song)(song)(song),君子以(yi)做事(shi)謀始(shi)。初六不(bu)(bu)(bu)永所事(shi),小有(you)(you)言(yan),終吉(ji)(ji)。象曰:不(bu)(bu)(bu)永所事(shi),訟(song)(song)(song)(song)(song)不(bu)(bu)(bu)可(ke)長也(ye)(ye)(ye)(ye),雖(sui)小有(you)(you)言(yan),其辨(bian)明也(ye)(ye)(ye)(ye)。九(jiu)(jiu)二,不(bu)(bu)(bu)克訟(song)(song)(song)(song)(song)歸而捕其邑人三百戶無(wu)眚。象曰:不(bu)(bu)(bu)克訟(song)(song)(song)(song)(song),歸捕竄也(ye)(ye)(ye)(ye)。自下訟(song)(song)(song)(song)(song)上(shang)(shang),患至掇也(ye)(ye)(ye)(ye)。六三,食(shi)舊德(de),貞(zhen),厲終吉(ji)(ji)。或從王(wang)事(shi),無(wu)成。象曰:食(shi)舊德(de),從上(shang)(shang)吉(ji)(ji)。九(jiu)(jiu)四,不(bu)(bu)(bu)克訟(song)(song)(song)(song)(song),復即(ji)命(ming),渝安貞(zhen),吉(ji)(ji)。象曰:復即(ji)命(ming),渝安貞(zhen),不(bu)(bu)(bu)失也(ye)(ye)(ye)(ye)。九(jiu)(jiu)五訟(song)(song)(song)(song)(song)元(yuan)吉(ji)(ji)。訟(song)(song)(song)(song)(song)元(yuan)吉(ji)(ji),以(yi)中(zhong)(zhong)正(zheng)(zheng)也(ye)(ye)(ye)(ye)。上(shang)(shang)九(jiu)(jiu),或錫之(zhi)鞶帶,中(zhong)(zhong)朝三榹(si)之(zhi)。象曰:以(yi)訟(song)(song)(song)(song)(song)受服(fu),也(ye)(ye)(ye)(ye)不(bu)(bu)(bu)足敬也(ye)(ye)(ye)(ye)。

師(shi)(shi)(shi)(shi)卦(gua):貞,丈人(ren)吉(ji),無(wu)咎(jiu)。彖曰(yue):師(shi)(shi)(shi)(shi),眾也(ye);貞,正(zheng)也(ye)。能以(yi)眾正(zheng),可以(yi)王矣(yi)。剛中(zhong)而應,行險而順,以(yi)此毒(du)天下(xia)而民(min)從之,吉(ji)又何咎(jiu)矣(yi)。象(xiang)曰(yue):地(di)中(zhong)有(you)水,師(shi)(shi)(shi)(shi)。君(jun)子(zi)以(yi)容(rong)民(min)畜眾。初六(liu)(liu),師(shi)(shi)(shi)(shi)出以(yi)律(lv)。失律(lv)兇(xiong)也(ye)。九二,在師(shi)(shi)(shi)(shi)中(zhong),吉(ji)無(wu)咎(jiu)。王三錫(xi)命(ming)。象(xiang)曰(yue):在師(shi)(shi)(shi)(shi)中(zhong)吉(ji),承(cheng)天寵也(ye)。王三錫(xi)命(ming),懷萬(wan)邦也(ye)。六(liu)(liu)三,師(shi)(shi)(shi)(shi)或輿(yu)尸(shi),兇(xiong)。象(xiang)曰(yue):師(shi)(shi)(shi)(shi)或輿(yu)尸(shi),大(da)無(wu)功也(ye)。六(liu)(liu)四(si),師(shi)(shi)(shi)(shi)左(zuo)次,無(wu)咎(jiu)。象(xiang)曰(yue):左(zuo)次無(wu)咎(jiu),未(wei)失常也(ye)。六(liu)(liu)五,有(you)禽(qin)利執言,無(wu)咎(jiu)。長子(zi)師(shi)(shi)(shi)(shi),師(shi)(shi)(shi)(shi)弟子(zi)輿(yu)尸(shi),貞兇(xiong)。象(xiang)曰(yue):長子(zi)師(shi)(shi)(shi)(shi),師(shi)(shi)(shi)(shi)以(yi)中(zhong)行也(ye)。弟子(zi)輿(yu)尸(shi),使不當也(ye)。上六(liu)(liu),大(da)君(jun)有(you)命(ming),開國(guo)承(cheng)家,小人(ren)勿(wu)用。象(xiang)曰(yue):大(da)君(jun)有(you)命(ming),以(yi)正(zheng)功也(ye)。小人(ren)勿(wu)用,必亂邦也(ye)。

比(bi)(bi)卦:吉,原筮。元永(yong)貞,無(wu)咎。不(bu)寧方(fang)來,后夫兇(xiong)(xiong)。彖曰(yue)(yue):比(bi)(bi),輔也(ye)(ye)(ye),下(xia)順從也(ye)(ye)(ye)。原筮。元永(yong)貞,無(wu)咎,以剛中(zhong)也(ye)(ye)(ye)。不(bu)寧方(fang)來,上(shang)(shang)下(xia)應也(ye)(ye)(ye)。后夫兇(xiong)(xiong)。其道窮(qiong)也(ye)(ye)(ye)。象(xiang)曰(yue)(yue):地上(shang)(shang)有(you)(you)水,比(bi)(bi),先王(wang)以見(jian)萬國親(qin)諸侯。初(chu)六(liu)(liu),有(you)(you)孚,比(bi)(bi)之(zhi)(zhi)無(wu)咎。有(you)(you)孚盈缶,終來有(you)(you)他,吉。六(liu)(liu)二,比(bi)(bi)之(zhi)(zhi)自(zi)內(nei),貞,吉。象(xiang)曰(yue)(yue):比(bi)(bi)之(zhi)(zhi)自(zi)內(nei),不(bu)自(zi)失(shi)(shi)也(ye)(ye)(ye)。六(liu)(liu)三,比(bi)(bi)之(zhi)(zhi)匪(fei)人(ren)。象(xiang)曰(yue)(yue):比(bi)(bi)之(zhi)(zhi)匪(fei)人(ren),不(bu)亦傷乎。六(liu)(liu)四,外比(bi)(bi)之(zhi)(zhi),貞,吉。象(xiang)曰(yue)(yue)比(bi)(bi)于賢以從上(shang)(shang)也(ye)(ye)(ye)。九五,顯(xian)比(bi)(bi),王(wang)用,三驅失(shi)(shi)前禽。邑(yi)人(ren)不(bu)誡,吉。象(xiang)曰(yue)(yue):顯(xian)比(bi)(bi)之(zhi)(zhi)吉位(wei)正中(zhong)也(ye)(ye)(ye)。舍逆取順,失(shi)(shi)前禽也(ye)(ye)(ye)。邑(yi)人(ren)不(bu)誡,上(shang)(shang)使(shi)中(zhong)也(ye)(ye)(ye)。上(shang)(shang)六(liu)(liu),比(bi)(bi)之(zhi)(zhi)無(wu)首(shou),兇(xiong)(xiong)。象(xiang)曰(yue)(yue):比(bi)(bi)之(zhi)(zhi)無(wu)首(shou),無(wu)所終也(ye)(ye)(ye)。

小畜(chu):密(mi)云(yun)不(bu)雨(yu),自(zi)我(wo)西郊。彖曰(yue)(yue)(yue):小畜(chu),柔(rou)得(de)位(wei),而上(shang)下(xia)應之(zhi),曰(yue)(yue)(yue)小畜(chu)。健而巽(xun),剛中(zhong)而志行(xing),乃亨。密(mi)云(yun)不(bu)雨(yu),尚往也(ye)。自(zi)我(wo)西郊,施未(wei)行(xing)也(ye)。象曰(yue)(yue)(yue):風(feng)行(xing)天(tian)上(shang),小畜(chu),君子以 懿文德(de)。初九(jiu),復自(zi)道何其咎?吉。象曰(yue)(yue)(yue):復自(zi)道其義(yi)吉也(ye)。九(jiu)二(er),牽復吉。象曰(yue)(yue)(yue):牽復在(zai)中(zhong)亦不(bu)自(zi)失(shi)也(ye)。九(jiu)三,輿說輻,夫(fu)妻(qi)反(fan)(fan)目(mu)。象曰(yue)(yue)(yue):夫(fu)妻(qi)反(fan)(fan)目(mu),不(bu)能正室也(ye)。六四(si),有(you)孚(fu),血去惕出,無咎。象曰(yue)(yue)(yue):有(you)孚(fu),惕出,上(shang)合志也(ye)。九(jiu)五,有(you)孚(fu)攣(luan)如(ru),富(fu)以其鄰。象曰(yue)(yue)(yue):有(you)孚(fu)攣(luan)如(ru),不(bu)獨(du)富(fu)也(ye)。上(shang)九(jiu),既雨(yu)既處,尚德(de)載。婦貞厲,月(yue)幾望,君子征兇(xiong)。象曰(yue)(yue)(yue):既雨(yu)既處,,德(de)積(ji)載也(ye)。君子征兇(xiong),有(you)所疑也(ye)。

履(lv)卦:虎尾,不(bu)(bu)咥(xi)人,亨。彖曰(yue)(yue):履(lv),柔履(lv)剛也(ye)(ye)。說而應乎(hu)乾。是以(yi)(yi)履(lv)虎尾,不(bu)(bu)咥(xi)人,亨。剛中(zhong)正,履(lv)帝(di)位(wei)而不(bu)(bu)疚(jiu)。光明也(ye)(ye)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):上天下澤(ze),履(lv)。君(jun)子以(yi)(yi)辨上下定(ding)民志(zhi)(zhi)。初九,素履(lv),往無(wu)咎。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):素履(lv)之往,獨行(xing)愿也(ye)(ye)。九二,履(lv)道坦坦。幽(you)人,貞(zhen),吉(ji)(ji)(ji)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):幽(you)人,貞(zhen)吉(ji)(ji)(ji),中(zhong)不(bu)(bu)自(zi)亂也(ye)(ye)。六三,眇(miao)能(neng)視,不(bu)(bu)足以(yi)(yi)明也(ye)(ye);跛(bo)能(neng)履(lv),不(bu)(bu)足以(yi)(yi)與行(xing)也(ye)(ye)。咥(xi)人之兇(xiong),位(wei)不(bu)(bu)當也(ye)(ye)。武(wu)人為于大君(jun),志(zhi)(zhi)剛也(ye)(ye)。九四,履(lv)虎尾,愬(su)愬(su),終(zhong)吉(ji)(ji)(ji)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):愬(su)愬(su),終(zhong)吉(ji)(ji)(ji)。志(zhi)(zhi)行(xing)也(ye)(ye)。九五(wu),夬履(lv),貞(zhen)厲。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):夬履(lv),貞(zhen)厲。位(wei)正當也(ye)(ye)。上九,視履(lv)考祥(xiang),其旋,元吉(ji)(ji)(ji)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):元吉(ji)(ji)(ji),在上,大有慶(qing)也(ye)(ye)。

泰(tai)卦(gua):小往大(da)(da)(da)來,吉(ji)(ji),亨(heng)。彖曰(yue)(yue)(yue)(yue):泰(tai)小往大(da)(da)(da)來,吉(ji)(ji),亨(heng),則是(shi)天(tian)地(di)交(jiao)而(er)(er)萬物(wu)通也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。上下交(jiao)而(er)(er)其(qi)志向(xiang)同也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。內(nei)陽而(er)(er)外(wai)陰,內(nei)健而(er)(er)外(wai)順,內(nei)君子而(er)(er)外(wai)小人(ren),君子道(dao)長,小人(ren)道(dao)消也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。象曰(yue)(yue)(yue)(yue):天(tian)地(di)交(jiao),泰(tai)。后以財成天(tian)地(di)之道(dao)。輔以天(tian)地(di)之宜,以左右民。初九,拔(ba)茅(mao)茹其(qi)彚征,吉(ji)(ji)。象曰(yue)(yue)(yue)(yue):拔(ba)茅(mao)茹正,吉(ji)(ji),志在外(wai)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。九二,包荒,用(yong)(yong),馮河。不遐,遺朋王(wang)。得,尚(shang)(shang)于中(zhong)(zhong)行(xing)。象曰(yue)(yue)(yue)(yue):包荒,得,尚(shang)(shang)于中(zhong)(zhong)行(xing),以光大(da)(da)(da)地(di)。九三,無(wu)平不陂,無(wu)往不復(fu),艱貞(zhen)無(wu)咎(jiu)。勿(wu)恤(xu)其(qi)孚(fu),于食有福。象曰(yue)(yue)(yue)(yue):無(wu)往不復(fu),天(tian)地(di)際也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。六(liu)四,翩(pian)翩(pian)不富,以其(qi)鄰,不戒以孚(fu)。象曰(yue)(yue)(yue)(yue):翩(pian)翩(pian)不富,皆失實也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。不戒以孚(fu)中(zhong)(zhong)心愿也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。六(liu)五(wu),帝(di)乙歸妹,以祉元吉(ji)(ji)。象曰(yue)(yue)(yue)(yue):以祉元吉(ji)(ji),中(zhong)(zhong)以行(xing)愿也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。上六(liu),城復(fu)于隍(huang),勿(wu)用(yong)(yong)師,自邑告命。貞(zhen)吝。城復(fu)于隍(huang),其(qi)命亂(luan)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。

否(fou)(fou)卦:否(fou)(fou)之(zhi)匪(fei)人(ren)(ren)(ren)(ren),不(bu)(bu)(bu)利君子(zi)(zi)貞(zhen)。大(da)往(wang)(wang)小來。彖曰(yue)(yue)(yue)(yue):否(fou)(fou),之(zhi)匪(fei)人(ren)(ren)(ren)(ren),不(bu)(bu)(bu)利君子(zi)(zi)貞(zhen)。大(da)往(wang)(wang)小來,則是天(tian)地不(bu)(bu)(bu)交(jiao),而萬物不(bu)(bu)(bu)通也。上下不(bu)(bu)(bu)交(jiao)而天(tian)下無(wu)(wu)邦也。內(nei)陰而外陽(yang),內(nei)柔而外剛。內(nei)小人(ren)(ren)(ren)(ren)而外君子(zi)(zi)。小人(ren)(ren)(ren)(ren)道長,君子(zi)(zi)道消也。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue):天(tian)地不(bu)(bu)(bu)交(jiao),否(fou)(fou)。君子(zi)(zi)以儉(jian)德(de)辟難,不(bu)(bu)(bu)可榮于(yu)祿。初六,初六拔(ba)茅(mao)茹(ru)以其匯,貞(zhen)吉(ji)亨(heng)(heng)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue):拔(ba)茅(mao),貞(zhen)吉(ji),志在君也。六二,包(bao)(bao)承,小人(ren)(ren)(ren)(ren)吉(ji),大(da)人(ren)(ren)(ren)(ren)吝。否(fou)(fou),亨(heng)(heng)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue):大(da)人(ren)(ren)(ren)(ren)否(fou)(fou),亨(heng)(heng),不(bu)(bu)(bu)亂群也。六三(san),包(bao)(bao)羞。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue):包(bao)(bao)羞,位不(bu)(bu)(bu)當也。九四,有命,無(wu)(wu)咎(jiu)。疇(chou)離(li)祉。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue):有命,無(wu)(wu)咎(jiu),志行也。九五,休否(fou)(fou),大(da)人(ren)(ren)(ren)(ren)吉(ji)。其亡其亡,繋于(yu)苞桑。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue):大(da)人(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)吉(ji),位正當也。上九,傾(qing)(qing)否(fou)(fou),先否(fou)(fou),后喜。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue),否(fou)(fou)終則傾(qing)(qing)何可長也。

同(tong)(tong)人(ren)卦:于(yu)野,亨,利(li)涉(she)大川利(li)君(jun)(jun)子貞。彖(tuan)曰(yue):同(tong)(tong)人(ren),柔得(de)(de)位,得(de)(de)中(zhong)而應乎乾,曰(yue):同(tong)(tong)人(ren)。同(tong)(tong)人(ren)曰(yue)(衍(yan)詞)。同(tong)(tong)人(ren)于(yu)野亨,利(li)涉(she)大川,乾行(xing)也(ye)(ye)(ye)。文(wen)明以(yi)健(jian)中(zhong)正而應,君(jun)(jun)子正也(ye)(ye)(ye)。唯君(jun)(jun)子為能通天下之志。。象(xiang)(xiang)曰(yue):天與火,同(tong)(tong)人(ren)君(jun)(jun)子以(yi)類族(zu)辨物。初(chu)九同(tong)(tong)人(ren)于(yu)門,無咎。象(xiang)(xiang)曰(yue):出門同(tong)(tong)人(ren)又誰咎也(ye)(ye)(ye)。六(liu)二,同(tong)(tong)人(ren)于(yu)宗,吝。象(xiang)(xiang)曰(yue):同(tong)(tong)人(ren)于(yu)宗吝,道也(ye)(ye)(ye)。九三(san),伏絨于(yu)莽,升其(qi)高(gao)陵(ling),三(san)歲(sui)不(bu)醒(xing)。象(xiang)(xiang)曰(yue):伏絨于(yu)莽,敵剛(gang)也(ye)(ye)(ye)。三(san)歲(sui)不(bu)興安行(xing)也(ye)(ye)(ye)。九四(si),乘(cheng)其(qi)墉弗(fu)(fu)克(ke)(ke)攻,吉。象(xiang)(xiang)曰(yue):乘(cheng)其(qi)墉弗(fu)(fu),義,弗(fu)(fu)克(ke)(ke)也(ye)(ye)(ye)。其(qi)吉,則困而反則也(ye)(ye)(ye)。九五(wu),同(tong)(tong)人(ren),先號啕(tao)而后(hou)笑,大師(shi)克(ke)(ke)相遇(yu)。象(xiang)(xiang)曰(yue):同(tong)(tong)人(ren)之先以(yi)中(zhong)直也(ye)(ye)(ye)。大師(shi)相遇(yu),言相克(ke)(ke)也(ye)(ye)(ye)。上九,同(tong)(tong)人(ren)于(yu)郊,無悔。象(xiang)(xiang)曰(yue):同(tong)(tong)人(ren)于(yu)郊,志未得(de)(de)也(ye)(ye)(ye)。

大(da)(da)(da)有(you)卦:元亨(heng)。彖曰(yue)(yue):大(da)(da)(da)有(you),柔得尊為大(da)(da)(da),中而(er)(er)上下應之,曰(yue)(yue):大(da)(da)(da)有(you)。其德剛(gang)健(jian)而(er)(er)文明,應乎天(tian)(tian)而(er)(er)時行,是以(yi)元亨(heng)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):火在天(tian)(tian)上,大(da)(da)(da)有(you)。君子(zi)(zi)以(yi)遏惡(e)揚善,順(shun)天(tian)(tian)休命。初九(jiu),無(wu)(wu)交害,匪咎(jiu)艱(jian)則無(wu)(wu)咎(jiu)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):大(da)(da)(da)有(you)初九(jiu),無(wu)(wu)交害也(ye)(ye)(ye)九(jiu)二,大(da)(da)(da)車以(yi)載(zai),有(you)攸往,無(wu)(wu)吝。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):大(da)(da)(da)車以(yi)載(zai),積(ji)中不(bu)敗也(ye)(ye)(ye)。九(jiu)三(san),公用,亨(heng)于天(tian)(tian)子(zi)(zi),小人(ren)弗克。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):公用亨(heng)于天(tian)(tian)子(zi)(zi),小人(ren)害也(ye)(ye)(ye)。九(jiu)四,匪其彭(peng),無(wu)(wu)咎(jiu)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):匪其彭(peng)無(wu)(wu)咎(jiu),名辨(bian)析也(ye)(ye)(ye)。六五,厥(jue)孚(fu)交如(ru),威(wei)如(ru),吉。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):厥(jue)孚(fu)交如(ru)信以(yi)發志也(ye)(ye)(ye)。威(wei)如(ru)之吉易(yi)而(er)(er)無(wu)(wu)備也(ye)(ye)(ye)。上九(jiu),自天(tian)(tian)佑(you)(you)之,吉無(wu)(wu)不(bu)利(li)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):大(da)(da)(da)有(you),上吉,自天(tian)(tian)佑(you)(you)也(ye)(ye)(ye)。

謙(qian)(qian)(qian)(qian)卦(gua):亨(heng),君子有終(zhong)。彖曰:謙(qian)(qian)(qian)(qian)亨(heng),天(tian)道(dao)下濟而(er)(er)(er)光(guang)明。地道(dao)卑(bei)而(er)(er)(er)上行。天(tian)道(dao)虧盈(ying),而(er)(er)(er)益謙(qian)(qian)(qian)(qian),地道(dao)變盈(ying)而(er)(er)(er)流謙(qian)(qian)(qian)(qian)。鬼神害盈(ying)而(er)(er)(er)福謙(qian)(qian)(qian)(qian);人道(dao)惡(e)盈(ying)而(er)(er)(er)好謙(qian)(qian)(qian)(qian)。謙(qian)(qian)(qian)(qian)尊而(er)(er)(er)光(guang),卑(bei)而(er)(er)(er)不可逾,君子之終(zhong)也(ye)。象(xiang)(xiang)曰:地道(dao)中(zhong)有山,謙(qian)(qian)(qian)(qian)。君子以(yi)裒(pou)(po)多,益寡,稱稱物平施(shi)。初六(liu)(liu),謙(qian)(qian)(qian)(qian)謙(qian)(qian)(qian)(qian)君子,用(yong)(yong)(yong)涉大川,吉。象(xiang)(xiang)曰:謙(qian)(qian)(qian)(qian)謙(qian)(qian)(qian)(qian)君子,,卑(bei)以(yi)自(zi)牧也(ye)。六(liu)(liu)二,鳴(ming)謙(qian)(qian)(qian)(qian),貞,吉。象(xiang)(xiang)曰:鳴(ming)謙(qian)(qian)(qian)(qian)貞吉,中(zhong)心得(de)(de)也(ye)。九三(san),勞(lao)謙(qian)(qian)(qian)(qian)君子,有終(zhong)吉。象(xiang)(xiang)曰:勞(lao)謙(qian)(qian)(qian)(qian)君子,萬民服也(ye)。六(liu)(liu)四,無不利(li)(li)撝謙(qian)(qian)(qian)(qian)。象(xiang)(xiang)曰:無不利(li)(li)撝謙(qian)(qian)(qian)(qian)不違則也(ye)六(liu)(liu)五,不富以(yi)其鄰,利(li)(li)用(yong)(yong)(yong)侵伐(fa),無不利(li)(li)。象(xiang)(xiang)曰:利(li)(li)用(yong)(yong)(yong)侵伐(fa),征(zheng)不服也(ye)。上六(liu)(liu),鳴(ming)謙(qian)(qian)(qian)(qian),利(li)(li)用(yong)(yong)(yong)行師(shi),征(zheng)邑國。象(xiang)(xiang)曰:鳴(ming)謙(qian)(qian)(qian)(qian),志未得(de)(de)也(ye),可用(yong)(yong)(yong)行師(shi),征(zheng)邑國也(ye)。

豫(yu)(yu)(yu)卦:利建(jian)侯行(xing)師。彖曰(yue):豫(yu)(yu)(yu)剛(gang)應(ying)而(er)(er)(er)志(zhi)(zhi)行(xing),順(shun)以動(dong)豫(yu)(yu)(yu)。豫(yu)(yu)(yu)順(shun)以動(dong),故(gu)天(tian)地(di)如之,而(er)(er)(er)況建(jian)侯行(xing)師乎。天(tian)地(di)以順(shun)動(dong),故(gu)日月(yue)不(bu)(bu)(bu)過,而(er)(er)(er)四時不(bu)(bu)(bu)忒。圣(sheng)人以順(shun)動(dong),則刑罰(fa)清而(er)(er)(er)民服(fu)。豫(yu)(yu)(yu)之時義大(da)矣(yi)哉。象(xiang)曰(yue):雷出地(di)奮。豫(yu)(yu)(yu)先(xian)王以作樂從德。殷(yin)薦之上(shang)帝(di)以配(pei)祖(zu)考(kao)。初六(liu),鳴(ming)豫(yu)(yu)(yu),兇(xiong)。象(xiang)曰(yue):初六(liu),鳴(ming)豫(yu)(yu)(yu),志(zhi)(zhi)窮(qiong),兇(xiong)也(ye)。六(liu)二(er),介(jie)石,不(bu)(bu)(bu)終(zhong)日,貞(zhen)(zhen)吉。象(xiang)曰(yue):不(bu)(bu)(bu)終(zhong)日貞(zhen)(zhen)吉,以中(zhong)正也(ye)。六(liu)三(san),盱豫(yu)(yu)(yu),悔(hui)。遲有(you)悔(hui)。象(xiang)曰(yue):盱豫(yu)(yu)(yu)有(you)悔(hui),位不(bu)(bu)(bu)當也(ye)。九(jiu)四,由(you)豫(yu)(yu)(yu),大(da)有(you)得,勿疑,朋盍贊。象(xiang)曰(yue):由(you)豫(yu)(yu)(yu),大(da)有(you)得志(zhi)(zhi)大(da)行(xing)也(ye)。六(liu)五,貞(zhen)(zhen)疾,恒(heng)不(bu)(bu)(bu)死(si)(si)。。象(xiang)曰(yue):六(liu)五貞(zhen)(zhen)疾乘剛(gang)也(ye),恒(heng)不(bu)(bu)(bu)死(si)(si)中(zhong)未亡也(ye)。上(shang)六(liu),冥豫(yu)(yu)(yu),成有(you)渝,無咎。象(xiang)曰(yue):,冥豫(yu)(yu)(yu)在上(shang)何可長(chang)也(ye)。

隨卦:元(yuan)亨,利(li)貞(zhen)(zhen),無(wu)咎。彖曰:剛來而(er)下(xia)柔,動而(er)說,隨。大亨貞(zhen)(zhen)元(yuan)無(wu)咎,而(er)天下(xia)隨時(shi)。隨時(shi)之(zhi)義(yi)大矣哉(zai)。象(xiang)曰:澤中有(you)雷隨,君子(zi)(zi)(zi)以(yi)向悔人入宴(yan)息(xi)。初九(jiu),官有(you)渝,貞(zhen)(zhen)吉,出門交(jiao)有(you)功(gong)。不失也(ye)(ye)。六二,系(xi)小子(zi)(zi)(zi),失丈(zhang)(zhang)夫。象(xiang)曰:系(xi)小子(zi)(zi)(zi),弗謙與(yu)也(ye)(ye)。六三,系(xi)丈(zhang)(zhang)夫,失小子(zi)(zi)(zi),隨有(you)求得,利(li)居貞(zhen)(zhen)。象(xiang)曰:系(xi)丈(zhang)(zhang)夫,志舍(she)下(xia)也(ye)(ye)。九(jiu)四,隨有(you)獲(huo)(huo),貞(zhen)(zhen)兇。有(you)孚在道(dao)以(yi)明,何咎。象(xiang)曰隨有(you)獲(huo)(huo),其義(yi)兇也(ye)(ye)。有(you)孚在道(dao),明功(gong)也(ye)(ye)。九(jiu)五,孚于嘉(jia),吉象(xiang)曰:孚于嘉(jia)吉,位正(zheng)中也(ye)(ye)。上六,拘(ju)(ju)系(xi)之(zhi),乃(nai)從維(wei)之(zhi),王用亨于西山。象(xiang)曰:拘(ju)(ju)系(xi)之(zhi),上窮也(ye)(ye)。

蠱(gu)(gu)(gu)(gu)卦:元亨(heng),利涉大(da)川,先甲三日(ri),后(hou)(hou)甲三日(ri)。彖曰(yue)(yue):蠱(gu)(gu)(gu)(gu)剛上而柔(rou)下(xia)(xia),巽而止(zhi),蠱(gu)(gu)(gu)(gu)。蠱(gu)(gu)(gu)(gu),元亨(heng),而天下(xia)(xia)治也(ye)(ye),利涉大(da)川。往(wang)有(you)事(shi)也(ye)(ye)。先甲三日(ri),后(hou)(hou)甲三日(ri),終(zhong)則(ze)有(you)始,天下(xia)(xia)行也(ye)(ye)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):山(shan)下(xia)(xia)有(you)風,蠱(gu)(gu)(gu)(gu),君子以振(zhen)民育德(de)。初六(liu),干(gan)父(fu)之(zhi)(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),有(you)子考(kao)無咎厲終(zhong)吉。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):干(gan)父(fu)之(zhi)(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),益承考(kao)也(ye)(ye)。九(jiu)二,干(gan)母之(zhi)(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),不可(ke)貞。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):干(gan)母之(zhi)(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),得(de)中道也(ye)(ye)。九(jiu)三,干(gan)父(fu)之(zhi)(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),小有(you)悔,無大(da)咎。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):干(gan)父(fu)之(zhi)(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),終(zhong)無咎也(ye)(ye)。六(liu)四,裕父(fu)之(zhi)(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),往(wang)見,吝。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):裕父(fu)之(zhi)(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),往(wang)未得(de)也(ye)(ye)。六(liu)五,干(gan)父(fu)之(zhi)(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),用(yong)譽。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):干(gan)父(fu)用(yong)譽,承以德(de)也(ye)(ye)。上九(jiu),不事(shi)王(wang)侯,高尚(shang)其事(shi)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):不事(shi)王(wang)侯志可(ke)則(ze)也(ye)(ye)。

臨(lin)(lin)(lin)(lin)卦:元亨利貞(zhen),至于八月有(you)兇(xiong)。彖曰:臨(lin)(lin)(lin)(lin)剛浸而(er)長(chang),說而(er)順,剛中(zhong)而(er)應。大(da)亨以(yi)正(zheng)天(tian)下之道也(ye)。至于八月有(you)兇(xiong),消(xiao)不久(jiu)也(ye)。象(xiang)(xiang)曰:澤上有(you)地(di),臨(lin)(lin)(lin)(lin),君子以(yi)驕(jiao)思無(wu)(wu)(wu)窮(qiong)容保民無(wu)(wu)(wu)疆(jiang)。初九(jiu),咸臨(lin)(lin)(lin)(lin),貞(zhen)吉(ji)。象(xiang)(xiang)曰:咸臨(lin)(lin)(lin)(lin)貞(zhen)吉(ji),志行正(zheng)也(ye)。九(jiu)二,咸臨(lin)(lin)(lin)(lin),吉(ji),無(wu)(wu)(wu)不利。象(xiang)(xiang)曰:咸臨(lin)(lin)(lin)(lin)吉(ji)無(wu)(wu)(wu)不利,未順命也(ye)。六(liu)三(san),甘臨(lin)(lin)(lin)(lin),無(wu)(wu)(wu)攸利既憂(you)之,無(wu)(wu)(wu)咎(jiu)(jiu)。象(xiang)(xiang)曰:甘臨(lin)(lin)(lin)(lin),位不當也(ye)。既憂(you)之,咎(jiu)(jiu)不長(chang)也(ye)。六(liu)四,自臨(lin)(lin)(lin)(lin),無(wu)(wu)(wu)咎(jiu)(jiu)。象(xiang)(xiang)曰:至臨(lin)(lin)(lin)(lin)無(wu)(wu)(wu)咎(jiu)(jiu),位當也(ye)。六(liu)五,知臨(lin)(lin)(lin)(lin),大(da)君子宜,吉(ji)。象(xiang)(xiang)曰:大(da)君之宜,行中(zhong)之謂也(ye)。上六(liu),教臨(lin)(lin)(lin)(lin),吉(ji)無(wu)(wu)(wu)咎(jiu)(jiu)。象(xiang)(xiang)曰:教臨(lin)(lin)(lin)(lin)之吉(ji)志在內也(ye)。

觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)卦(gua):盥而(er)(er)(er)不(bu)薦(jian),有(you)孚(fu)颙(yong)若。彖曰(yue):大觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)在上(shang),順而(er)(er)(er)巽,中正以觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)天下。觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan),盥而(er)(er)(er)不(bu)薦(jian),有(you)孚(fu)颙(yong)若,下觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)而(er)(er)(er)化(hua)也。觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)天之(zhi)神道(dao)而(er)(er)(er)四時不(bu)忒,圣人(ren)以神道(dao)設教而(er)(er)(er)天下服矣(yi)。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):風行地上(shang)。觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan),先王(wang)以省(sheng)方(fang)觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)民(min)設教。初六(liu)(liu),童觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan),小人(ren)無咎。君(jun)(jun)子(zi)(zi)吝。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):初六(liu)(liu)童觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan),小人(ren)道(dao)也。六(liu)(liu)二,闚觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)利(li)女(nv)子(zi)(zi)貞。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):闚觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)利(li)女(nv)子(zi)(zi)貞,亦可丑也。六(liu)(liu)三(san),觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)我(wo)生進(jin)退。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)我(wo)生進(jin)退未失道(dao)也。六(liu)(liu)四,觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)國之(zhi)光利(li)用(yong)賓于王(wang)。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)國之(zhi)光,尚賓也。九五,觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)我(wo)生,君(jun)(jun)子(zi)(zi)無咎。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)我(wo)生觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)民(min)也。上(shang)九,觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)其生君(jun)(jun)子(zi)(zi)無咎。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)其生,志未平(ping)也。

噬(shi)(shi)嗑(ke)(ke)卦:亨利用獄(yu)。彖(tuan)曰(yue):順中(zhong)有物曰(yue):噬(shi)(shi)嗑(ke)(ke)。噬(shi)(shi)嗑(ke)(ke)而(er)(er)亨,剛柔分,動(dong)而(er)(er)明(ming)(ming);雷(lei)電合(he)而(er)(er)章。柔得中(zhong)而(er)(er)上行(xing),雖不當位,利用獄(yu)也(ye)(ye)象曰(yue):雷(lei)電噬(shi)(shi)嗑(ke)(ke),先王以明(ming)(ming)罰勑法。初九,屢(lv)校滅(mie)趾,無(wu)咎(jiu)。象曰(yue)屢(lv)校滅(mie)趾,不行(xing)也(ye)(ye)。六二(er),噬(shi)(shi)膚(fu),滅(mie)鼻無(wu)咎(jiu)。象曰(yue):噬(shi)(shi)膚(fu)滅(mie)鼻,乘剛也(ye)(ye)。六三噬(shi)(shi)臘肉(rou)遇毒(du),小吝,無(wu)咎(jiu)。象曰(yue):遇毒(du),位不當也(ye)(ye)。九四,噬(shi)(shi)乾胏得金夫利艱貞(zhen)(zhen)。象曰(yue):利艱貞(zhen)(zhen)吉,未光也(ye)(ye)。六五,噬(shi)(shi)乾肉(rou)得黃金,貞(zhen)(zhen)厲,無(wu)咎(jiu)。象曰(yue):貞(zhen)(zhen)厲無(wu)咎(jiu),得當也(ye)(ye)。上九,何校滅(mie)耳(er),兇。何校滅(mie)耳(er),聽不明(ming)(ming)也(ye)(ye)。

賁(bi)(bi)(bi)卦:亨,小(xiao)利有(you)攸往。彖曰(yue)(yue):賁(bi)(bi)(bi),亨。柔來(lai)而文(wen)剛(gang)故亨。分(fen)人(ren)剛(gang)上(shang)而文(wen)柔故小(xiao)利有(you)攸往,天文(wen)也(ye)。文(wen)明(ming)以止。文(wen)也(ye)。觀乎(hu)天文(wen)以察時(shi)變(bian)。觀乎(hu)人(ren)文(wen)以化成(cheng)天下。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):山下有(you)火,賁(bi)(bi)(bi)。君子以明(ming)庶政,無(wu)敢折獄(yu)。初(chu)九(jiu),賁(bi)(bi)(bi)其(qi)(qi)趾,舍(she)車(che)而徒(tu)。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):舍(she)車(che)而徒(tu)。義弗乘(cheng)也(ye)。六(liu)二(er),賁(bi)(bi)(bi)其(qi)(qi)須。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):賁(bi)(bi)(bi)其(qi)(qi)須,與上(shang)興(xing)也(ye)。九(jiu)三,賁(bi)(bi)(bi)如(ru),濡如(ru)。永貞(zhen)(zhen)吉。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):永貞(zhen)(zhen)吉終(zhong)莫之(zhi)陵也(ye)。六(liu)四賁(bi)(bi)(bi)如(ru),皤如(ru),白馬翰(han)如(ru)。匪(fei)寇(kou)婚媾(gou)(gou)。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):六(liu)四當位疑也(ye)。匪(fei)寇(kou)婚媾(gou)(gou),終(zhong),無(wu)尤也(ye)。六(liu)五,賁(bi)(bi)(bi)于(yu)丘園舒昂戔戔,吝,終(zhong)吉。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):六(liu)五之(zhi)吉有(you)喜也(ye)。上(shang)九(jiu),白賁(bi)(bi)(bi),無(wu)咎。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)白賁(bi)(bi)(bi)無(wu)咎上(shang)得志(zhi)也(ye)。

剝(bo)卦:不(bu)(bu)利,有(you)攸往(wang)。彖曰:剝(bo),剝(bo)也(ye)(ye)(ye)。柔變剛也(ye)(ye)(ye)。不(bu)(bu)利有(you)攸往(wang)小(xiao)(xiao)人(ren)長(chang)也(ye)(ye)(ye)。順而止之觀象(xiang)也(ye)(ye)(ye)君子尚(shang)消(xiao)息盈(ying)虛天行也(ye)(ye)(ye)。象(xiang)曰:山附于(yu)地剝(bo)上(shang)以(yi)厚下安宅。初六(liu)(liu)(liu),剝(bo)牀以(yi)足,滅貞兇(xiong)。象(xiang)曰:剝(bo)床以(yi)足,以(yi)滅下也(ye)(ye)(ye)。六(liu)(liu)(liu)二,剝(bo)床以(yi)辨(bian)滅貞兇(xiong)。象(xiang)曰:剝(bo)床以(yi)辨(bian)未(wei)有(you)與(yu)也(ye)(ye)(ye)。六(liu)(liu)(liu)三(san),剝(bo)之無咎(jiu)(jiu)。象(xiang)曰:剝(bo)之無咎(jiu)(jiu)失上(shang)下也(ye)(ye)(ye)。六(liu)(liu)(liu)四,剝(bo)床以(yi)膚兇(xiong)。象(xiang)曰:剝(bo)床以(yi)膚妾近災(zai)也(ye)(ye)(ye)。六(liu)(liu)(liu)五貫魚以(yi)宮人(ren)寵無不(bu)(bu)利。象(xiang)曰:以(yi)宮人(ren)寵。終無尤也(ye)(ye)(ye)。上(shang)九,碩果不(bu)(bu)食君子得輿(yu),小(xiao)(xiao)人(ren)剝(bo)盧。象(xiang)曰:君子得輿(yu)。民所載也(ye)(ye)(ye)。小(xiao)(xiao)人(ren)剝(bo)慮終不(bu)(bu)可用(yong)也(ye)(ye)(ye)。

卷二.下經

咸(xian)卦:亨,利,貞,取(qu)女(nv)吉。

遯卦(gua):亨,小 利貞。

卷三

繋辭上傳

第一(yi)章(zhang) 天尊地卑(bei),乾坤(kun)定(ding)矣(yi)(yi)(yi),卑(bei)高以(yi)陳,貴賤位(wei)矣(yi)(yi)(yi)。動(dong)靜有(you)常(chang),剛柔斷(duan)矣(yi)(yi)(yi)。方以(yi)類聚物(wu)以(yi)群分。吉兇生矣(yi)(yi)(yi)。在天成(cheng)象,在地成(cheng)形,變化(hua)見矣(yi)(yi)(yi)。是故剛柔相(xiang)(xiang)摩(mo)八卦相(xiang)(xiang)湯(tang)。鼓之(zhi)(zhi)以(yi)雷霆,潤之(zhi)(zhi)以(yi)風雨。日月運行,一(yi)寒一(yi)署(shu)。乾道成(cheng)男,坤(kun)道成(cheng)女乾知(zhi)大始,坤(kun)作成(cheng)物(wu)乾以(yi)易知(zhi),坤(kun)以(yi)簡能。易則(ze)易知(zhi),簡則(ze)易從。易知(zhi)則(ze)有(you)親(qin),易從則(ze)有(you)功(gong)。有(you)親(qin)則(ze)可久(jiu),有(you)功(gong)則(ze)可大。可久(jiu)則(ze)賢(xian)人之(zhi)(zhi)德(de),可大則(ze)賢(xian)人之(zhi)(zhi)業。易簡而(er)天下之(zhi)(zhi)理(li)得矣(yi)(yi)(yi)。天下之(zhi)(zhi)理(li)得,而(er)成(cheng)位(wei)乎其中(zhong)矣(yi)(yi)(yi)。

第二章 圣人設(she)卦觀象(xiang)縏(pan)辭焉而(er)明吉兇(xiong)。剛柔相(xiang)推而(er)生(sheng)變化。是(shi)故(gu)吉兇(xiong)者(zhe),失得之(zhi)象(xiang)也(ye)。悔吝者(zhe),憂虞之(zhi)象(xiang)也(ye)。變化者(zhe),進退之(zhi)象(xiang)也(ye)。剛柔者(zhe),晝夜之(zhi)象(xiang)也(ye)。六爻之(zhi)動,三極之(zhi)道也(ye)。是(shi)故(gu)君(jun)子所居而(er)安(an)者(zhe),易之(zhi)序也(ye)。所樂而(er)玩其占,是(shi)以自天佑(you)之(zhi),吉無不(bu)利。

第三章 彖者(zhe)(zhe)(zhe),言乎(hu)(hu)象者(zhe)(zhe)(zhe)也,爻者(zhe)(zhe)(zhe),言乎(hu)(hu)變(bian)者(zhe)(zhe)(zhe)也。吉兇(xiong)者(zhe)(zhe)(zhe)言乎(hu)(hu)失(shi)得(de)也。悔吝者(zhe)(zhe)(zhe),言乎(hu)(hu)其小(xiao)(xiao)疵(ci)也。無咎,善補過也。是故(gu),列(lie)貴賤者(zhe)(zhe)(zhe),存乎(hu)(hu)位,齊小(xiao)(xiao)大者(zhe)(zhe)(zhe),存乎(hu)(hu)卦。辨吉兇(xiong)者(zhe)(zhe)(zhe)存乎(hu)(hu)辭。憂悔吝者(zhe)(zhe)(zhe),存乎(hu)(hu)介震無咎者(zhe)(zhe)(zhe),存乎(hu)(hu)悔。是故(gu),卦有小(xiao)(xiao)大,,辭有險易。辭也者(zhe)(zhe)(zhe),各指其所(suo)之。

第四章 易(yi)與天(tian)地(di)準,故(gu)能彌綸天(tian)地(di)之道。仰以(yi)(yi)觀天(tian)文,俯以(yi)(yi)察地(di)理。。是故(gu),知幽明之故(gu),原始反終。故(gu)知死生之說。精氣為物(wu)(wu)(wu),游魂為變(bian)。事故(gu)知鬼神(shen)(shen)之情狀。與天(tian)地(di)相似,故(gu)不(bu)違(wei),知周乎萬(wan)物(wu)(wu)(wu),而(er)(er)道濟天(tian)下。故(gu)不(bu)過,旁(pang)行而(er)(er)不(bu)流樂(le)天(tian)知命。故(gu)不(bu)憂(you),安(an)土敦乎仁(ren)。故(gu)能憂(you)。范(fan)圍(wei)天(tian)地(di)之化(hua)而(er)(er)不(bu)過曲成萬(wan)物(wu)(wu)(wu)而(er)(er)不(bu)遺,通乎晝夜(ye)之道而(er)(er)知。故(gu)神(shen)(shen)無(wu)方而(er)(er)易(yi)無(wu)體。

第五章(zhang) 一(yi)陰(yin)一(yi)陽之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)道(dao)。變(bian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)善(shan)也,成之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)行(xing)也。仁者(zhe)見之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)仁,智(zhi)者(zhe)見智(zhi)為(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)智(zhi)。百姓日用(yong)而不(bu)知,故君子(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)鮮矣(yi)(yi)。顯諸仁,藏儲用(yong)。鼓萬物(wu)而不(bu)與圣人同(tong)憂。盛(sheng)德大業(ye)至矣(yi)(yi)哉。富有之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)為(wei)大業(ye)。日新之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)盛(sheng)德。生(sheng)生(sheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)易(yi),成像之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)乾。效法之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)坤。極(ji)數知來之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)占,通(tong)便之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)事。陰(yin)陽不(bu)測(ce)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)神。

第(di)六章(zhang) 夫(fu)(fu)易(yi)廣矣,大矣。以(yi)言乎遠則不御,以(yi)言乎邇則靜(jing)(jing)而正。以(yi)言乎天(tian)地(di)之(zhi)間則備(bei)矣。夫(fu)(fu)乾其(qi)靜(jing)(jing)也(ye)専(zhuan),其(qi)動也(ye)直,是(shi)以(yi)大生言焉。夫(fu)(fu)坤其(qi)靜(jing)(jing)也(ye)翕(xi),其(qi)動也(ye)辟,是(shi)以(yi)廣生焉。廣大配(pei)天(tian)地(di),變通(tong)配(pei)四(si)時,陰陽之(zhi)義配(pei)日月,易(yi)簡直善配(pei)至(zhi)德。

第七(qi)章(zhang) 子(zi)曰:易(yi)其(qi)至矣乎(hu)。夫易(yi),圣人所(suo)以(yi)崇(chong)德而廣業也。知崇(chong)禮卑。崇(chong),效(xiao)天(tian),卑法地。天(tian)地設(she)位而易(yi)行乎(hu)其(qi)中(zhong)矣。成(cheng)性存存,道義之門。

第八章 圣人有(you)(you)以(yi)天下(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)賾。而(er)(er)擬諸(zhu)其(qi)(qi)(qi)形容。象其(qi)(qi)(qi)物(wu)宜(yi),是故謂象。圣人有(you)(you)以(yi)見天下(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)動而(er)(er)觀其(qi)(qi)(qi)會通,以(yi)行其(qi)(qi)(qi)典禮(li)繋辭(ci)焉以(yi)斷(duan)其(qi)(qi)(qi)吉兇(xiong)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。是故謂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)爻。言(yan)(yan)天下(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)賾而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可惡也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。言(yan)(yan)天下(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)動不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可亂(luan)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。擬之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)而(er)(er)后言(yan)(yan),議之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)而(er)(er)后動。擬、議以(yi)成其(qi)(qi)(qi)變化(hua)。。鳴鶴在陰,其(qi)(qi)(qi)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)和(he)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),我有(you)(you)好嚼,吾與(yu)爾(er)(er)靡之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue):君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)居其(qi)(qi)(qi)室(shi)居出(chu)(chu)其(qi)(qi)(qi)言(yan)(yan)善(shan),則(ze)(ze)千里(li)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)外(wai)應(ying)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),況(kuang)乎(hu)(hu)爾(er)(er)者(zhe)(zhe)(zhe)乎(hu)(hu)。居其(qi)(qi)(qi)室(shi)出(chu)(chu)言(yan)(yan)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)善(shan),則(ze)(ze)千里(li)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)外(wai)違之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),況(kuang)乎(hu)(hu)爾(er)(er)者(zhe)(zhe)(zhe)乎(hu)(hu)。言(yan)(yan)出(chu)(chu)乎(hu)(hu)身(shen)加(jia)乎(hu)(hu)民(min),行發(fa)乎(hu)(hu)爾(er)(er)見乎(hu)(hu)遠。言(yan)(yan)行君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)樞機(ji)。樞機(ji)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)發(fa),榮辱之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)主(zhu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。言(yan)(yan)行君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)(suo)以(yi)動天地(di)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。可不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)慎乎(hu)(hu)。同(tong)人,先號啕(tao)而(er)(er)后笑。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue):君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道或(huo)出(chu)(chu)火或(huo)處或(huo)默,或(huo)語。二人同(tong)心(xin),其(qi)(qi)(qi)利斷(duan)金同(tong)心(xin)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)言(yan)(yan)。其(qi)(qi)(qi)臭(chou)如蘭(lan)。初六(liu),藉用白茅,無咎。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue):茍錯諸(zhu)地(di)而(er)(er)可矣(yi)(yi)。藉之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)用茅何咎之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)有(you)(you)。慎之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。夫茅之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)為物(wu)薄而(er)(er)用可重也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。慎斯術也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)以(yi)往。其(qi)(qi)(qi)無所(suo)(suo)失矣(yi)(yi)。勞(lao)謙君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)有(you)(you)終(zhong),吉。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue):勞(lao)而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)伐,有(you)(you)功(gong)而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)德(de)。厚之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。語以(yi)其(qi)(qi)(qi)功(gong)下(xia)(xia)(xia)(xia)人者(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。德(de)言(yan)(yan)盛禮(li)。言(yan)(yan)恭謙也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)者(zhe)(zhe)(zhe)。致(zhi)恭以(yi)其(qi)(qi)(qi)位者(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。亢(kang)龍(long)有(you)(you)悔(hui)(hui),子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)貴而(er)(er)無位,高而(er)(er)無民(min),賢(xian)人在下(xia)(xia)(xia)(xia)位而(er)(er)無輔(fu),是以(yi)動而(er)(er)有(you)(you)悔(hui)(hui)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)出(chu)(chu)戶庭無咎。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue):亂(luan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)(suo)生也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。則(ze)(ze)言(yan)(yan)語以(yi)為階,君(jun)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)密則(ze)(ze)失臣(chen),臣(chen)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)密則(ze)(ze)失身(shen)。機(ji)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)密則(ze)(ze)害(hai)成。是以(yi)君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)慎密而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)出(chu)(chu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)作易(yi)者(zhe)(zhe)(zhe)知其(qi)(qi)(qi)盜乎(hu)(hu)。易(yi)曰(yue)(yue),負(fu)且(qie)(qie)乘,致(zhi)寇(kou)至(zhi)。負(fu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)者(zhe)(zhe)(zhe),小人之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)事(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。乘也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)者(zhe)(zhe)(zhe),君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)器也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。小人而(er)(er)乘君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)器,盜思奪之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)矣(yi)(yi)上慢(man)下(xia)(xia)(xia)(xia)暴,盜思法(fa)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)矣(yi)(yi)。慢(man)藏悔(hui)(hui)盜。冶(ye)容悔(hui)(hui)淫(yin)。易(yi)曰(yue)(yue):負(fu)且(qie)(qie)乘致(zhi)寇(kou)至(zhi),盜之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)招也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。

第九章 策二百一十(shi)有六,坤(kun)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)策百四(si)十(shi)有四(si)。凡三(san)百有六十(shi)。當期(qi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)日。二篇之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)策有一千五(wu)百二十(shi),當萬物之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)數(shu)(shu)也。是(shi)(shi)故四(si)營而成易(yi)十(shi)有八(ba)變(bian)而成卦八(ba)卦而小成,引(yin)而伸之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)觸類而長之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),天(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)能天(tian)(tian)以(yi),地(di)二,天(tian)(tian)三(san),地(di)四(si),天(tian)(tian)五(wu),地(di)六,天(tian)(tian)七,地(di)八(ba),天(tian)(tian)九,地(di)十(shi)。天(tian)(tian)數(shu)(shu)五(wu),地(di)數(shu)(shu)五(wu)。五(wu)位相得(de)而各有合。天(tian)(tian)數(shu)(shu)二十(shi)有五(wu)。地(di)數(shu)(shu)三(san)十(shi)。凡天(tian)(tian)地(di)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)數(shu)(shu)五(wu)十(shi)有五(wu)。其用四(si)十(shi)有九。分而為二,以(yi)象(xiang)兩,掛(gua)一以(yi)象(xiang)三(san)。揲之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)象(xiang)四(si)時。歸(gui)奇于(yu)扐以(yi)象(xiang)閏(run)。五(wu)歲再(zai)閏(run)。故再(zai)扐而后掛(gua)。乾之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)事畢矣。顕道(dao)神得(de)行,是(shi)(shi)故可與酬酢,可與佑神矣。子(zi)曰:知變(bian)化之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)者。其知神之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)為乎。

第十章 易(yi)(yi)有(you)(you)圣(sheng)人之(zhi)(zhi)(zhi)道四焉(yan)。以(yi)言者(zhe)尚(shang)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)辭以(yi)動者(zhe)尚(shang)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)變(bian)。以(yi)制器(qi)者(zhe),尚(shang)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)象。以(yi)筮者(zhe),尚(shang)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)占。是以(yi)君子將有(you)(you)為也(ye)(ye)(ye),將有(you)(you)行也(ye)(ye)(ye)。問焉(yan)而(er)(er)(er)以(yi)言,其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)受命(ming)也(ye)(ye)(ye)如向(xiang),無(wu)有(you)(you)遠(yuan)近(jin)幽深遂(sui)知來物,非天(tian)(tian)(tian)之(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)(zhi)精,其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)孰能與(yu)于此。參(can)伍(wu)以(yi)變(bian)錯綜(zong)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)數(shu)通其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)變(bian)。遂(sui)成天(tian)(tian)(tian)地之(zhi)(zhi)(zhi)文,極其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)數(shu)遂(sui)定天(tian)(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)象,非天(tian)(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)(zhi)變(bian)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)孰能與(yu)于此。易(yi)(yi)無(wu)思也(ye)(ye)(ye),無(wu)為也(ye)(ye)(ye)。寂然不(bu)動,感而(er)(er)(er)遂(sui)通天(tian)(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)故(gu)(gu)。非天(tian)(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)(zhi)神,其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)孰能與(yu)于此。夫(fu)易(yi)(yi),圣(sheng)人之(zhi)(zhi)(zhi)所以(yi)極深而(er)(er)(er)研(yan)幾也(ye)(ye)(ye)。唯(wei)深也(ye)(ye)(ye),故(gu)(gu)能通天(tian)(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)志唯(wei)幾也(ye)(ye)(ye)故(gu)(gu)能成天(tian)(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)務,唯(wei)神也(ye)(ye)(ye)故(gu)(gu)不(bu)疾而(er)(er)(er)速(su),,不(bu)行而(er)(er)(er)至(zhi)(zhi)。子曰:易(yi)(yi)有(you)(you)圣(sheng)人之(zhi)(zhi)(zhi)道四焉(yan)者(zhe)。此之(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)也(ye)(ye)(ye)。

第十一章 子曰:夫(fu)(fu)易(yi)者(zhe),何(he)為者(zhe)也(ye)。夫(fu)(fu)易(yi)開物(wu)成(cheng)務,冒天(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)(dao)如斯而(er)(er)已者(zhe)也(ye)。是(shi)故圣(sheng)人(ren)(ren)(ren)以(yi)(yi)(yi)通天(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)自(zi)以(yi)(yi)(yi)定(ding)天(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)業(ye),以(yi)(yi)(yi)斷(duan)天(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)疑。是(shi)故蓍(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)德(de)圓而(er)(er)神(shen)(shen)。卦之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)德(de)方以(yi)(yi)(yi)知(zhi)。六爻之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)義(yi)易(yi)以(yi)(yi)(yi)貢。圣(sheng)人(ren)(ren)(ren)以(yi)(yi)(yi)此(ci)洗心(xin)退藏于(yu)密(mi),吉兇(xiong)與民同患。神(shen)(shen)以(yi)(yi)(yi)知(zhi)來,知(zhi)以(yi)(yi)(yi)藏往(wang)。其孰能與于(yu)此(ci)哉。古之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)聰明(ming)睿(rui)智神(shen)(shen)武而(er)(er)不殺者(zhe)夫(fu)(fu)。是(shi)以(yi)(yi)(yi)明(ming)于(yu)天(tian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)(dao)而(er)(er)察于(yu)民之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)故是(shi)興神(shen)(shen)物(wu)以(yi)(yi)(yi)前民用(yong)。圣(sheng)人(ren)(ren)(ren)以(yi)(yi)(yi)此(ci)齊戒以(yi)(yi)(yi)神(shen)(shen)其德(de)夫(fu)(fu)。是(shi)故闔戶謂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)神(shen)(shen),閉戶謂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)乾。一闔一辟(pi)謂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)。往(wang)來不窮謂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)通,見(jian)乃謂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)象,形(xing)乃謂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)器。制而(er)(er)用(yong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)法。利用(yong)出入,民咸用(yong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)神(shen)(shen)。是(shi)故易(yi)有(you)大(太)極(ji),是(shi) 生兩儀(yi)兩儀(yi)生四(si)象,四(si)象生八卦八卦定(ding)吉兇(xiong),生大業(ye)。是(shi)故法象莫(mo)(mo)大乎天(tian)地(di),變(bian)通莫(mo)(mo)大乎四(si)時縣象著明(ming)莫(mo)(mo)大乎日月。崇高(gao)莫(mo)(mo)大乎富(fu)貴。備物(wu)致用(yong)。立成(cheng)器以(yi)(yi)(yi)為天(tian)下(xia)利莫(mo)(mo)大乎圣(sheng)人(ren)(ren)(ren)。探賾(ze)索隠,鉤深致遠,以(yi)(yi)(yi)定(ding)天(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)吉兇(xiong)。成(cheng)天(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)釁釁者(zhe)莫(mo)(mo)大乎著龜。是(shi)故天(tian)生神(shen)(shen)物(wu),圣(sheng)人(ren)(ren)(ren)則之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。天(tian)地(di)變(bian)化圣(sheng)人(ren)(ren)(ren)效之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。天(tian)垂象見(jian)吉兇(xiong),圣(sheng)人(ren)(ren)(ren)象之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。河出圖(tu)洛出書,圣(sheng)人(ren)(ren)(ren)則之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。易(yi)有(you)四(si)象,所以(yi)(yi)(yi)示也(ye)。繋(xi)辭(ci)焉(yan),所以(yi)(yi)(yi)告也(ye)。定(ding)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)吉兇(xiong),所以(yi)(yi)(yi)斷(duan)也(ye)。

第十二(er)章 易(yi)曰:自天(tian)(tian)佑(you)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),吉(ji)無不(bu)(bu)利(li)。子(zi)曰:佑(you)者(zhe)助(zhu)(zhu)也。天(tian)(tian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所助(zhu)(zhu)順也,人(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所助(zhu)(zhu)信(xin)也。履(lv)信(xin)思乎(hu)(hu)順。又以(yi)(yi)(yi)尚賢也。是以(yi)(yi)(yi)自天(tian)(tian)佑(you)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)吉(ji)無不(bu)(bu)利(li)也。子(zi)曰:書(shu)不(bu)(bu)盡(jin)(jin)言(yan),言(yan)不(bu)(bu)盡(jin)(jin)意。然(ran)則(ze)圣人(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)意其(qi)(qi)(qi)不(bu)(bu)可見(jian)(jian)乎(hu)(hu)。子(zi)曰:圣人(ren)(ren)(ren)(ren)立象(xiang)以(yi)(yi)(yi)盡(jin)(jin)意設(she)卦以(yi)(yi)(yi)盡(jin)(jin)情(qing)偽(wei)。繋辭焉以(yi)(yi)(yi)盡(jin)(jin)其(qi)(qi)(qi)言(yan)。變(bian)而(er)(er)(er)通(tong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)盡(jin)(jin)其(qi)(qi)(qi)利(li),故(gu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)舞之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)盡(jin)(jin)神(shen)。乾(qian)坤(kun)其(qi)(qi)(qi)易(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)緼邪。乾(qian)坤(kun)成列而(er)(er)(er)易(yi)立乎(hu)(hu)其(qi)(qi)(qi)中(zhong)矣。乾(qian)坤(kun)毀則(ze)無以(yi)(yi)(yi)見(jian)(jian)易(yi)。易(yi)不(bu)(bu)可見(jian)(jian)則(ze)乾(qian)坤(kun)或幾乎(hu)(hu)息矣。 是故(gu)形而(er)(er)(er)上(shang)者(zhe),謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道,形而(er)(er)(er)下者(zhe)謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)器。化而(er)(er)(er)裁之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)。推行(xing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)通(tong)。舉而(er)(er)(er)措之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)天(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)民(min)謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)事業。是故(gu),夫象(xiang)圣人(ren)(ren)(ren)(ren)有(you)見(jian)(jian)天(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)賾。而(er)(er)(er)擬諸其(qi)(qi)(qi)形容。象(xiang)其(qi)(qi)(qi)物宜。是故(gu),謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)象(xiang)圣人(ren)(ren)(ren)(ren)有(you)見(jian)(jian)以(yi)(yi)(yi)天(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)動(dong)者(zhe)而(er)(er)(er)觀(guan)其(qi)(qi)(qi)會通(tong)以(yi)(yi)(yi)行(xing)其(qi)(qi)(qi)典禮。繋辭焉,以(yi)(yi)(yi)斷其(qi)(qi)(qi)吉(ji)兇(xiong)是故(gu),謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)爻。極天(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)賾者(zhe)存乎(hu)(hu)卦。鼓天(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)動(dong)者(zhe)存乎(hu)(hu)辭,化而(er)(er)(er)裁之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)存乎(hu)(hu)變(bian),推而(er)(er)(er)行(xing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)存乎(hu)(hu)通(tong),神(shen)而(er)(er)(er)明之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)存乎(hu)(hu)其(qi)(qi)(qi)人(ren)(ren)(ren)(ren),默而(er)(er)(er)成之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),不(bu)(bu)言(yan)而(er)(er)(er)信(xin),存乎(hu)(hu)德(de)行(xing)。

繋辭下傳

第一章 八(ba)卦成(cheng)列,象(xiang)在其中(zhong)(zhong)矣。因而(er)(er)重之。要在其中(zhong)(zhong)矣剛柔想推,變(bian)(bian)在其中(zhong)(zhong)矣。繋辭焉而(er)(er)命之,動(dong)在其中(zhong)(zhong)矣。吉(ji)兇,悔吝者(zhe),生(sheng)乎動(dong)者(zhe)也(ye)(ye)。剛柔者(zhe),立本者(zhe)也(ye)(ye)變(bian)(bian)通者(zhe),趣(qu)時者(zhe)也(ye)(ye)吉(ji)兇者(zhe),貞(zhen)勝(sheng)者(zhe)也(ye)(ye)天地之道,貞(zhen)觀者(zhe)也(ye)(ye)日(ri)月之道,貞(zhen)明(ming)者(zhe)也(ye)(ye)天下之動(dong)貞(zhen)夫(fu)(fu)一有也(ye)(ye)。夫(fu)(fu)乾確(que)然示人(ren)(ren)(ren)易矣。夫(fu)(fu)坤隤然示人(ren)(ren)(ren)簡(jian)矣。爻(yao)也(ye)(ye)者(zhe)效此者(zhe)也(ye)(ye)。象(xiang)也(ye)(ye)者(zhe),像此者(zhe)也(ye)(ye)。爻(yao)象(xiang)動(dong)乎內,吉(ji)兇見(jian)乎外。功業見(jian)乎變(bian)(bian),圣(sheng)人(ren)(ren)(ren)之情見(jian)乎辭。天地之大(da)德曰生(sheng)。圣(sheng)人(ren)(ren)(ren)之大(da)寶(bao)曰位(wei),何(he)以(yi)守位(wei)曰仁。何(he)以(yi)聚人(ren)(ren)(ren)曰財。理財正辭禁(jin)民為(wei)非曰義。

第二(er)章 古(gu)者,包(bao)犧氏(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)王天(tian)(tian)下(xia)(xia)也,仰則觀(guan)象于(yu)(yu)天(tian)(tian),俯則觀(guan)法于(yu)(yu)地(di)。觀(guan)鳥獸之(zhi)(zhi)(zhi)文,與(yu)地(di)之(zhi)(zhi)(zhi)宜。盡取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)身,遠(yuan)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)物。于(yu)(yu)是始作八卦。以(yi)(yi)(yi)通(tong)神明之(zhi)(zhi)(zhi)德。以(yi)(yi)(yi)類萬物之(zhi)(zhi)(zhi)情。作結繩(sheng)而為(wei)(wei)(wei)惘罟。以(yi)(yi)(yi)佃(dian)以(yi)(yi)(yi)漁(yu)。蓋(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)離。包(bao)犧氏(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)沒(mei),神農氏(shi)作。斲(zhuo)木(mu)為(wei)(wei)(wei)為(wei)(wei)(wei)耜,柔木(mu)為(wei)(wei)(wei)耒(lei),耒(lei)耨之(zhi)(zhi)(zhi)利以(yi)(yi)(yi)教天(tian)(tian)下(xia)(xia)。蓋(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)益。日中為(wei)(wei)(wei)市致天(tian)(tian)下(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)民(min)(min),聚天(tian)(tian)下(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)貨交易(yi)而退。各得其(qi)所。蓋(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)噬嗑。神農氏(shi)沒(mei),黃(huang)帝(di)堯舜禹氏(shi)作。通(tong)其(qi)變(bian)使(shi)民(min)(min)不倦,神而化(hua)之(zhi)(zhi)(zhi)。使(shi)民(min)(min)宜之(zhi)(zhi)(zhi)。易(yi)窮則變(bian),變(bian)則通(tong)通(tong)則久是以(yi)(yi)(yi)自天(tian)(tian)佑(you)之(zhi)(zhi)(zhi)。吉,無不利。黃(huang)帝(di)堯舜禹垂衣裳(shang)而天(tian)(tian)下(xia)(xia)治蓋(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)乾坤。刳木(mu)為(wei)(wei)(wei)舟,剡(yan)木(mu)為(wei)(wei)(wei)楫(ji)。舟楫(ji)之(zhi)(zhi)(zhi)利以(yi)(yi)(yi)濟不通(tong)。致遠(yuan)以(yi)(yi)(yi)利天(tian)(tian)下(xia)(xia)。蓋(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)渙,服牛乘馬,引(yin)重致遠(yuan),蓋(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)隨,垂門撃(ji)柝(tuo)以(yi)(yi)(yi)待暴客蓋(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)豫。斷木(mu)為(wei)(wei)(wei)杵掘地(di)為(wei)(wei)(wei)臼(jiu)。杵臼(jiu)之(zhi)(zhi)(zhi)利萬民(min)(min)以(yi)(yi)(yi)濟。蓋(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)小過(guo)(guo)。弦木(mu)為(wei)(wei)(wei)弧(hu),剡(yan)木(mu)為(wei)(wei)(wei)矢。弧(hu)矢之(zhi)(zhi)(zhi)利以(yi)(yi)(yi)威天(tian)(tian)下(xia)(xia)。蓋(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)睽上(shang)古(gu)穴居而野處(chu),后(hou)世(shi)(shi)圣人易(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)宮室。上(shang)楝下(xia)(xia)宇。以(yi)(yi)(yi)待風(feng)雨。蓋(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)大(da)壯。古(gu)之(zhi)(zhi)(zhi)葬者,厚(hou),衣之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)薪。葬之(zhi)(zhi)(zhi)中野不封不樹(shu)。喪其(qi)無數(shu)。后(hou)世(shi)(shi)圣人易(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)棺(guan)槨。蓋(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)大(da)過(guo)(guo)。上(shang)古(gu)結繩(sheng)而治,后(hou)世(shi)(shi)圣人易(yi)之(zhi)(zhi)(zhi),以(yi)(yi)(yi)書契,百官以(yi)(yi)(yi)治萬民(min)(min)以(yi)(yi)(yi)察蓋(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)夬。

第三章(zhang) 是故易者,象也(ye)者,像(xiang)也(ye)。彖者,材(cai)也(ye)爻也(ye)者,效天下(xia)之(zhi)動(dong)也(ye)者。是故吉兇生(sheng)悔吝諸也(ye)。

第四章 陽(yang)(yang)卦(gua)多陰,陰卦(gua)多陽(yang)(yang)。其故何也(ye)(ye)。U陽(yang)(yang)卦(gua)奇(qi),陰卦(gua)耦。其德行何也(ye)(ye) 。陽(yang)(yang)一君(jun)(jun)而二(er)民(min)。君(jun)(jun)子(zi)之道也(ye)(ye)。陰而君(jun)(jun)一民(min)也(ye)(ye)。小人之道也(ye)(ye)。

第五章 易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):憧憧往(wang)來(lai),朋(peng) 從爾(er)思。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):天(tian)下(xia)何(he)思,何(he)慮(lv)。天(tian)下(xia)同歸而(er)(er)(er)殊途。一致而(er)(er)(er)百慮(lv)天(tian)下(xia)何(he)思何(he)慮(lv),日往(wang)則(ze)(ze)月來(lai)。日月相(xiang)推(tui)而(er)(er)(er)明生(sheng)焉。寒(han)往(wang)則(ze)(ze)署來(lai)。,署往(wang)則(ze)(ze)寒(han)來(lai)。寒(han)暑相(xiang)推(tui)則(ze)(ze)歲成(cheng)焉。往(wang)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)屈也(ye)(ye)(ye)(ye),來(lai)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)信也(ye)(ye)(ye)(ye)。屈信相(xiang)感而(er)(er)(er)利生(sheng)焉。尺蠖(huo)之(zhi)(zhi)(zhi)曲以求(qiu)信來(lai)也(ye)(ye)(ye)(ye)。龍蛇之(zhi)(zhi)(zhi)蟄(zhe)以存身(shen)(shen)也(ye)(ye)(ye)(ye)。精(jing)(jing)義人(ren)神(shen)(shen),以致用(yong)也(ye)(ye)(ye)(ye)。利用(yong)安身(shen)(shen),以崇德(de)(de)也(ye)(ye)(ye)(ye)。過此(ci)以往(wang),未之(zhi)(zhi)(zhi)或知(zhi)(zhi)也(ye)(ye)(ye)(ye)。窮神(shen)(shen)知(zhi)(zhi)化(hua),德(de)(de)之(zhi)(zhi)(zhi)盛也(ye)(ye)(ye)(ye)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):困(kun)于(yu)石(shi),據(ju)于(yu)蒺藜(li),入于(yu)其(qi)(qi)宮(gong),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)見(jian)其(qi)(qi)妻兇。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)非(fei)所困(kun)而(er)(er)(er)困(kun)焉,名必(bi)辱。非(fei)所據(ju)而(er)(er)(er)據(ju)焉神(shen)(shen)必(bi)危(wei)(wei)即辱且危(wei)(wei)死期將至,妻可(ke)得見(jian)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)邪。 易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):公(gong)用(yong)射隼于(yu)高墉之(zhi)(zhi)(zhi)上(shang),獲(huo)之(zhi)(zhi)(zhi)無(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)利。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):隼者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),禽也(ye)(ye)(ye)(ye)。弓矢者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)器(qi)(qi)也(ye)(ye)(ye)(ye)射之(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)人(ren)也(ye)(ye)(ye)(ye)。君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)藏(zang)器(qi)(qi)于(yu)身(shen)(shen)待(dai)時而(er)(er)(er)動(dong)(dong)(dong)何(he)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)利之(zhi)(zhi)(zhi)有(you)(you)。動(dong)(dong)(dong)而(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)括,是(shi)以出而(er)(er)(er)有(you)(you)獲(huo)。語成(cheng)器(qi)(qi)而(er)(er)(er)動(dong)(dong)(dong)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):小(xiao)人(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)恥不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)仁,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)畏不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)義,,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)見(jian)利不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)動(dong)(dong)(dong)。不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)為不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)懲,小(xiao)懲而(er)(er)(er)大(da)(da)誡(jie)。此(ci)小(xiao)人(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)福(fu)也(ye)(ye)(ye)(ye)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):履校(xiao)滅趾無(wu)咎,此(ci)之(zhi)(zhi)(zhi)謂也(ye)(ye)(ye)(ye)。善不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)積不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)足以成(cheng)名,惡不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)積不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)足以滅身(shen)(shen)。小(xiao)人(ren)以小(xiao)善而(er)(er)(er)無(wu)益,而(er)(er)(er)弗為也(ye)(ye)(ye)(ye)。以小(xiao)惡而(er)(er)(er)無(wu)尚,而(er)(er)(er)弗去也(ye)(ye)(ye)(ye)。故惡積而(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)掩,罪大(da)(da)而(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)解。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):何(he)校(xiao)滅耳(er)兇。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)危(wei)(wei)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)安其(qi)(qi)位者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye),亡(wang)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)保其(qi)(qi)存者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)。亂者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)有(you)(you)其(qi)(qi)治(zhi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)。是(shi)故君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)安而(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)忘其(qi)(qi)危(wei)(wei),存而(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)忘其(qi)(qi)亡(wang),治(zhi)而(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)忘其(qi)(qi)亂。是(shi)以身(shen)(shen)安而(er)(er)(er)國家可(ke)保也(ye)(ye)(ye)(ye)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):其(qi)(qi)亡(wang)其(qi)(qi)亡(wang)。繋(xi)于(yu)苞桑子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):德(de)(de)薄而(er)(er)(er)位尊,知(zhi)(zhi)小(xiao)而(er)(er)(er)某(mou)大(da)(da)。力小(xiao)而(er)(er)(er)任重,鮮不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)及(ji)矣(yi)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):鼎(ding)折足覆公(gong)餗。其(qi)(qi)形渥,兇。言不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)勝其(qi)(qi)任也(ye)(ye)(ye)(ye)。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):知(zhi)(zhi)幾(ji)其(qi)(qi)神(shen)(shen)乎(hu)。君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)上(shang)交不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)諂,下(xia)交不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)瀆,其(qi)(qi)知(zhi)(zhi)幾(ji)乎(hu)。幾(ji)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),動(dong)(dong)(dong)之(zhi)(zhi)(zhi)微,吉之(zhi)(zhi)(zhi)先見(jian)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)。君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)見(jian)幾(ji)而(er)(er)(er)作。不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)俟終(zhong)日。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):介于(yu)石(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)終(zhong)日貞(zhen)吉。介于(yu)石(shi)焉,寧用(yong)終(zhong)日,斷可(ke)識(shi)焉矣(yi)。君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)知(zhi)(zhi)微知(zhi)(zhi)彰。知(zhi)(zhi)柔知(zhi)(zhi)剛,萬夫之(zhi)(zhi)(zhi)望。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):顏氏之(zhi)(zhi)(zhi)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi),其(qi)(qi)殆庶(shu)幾(ji)乎(hu)。有(you)(you)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)善未嘗(chang)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)知(zhi)(zhi),知(zhi)(zhi)之(zhi)(zhi)(zhi)未嘗(chang)復行(xing)(xing)也(ye)(ye)(ye)(ye)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)遠復無(wu)祇悔(hui)。元吉。天(tian)地絪縕,萬物化(hua)醇,男女構精(jing)(jing),萬物化(hua)生(sheng)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):三(san)(san)人(ren)行(xing)(xing)則(ze)(ze)損一人(ren),一人(ren)行(xing)(xing)則(ze)(ze)得其(qi)(qi)友。言致一也(ye)(ye)(ye)(ye)。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)安其(qi)(qi)身(shen)(shen)而(er)(er)(er)后(hou)動(dong)(dong)(dong),易其(qi)(qi)心而(er)(er)(er)后(hou)語,定其(qi)(qi)交而(er)(er)(er)后(hou)求(qiu)。君(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)修(xiu)此(ci)三(san)(san)德(de)(de)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)故全也(ye)(ye)(ye)(ye)。危(wei)(wei)以動(dong)(dong)(dong)則(ze)(ze)民不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)與也(ye)(ye)(ye)(ye),懼以語則(ze)(ze)民不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)應也(ye)(ye)(ye)(ye),無(wu)交而(er)(er)(er)求(qiu)則(ze)(ze)民不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)與也(ye)(ye)(ye)(ye)。莫之(zhi)(zhi)(zhi)與,則(ze)(ze)傷之(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)至矣(yi)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):莫益之(zhi)(zhi)(zhi),或擊之(zhi)(zhi)(zhi)立心勿恒,兇。

第(di)六章(zhang) 子曰:乾(qian)(qian)坤其(qi)(qi)(qi)易之(zhi)門(men)邪。乾(qian)(qian)陽物也,坤陰物也。陰陽合德而剛柔(rou)有體。以(yi)體天地之(zhi)撰,以(yi)通神明之(zhi)德。其(qi)(qi)(qi)稱明也,雜而不越于稽(ji)其(qi)(qi)(qi)類。其(qi)(qi)(qi)衰世之(zhi)意。邪。夫易彰往而察來。而微顯闡(chan)幽。開而,當名(ming),辨物,正言斷(duan)辭,則備矣。其(qi)(qi)(qi)稱明也小。其(qi)(qi)(qi)取類也大。其(qi)(qi)(qi)旨(zhi)遠,其(qi)(qi)(qi)辭文其(qi)(qi)(qi)言曲而中。其(qi)(qi)(qi)事(shi)肆而隱因貳以(yi)濟民行,以(yi)明失得之(zhi)報。

第(di)七章 易(yi)之興也(ye),于其(qi)中古乎(hu)。

作(zuo)易者,其有憂患乎(hu)。是故(gu),履,德(de)之基(ji)也。謙(qian),德(de)之柄(bing)也。復(fu),德(de)之本也。恒(heng),德(de)之固也。損,德(de)之修也。益(yi),德(de)之裕也。困,德(de)之辨(bian)也。井,德(de)之地(di)也。巽(xun),德(de)之制也。履,和而(er)至。謙(qian),尊而(er)光。復(fu),小而(er)辨(bian)于物。恒(heng),雜而(er)不厭。損,先難而(er)后易。益(yi),長(chang)裕而(er)不設(she)困,窮而(er)通(tong)。井,居(ju)其所而(er)遷,稱而(er)隱。履以(yi)(yi)(yi)和行(xing),謙(qian)以(yi)(yi)(yi)制禮,復(fu)以(yi)(yi)(yi)自(zi)知,亨(heng)以(yi)(yi)(yi)一(yi)德(de),損以(yi)(yi)(yi)遠害益(yi)以(yi)(yi)(yi)興(xing)利(li),困以(yi)(yi)(yi)寡怨,井以(yi)(yi)(yi)辨(bian)義巽(xun)以(yi)(yi)(yi)行(xing)權。

第八章 易之為(wei)書也(ye),,不(bu)可遠。為(wei)道也(ye)屢遷。變動不(bu)居(ju),周流六虛。上下(xia)無常(chang),剛柔相易,不(bu)可為(wei)典(dian)要。唯變所適。其(qi)(qi)出入(ru)以度(du)外(wai)內使知懼。又明于憂患(huan)與(yu)敵。無師保如臨父母。初豐其(qi)(qi)辭而揆(kui)其(qi)(qi)方。既(ji)有典(dian)常(chang),茍(gou)非其(qi)(qi)人(ren),道不(bu)虛行。

第(di)九章 易之(zhi)為(wei)書也,原始要終,以為(wei)質也。六爻相雜(za),唯(wei)是(shi)物(wu)也。其(qi)(qi)初難(nan)知(zhi),其(qi)(qi)上易知(zhi),本末也。初辭擬之(zhi),卒成之(zhi)終。 若夫雜(za)物(wu)撰德,辨是(shi)與(yu)非,則非其(qi)(qi)中爻不(bu)備。噫,亦要存亡吉(ji)兇(xiong),則君可(ke)知(zhi)矣。知(zhi)者觀其(qi)(qi)彖辭則四(si)過(guo)半(ban)矣。二與(yu)四(si)同功(gong)(gong)而異位(wei),其(qi)(qi)善不(bu)同。二多(duo)(duo)譽,四(si)多(duo)(duo)懼。近也,柔之(zhi)道不(bu)利遠者,其(qi)(qi)要無咎,其(qi)(qi)用柔中也。三(san)與(yu)五同功(gong)(gong)而異位(wei),三(san)多(duo)(duo)兇(xiong)五多(duo)(duo)功(gong)(gong)。貴賤之(zhi)等也。其(qi)(qi)柔危,其(qi)(qi)剛(gang)勝邪。

第十(shi)章 易(yi)之(zhi)(zhi)為書,廣大悉備。有天道焉。有人(ren)道焉。有地(di)道焉。兼三才而兩之(zhi)(zhi)故六,六者(zhe)非(fei)它也三才之(zhi)(zhi)道也。道有變動,故曰爻(yao)。爻(yao)有等,故曰物(wu),物(wu)有雜(za)故曰文(wen),文(wen)不當(dang)故曰吉(ji)兇生焉。

第(di)十一(yi)章 易(yi)之(zhi)興也當殷(yin)之(zhi)末世。周之(zhi)盛德(de)邪。當文王與紂(zhou)王之(zhi)事邪。是故(gu)其辭危,危者(zhe)使(shi)平,易(yi)者(zhe)使(shi)傾(qing)。其道盛大。百(bai)物不廢。懼以終始。其要無咎,此(ci)之(zhi)謂(wei)易(yi)之(zhi)道也。

第十二章(zhang) 夫乾,天(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至健(jian)也(ye)(ye)。德(de)行(xing)恒,易(yi)(yi)以(yi)知(zhi)(zhi)險(xian)。夫坤(kun)天(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至順也(ye)(ye),德(de)行(xing)恒,簡以(yi)知(zhi)(zhi)阻。能(neng)說諸(zhu)心,能(neng)研(yan)諸(zhu)侯之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)慮。定(ding)天(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)吉(ji)兇(xiong),成(cheng)天(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)亹(wei)亹(wei)者(zhe)。是故(gu)變(bian)化云為。吉(ji)事有(you)祥,象事知(zhi)(zhi)器(qi),占事知(zhi)(zhi)來。天(tian)地(di)設位(wei)圣(sheng)人(ren)成(cheng)能(neng)。人(ren)某(mou)鬼(gui)某(mou),百姓與能(neng)。八卦以(yi)象吉(ji),爻(yao)彖以(yi)情言。剛(gang)柔雜居而(er)吉(ji)兇(xiong)可見矣變(bian)動以(yi)利言,吉(ji)兇(xiong)以(yi)情遷(qian)。是故(gu)愛(ai)惡(e)相(xiang)攻而(er)吉(ji)兇(xiong)生(sheng)。遠近相(xiang)取而(er)悔吝生(sheng)。情偽相(xiang)感而(er)利害(hai)生(sheng)。凡易(yi)(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)情近而(er)不相(xiang)得,則兇(xiong)或害(hai)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。悔且(qie)吝。判者(zhe)器(qi)辭(ci)慙(can)中心疑者(zhe)其(qi)(qi)枝(zhi)。吉(ji)人(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)辭(ci)寡(gua)躁人(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)辭(ci)多。巫善(shan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)其(qi)(qi)辭(ci)游。失其(qi)(qi)守者(zhe)其(qi)(qi)辭(ci)屈(qu)。

卷四

說卦傳

第一(yi)章 昔者圣人之作易也(ye),幽贊(zan)于(yu)(yu)神明而(er)生蓍。參天兩地而(er)倚數(shu)。變于(yu)(yu)陰陽而(er)立卦,發揮于(yu)(yu)剛柔而(er)生爻。和順于(yu)(yu)道(dao)德而(er)里于(yu)(yu)義。窮(qiong)理盡(jin)性以致于(yu)(yu)命。

第(di)二章(zhang) 昔者(zhe)圣(sheng)人以(yi)作易也(ye)將以(yi)順性(xing)命之理,是以(yi)立天之道。曰陰與陽,立地之道。曰柔與剛,立人之道。曰仁與義(yi)兼三(san)才而兩之故易六花而成卦。分陰分陽,迭(die)用柔剛。故易觀六位而成章(zhang)。

第三(san)章 天地定位i山澤通氣。雷風相(xiang)薄,水火不想射。八卦相(xiang)錯。數往者(zhe)順(shun),知(zhi)來者(zhe)逆。故易逆數也。

第(di)四章(zhang) 雷以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)動之(zhi),風(feng)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)散之(zhi),雨以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)潤(run)之(zhi),日以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)烜之(zhi),艮以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)止之(zhi),兌(dui)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)說之(zhi),乾以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)君之(zhi),坤以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)藏之(zhi)。

第五章 帝出乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)震(zhen),齊乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)巽,相(xiang)見(jian)(jian)乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)離(li),致役乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)坤,說(shuo),言(yan)乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)兌,戰(zhan)乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)乾(qian),勞(lao)(lao)乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)坎,成乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)艮(gen)。萬(wan)(wan)物(wu)(wu)出乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)震(zhen),震(zhen),東方(fang)也(ye)(ye)(ye)(ye)。齊乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)巽,巽,東南(nan)也(ye)(ye)(ye)(ye)。齊也(ye)(ye)(ye)(ye)者,言(yan)萬(wan)(wan)物(wu)(wu)之(zhi)潔齊也(ye)(ye)(ye)(ye)。相(xiang)見(jian)(jian)乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)離(li),離(li)也(ye)(ye)(ye)(ye)者,明也(ye)(ye)(ye)(ye),萬(wan)(wan)物(wu)(wu)皆(jie)相(xiang)見(jian)(jian)。南(nan)方(fang)之(zhi)卦(gua)(gua)也(ye)(ye)(ye)(ye)。圣人南(nan)面而聽天下向明而治蓋(gai)取(qu)諸(zhu)此也(ye)(ye)(ye)(ye)。坤也(ye)(ye)(ye)(ye)者,地也(ye)(ye)(ye)(ye)。萬(wan)(wan)物(wu)(wu)皆(jie)致養(yang)焉,故(gu)(gu)(gu)曰(yue)(yue)致役乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)坤。兌,正(zheng)秋也(ye)(ye)(ye)(ye)。萬(wan)(wan)物(wu)(wu)之(zhi)所(suo)說(shuo)也(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)(gu)(gu)曰(yue)(yue)說(shuo)言(yan)乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)兌。戰(zhan)乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)乾(qian),乾(qian),西北之(zhi)卦(gua)(gua)也(ye)(ye)(ye)(ye)。言(yan)陰陽(yang)相(xiang)薄也(ye)(ye)(ye)(ye)。坎者,水也(ye)(ye)(ye)(ye)正(zheng)北方(fang)之(zhi)卦(gua)(gua)也(ye)(ye)(ye)(ye)。勞(lao)(lao)卦(gua)(gua)也(ye)(ye)(ye)(ye)。萬(wan)(wan)物(wu)(wu)之(zhi)所(suo)歸也(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)(gu)(gu)曰(yue)(yue):勞(lao)(lao)乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)坎。艮(gen),東北之(zhi)卦(gua)(gua)也(ye)(ye)(ye)(ye)。萬(wan)(wan)物(wu)(wu)之(zhi)所(suo)終,而所(suo)成始(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)(gu)(gu)曰(yue)(yue)成言(yan)乎(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)(hu)艮(gen)。

第六章 神(shen)也(ye)者(zhe)(zhe)(zhe),妙(miao)萬(wan)(wan)物(wu)而為言者(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)。動萬(wan)(wan)物(wu)者(zhe)(zhe)(zhe)莫(mo)疾乎(hu)雷。撓萬(wan)(wan)物(wu)者(zhe)(zhe)(zhe),莫(mo)疾乎(hu)風。燥萬(wan)(wan)物(wu)者(zhe)(zhe)(zhe),莫(mo)熯乎(hu)火。說萬(wan)(wan)物(wu)者(zhe)(zhe)(zhe)莫(mo)說乎(hu)澤。潤萬(wan)(wan)物(wu)者(zhe)(zhe)(zhe),莫(mo)潤乎(hu)水。終萬(wan)(wan)物(wu)始萬(wan)(wan)物(wu)者(zhe)(zhe)(zhe),莫(mo)盛乎(hu)艮。故(gu)水火相(xiang)逮雷風不相(xiang)悖。山澤通(tong)氣,然后(hou)能(neng)變化,既(ji)成萬(wan)(wan)物(wu)也(ye)。

第七章 乾,健也(ye)(ye)。坤(kun),順也(ye)(ye)。震,動(dong)也(ye)(ye)。巽,入也(ye)(ye)。坎,陷也(ye)(ye)。離了,麗也(ye)(ye)。艮,止也(ye)(ye)。兌,說也(ye)(ye)。

第(di)八章 乾,為馬。坤(kun),為牛(niu)。震,為龍。巽,為雞。坎(kan),為豕。艮,為狗(gou)。兌,為羊。

第九章 乾,為(wei)首(shou)(shou)。坤,為(wei)腹。震,為(wei)足。巽,為(wei)股。坎,為(wei)耳。離,為(wei)目。艮,為(wei)首(shou)(shou)。兌,為(wei)口。

第十章 乾,天也(ye),故稱乎父。坤,地(di)也(ye),故稱乎目。震,一索(suo)而(er)得(de)男(nan)。故謂之長男(nan)。巽,一索(suo)而(er)得(de)女(nv)(nv),故謂之長女(nv)(nv)。坎再(zai)(zai)索(suo)而(er)得(de)男(nan),故謂之中(zhong)男(nan)。離再(zai)(zai)索(suo)而(er)得(de)女(nv)(nv),故謂之中(zhong)女(nv)(nv)。艮,三(san)索(suo)而(er)得(de)男(nan),故謂之少男(nan)。兌再(zai)(zai)索(suo)而(er)得(de)女(nv)(nv),故謂之少女(nv)(nv)。

第(di)十一章 乾,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)天,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)圓,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)父(fu),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)玉,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)金,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)寒,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)冰,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)大(da)赤(chi)(chi),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)良馬(ma)(ma),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)老馬(ma)(ma),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)瘠馬(ma)(ma),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)駁馬(ma)(ma),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)木(mu)果(guo)。坤為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)地,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)母(mu),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)布(bu),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)釜,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)吝嗇,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)均,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)子母(mu)牛,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)大(da)輿,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)文,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)眾,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)柄,其(qi)(qi)(qi)(qi)于地也(ye)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)黑(hei)。震(zhen),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)雷,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)龍,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)玄黃,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)旉(fu),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)涂(tu),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)長子,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)決(jue)躁(zao),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)蒼筤。其(qi)(qi)(qi)(qi)與馬(ma)(ma)也(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)善(shan)鳴,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)馵足,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)作(zuo)足,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)得顙。其(qi)(qi)(qi)(qi)于稼也(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)反生,其(qi)(qi)(qi)(qi)究為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)健為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)蕃鮮。巽,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)木(mu),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)風,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)長女,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)繩直,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)工,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)白,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)長為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)高,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)進退,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)不果(guo)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)臭(chou)。其(qi)(qi)(qi)(qi)于人(ren)也(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)寡髪,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)廣(guang)顙,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)多(duo)白眼,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)近利(li)市三倍。其(qi)(qi)(qi)(qi)究為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)躁(zao)卦。坎,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)水(shui),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)溝(gou)瀆,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)隱伏,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)矯揉,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)弓輪。其(qi)(qi)(qi)(qi)于人(ren)也(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)加憂,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)心(xin)(xin)病,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)耳(er)痛,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)血卦。為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)赤(chi)(chi)。其(qi)(qi)(qi)(qi)于馬(ma)(ma)也(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)每(mei)脊,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)亟心(xin)(xin)。為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)下首。為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)薄蹄,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)曵其(qi)(qi)(qi)(qi)于輿也(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)多(duo)眚,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)通,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)月,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)盜。其(qi)(qi)(qi)(qi)于木(mu)也(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)堅,多(duo)心(xin)(xin)。離,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)火,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)日,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)電,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)中女,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)甲胄,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)戈兵。其(qi)(qi)(qi)(qi)于人(ren)也(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)大(da)腹,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)乾卦,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)鼈,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)蟹,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)蠃,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)蚌,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)龜。其(qi)(qi)(qi)(qi)于木(mu)也(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)科上槁。艮為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)山,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)徑(jing)路,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)小石為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)門闕,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)果(guo)蓏,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)閽(hun)寺,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)指,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)狗,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)鼠,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)黔喙(hui)之(zhi)屬其(qi)(qi)(qi)(qi)于木(mu)也(ye)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)堅多(duo)節。兌為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)澤為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)少女,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)巫(wu)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)口舌,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)毀折,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)附決(jue)。其(qi)(qi)(qi)(qi)于地也(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)剛鹵,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)妾(qie)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)羊(yang)。

序卦傳

上(shang)篇(pian) 有(you)(you)(you)天(tian)地然(ran)后(hou)萬物(wu)(wu)(wu)(wu)生焉,盈天(tian)地之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)間唯萬物(wu)(wu)(wu)(wu)。故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)屯。屯,者(zhe)(zhe)盈也(ye)。屯者(zhe)(zhe),物(wu)(wu)(wu)(wu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)始生也(ye)。物(wu)(wu)(wu)(wu)生必(bi)(bi)(bi)(bi)蒙(meng)。故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)蒙(meng)。蒙(meng)者(zhe)(zhe),蒙(meng)也(ye),物(wu)(wu)(wu)(wu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)稺(zhi)。也(ye)。物(wu)(wu)(wu)(wu)稺(zhi),必(bi)(bi)(bi)(bi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)養(yang)(yang)也(ye),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)需。需,飲食之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道也(ye)。飲食,必(bi)(bi)(bi)(bi)有(you)(you)(you)訟(song),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)訟(song)。訟(song),必(bi)(bi)(bi)(bi)有(you)(you)(you)眾起,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)師(shi)。師(shi)者(zhe)(zhe),眾也(ye)。眾必(bi)(bi)(bi)(bi)有(you)(you)(you)所(suo)比,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)比。比者(zhe)(zhe),比有(you)(you)(you)所(suo)畜(chu),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)小畜(chu)。物(wu)(wu)(wu)(wu)畜(chu)然(ran)后(hou)有(you)(you)(you)禮,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)履。履而泰(tai)。然(ran)后(hou)安,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)泰(tai)。泰(tai)者(zhe)(zhe),通也(ye)。物(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)終(zhong)(zhong)通,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)否。物(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)終(zhong)(zhong)否,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)同人。與人同者(zhe)(zhe)物(wu)(wu)(wu)(wu)必(bi)(bi)(bi)(bi)歸焉。故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)大(da)有(you)(you)(you)。有(you)(you)(you)大(da)者(zhe)(zhe)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)盈,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)謙。有(you)(you)(you)大(da)而能(neng)謙必(bi)(bi)(bi)(bi)豫,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)豫。豫必(bi)(bi)(bi)(bi)有(you)(you)(you)隨(sui),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)隨(sui)。以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)喜隨(sui)人者(zhe)(zhe)必(bi)(bi)(bi)(bi)有(you)(you)(you)事(shi),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)蠱。故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)者(zhe)(zhe)事(shi)也(ye)。有(you)(you)(you)事(shi)而后(hou)可(ke)(ke)大(da),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)臨(lin)。臨(lin)者(zhe)(zhe),大(da)也(ye)。物(wu)(wu)(wu)(wu)大(da)而后(hou)可(ke)(ke)觀(guan)(guan),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)觀(guan)(guan)。可(ke)(ke)觀(guan)(guan)而后(hou)有(you)(you)(you)所(suo)合,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)噬嗑。嗑者(zhe)(zhe),合也(ye)。物(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)茍合而已,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)賁(bi)。賁(bi)者(zhe)(zhe),飾也(ye)。致賁(bi)然(ran)后(hou)亨則(ze)盡矣,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)剝(bo)。剝(bo)者(zhe)(zhe),剝(bo)也(ye)。物(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)終(zhong)(zhong)盡,剝(bo),窮上(shang)反下,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)復(fu)。復(fu)則(ze)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)妄以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)無妄。有(you)(you)(you)無妄然(ran)后(hou)可(ke)(ke)畜(chu),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)大(da)畜(chu)。物(wu)(wu)(wu)(wu)畜(chu)然(ran)后(hou)可(ke)(ke)養(yang)(yang),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)頣。頣者(zhe)(zhe)養(yang)(yang)也(ye)。不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)養(yang)(yang)則(ze)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)動,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)大(da)過。物(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)終(zhong)(zhong)過,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)坎(kan)。坎(kan)者(zhe)(zhe),陷也(ye)。陷必(bi)(bi)(bi)(bi)有(you)(you)(you)所(suo)麗,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)離(li)。離(li)者(zhe)(zhe)麗也(ye)。

下(xia)(xia)篇(pian) 有(you)(you)(you)(you)(you)(you)天地,然(ran)后(hou)(hou)(hou)(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)萬物(wu)(wu)。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)萬物(wu)(wu),然(ran)后(hou)(hou)(hou)(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)男女。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)男女,然(ran)后(hou)(hou)(hou)(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)夫(fu)妻。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)夫(fu)妻,然(ran)后(hou)(hou)(hou)(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)父子。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)父子,然(ran)后(hou)(hou)(hou)(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)君臣(chen)。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)君臣(chen),然(ran)后(hou)(hou)(hou)(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)上下(xia)(xia)。然(ran)后(hou)(hou)(hou)(hou)(hou)禮(li)儀有(you)(you)(you)(you)(you)(you)所(suo)錯。夫(fu)妻之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)久也(ye)(ye)。故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)恒。恒者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),久也(ye)(ye)。物(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)久居(ju)其(qi)(qi)所(suo),故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)遯。遯者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),退也(ye)(ye)物(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)終(zhong)遯,故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)大壯。物(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)終(zhong)壯,故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)晉。晉者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),進(jin)也(ye)(ye)。盡必(bi)(bi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)所(suo)傷,故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)夷。夷者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)傷也(ye)(ye)。傷于外(wai)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)必(bi)(bi)反其(qi)(qi)家。故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)家人。家道(dao)窮(qiong)必(bi)(bi)乘,故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)睽。睽者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),乘也(ye)(ye)。乘必(bi)(bi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)難(nan),故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)蹇。蹇者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),難(nan)也(ye)(ye)。物(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)終(zhong)難(nan),故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)解。解者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),緩(huan)也(ye)(ye)。緩(huan)必(bi)(bi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)所(suo)失,故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)損。損而不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)已,必(bi)(bi)益,益而不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)已,必(bi)(bi)決,故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)夬(guai)。夬(guai)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),決也(ye)(ye)。決必(bi)(bi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)所(suo)遇(yu)。故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)姤(gou)。姤(gou)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),遇(yu)也(ye)(ye)。物(wu)(wu)相遇(yu)而后(hou)(hou)(hou)(hou)(hou)聚(ju),故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)萃。萃者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),聚(ju)也(ye)(ye)。聚(ju)而上者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)升。升而不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)已必(bi)(bi)困,故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)困。困乎上者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)必(bi)(bi)反下(xia)(xia),故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)井。井道(dao)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)革 ,故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)革。各物(wu)(wu)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)莫若鼎,故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)鼎。鼎,主器者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)莫若長子,故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)震(zhen)(zhen)。震(zhen)(zhen)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),動也(ye)(ye)。物(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)終(zhong)動,止之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)艮(gen)。艮(gen)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),止也(ye)(ye)。物(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)終(zhong)止故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)漸漸者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),進(jin)也(ye)(ye)。進(jin)必(bi)(bi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)所(suo)歸,故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)歸妹。得(de)其(qi)(qi)所(suo)歸者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)必(bi)(bi)大故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)豐。豐者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),大也(ye)(ye)。窮(qiong)大者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)必(bi)(bi)失其(qi)(qi)居(ju),故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)旅。旅而無(wu)所(suo)容,故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)巽。巽者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),入也(ye)(ye)。入而后(hou)(hou)(hou)(hou)(hou)說之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)兌。兌者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)說也(ye)(ye)。說而后(hou)(hou)(hou)(hou)(hou)散(san)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)渙(huan)。渙(huan)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),離(li)也(ye)(ye)。物(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)終(zhong)離(li)故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)節。節而信(xin)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)中孚(fu)。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)其(qi)(qi)信(xin)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),必(bi)(bi)行之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)小過(guo)。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)過(guo)物(wu)(wu)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)必(bi)(bi)濟(ji),故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)既濟(ji)。物(wu)(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)窮(qiong)也(ye)(ye),故(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)未濟(ji)終(zhong)焉。

雜卦傳

乾剛,坤柔,比樂,師憂(you)。臨觀(guan)之儀,或(huo)與或(huo)求。屯見而(er)不(bu)(bu)失(shi)其居。蒙(meng)雜而(er)著。震起也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),艮止(zhi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。損、益(yi)盛(sheng)衰之始(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。大(da)畜,時也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。無妄,災也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。萃(cui)聚,而(er)升不(bu)(bu)來(lai)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。謙輕(qing)而(er)豫殆也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。噬嗑食也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。賁(bi)無色也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。兌,而(er)巽伏也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。隨,無故(gu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。蠱則(ze)傷也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。剝,爛(lan)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。復,反也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。晉(jin),晝也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。眀夷(yi),誅也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。井通而(er)困相(xiang)遇也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。咸,也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)速也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。恒,久也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。麗離也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。節,止(zhi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。解,緩也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。蹇,難也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。睽外也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。家人,內也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。否,泰反其類也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。大(da)壯則(ze)止(zhi),遯則(ze)退也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。大(da)有,眾也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。同(tong)人,親也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。革,去(qu)故(gu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。

鼎,取新也(ye)(ye)。小(xiao)過(guo),過(guo)也(ye)(ye)。中孚,信也(ye)(ye)。豐,多(duo)故也(ye)(ye)。親寡(gua)(gua)旅也(ye)(ye)。未濟,離上坎下也(ye)(ye)。小(xiao)畜寡(gua)(gua)也(ye)(ye),履(lv)不處(chu)也(ye)(ye)。需(xu),不進也(ye)(ye)。比,親也(ye)(ye)。大過(guo),顛也(ye)(ye)。姤,遇(yu)也(ye)(ye)。柔與(yu)剛也(ye)(ye)。漸女歸(gui)待(dai)男(nan)行也(ye)(ye)。頤,養(yang)正也(ye)(ye)。既濟,定也(ye)(ye)。歸(gui)妹,女之終也(ye)(ye)。艮,男(nan)之窮也(ye)(ye)。夬決也(ye)(ye)。剛決柔也(ye)(ye)。君(jun)子道(dao)長,小(xiao)人道(dao)憂(you)也(ye)(ye)。

其他信息

二千多(duo)年(nian)來,孔(kong)(kong)子(zi)受到官(guan)方的(de)提倡和保(bao)護。歷(li)朝歷(li)代(dai)都尊(zun)孔(kong)(kong),并封給孔(kong)(kong)子(zi)種(zhong)種(zhong)稱號。周敬王四十(shi)一年(nian)(公元前(qian)479年(nian)),孔(kong)(kong)子(zi)去(qu)世,弟子(zi)心喪(sang)三年(nian),廬于墓旁者百余室,因名其(qi)(qi)地為(wei)「孔(kong)(kong)里」,并各植樹一棵。孔(kong)(kong)子(zi)后(hou)(hou)裔承繼(ji)其(qi)(qi)儒(ru)學,為(wei)名相、博士、大儒(ru)。1974年(nian)出生在臺灣之孔(kong)(kong)垂長先生,為(wei)其(qi)(qi)79代(dai)嫡孫。孔(kong)(kong)子(zi)是教育家、亦是政(zheng)治家,孔(kong)(kong)子(zi)去(qu)世后(hou)(hou),歷(li)代(dai)帝王為(wei)彰顯對(dui)孔(kong)(kong)子(zi)的(de)尊(zun)崇(chong),不斷追封追謚。

西(xi)漢元(yuan)(yuan)(yuan)始(shi)元(yuan)(yuan)(yuan)年(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)(yuan)元(yuan)(yuan)(yuan)年(nian)(nian)(nian)(nian)),漢平帝(di)(di)劉衎追(zhui)封(feng)(feng)孔(kong)子為(wei)(wei)(wei)“褒(bao)成宣(xuan)(xuan)(xuan)尼(ni)公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)”古人(ren)認為(wei)(wei)(wei)“褒(bao)成”是(shi)(shi)(shi)國(guo)(guo)名,“宣(xuan)(xuan)(xuan)尼(ni)”是(shi)(shi)(shi)謚(shi)號(hao),“公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)”是(shi)(shi)(shi)爵位(wei)。北(bei)魏太(tai)和十(shi)六年(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)(yuan)492年(nian)(nian)(nian)(nian)),孝文(wen)(wen)帝(di)(di)元(yuan)(yuan)(yuan)宏稱孔(kong)子為(wei)(wei)(wei)“文(wen)(wen)圣(sheng)尼(ni)父(fu)(fu)”。“文(wen)(wen)圣(sheng)”是(shi)(shi)(shi)尊(zun)號(hao),“尼(ni)父(fu)(fu)”是(shi)(shi)(shi)敬稱。北(bei)周(zhou)大象二(er)(er)年(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)(yuan)580年(nian)(nian)(nian)(nian)),靜帝(di)(di)宇文(wen)(wen)衍追(zhui)封(feng)(feng)孔(kong)子為(wei)(wei)(wei)“鄒國(guo)(guo)公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)”,“鄒”是(shi)(shi)(shi)國(guo)(guo)名,“公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)”是(shi)(shi)(shi)爵位(wei)。 隋開皇元(yuan)(yuan)(yuan)年(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)(yuan)581年(nian)(nian)(nian)(nian)),文(wen)(wen)帝(di)(di)楊堅稱孔(kong)子為(wei)(wei)(wei)“先(xian)(xian)師尼(ni)父(fu)(fu)”;唐貞觀(guan)二(er)(er)年(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)(yuan)628年(nian)(nian)(nian)(nian)),太(tai)宗(zong)李世(shi)民(min)尊(zun)孔(kong)子為(wei)(wei)(wei)“先(xian)(xian)圣(sheng)”。“先(xian)(xian)師”、“先(xian)(xian)圣(sheng)”都是(shi)(shi)(shi)尊(zun)稱。貞觀(guan)十(shi)一年(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)(yuan)637年(nian)(nian)(nian)(nian)),改稱孔(kong)子為(wei)(wei)(wei)“宣(xuan)(xuan)(xuan)父(fu)(fu)”,“宣(xuan)(xuan)(xuan)”為(wei)(wei)(wei)謚(shi)號(hao),“父(fu)(fu)”是(shi)(shi)(shi)美(mei)稱。乾封(feng)(feng)元(yuan)(yuan)(yuan)年(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)(yuan)666年(nian)(nian)(nian)(nian)),高宗(zong)李治贈孔(kong)子為(wei)(wei)(wei)“太(tai)師”,“太(tai)師”為(wei)(wei)(wei)官(guan)位(wei)。武(wu)(wu)周(zhou)天(tian)綬元(yuan)(yuan)(yuan)年(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)(yuan)690年(nian)(nian)(nian)(nian)),武(wu)(wu)則天(tian)封(feng)(feng)孔(kong)子為(wei)(wei)(wei)“隆(long)道(dao)公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)”。“隆(long)道(dao)”是(shi)(shi)(shi)封(feng)(feng)號(hao),“公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)”是(shi)(shi)(shi)爵位(wei)。唐開元(yuan)(yuan)(yuan)二(er)(er)十(shi)七年(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)(yuan)739年(nian)(nian)(nian)(nian)),玄宗(zong)李隆(long)基封(feng)(feng)孔(kong)子為(wei)(wei)(wei)“文(wen)(wen)宣(xuan)(xuan)(xuan)王(wang)(wang)”。“文(wen)(wen)宣(xuan)(xuan)(xuan)”為(wei)(wei)(wei)謚(shi)號(hao),“王(wang)(wang)”是(shi)(shi)(shi)爵位(wei)。這(zhe)兒的“王(wang)(wang)”不(bu)是(shi)(shi)(shi)后世(shi)皇帝(di)(di)以下的侯王(wang)(wang)的王(wang)(wang),而是(shi)(shi)(shi)周(zhou)天(tian)子“武(wu)(wu)王(wang)(wang)”“成王(wang)(wang)”的王(wang)(wang)。

宋(song)仁宗至(zhi)(zhi)(zhi)和二(1055年(nian)(nian))年(nian)(nian)改(gai)文宣(xuan)公為(wei)衍圣(sheng)公,后(hou)代(dai)相沿不改(gai)。自誕(dan)生朱熹注解(jie)《周易本義》的宋(song)朝(chao)(chao)(chao)之(zhi)后(hou),歷代(dai)朝(chao)(chao)(chao)廷(ting)或政(zheng)府對孔子的尊(zun)(zun)崇,有(you)贈無減。元朝(chao)(chao)(chao)大德(de)十(shi)一年(nian)(nian)(1307年(nian)(nian))成(cheng)宗加銜“大成(cheng)至(zhi)(zhi)(zhi)圣(sheng)文宣(xuan)王”。明朝(chao)(chao)(chao)世(shi)宗嘉靖九年(nian)(nian)(1530年(nian)(nian))尊(zun)(zun)“至(zhi)(zhi)(zhi)圣(sheng)先(xian)師”。清朝(chao)(chao)(chao)順(shun)治二年(nian)(nian)(1645年(nian)(nian))世(shi)祖尊(zun)(zun)“大成(cheng)至(zhi)(zhi)(zhi)圣(sheng)文宣(xuan)先(xian)師”。中華民國二十(shi)四年(nian)(nian)(1935年(nian)(nian))國民政(zheng)府尊(zun)(zun)“大成(cheng)至(zhi)(zhi)(zhi)圣(sheng)先(xian)師”。

朱(zhu)熹(xi)(xi)注(zhu)(zhu)解(jie)(jie)的(de)《周(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》也就備(bei)受(shou)其之后(hou)歷代朝廷或政府青睞。宋嘉(jia)泰年間,有(you)朱(zhu)熹(xi)(xi)注(zhu)(zhu)解(jie)(jie)的(de)《易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》稿本(ben)(ben)(ben)(ben)流傳。朱(zhu)熹(xi)(xi)注(zhu)(zhu)解(jie)(jie)的(de)《周(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》成書(shu)(shu)(shu)(shu)后(hou),有(you)朱(zhu)鑒刊本(ben)(ben)(ben)(ben),吳革刊本(ben)(ben)(ben)(ben)。《四(si)庫全(quan)書(shu)(shu)(shu)(shu)》收入朱(zhu)熹(xi)(xi)注(zhu)(zhu)解(jie)(jie)的(de)《周(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》十二(er)卷(juan)本(ben)(ben)(ben)(ben),并附有(you)朱(zhu)熹(xi)(xi)注(zhu)(zhu)解(jie)(jie)的(de)《周(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》四(si)卷(juan)本(ben)(ben)(ben)(ben);《西京清(qing)麓叢書(shu)(shu)(shu)(shu)正編》和《劉(liu)氏(shi)傳經堂叢書(shu)(shu)(shu)(shu)》它(ta)(ta)們都(dou)收入朱(zhu)熹(xi)(xi)注(zhu)(zhu)解(jie)(jie)的(de)《周(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》十二(er)卷(juan)本(ben)(ben)(ben)(ben);《摛(chi)藻堂四(si)庫全(quan)書(shu)(shu)(shu)(shu)薈要》、1984年北京中(zhong)國書(shu)(shu)(shu)(shu)店鉛排本(ben)(ben)(ben)(ben)《四(si)書(shu)(shu)(shu)(shu)五經》和1989年上海古籍出(chu)版社(she)(she)影印《四(si)庫易(yi)學(xue)叢刊》它(ta)(ta)們都(dou)收入朱(zhu)熹(xi)(xi)注(zhu)(zhu)解(jie)(jie)的(de)《周(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》四(si)卷(juan)本(ben)(ben)(ben)(ben);1986年5月,上海古籍出(chu)版社(she)(she)出(chu)版了《周(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi).朱(zhu)熹(xi)(xi)注(zhu)(zhu)》四(si)卷(juan)單行本(ben)(ben)(ben)(ben)。

本百科詞條由網(wang)站(zhan)注冊(ce)用戶(hu)【 歲月靜好 】編輯上傳提(ti)供(gong),詞(ci)條屬于開(kai)放詞(ci)條,當(dang)前頁面所(suo)展示的(de)詞(ci)條介(jie)紹涉及宣(xuan)傳內(nei)容屬于注冊用戶個人編輯行為,與【《周易本(ben)義》】的(de)所(suo)屬企業/所(suo)有人/主體無關(guan),網站(zhan)不完全保證(zheng)內(nei)容信息的(de)準確性、真實(shi)性,也不代(dai)表本(ben)站(zhan)立場。內(nei)容僅(jin)為介(jie)紹詞(ci)條基本(ben)情(qing)況,本(ben)站(zhan)不提(ti)供(gong)觀看和下(xia)載,請(qing)支持正版!想(xiang)要(yao)了(le)解更多請(qing)到官方(fang)平臺。 反饋
詞條所在榜單
發表評論
您還未登錄,依《網絡安全法》相關要求,請您登錄賬戶后再提交發布信息。點擊登錄>>如您還未注冊,可,感謝您的理解及支持!
最新評論
暫無評論
網站提醒和聲明
本站為注冊(ce)用戶(hu)提供信(xin)息(xi)存儲空(kong)間服務,非“MAIGOO編輯上(shang)(shang)傳提供”的文章/文字均是注冊(ce)用戶(hu)自主(zhu)發(fa)布上(shang)(shang)傳,不代表本站觀點,版權歸原(yuan)作者所有,如有侵權、虛(xu)假信(xin)息(xi)、錯(cuo)誤(wu)信(xin)息(xi)或任何問題(ti),請及時聯系我(wo)們,我(wo)們將在(zai)第(di)一時間刪除或更正。 申請刪除>> 糾錯>> 投訴侵權>> 網(wang)頁(ye)上相關信息(xi)的知識產(chan)權歸網(wang)站方所有(包括(kuo)但不(bu)限(xian)于文字、圖片、圖表、著作(zuo)權、商標(biao)權、為用(yong)戶提供的商業(ye)信息(xi)等),非經(jing)許(xu)可(ke)不(bu)得抄襲或使用(yong)。
提交(jiao)說明: 查看提交幫助>> 注冊登錄>>
頁面相關分類
熱門模塊
已有4083145個品牌入駐 更新521334個招商信息 已發布1613146個代理需求 已有1395786條品牌點贊