芒果视频

網站分類
登錄 |    
《周易本義》
0 票數:0 #文學書籍#
《周易本義》是朱熹的重要著作,也是易學史上繼王弼注、孔穎達疏之后的第三座里程碑,明清時代科舉考試皆奉為正宗,對后世影響極大。易道深奧,易象繁復,但朱熹認為,貫通天地人三才之道的,無非一剛一柔之理,柔化為剛,剛復化為柔,剛柔相推而生變化,變化之極復為剛柔,將剛柔作為“六爻之動,三極之道”之本質內涵的意義,揭示無余。
  • 中文名: 周易本義
  • 作者: 伏羲,文王(wang),周公,孔子
  • 語種: 普通(tong)話
  • 發行/播出時間: 1987年
詳細(xi)介紹 PROFILE +

基本介紹

1986年5月(yue),上海古籍出版(ban)社(she)出版(ban)的《周(zhou)易(yi)本義.朱熹注》為朱熹著。

朱(zhu)熹(1130——1200),字元晦,亦字仲晦,別號有晦庵、晦翁、云(yun)谷老人、滄州(zhou)病叟等。天資(zi)聰慧。十(shi)四(si)歲時(shi)(shi)父親(qin)去世,遵父遺訓,師事胡憲、劉勉之(zhi)、劉子(zi)(zi)翬三先生。十(shi)九(jiu)歲登進(jin)士(shi)第,一生敘任(ren)官職二(er)十(shi)余次,但遭逢不遇,抑郁不得志(zhi)。二(er)十(shi)四(si)歲時(shi)(shi)問學(xue)(xue)于其(qi)父同學(xue)(xue)程(cheng)頤(yi)的三傳弟子(zi)(zi)李侗,因得承襲洛(luo)學(xue)(xue)正統。與張栻(chi)、呂祖謙同出其(qi)時(shi)(shi),過從(cong)甚密,人稱“東南三賢”,為宋代理學(xue)(xue)集(ji)大成者(zhe)。其(qi)著述有《周易本(ben)義(yi)》、《詩(shi)集(ji)傳》、《儀禮經(jing)傳通(tong)釋》、《家(jia)禮》、《釋宮》、《孝經(jing)刊(kan)誤》、《四(si)書或問》、《論孟(meng)(meng)精義(yi)》、《或問小注(zhu)》、《伊洛(luo)淵(yuan)源錄(lu)(lu)(lu)(lu)》、《名臣(chen)言行錄(lu)(lu)(lu)(lu)》、《紹熙(xi)州(zhou)縣(xian)釋奠儀圖》、《四(si)書問目(mu)》、《上蔡(cai)語(yu)錄(lu)(lu)(lu)(lu)》、《延平答問》、《近思錄(lu)(lu)(lu)(lu)》、《雜學(xue)(xue)辨》、《小學(xue)(xue)集(ji)注(zhu)》、《陰符經(jing)考異(yi)》、《周易參同契考異(yi)》、《原本(ben)韓文考異(yi)》、《楚辭(ci)集(ji)注(zhu)》、《晦庵集(ji)》、《南岳倡酬集(ji)》、《大學(xue)(xue)章句》、《論語(yu)集(ji)注(zhu)》、《孟(meng)(meng)子(zi)(zi)集(ji)注(zhu)》、《中(zhong)庸章句》、《朱(zhu)子(zi)(zi)全書》、《二(er)程(cheng)遺書》、《通(tong)鑒(jian)綱目(mu)》、《易學(xue)(xue)啟蒙》、《卦考誤》、《通(tong)書解》、《朱(zhu)文公易說》。另(ling)有《朱(zhu)子(zi)(zi)語(yu)類》也(ye)為朱(zhu)熹言。

《周(zhou)易(yi)》原本(ben)是卜筮之(zhi)用(yong),同時也是包含豐富哲(zhe)(zhe)學(xue)思(si)想的(de)著作。孔子(zi)作“十翼(yi)”,進一(yi)步闡述(shu)了 “周(zhou)易(yi)”所(suo)包含的(de)哲(zhe)(zhe)學(xue)思(si)想;王(wang)(wang)弼作《周(zhou)易(yi)注》、《周(zhou)易(yi)略(lve)例》也進一(yi)步闡述(shu)“周(zhou)易(yi)”的(de)義(yi)理(li)(li)。朱(zhu)熹(xi)的(de)哲(zhe)(zhe)學(xue)思(si)想繼承(cheng)程頤,世稱“程朱(zhu)”,而(er)他(ta)的(de)《易(yi)》學(xue)思(si)想則(ze)(ze)有異(yi)于程頤。程氏《易(yi)》學(xue)遵(zun)循(xun)王(wang)(wang)弼開拓的(de)道路,以義(yi)理(li)(li)解《易(yi)》;朱(zhu)熹(xi)則(ze)(ze)認為《易(yi)》是卜筮之(zhi)書,作《周(zhou)易(yi)本(ben)義(yi)》就(jiu)是要還《周(zhou)易(yi)》的(de)本(ben)來面目。

1986年(nian)5月上海古(gu)籍(ji)出版社出版的《周(zhou)易(yi)本義.朱(zhu)熹注》卷首尚(shang)有河圖(tu)圖(tu)、洛書圖(tu)、伏羲(xi)(xi)八(ba)卦(gua)次序圖(tu)、伏羲(xi)(xi)八(ba)卦(gua)方(fang)位(wei)圖(tu)、伏羲(xi)(xi)六十四卦(gua)次序圖(tu)、伏羲(xi)(xi)六十四卦(gua)方(fang)位(wei)圖(tu)、文(wen)王(wang)八(ba)卦(gua)次序圖(tu)、文(wen)王(wang)八(ba)卦(gua)方(fang)位(wei)圖(tu)、卦(gua)變圖(tu)共九個圖(tu),與(yu)陳摶、郡雍象數學接近(jin)。

朱熹注(zhu)解(jie)的《周(zhou)易本(ben)(ben)義》初稿名(ming)《易本(ben)(ben)義》,定(ding)稿歷經(jing)二十(shi)余年。初稿《易本(ben)(ben)義》依呂祖謙(qian)《古周(zhou)易》本(ben)(ben)分(fen)卷(juan)。上經(jing)和(he)下經(jing)各(ge)一卷(juan);十(shi)翼(即 :《彖(tuan)》上傳(chuan)(chuan)(chuan)(chuan)、《彖(tuan)》下傳(chuan)(chuan)(chuan)(chuan)、《象》上傳(chuan)(chuan)(chuan)(chuan)、《象》下傳(chuan)(chuan)(chuan)(chuan)、《文言(yan)》、《系(xi)辭(ci)》上傳(chuan)(chuan)(chuan)(chuan)、《系(xi)辭(ci)》下傳(chuan)(chuan)(chuan)(chuan)、《說(shuo)卦(gua)》、《序(xu)(xu)卦(gua)》、《雜卦(gua)》)每翼為一卷(juan) 。“經(jing)”、“翼”共合十(shi)二卷(juan)。成書定(ding)稿,朱熹將書名(ming)定(ding)為《周(zhou)易本(ben)(ben)義》,將原稿割(ge)裂,重組成四卷(juan)。上經(jing),卷(juan)一;下經(jing),卷(juan)二;《系(xi)辭(ci)傳(chuan)(chuan)(chuan)(chuan)》,卷(juan)三;《說(shuo)卦(gua)傳(chuan)(chuan)(chuan)(chuan)》、《序(xu)(xu)卦(gua)傳(chuan)(chuan)(chuan)(chuan)》、《雜卦(gua)傳(chuan)(chuan)(chuan)(chuan)》為卷(juan)四;《彖(tuan)傳(chuan)(chuan)(chuan)(chuan)》與《象傳(chuan)(chuan)(chuan)(chuan)》分(fen)附于各(ge)條經(jing)文之(zhi)下。故(gu)朱熹注(zhu)解(jie)的《周(zhou)易本(ben)(ben)義》有十(shi)二卷(juan)與四卷(juan)本(ben)(ben)之(zhi)別。

易經是(shi)孔子(zi)哲學(xue)(xue)思(si)想的(de)來源,而(er)(er)朱(zhu)熹注(zhu)解的(de)《周易本義》是(shi)對孔子(zi)哲學(xue)(xue)思(si)想的(de)詮釋。《周易本義》之(zhi)(zhi)說:柔(rou)變(bian)而(er)(er)趨(qu)于剛(gang)(gang)者,退(tui)極而(er)(er)進(jin)也。剛(gang)(gang)化(hua)(hua)而(er)(er)趨(qu)于柔(rou)者,進(jin)極而(er)(er)退(tui)也。既變(bian)而(er)(er)剛(gang)(gang),則(ze)晝而(er)(er)陽矣。既化(hua)(hua)而(er)(er)柔(rou),則(ze)夜而(er)(er)陰矣。六(liu)爻(yao),初(chu)、二為(wei)(wei)(wei)地(di),三、四(si)為(wei)(wei)(wei)人(ren)(ren),五、上(shang)為(wei)(wei)(wei)天。動,即變(bian)化(hua)(hua)也。極,至也。三極,天地(di)人(ren)(ren)之(zhi)(zhi)至理(li),三才各一(yi)太極也。此(ci)明(ming)剛(gang)(gang)柔(rou)相(xiang)推以生變(bian)化(hua)(hua),而(er)(er)變(bian)化(hua)(hua)之(zhi)(zhi)極,復(fu)為(wei)(wei)(wei)剛(gang)(gang)柔(rou)。流行于一(yi)卦六(liu)爻(yao)之(zhi)(zhi)間,而(er)(er)占者得因(yin)所(suo)值(zhi)以斷吉兇也。(22)易道(dao)深奧,易象繁復(fu),但(dan)朱(zhu)熹認為(wei)(wei)(wei),貫通(tong)天地(di)人(ren)(ren)三才之(zhi)(zhi)道(dao)的(de),無非一(yi)剛(gang)(gang)一(yi)柔(rou)之(zhi)(zhi)理(li),柔(rou)化(hua)(hua)為(wei)(wei)(wei)剛(gang)(gang),剛(gang)(gang)復(fu)化(hua)(hua)為(wei)(wei)(wei)柔(rou),剛(gang)(gang)柔(rou)相(xiang)推而(er)(er)生變(bian)化(hua)(hua),變(bian)化(hua)(hua)之(zhi)(zhi)極復(fu)為(wei)(wei)(wei)剛(gang)(gang)柔(rou),將剛(gang)(gang)柔(rou)作為(wei)(wei)(wei)“六(liu)爻(yao)之(zhi)(zhi)動,三極之(zhi)(zhi)道(dao)”之(zhi)(zhi)本質內(nei)涵的(de)意義,揭示無余。

內容介紹

本義序

《易(yi)》之(zhi)為書,卦、爻(yao)、彖、象之(zhi)義備,而天地萬物之(zhi)情見。圣人(ren)之(zhi)憂(you)天下(xia)來世,其(qi)至矣!先天下(xia)而開(kai)其(qi)物,后天下(xia)而成其(qi)務,是(shi)(shi)故極其(qi)數以定(ding)天下(xia)之(zhi)象,著其(qi)象以定(ding)天下(xia)之(zhi)吉兇。六十(shi)(shi)四卦,三百八十(shi)(shi)四爻(yao),皆(jie)所(suo)以順性命之(zhi)理,盡變化之(zhi)道(dao)也(ye)(ye)。散之(zhi)在理,則有萬殊;統之(zhi)在道(dao),則無二致(zhi)。所(suo)以,「《易(yi)》有太極,是(shi)(shi)生(sheng)兩儀」。太極者(zhe),道(dao)也(ye)(ye);兩儀者(zhe),陰(yin)陽也(ye)(ye)。

陰(yin)陽(yang),一(yi)道(dao)(dao)也(ye)。太(tai)極,無(wu)(wu)極也(ye)。萬物(wu)之(zhi)生,負陰(yin)而(er)(er)抱陽(yang),莫(mo)(mo)不(bu)有(you)(you)太(tai)極,莫(mo)(mo)不(bu)有(you)(you)兩(liang)儀。纟因(yin)缊交感(gan),變化不(bu)窮(qiong)。形一(yi)受其生,神(shen)一(yi)發其智,情偽出焉(yan),萬緒起焉(yan)。《易(yi)》所以定吉兇(xiong)而(er)(er)生大業,故《易(yi)》者,陰(yin)陽(yang)之(zhi)道(dao)(dao)也(ye);卦者,陰(yin)陽(yang)之(zhi)物(wu)也(ye);爻者,陰(yin)陽(yang)之(zhi)動也(ye)。卦雖不(bu)同(tong),所同(tong)者奇、耦;爻雖不(bu)同(tong),所同(tong)者九、六(liu)。是以六(liu)十四卦為(wei)其體(ti),三(san)百八十四爻互(hu)為(wei)其用(yong),遠在六(liu)合之(zhi)外(wai),近在一(yi)身之(zhi)中。暫(zan)于瞬息,微于動靜(jing),莫(mo)(mo)不(bu)有(you)(you)卦之(zhi)象焉(yan),莫(mo)(mo)不(bu)有(you)(you)爻之(zhi)義焉(yan)。至(zhi)哉《易(yi)》乎!其道(dao)(dao)至(zhi)大而(er)(er)無(wu)(wu)不(bu)包,其用(yong)至(zhi)神(shen)而(er)(er)無(wu)(wu)不(bu)存。

時固未(wei)始(shi)有(you)一,而卦未(wei)始(shi)有(you)定象;事固未(wei)始(shi)有(you)窮,而爻(yao)亦未(wei)始(shi)有(you)定位。

以(yi)(yi)一(yi)時而索(suo)卦,則(ze)(ze)拘于(yu)無變,非(fei)《易(yi)(yi)》也(ye);以(yi)(yi)一(yi)事(shi)而明爻(yao),則(ze)(ze)窒而不(bu)通(tong),非(fei)《易(yi)(yi)》也(ye)。知(zhi)所(suo)謂(wei)卦、爻(yao)、彖(tuan)、象之(zhi)(zhi)義,而不(bu)知(zhi)有(you)卦、爻(yao)、彖(tuan)、象之(zhi)(zhi)用,亦非(fei)《易(yi)(yi)》也(ye)。故得之(zhi)(zhi)于(yu)精神之(zhi)(zhi)運,心(xin)術之(zhi)(zhi)動,與天(tian)地合(he)其(qi)德,與日月合(he)其(qi)明,與四時合(he)其(qi)序,與鬼神合(he)其(qi)吉兇,然(ran)后(hou)可以(yi)(yi)謂(wei)之(zhi)(zhi)知(zhi)《易(yi)(yi)》也(ye)。雖(sui)然(ran),《易(yi)(yi)》之(zhi)(zhi)有(you)卦,《易(yi)(yi)》之(zhi)(zhi)已(yi)形(xing)者也(ye);卦之(zhi)(zhi)有(you)爻(yao),卦之(zhi)(zhi)已(yi)見者也(ye)。已(yi)形(xing)已(yi)見者,可以(yi)(yi)言知(zhi);未形(xing)未見者,不(bu)可以(yi)(yi)名(ming)求(qiu),則(ze)(ze)所(suo)謂(wei)《易(yi)(yi)》者,果何(he)如哉?此學者所(suo)當(dang)知(zhi)也(ye)。 [2]

筮 儀

擇地(di)潔處為蓍(shi)室(shi),南(nan)戶置床(chuang)室(shi)中央。

床大約長五尺(chi),廣三尺(chi),勿太近壁。

蓍五十莖,韜以(yi)(yi)纁(xun)帛,貯以(yi)(yi)皂囊,納(na)之櫝中,置于床北。

櫝(du)以竹筒(tong)或(huo)堅木或(huo)布漆為(wei)之,圓徑三寸,且(qie)其長(chang)如(ru)蓍草之長(chang)。半(ban)為(wei)底,半(ban)為(wei)蓋(gai),下別為(wei)臺函之,使(shi)不偃仆。

設木格于櫝南,居床二分之北。

格以橫木板為(wei)之,高一(yi)尺,長竟床,當(dang)中為(wei)兩大(da)刻(ke),相距(ju)一(yi)尺。大(da)刻(ke)之西為(wei)三(san)小刻(ke),相距(ju)各五寸許,下施(shi)橫足,側立案上。

置香(xiang)(xiang)爐(lu)一于格(ge)南(nan),香(xiang)(xiang)合一于爐(lu)南(nan),日炷香(xiang)(xiang)致(zhi)敬。將筮(shi),則灑掃拂(fu)拭,滌硯一注水,及筆一,墨一,黃漆(qi)板一,于爐(lu)東,東上。筮(shi)者齊潔衣冠北面,盥手(shou)焚(fen)香(xiang)(xiang)致(zhi)敬。齊,側(ce)皆反。

筮(shi)者(zhe)北(bei)面,見《儀禮》。若使人(ren)(ren)(ren)筮(shi),則主人(ren)(ren)(ren)焚香畢(bi),少退,北(bei)面立,筮(shi)者(zhe)進立于(yu)床前少西,南向受命(ming)。主人(ren)(ren)(ren)直述(shu)所占之事,筮(shi)者(zhe)許諾,主人(ren)(ren)(ren)右還西向立,筮(shi)者(zhe)右還北(bei)向立。

兩(liang)手(shou)奉櫝蓋,置(zhi)于(yu)格(ge)南(nan)爐北,出蓍(shi)于(yu)櫝,去囊解韜,置(zhi)于(yu)櫝東。合五十策,兩(liang)手(shou)執(zhi)之,薰于(yu)爐上。

此(ci)后所用蓍策之數(shu),其說并(bing)見《啟蒙》。

命之曰:“假爾(er)泰筮(shi)有(you)(you)常,假爾(er)泰筮(shi)有(you)(you)常,某官姓(xing)名,今以(yi)某事云云,未(wei)知可否。爰質所疑于神(shen)于靈,吉兇(xiong)得失,悔(hui)吝憂虞,惟爾(er)有(you)(you)神(shen),尚明(ming)告(gao)之。”乃以(yi)在手(shou)取一策,反于櫝中,而(er)以(yi)左在手(shou)中分(fen)四十(shi)九策,置格(ge)之左右兩(liang)大刻。

此第一營,所謂分而為二以象兩(liang)者也。

次以(yi)左(zuo)手(shou)取(qu)左(zuo)大(da)(da)刻之策執(zhi)之,而以(yi)在(zai)手(shou)取(qu)在(zai)大(da)(da)刻之一策,掛于左(zuo)手(shou)之小指間。

此第二營(ying),近謂掛一以象三(san)者也(ye)。

次以右手四(si)揲左手之(zhi)策(ce)。揲,食列(lie)反。

此第三營之(zhi)半,所謂之(zhi)以(yi)四(si)以(yi)象(xiang)四(si)時者(zhe)也(ye)。

次歸其所余(yu)之(zhi)策,或(huo)一、或(huo)二(er)、或(huo)三、或(huo)四,而(er)扐(le)之(zhi)左手無名指(zhi)間。

此第(di)四營(ying)之半,所(suo)謂歸奇于扐(le)以象閏者也。

次以(yi)右手反過揲之(zhi)策于左大(da)(da)刻(ke),遂取右大(da)(da)刻(ke)之(zhi)策執之(zhi),而(er)以(yi)左手四揲之(zhi)。

此第三營之半。

次歸其所(suo)余之策(ce)如前,而扐之左手(shou)中指之間。

此第(di)四營之(zhi)半,所(suo)謂再(zai)扐以象再(zai)閏者(zhe)也。一(yi)(yi)(yi)(yi)變所(suo)余(yu)之(zhi)策,左(zuo)一(yi)(yi)(yi)(yi)則右(you)(you)必三,左(zuo)二則右(you)(you)亦(yi)二,左(zuo)三則右(you)(you)必一(yi)(yi)(yi)(yi),左(zuo)四則右(you)(you)亦(yi)四。通掛一(yi)(yi)(yi)(yi)之(zhi)策,不五(wu)(wu)則九(jiu)。五(wu)(wu)以一(yi)(yi)(yi)(yi)其四而為奇,九(jiu)以兩其四而為耦,奇者(zhe)三而耦者(zhe)一(yi)(yi)(yi)(yi)也。

次以右手反過揲之(zhi)(zhi)策于右大刻,而合左手一掛二扐之(zhi)(zhi)策,置(zhi)于格上第一小刻。

以(yi)東為(wei)上,后放此。

是為一(yi)變,再以兩(liang)手取左右大(da)刻之(zhi)蓍合之(zhi)。

或(huo)四十四策(ce)或(huo)四十策(ce)。

復(fu)四營如第(di)(di)一(yi)變之儀,而置其掛扐(le)之策于(yu)格上(shang)第(di)(di)二小刻,是為(wei)二變。復(fu),扶又反。營,于(yu)平反,下同。

二(er)變(bian)所余之(zhi)策,左一(yi)則(ze)(ze)在必二(er),左二(er)則(ze)(ze)右必一(yi),左三(san)則(ze)(ze)右必四,左四則(ze)(ze)右必三(san)。通掛一(yi)之(zhi)策,不四則(ze)(ze)八(ba)。四以(yi)一(yi)其四而為奇(qi),八(ba)以(yi)兩其四而為耦,奇(qi)耦各得四之(zhi)二(er)焉。

又再(zai)取左右大刻之(zhi)蓍合之(zhi)。

或(huo)四十策(ce),或(huo)三(san)十六策(ce),或(huo)三(san)十二(er)策(ce)。

復四(si)營如第二(er)變(bian)之儀,而(er)置其(qi)掛(gua)扐之策于格(ge)上第三(san)小刻,是為三(san)變(bian)。

三變(bian)余策(ce),與二(er)變(bian)同。

三變(bian)既畢,乃視其三變(bian)所得掛(gua)扐(le)過揲之(zhi)策(ce),而(er)畫(hua)其爻于(yu)版(ban)。

掛扐(le)之(zhi)數,五四為(wei)(wei)奇(qi),九八(ba)為(wei)(wei)耦。掛扐(le)三(san)奇(qi)合(he)十三(san)策(ce)(ce)(ce),則過(guo)揲(she)(she)三(san)十六策(ce)(ce)(ce)而(er)(er)為(wei)(wei)老(lao)陽(yang),其畫(hua)為(wei)(wei)“□”,所謂(wei)重也(ye)(ye)(ye)。掛扐(le)兩奇(qi)一耦合(he)十七策(ce)(ce)(ce),則過(guo)揲(she)(she)三(san)十二(er)(er)策(ce)(ce)(ce)而(er)(er)為(wei)(wei)少(shao)陰(yin),其晝為(wei)(wei)“--”,所謂(wei)拆(chai)也(ye)(ye)(ye)。掛扐(le)兩耦一奇(qi),合(he)二(er)(er)十一策(ce)(ce)(ce),則過(guo)揲(she)(she)二(er)(er)十八(ba)策(ce)(ce)(ce)而(er)(er)為(wei)(wei)少(shao)陽(yang),其畫(hua)為(wei)(wei)“—”,所謂(wei)單也(ye)(ye)(ye)。掛扐(le)三(san)耦合(he)二(er)(er)十五策(ce)(ce)(ce),則過(guo)揲(she)(she)二(er)(er)十四策(ce)(ce)(ce)而(er)(er)為(wei)(wei)老(lao)陰(yin),其畫(hua)為(wei)(wei)“×”,所謂(wei)交也(ye)(ye)(ye)。

如(ru)是每三變而成爻。

第(di)(di)(di)(di)(di)一(yi),第(di)(di)(di)(di)(di)四(si),第(di)(di)(di)(di)(di)七,第(di)(di)(di)(di)(di)十(shi)(shi),第(di)(di)(di)(di)(di)十(shi)(shi)三,第(di)(di)(di)(di)(di)十(shi)(shi)六(liu)(liu)(liu),凡六(liu)(liu)(liu)變(bian)并同(tong),但第(di)(di)(di)(di)(di)三變(bian)以下不命,而但用四(si)十(shi)(shi)九(jiu)蓍耳。第(di)(di)(di)(di)(di)二,第(di)(di)(di)(di)(di)五,第(di)(di)(di)(di)(di)八,第(di)(di)(di)(di)(di)十(shi)(shi)一(yi),第(di)(di)(di)(di)(di)十(shi)(shi)四(si),第(di)(di)(di)(di)(di)十(shi)(shi)七,凡六(liu)(liu)(liu)變(bian)亦同(tong)。第(di)(di)(di)(di)(di)三,第(di)(di)(di)(di)(di)六(liu)(liu)(liu),第(di)(di)(di)(di)(di)九(jiu),第(di)(di)(di)(di)(di)十(shi)(shi)二,第(di)(di)(di)(di)(di)十(shi)(shi)五,第(di)(di)(di)(di)(di)十(shi)(shi)八,凡六(liu)(liu)(liu)變(bian)亦同(tong)。

凡十有八變(bian)(bian)而成卦(gua),乃(nai)考其(qi)卦(gua)之變(bian)(bian),而占其(qi)事之吉兇。

卦變別有圖,說見《啟蒙(meng)》。

禮畢,韜蓍襲(xi)之(zhi)以囊,入(ru)櫝加蓋,收筆硯墨(mo)版(ban),再焚香致敬而退。

如(ru)使人(ren)筮(shi)則主人(ren)焚香,揖筮(shi)者而退。

本義卦歌

伏(fu)羲六(liu)十四(si)掛次序圖

伏羲六十四(si)掛次(ci)序圖

乾坤屯蒙需(xu)訟師,比小(xiao)畜兮履泰否,

同人大有謙豫隨,蠱臨觀兮噬嗑賁(bi),

剝復無妄大(da)畜頤(yi),大(da)過(guo)坎離三十(shi)備。

咸恒遁兮及大壯,晉(jin)與明夷家人(ren)睽,

蹇解(jie)損益夬姤萃,升困井革鼎震繼(ji),

艮漸歸妹豐旅(lv)巽,兌渙(huan)節兮(xi)中孚至,

小過既濟兼未濟,是為下(xia)經(jing)三十四(si)。

卷一.上經

乾(qian)(qian)(qian)(qian)卦:元(yuan)(yuan)、亨(heng)、利(li)(li)、貞(zhen)。初九(jiu)(jiu),潛(qian)龍(long)(long)(long)(long)(long)勿(wu)用(yong)(yong)(yong)。九(jiu)(jiu)二,見(jian)(jian)龍(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)田(tian),利(li)(li)見(jian)(jian)大(da)人(ren)。九(jiu)(jiu)三(san),君(jun)子(zi)終(zhong)(zhong)日(ri)(ri)乾(qian)(qian)(qian)(qian)乾(qian)(qian)(qian)(qian)。夕惕若(ruo)(ruo),利(li)(li)無(wu)咎(jiu)(jiu)。九(jiu)(jiu)四(si),或(huo)(huo)(huo)(huo)躍在(zai)(zai)淵,無(wu)咎(jiu)(jiu)。九(jiu)(jiu)五(wu),飛(fei)龍(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)天(tian)(tian),利(li)(li)見(jian)(jian)大(da)人(ren)。上(shang)九(jiu)(jiu),亢龍(long)(long)(long)(long)(long)有悔。用(yong)(yong)(yong)九(jiu)(jiu),見(jian)(jian)群(qun)龍(long)(long)(long)(long)(long)無(wu)首,吉(ji)。彖曰(yue)(yue):大(da)哉乾(qian)(qian)(qian)(qian)元(yuan)(yuan)。萬物資始(shi)(shi),乃統天(tian)(tian)。云行(xing)(xing)(xing)(xing)雨施(shi),品物流形,大(da)明終(zhong)(zhong)始(shi)(shi),六(liu)(liu)位(wei)(wei)時(shi)(shi)成,時(shi)(shi)乘六(liu)(liu)龍(long)(long)(long)(long)(long)以御(yu)天(tian)(tian)。乾(qian)(qian)(qian)(qian)道(dao)變化,各正性(xing)命。保合太和,乃利(li)(li)貞(zhen)。首出庶(shu)務,萬國咸寧。象曰(yue)(yue):天(tian)(tian)行(xing)(xing)(xing)(xing)健,君(jun)子(zi)以自強不(bu)(bu)(bu)(bu)息。潛(qian)龍(long)(long)(long)(long)(long)勿(wu)用(yong)(yong)(yong),陽(yang)在(zai)(zai)下也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。見(jian)(jian)龍(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)田(tian),德(de)(de)(de)(de)施(shi)普(pu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。終(zhong)(zhong)日(ri)(ri)乾(qian)(qian)(qian)(qian)乾(qian)(qian)(qian)(qian),反復道(dao)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。或(huo)(huo)(huo)(huo)躍(躍)在(zai)(zai)淵,進(jin)無(wu)咎(jiu)(jiu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。飛(fei)龍(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)天(tian)(tian),大(da)人(ren)造也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。亢龍(long)(long)(long)(long)(long)有悔,盈不(bu)(bu)(bu)(bu)可久(jiu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。用(yong)(yong)(yong)九(jiu)(jiu),天(tian)(tian)德(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)(bu)(bu)可為(wei)(wei)首也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。文言(yan)曰(yue)(yue):元(yuan)(yuan)者(zhe)(zhe)(zhe),善之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)長也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。亨(heng)者(zhe)(zhe)(zhe)嘉之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)會(hui)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。利(li)(li)者(zhe)(zhe)(zhe),儀之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)和也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。貞(zhen)者(zhe)(zhe)(zhe)事(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)干也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。君(jun)子(zi)體人(ren)足(zu)以長人(ren)。嘉會(hui)足(zu)以合禮。利(li)(li)物足(zu)以和義(yi)。貞(zhen)故(gu)足(zu)以干事(shi)(shi)。君(jun)子(zi)行(xing)(xing)(xing)(xing)此四(si)德(de)(de)(de)(de)者(zhe)(zhe)(zhe)故(gu)曰(yue)(yue):元(yuan)(yuan)亨(heng)利(li)(li)貞(zhen)。初九(jiu)(jiu)曰(yue)(yue)潛(qian)龍(long)(long)(long)(long)(long)勿(wu)用(yong)(yong)(yong),何謂(wei)(wei)(wei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?子(zi)曰(yue)(yue):龍(long)(long)(long)(long)(long)德(de)(de)(de)(de)而(er)(er)(er)隱者(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),不(bu)(bu)(bu)(bu)易乎(hu)(hu)世(shi),不(bu)(bu)(bu)(bu)成乎(hu)(hu)名。退世(shi)無(wu)悶(men),不(bu)(bu)(bu)(bu)見(jian)(jian)是而(er)(er)(er)無(wu)悶(men)。樂則行(xing)(xing)(xing)(xing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),憂(you)則,違之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。確乎(hu)(hu)其(qi)不(bu)(bu)(bu)(bu)可拔。潛(qian)龍(long)(long)(long)(long)(long)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。九(jiu)(jiu)二曰(yue)(yue),見(jian)(jian)龍(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)田(tian)利(li)(li)見(jian)(jian)大(da)人(ren)何謂(wei)(wei)(wei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?子(zi)曰(yue)(yue):龍(long)(long)(long)(long)(long)德(de)(de)(de)(de)而(er)(er)(er)正中者(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。庸言(yan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)信(xin)。庸行(xing)(xing)(xing)(xing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謹,閑(xian)邪(xie)存(cun)其(qi)誠。善世(shi)而(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)伐德(de)(de)(de)(de)。博(bo)而(er)(er)(er)化。易曰(yue)(yue):見(jian)(jian)龍(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)天(tian)(tian)利(li)(li)見(jian)(jian)大(da)人(ren),君(jun)德(de)(de)(de)(de)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)九(jiu)(jiu)三(san)曰(yue)(yue)君(jun)子(zi)終(zhong)(zhong)日(ri)(ri)乾(qian)(qian)(qian)(qian)乾(qian)(qian)(qian)(qian),夕惕若(ruo)(ruo);若(ruo)(ruo)厲無(wu)咎(jiu)(jiu),何謂(wei)(wei)(wei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?子(zi)曰(yue)(yue):君(jun)子(zi)進(jin)德(de)(de)(de)(de)脩(xiu)業忠信(xin),所以進(jin)德(de)(de)(de)(de)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。修(xiu)辭(ci)立其(qi)誠,所以進(jin)業也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。知(zhi)至(zhi)至(zhi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),可與幾也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),知(zhi)終(zhong)(zhong)終(zhong)(zhong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)可謂(wei)(wei)(wei)存(cun)義(yi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。是故(gu),居上(shang)位(wei)(wei)而(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)驕(jiao),居下位(wei)(wei)而(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)憂(you),故(gu)乾(qian)(qian)(qian)(qian)乾(qian)(qian)(qian)(qian)因(yin)其(qi)時(shi)(shi)而(er)(er)(er)惕。雖危(wei)而(er)(er)(er)無(wu)咎(jiu)(jiu)。九(jiu)(jiu)四(si)曰(yue)(yue)或(huo)(huo)(huo)(huo)躍在(zai)(zai)淵,無(wu)咎(jiu)(jiu)何謂(wei)(wei)(wei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?子(zi)曰(yue)(yue):上(shang)下無(wu)常(chang)非(fei)(fei)為(wei)(wei)邪(xie)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),進(jin)退無(wu)恒,非(fei)(fei)為(wei)(wei)離群(qun)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)君(jun)子(zi)進(jin)德(de)(de)(de)(de)修(xiu)業,欲(yu)及(ji)時(shi)(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)無(wu)咎(jiu)(jiu)。九(jiu)(jiu)五(wu)曰(yue)(yue)飛(fei)龍(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)天(tian)(tian)利(li)(li)見(jian)(jian)大(da)人(ren),何謂(wei)(wei)(wei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?子(zi)曰(yue)(yue)同(tong)聲相應,同(tong)氣相求(qiu)。水流濕(shi),火就(jiu)燥,云從(cong)(cong)龍(long)(long)(long)(long)(long),風從(cong)(cong)虎,圣人(ren)作,而(er)(er)(er)萬物覩(睹(du))。本(ben)乎(hu)(hu)天(tian)(tian)者(zhe)(zhe)(zhe)親上(shang),,本(ben)乎(hu)(hu)地(di)者(zhe)(zhe)(zhe)親下,則各從(cong)(cong)其(qi)類也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。上(shang)九(jiu)(jiu)亢龍(long)(long)(long)(long)(long)有悔,何謂(wei)(wei)(wei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?子(zi)曰(yue)(yue):貴而(er)(er)(er)無(wu)位(wei)(wei),高(gao)而(er)(er)(er)無(wu)民,賢(xian)人(ren)在(zai)(zai)下位(wei)(wei)而(er)(er)(er)無(wu)輔(fu),是以動(dong)而(er)(er)(er)有悔也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。潛(qian)龍(long)(long)(long)(long)(long)勿(wu)用(yong)(yong)(yong),下也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。見(jian)(jian)龍(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)天(tian)(tian)時(shi)(shi)合也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。終(zhong)(zhong)日(ri)(ri)乾(qian)(qian)(qian)(qian)乾(qian)(qian)(qian)(qian),行(xing)(xing)(xing)(xing)事(shi)(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。或(huo)(huo)(huo)(huo)躍在(zai)(zai)淵自試也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。飛(fei)龍(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)天(tian)(tian)上(shang)治也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。亢龍(long)(long)(long)(long)(long)有悔窮之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)災也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。乾(qian)(qian)(qian)(qian)元(yuan)(yuan)用(yong)(yong)(yong)九(jiu)(jiu),天(tian)(tian)下治也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。潛(qian)龍(long)(long)(long)(long)(long)勿(wu)用(yong)(yong)(yong),陽(yang)氣潛(qian)藏。見(jian)(jian)龍(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)田(tian),天(tian)(tian)下文明。終(zhong)(zhong)日(ri)(ri)乾(qian)(qian)(qian)(qian)乾(qian)(qian)(qian)(qian)與時(shi)(shi)偕(xie)行(xing)(xing)(xing)(xing)。或(huo)(huo)(huo)(huo)躍在(zai)(zai)淵,乾(qian)(qian)(qian)(qian)道(dao)乃革(ge)。飛(fei)龍(long)(long)(long)(long)(long)在(zai)(zai)天(tian)(tian),乃位(wei)(wei)乎(hu)(hu)天(tian)(tian)德(de)(de)(de)(de)。亢龍(long)(long)(long)(long)(long)有悔,,與時(shi)(shi)偕(xie)極。乾(qian)(qian)(qian)(qian)元(yuan)(yuan)用(yong)(yong)(yong)九(jiu)(jiu),乃見(jian)(jian)天(tian)(tian)則。乾(qian)(qian)(qian)(qian)元(yuan)(yuan)者(zhe)(zhe)(zhe),始(shi)(shi)而(er)(er)(er)亨(heng)者(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。利(li)(li)貞(zhen)者(zhe)(zhe)(zhe),性(xing)情也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。乾(qian)(qian)(qian)(qian)始(shi)(shi)能以美利(li)(li)利(li)(li)天(tian)(tian)下不(bu)(bu)(bu)(bu)言(yan)所利(li)(li)。大(da)矣。大(da)哉,乾(qian)(qian)(qian)(qian)乎(hu)(hu)。剛(gang)健中正純(chun)粹精(jing)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。六(liu)(liu)爻發揮旁通(tong)情也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。時(shi)(shi)乘六(liu)(liu)龍(long)(long)(long)(long)(long)以御(yu)天(tian)(tian)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。云行(xing)(xing)(xing)(xing)雨施(shi)天(tian)(tian)下平也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。君(jun)子(zi)以成德(de)(de)(de)(de)為(wei)(wei)行(xing)(xing)(xing)(xing)日(ri)(ri)可見(jian)(jian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)行(xing)(xing)(xing)(xing)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。潛(qian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)為(wei)(wei)言(yan)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),隱而(er)(er)(er)未見(jian)(jian),行(xing)(xing)(xing)(xing)而(er)(er)(er)未成。是以君(jun)子(zi)弗用(yong)(yong)(yong)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。

坤(kun)(kun)卦:元(yuan)亨利牝馬(ma)之(zhi)貞(zhen)(zhen)。君(jun)子(zi)(zi)有(you)(you)攸(you)(you)往,先迷后得(de)。主利,西南得(de)朋(peng)(peng),東(dong)北喪(sang)朋(peng)(peng),安貞(zhen)(zhen)吉(ji)(ji)。彖曰(yue):至(zhi)(zhi)(zhi)哉。坤(kun)(kun)元(yuan)萬物資生,乃(nai)順(shun)承天。坤(kun)(kun)厚載(zai)物,德(de)合無(wu)(wu)(wu)(wu)疆(jiang),含(han)弘光大(da),品物咸亨。牝馬(ma)地(di)類行(xing)(xing)也(ye)(ye),地(di)無(wu)(wu)(wu)(wu)疆(jiang),柔順(shun)利貞(zhen)(zhen),君(jun)子(zi)(zi)攸(you)(you)行(xing)(xing)。先迷失道(dao)(dao),后順(shun)得(de)常。西南得(de)朋(peng)(peng)乃(nai)與類行(xing)(xing)東(dong)北喪(sang)朋(peng)(peng),乃(nai)終(zhong)有(you)(you)慶(qing)。安貞(zhen)(zhen)之(zhi)吉(ji)(ji),應地(di)無(wu)(wu)(wu)(wu)疆(jiang)。象曰(yue):地(di)勢(shi)坤(kun)(kun),君(jun)子(zi)(zi)以(yi)厚德(de)載(zai)物。初六履霜(shuang)堅(jian)(jian)冰(bing)至(zhi)(zhi)(zhi)。象曰(yue):履霜(shuang)堅(jian)(jian)冰(bing)至(zhi)(zhi)(zhi),陰始凝也(ye)(ye),馴致其(qi)道(dao)(dao),指堅(jian)(jian)冰(bing)也(ye)(ye)。六二(er)直方(fang)大(da)不(bu)習無(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)利。象曰(yue):六二(er)之(zhi)動直以(yi)方(fang)也(ye)(ye),不(bu)習無(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)利,地(di)道(dao)(dao)光也(ye)(ye)。六三含(han)章可貞(zhen)(zhen),或從王(wang)事,無(wu)(wu)(wu)(wu)成(cheng)有(you)(you)終(zhong)。象曰(yue):含(han)章可貞(zhen)(zhen),以(yi)時發(fa)也(ye)(ye)。或從王(wang)事,知光大(da)也(ye)(ye)。六四,括囊無(wu)(wu)(wu)(wu)咎、無(wu)(wu)(wu)(wu)譽(yu)。象曰(yue):黃(huang)裳元(yuan)吉(ji)(ji)文在中 也(ye)(ye)。上六,龍(long)戰于(yu)野(ye),其(qi)血玄(xuan)黃(huang)象曰(yue):龍(long)戰于(yu)野(ye)其(qi)道(dao)(dao)窮也(ye)(ye)。用六,利永貞(zhen)(zhen)。象曰(yue):用六永貞(zhen)(zhen)以(yi)大(da)終(zhong)也(ye)(ye)。文言(yan)曰(yue):坤(kun)(kun)至(zhi)(zhi)(zhi)柔而(er)(er)(er)(er)動也(ye)(ye)剛,至(zhi)(zhi)(zhi)靜而(er)(er)(er)(er)德(de)方(fang),后得(de)主而(er)(er)(er)(er)有(you)(you)常,含(han)萬物而(er)(er)(er)(er)化(hua)光。坤(kun)(kun)道(dao)(dao)其(qi)順(shun)乎,成(cheng)田而(er)(er)(er)(er)時行(xing)(xing)積(ji)善之(zhi)家(jia)必(bi)有(you)(you)余(yu)慶(qing),積(ji)不(bu)善之(zhi)家(jia)必(bi)有(you)(you)余(yu)殃(yang)。臣(chen)弒(shi)墄其(qi)君(jun)子(zi)(zi)弒(shi)其(qi)父。非一朝一夕之(zhi)故(gu)。其(qi)所(suo)(suo)由來(lai)者(zhe)漸矣。由辨(bian)之(zhi)不(bu)早辨(bian)也(ye)(ye)。履霜(shuang)堅(jian)(jian)冰(bing)至(zhi)(zhi)(zhi),善言(yan)順(shun)也(ye)(ye)。直其(qi)正也(ye)(ye)方(fang)其(qi)義也(ye)(ye),君(jun)子(zi)(zi)敬以(yi)直內,義以(yi)方(fang)外。敬義而(er)(er)(er)(er)立(li)德(de),不(bu)孤。直方(fang)大(da),不(bu)習無(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)利,則不(bu)疑其(qi)所(suo)(suo)行(xing)(xing)也(ye)(ye)。陰雖(sui)有(you)(you)美含(han)之(zhi),以(yi)從王(wang)事,弗敢成(cheng)也(ye)(ye),地(di)道(dao)(dao)也(ye)(ye),妻道(dao)(dao)也(ye)(ye),臣(chen)道(dao)(dao)也(ye)(ye)。地(di)道(dao)(dao)無(wu)(wu)(wu)(wu)成(cheng),而(er)(er)(er)(er)代有(you)(you)終(zhong)也(ye)(ye)。天地(di)變化(hua),草(cao)木蕃。天地(di)閉(bi),賢(xian)人隱。易曰(yue)括囊無(wu)(wu)(wu)(wu)咎、無(wu)(wu)(wu)(wu)譽(yu)蓋言(yan)謹也(ye)(ye)。君(jun)子(zi)(zi)黃(huang)中,通理。正位居(ju)體。美在其(qi)中,而(er)(er)(er)(er)暢于(yu)四支,發(fa)于(yu)事業,美之(zhi)至(zhi)(zhi)(zhi)也(ye)(ye)。陰疑于(yu)陽,必(bi)戰。為其(qi)嫌于(yu)無(wu)(wu)(wu)(wu)陽也(ye)(ye)。故(gu)稱(cheng)龍(long)焉。猶未離其(qi)類也(ye)(ye),故(gu)稱(cheng)血焉。夫(fu)玄(xuan)黃(huang)者(zhe)天地(di)之(zhi)雜(za)也(ye)(ye)。天玄(xuan)而(er)(er)(er)(er)地(di)黃(huang)。

屯(tun)(tun)卦:元(yuan)亨利(li)貞(zhen)(zhen),勿用有(you)攸(you)往(wang)。利(li)建(jian)侯。彖曰(yue):屯(tun)(tun),剛柔(rou)始交(jiao)而(er)難生動(dong)乎險中。大亨貞(zhen)(zhen)。雷雨之動(dong)滿(man)盈(ying),天(tian)造草昧(mei)易建(jian)侯而(er)不(bu)寧。象(xiang)(xiang)曰(yue):云蕾屯(tun)(tun)君子(zi)(zi)以(yi)經綸。初九(jiu)亅磐利(li)居貞(zhen)(zhen),利(li)建(jian)侯。象(xiang)(xiang)曰(yue):雖盤桓(huan),志行正(zheng)也(ye)(ye)(ye)。以(yi)貴下賤(jian)大得民也(ye)(ye)(ye)。六二,屯(tun)(tun)如邅如,乘馬班如。匪寇(kou)婚媾(gou)(gou)。女(nv)子(zi)(zi)貞(zhen)(zhen)不(bu)字。十年乃字。反常也(ye)(ye)(ye)。六三,即(ji)鹿無虞,惟入于林中。君子(zi)(zi)幾(ji),不(bu)如舍(she),往(wang)吝(lin)。象(xiang)(xiang)曰(yue):即(ji)鹿無虞以(yi)從禽也(ye)(ye)(ye),君子(zi)(zi)舍(she)之。往(wang)吝(lin)窮也(ye)(ye)(ye)。六四(si),乘馬班如,求(qiu)婚媾(gou)(gou)往(wang)吉,無不(bu)利(li)。象(xiang)(xiang)曰(yue):而(er)往(wang)明也(ye)(ye)(ye)。九(jiu)五,屯(tun)(tun)其膏(gao),小貞(zhen)(zhen)吉,大貞(zhen)(zhen)兇。象(xiang)(xiang)曰(yue):屯(tun)(tun)其膏(gao),施未光也(ye)(ye)(ye)上六乘馬班如泣血(xue)漣如。象(xiang)(xiang)曰(yue):泣血(xue)漣如,何(he)可長也(ye)(ye)(ye)。

蒙(meng)(meng)(meng)(meng)卦:亨(heng)。非(fei)我(wo)求童蒙(meng)(meng)(meng)(meng),童蒙(meng)(meng)(meng)(meng)求我(wo)。初筮告,再三(san)瀆(du)。瀆(du)則(ze)不告。利(li)(li)貞。彖曰(yue):蒙(meng)(meng)(meng)(meng),山(shan)下有(you)險,險而止蒙(meng)(meng)(meng)(meng)。蒙(meng)(meng)(meng)(meng)亨(heng),以(yi)亨(heng)行(xing)時中也(ye)。非(fei)我(wo)求童夢(meng),童夢(meng)求我(wo),志(zhi)應(ying)也(ye)。初筮告,以(yi)剛(gang)(gang)中也(ye)再三(san)瀆(du),瀆(du)則(ze)不告瀆(du)蒙(meng)(meng)(meng)(meng)也(ye)。蒙(meng)(meng)(meng)(meng)以(yi)養正,圣功也(ye)。象(xiang)曰(yue):山(shan)下出泉,蒙(meng)(meng)(meng)(meng)君子以(yi)果行(xing)育德(de)。初六(liu),發蒙(meng)(meng)(meng)(meng)利(li)(li)用刑人。用說桎梏以(yi)往吝。象(xiang)曰(yue)利(li)(li)用刑人以(yi)正法也(ye)。九(jiu)(jiu)二(er),包蒙(meng)(meng)(meng)(meng)吉(ji)(ji),那婦吉(ji)(ji),子克(ke)家(jia)。象(xiang)曰(yue):子克(ke)家(jia),剛(gang)(gang)柔接也(ye)。六(liu)三(san)勿用,娶(qu)(qu)女見金夫。不有(you)躬,無攸利(li)(li)。象(xiang)曰(yue):勿用,娶(qu)(qu)女行(xing)不順也(ye)。六(liu)四,困(kun)蒙(meng)(meng)(meng)(meng)吝。象(xiang)曰(yue):困(kun)蒙(meng)(meng)(meng)(meng)之吝獨遠實也(ye)。六(liu)五,童蒙(meng)(meng)(meng)(meng)吉(ji)(ji)。象(xiang)曰(yue):童蒙(meng)(meng)(meng)(meng)之吉(ji)(ji)順以(yi)巽也(ye)。上(shang)九(jiu)(jiu)撃(ji)蒙(meng)(meng)(meng)(meng),不利(li)(li)為(wei)寇(kou),利(li)(li)御(yu)寇(kou)。利(li)(li)御(yu)寇(kou)上(shang)下順也(ye)。

需(xu)(xu)卦:有(you)孚,光(guang)亨(heng),貞(zhen)吉(ji),利涉大(da)川(chuan)。彖(tuan)曰(yue):需(xu)(xu)須也(ye)(ye)(ye)(ye)。險在(zai)前也(ye)(ye)(ye)(ye),剛健(jian)而不(bu)(bu)陷,其(qi)義不(bu)(bu)困窮矣。需(xu)(xu),有(you)孚,光(guang)亨(heng),貞(zhen)吉(ji)位乎(hu)天(tian)位,以(yi)正(zheng)中(zhong)也(ye)(ye)(ye)(ye)。利涉大(da)川(chuan),往有(you)功也(ye)(ye)(ye)(ye)。象曰(yue):云(yun)上(shang)于(yu)(yu)天(tian),需(xu)(xu),君子以(yi)飲食晏樂。初九(jiu),需(xu)(xu)于(yu)(yu)郊,利用(yong)(yong)恒,無咎。象曰(yue):需(xu)(xu)于(yu)(yu)郊,不(bu)(bu)犯(fan)難(nan)行也(ye)(ye)(ye)(ye)。利用(yong)(yong)恒,未失常也(ye)(ye)(ye)(ye)。九(jiu)二,需(xu)(xu)于(yu)(yu)沙,小有(you)言,以(yi)吉(ji)終也(ye)(ye)(ye)(ye)。象曰(yue):需(xu)(xu)于(yu)(yu)沙,衍在(zai)中(zhong)也(ye)(ye)(ye)(ye),雖小有(you)言,以(yi)吉(ji)終也(ye)(ye)(ye)(ye)。九(jiu)三(san),需(xu)(xu)于(yu)(yu)泥,致寇至。象曰(yue):需(xu)(xu)于(yu)(yu)泥,災在(zai)外也(ye)(ye)(ye)(ye)。自我(wo)致寇,敬(jing)慎不(bu)(bu)敗也(ye)(ye)(ye)(ye)。六四(si),需(xu)(xu)于(yu)(yu)血,出自穴。象曰(yue):需(xu)(xu)于(yu)(yu)血,順以(yi)聽也(ye)(ye)(ye)(ye)。九(jiu)五需(xu)(xu)于(yu)(yu)酒食,貞(zhen)吉(ji)。象曰(yue):酒食吉(ji)。以(yi)中(zhong)正(zheng)也(ye)(ye)(ye)(ye)。上(shang)六,入于(yu)(yu)穴,有(you)不(bu)(bu)速之客(ke)三(san)人來,敬(jing)之終吉(ji)。象曰(yue):不(bu)(bu)速之客(ke)來,敬(jing)之終吉(ji),雖不(bu)(bu)當位,未大(da)失也(ye)(ye)(ye)(ye)。

訟(song)卦:有孚窒(zhi),惕中吉(ji)(ji)(ji)。終兇(xiong)。利(li)(li)見(jian)大(da)人,不(bu)(bu)(bu)利(li)(li)涉(she)大(da)川。彖曰(yue)(yue):訟(song)上(shang)剛(gang)下險(xian),險(xian)而(er)(er)健訟(song)。訟(song)有孚窒(zhi),惕中吉(ji)(ji)(ji)。剛(gang)來而(er)(er)得中也(ye)(ye)(ye)。終兇(xiong),訟(song)不(bu)(bu)(bu)可成也(ye)(ye)(ye)。利(li)(li)見(jian)大(da)人,尚中正(zheng)也(ye)(ye)(ye)。不(bu)(bu)(bu)利(li)(li)涉(she)大(da)川,入于淵也(ye)(ye)(ye)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):天與水違行。訟(song),君(jun)子以(yi)做事(shi)(shi)謀(mou)始。初六(liu)不(bu)(bu)(bu)永(yong)所事(shi)(shi),小有言,終吉(ji)(ji)(ji)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):不(bu)(bu)(bu)永(yong)所事(shi)(shi),訟(song)不(bu)(bu)(bu)可長也(ye)(ye)(ye),雖小有言,其辨明也(ye)(ye)(ye)。九(jiu)二(er),不(bu)(bu)(bu)克訟(song)歸而(er)(er)捕其邑人三(san)百(bai)戶無眚。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):不(bu)(bu)(bu)克訟(song),歸捕竄也(ye)(ye)(ye)。自下訟(song)上(shang),患至掇也(ye)(ye)(ye)。六(liu)三(san),食舊(jiu)德,貞,厲終吉(ji)(ji)(ji)。或(huo)從(cong)王事(shi)(shi),無成。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):食舊(jiu)德,從(cong)上(shang)吉(ji)(ji)(ji)。九(jiu)四,不(bu)(bu)(bu)克訟(song),復即(ji)命,渝安貞,吉(ji)(ji)(ji)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):復即(ji)命,渝安貞,不(bu)(bu)(bu)失也(ye)(ye)(ye)。九(jiu)五訟(song)元吉(ji)(ji)(ji)。訟(song)元吉(ji)(ji)(ji),以(yi)中正(zheng)也(ye)(ye)(ye)。上(shang)九(jiu),或(huo)錫之鞶帶,中朝(chao)三(san)榹(si)之。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):以(yi)訟(song)受(shou)服,也(ye)(ye)(ye)不(bu)(bu)(bu)足(zu)敬也(ye)(ye)(ye)。

師(shi)卦:貞,丈(zhang)人吉(ji)(ji),無咎(jiu)(jiu)。彖曰:師(shi),眾也(ye)(ye);貞,正(zheng)(zheng)(zheng)也(ye)(ye)。能以(yi)眾正(zheng)(zheng)(zheng),可以(yi)王矣。剛中而應,行險而順,以(yi)此毒天(tian)下而民從之(zhi),吉(ji)(ji)又何咎(jiu)(jiu)矣。象(xiang)曰:地中有(you)(you)水,師(shi)。君子(zi)以(yi)容民畜眾。初(chu)六(liu),師(shi)出以(yi)律(lv)。失律(lv)兇(xiong)也(ye)(ye)。九二,在師(shi)中,吉(ji)(ji)無咎(jiu)(jiu)。王三錫命。象(xiang)曰:在師(shi)中吉(ji)(ji),承(cheng)天(tian)寵也(ye)(ye)。王三錫命,懷萬邦也(ye)(ye)。六(liu)三,師(shi)或輿(yu)尸(shi),兇(xiong)。象(xiang)曰:師(shi)或輿(yu)尸(shi),大(da)無功也(ye)(ye)。六(liu)四,師(shi)左次,無咎(jiu)(jiu)。象(xiang)曰:左次無咎(jiu)(jiu),未失常(chang)也(ye)(ye)。六(liu)五(wu),有(you)(you)禽利執言,無咎(jiu)(jiu)。長子(zi)師(shi),師(shi)弟子(zi)輿(yu)尸(shi),貞兇(xiong)。象(xiang)曰:長子(zi)師(shi),師(shi)以(yi)中行也(ye)(ye)。弟子(zi)輿(yu)尸(shi),使不當也(ye)(ye)。上六(liu),大(da)君有(you)(you)命,開國(guo)承(cheng)家(jia),小人勿用(yong)。象(xiang)曰:大(da)君有(you)(you)命,以(yi)正(zheng)(zheng)(zheng)功也(ye)(ye)。小人勿用(yong),必亂(luan)邦也(ye)(ye)。

比(bi)(bi)(bi)卦:吉(ji)(ji)(ji),原筮。元(yuan)永(yong)貞,無(wu)咎(jiu)。不寧方(fang)來,后(hou)(hou)夫兇(xiong)。彖曰(yue)(yue):比(bi)(bi)(bi),輔也,下順從(cong)也。原筮。元(yuan)永(yong)貞,無(wu)咎(jiu),以(yi)剛中(zhong)(zhong)(zhong)也。不寧方(fang)來,上(shang)下應(ying)也。后(hou)(hou)夫兇(xiong)。其道窮也。象曰(yue)(yue):地上(shang)有(you)(you)水,比(bi)(bi)(bi),先(xian)王(wang)以(yi)見萬國(guo)親諸侯。初(chu)六(liu)(liu),有(you)(you)孚,比(bi)(bi)(bi)之(zhi)(zhi)(zhi)無(wu)咎(jiu)。有(you)(you)孚盈缶,終來有(you)(you)他(ta),吉(ji)(ji)(ji)。六(liu)(liu)二(er),比(bi)(bi)(bi)之(zhi)(zhi)(zhi)自(zi)內(nei)(nei),貞,吉(ji)(ji)(ji)。象曰(yue)(yue):比(bi)(bi)(bi)之(zhi)(zhi)(zhi)自(zi)內(nei)(nei),不自(zi)失也。六(liu)(liu)三(san),比(bi)(bi)(bi)之(zhi)(zhi)(zhi)匪(fei)人。象曰(yue)(yue):比(bi)(bi)(bi)之(zhi)(zhi)(zhi)匪(fei)人,不亦傷乎。六(liu)(liu)四,外比(bi)(bi)(bi)之(zhi)(zhi)(zhi),貞,吉(ji)(ji)(ji)。象曰(yue)(yue)比(bi)(bi)(bi)于賢以(yi)從(cong)上(shang)也。九五,顯(xian)比(bi)(bi)(bi),王(wang)用,三(san)驅失前禽。邑人不誡,吉(ji)(ji)(ji)。象曰(yue)(yue):顯(xian)比(bi)(bi)(bi)之(zhi)(zhi)(zhi)吉(ji)(ji)(ji)位正中(zhong)(zhong)(zhong)也。舍(she)逆取(qu)順,失前禽也。邑人不誡,上(shang)使中(zhong)(zhong)(zhong)也。上(shang)六(liu)(liu),比(bi)(bi)(bi)之(zhi)(zhi)(zhi)無(wu)首(shou),兇(xiong)。象曰(yue)(yue):比(bi)(bi)(bi)之(zhi)(zhi)(zhi)無(wu)首(shou),無(wu)所終也。

小畜:密(mi)云不(bu)雨(yu),自(zi)我西郊。彖曰:小畜,柔得(de)位(wei),而上下應之,曰小畜。健而巽,剛中而志行(xing)(xing),乃(nai)亨。密(mi)云不(bu)雨(yu),尚往也(ye)。自(zi)我西郊,施未行(xing)(xing)也(ye)。象(xiang)曰:風行(xing)(xing)天上,小畜,君子(zi)以 懿文德(de)。初(chu)九(jiu),復自(zi)道(dao)何其(qi)咎?吉(ji)(ji)。象(xiang)曰:復自(zi)道(dao)其(qi)義吉(ji)(ji)也(ye)。九(jiu)二(er),牽復吉(ji)(ji)。象(xiang)曰:牽復在(zai)中亦不(bu)自(zi)失也(ye)。九(jiu)三,輿說輻,夫妻反目。象(xiang)曰:夫妻反目,不(bu)能(neng)正室也(ye)。六四,有孚(fu),血(xue)去惕出(chu),無(wu)咎。象(xiang)曰:有孚(fu),惕出(chu),上合志也(ye)。九(jiu)五,有孚(fu)攣(luan)如,富(fu)以其(qi)鄰。象(xiang)曰:有孚(fu)攣(luan)如,不(bu)獨富(fu)也(ye)。上九(jiu),既雨(yu)既處,尚德(de)載。婦貞厲,月(yue)幾望,君子(zi)征兇。象(xiang)曰:既雨(yu)既處,,德(de)積(ji)載也(ye)。君子(zi)征兇,有所疑也(ye)。

履(lv)(lv)卦:虎尾(wei)(wei),不(bu)咥人,亨。彖(tuan)曰:履(lv)(lv),柔履(lv)(lv)剛也(ye)。說(shuo)而應(ying)乎乾。是以(yi)履(lv)(lv)虎尾(wei)(wei),不(bu)咥人,亨。剛中正,履(lv)(lv)帝(di)位(wei)而不(bu)疚。光明(ming)也(ye)。象曰:上天下澤,履(lv)(lv)。君子以(yi)辨上下定民志。初九(jiu),素履(lv)(lv),往無咎。象曰:素履(lv)(lv)之往,獨行(xing)(xing)愿也(ye)。九(jiu)二,履(lv)(lv)道(dao)坦坦。幽(you)(you)人,貞(zhen),吉(ji)(ji)。象曰:幽(you)(you)人,貞(zhen)吉(ji)(ji),中不(bu)自亂(luan)也(ye)。六三(san),眇能視,不(bu)足(zu)以(yi)明(ming)也(ye);跛能履(lv)(lv),不(bu)足(zu)以(yi)與行(xing)(xing)也(ye)。咥人之兇,位(wei)不(bu)當也(ye)。武人為于大(da)君,志剛也(ye)。九(jiu)四(si),履(lv)(lv)虎尾(wei)(wei),愬(su)愬(su),終(zhong)吉(ji)(ji)。象曰:愬(su)愬(su),終(zhong)吉(ji)(ji)。志行(xing)(xing)也(ye)。九(jiu)五,夬履(lv)(lv),貞(zhen)厲。象曰:夬履(lv)(lv),貞(zhen)厲。位(wei)正當也(ye)。上九(jiu),視履(lv)(lv)考祥(xiang),其旋,元吉(ji)(ji)。象曰:元吉(ji)(ji),在上,大(da)有慶也(ye)。

泰卦:小往(wang)大來(lai),吉(ji),亨。彖曰(yue)(yue)(yue):泰小往(wang)大來(lai),吉(ji),亨,則是天(tian)地(di)交而(er)萬物(wu)通也(ye)。上下(xia)交而(er)其(qi)志向同也(ye)。內陽而(er)外陰,內健(jian)而(er)外順,內君子而(er)外小人,君子道長,小人道消(xiao)也(ye)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):天(tian)地(di)交,泰。后以(yi)(yi)財成天(tian)地(di)之(zhi)(zhi)道。輔(fu)以(yi)(yi)天(tian)地(di)之(zhi)(zhi)宜(yi),以(yi)(yi)左右民。初(chu)九(jiu),拔茅(mao)茹(ru)其(qi)彚征(zheng),吉(ji)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):拔茅(mao)茹(ru)正,吉(ji),志在(zai)外也(ye)。九(jiu)二,包(bao)荒(huang),用,馮河。不(bu)(bu)遐,遺朋王。得,尚(shang)于(yu)中(zhong)行。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):包(bao)荒(huang),得,尚(shang)于(yu)中(zhong)行,以(yi)(yi)光大地(di)。九(jiu)三,無平不(bu)(bu)陂,無往(wang)不(bu)(bu)復(fu)(fu),艱貞無咎。勿(wu)恤其(qi)孚,于(yu)食有福。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):無往(wang)不(bu)(bu)復(fu)(fu),天(tian)地(di)際也(ye)。六四(si),翩(pian)翩(pian)不(bu)(bu)富(fu),以(yi)(yi)其(qi)鄰,不(bu)(bu)戒(jie)以(yi)(yi)孚。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):翩(pian)翩(pian)不(bu)(bu)富(fu),皆失實也(ye)。不(bu)(bu)戒(jie)以(yi)(yi)孚中(zhong)心(xin)愿也(ye)。六五,帝乙歸妹,以(yi)(yi)祉(zhi)元吉(ji)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):以(yi)(yi)祉(zhi)元吉(ji),中(zhong)以(yi)(yi)行愿也(ye)。上六,城復(fu)(fu)于(yu)隍,勿(wu)用師,自邑(yi)告命。貞吝。城復(fu)(fu)于(yu)隍,其(qi)命亂也(ye)。

否(fou)(fou)卦(gua):否(fou)(fou)之(zhi)(zhi)匪人(ren)(ren),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)利君(jun)子(zi)貞。大(da)(da)(da)往小(xiao)來。彖(tuan)曰(yue)(yue):否(fou)(fou),之(zhi)(zhi)匪人(ren)(ren),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)利君(jun)子(zi)貞。大(da)(da)(da)往小(xiao)來,則(ze)是天地不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)交,而萬物不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)通(tong)也(ye)(ye)(ye)。上下(xia)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)交而天下(xia)無(wu)(wu)邦也(ye)(ye)(ye)。內陰而外(wai)(wai)陽,內柔而外(wai)(wai)剛(gang)。內小(xiao)人(ren)(ren)而外(wai)(wai)君(jun)子(zi)。小(xiao)人(ren)(ren)道長(chang),君(jun)子(zi)道消也(ye)(ye)(ye)。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):天地不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)交,否(fou)(fou)。君(jun)子(zi)以儉德辟(pi)難(nan),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可榮于(yu)(yu)祿(lu)。初(chu)六(liu)(liu),初(chu)六(liu)(liu)拔(ba)茅(mao)茹(ru)以其(qi)匯,貞吉(ji)亨。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):拔(ba)茅(mao),貞吉(ji),志在君(jun)也(ye)(ye)(ye)。六(liu)(liu)二,包(bao)承,小(xiao)人(ren)(ren)吉(ji),大(da)(da)(da)人(ren)(ren)吝(lin)。否(fou)(fou),亨。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):大(da)(da)(da)人(ren)(ren)否(fou)(fou),亨,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)亂群也(ye)(ye)(ye)。六(liu)(liu)三,包(bao)羞。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):包(bao)羞,位(wei)(wei)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)當(dang)也(ye)(ye)(ye)。九(jiu)(jiu)(jiu)四,有命(ming),無(wu)(wu)咎(jiu)。疇(chou)離祉。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):有命(ming),無(wu)(wu)咎(jiu),志行也(ye)(ye)(ye)。九(jiu)(jiu)(jiu)五,休否(fou)(fou),大(da)(da)(da)人(ren)(ren)吉(ji)。其(qi)亡其(qi)亡,繋于(yu)(yu)苞桑。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue):大(da)(da)(da)人(ren)(ren)之(zhi)(zhi)吉(ji),位(wei)(wei)正當(dang)也(ye)(ye)(ye)。上九(jiu)(jiu)(jiu),傾否(fou)(fou),先否(fou)(fou),后喜。象(xiang)(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue),否(fou)(fou)終則(ze)傾何可長(chang)也(ye)(ye)(ye)。

同(tong)(tong)人(ren)(ren)卦:于(yu)(yu)(yu)野,亨(heng),利涉大(da)(da)川利君(jun)子(zi)貞。彖曰(yue)(yue)(yue):同(tong)(tong)人(ren)(ren),柔(rou)得位,得中(zhong)而應(ying)乎乾(qian),曰(yue)(yue)(yue):同(tong)(tong)人(ren)(ren)。同(tong)(tong)人(ren)(ren)曰(yue)(yue)(yue)(衍詞)。同(tong)(tong)人(ren)(ren)于(yu)(yu)(yu)野亨(heng),利涉大(da)(da)川,乾(qian)行也(ye)(ye)(ye)(ye)。文明(ming)以(yi)健(jian)中(zhong)正(zheng)而應(ying),君(jun)子(zi)正(zheng)也(ye)(ye)(ye)(ye)。唯君(jun)子(zi)為能通天下之志。。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):天與火,同(tong)(tong)人(ren)(ren)君(jun)子(zi)以(yi)類(lei)族辨(bian)物(wu)。初九(jiu)同(tong)(tong)人(ren)(ren)于(yu)(yu)(yu)門,無咎。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):出(chu)門同(tong)(tong)人(ren)(ren)又誰咎也(ye)(ye)(ye)(ye)。六二,同(tong)(tong)人(ren)(ren)于(yu)(yu)(yu)宗(zong)(zong),吝(lin)。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):同(tong)(tong)人(ren)(ren)于(yu)(yu)(yu)宗(zong)(zong)吝(lin),道也(ye)(ye)(ye)(ye)。九(jiu)三,伏絨于(yu)(yu)(yu)莽(mang),升其高陵,三歲(sui)不(bu)醒。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):伏絨于(yu)(yu)(yu)莽(mang),敵剛(gang)也(ye)(ye)(ye)(ye)。三歲(sui)不(bu)興安行也(ye)(ye)(ye)(ye)。九(jiu)四,乘其墉弗克(ke)攻,吉(ji)。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):乘其墉弗,義,弗克(ke)也(ye)(ye)(ye)(ye)。其吉(ji),則困而反則也(ye)(ye)(ye)(ye)。九(jiu)五,同(tong)(tong)人(ren)(ren),先號啕而后笑,大(da)(da)師克(ke)相遇。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):同(tong)(tong)人(ren)(ren)之先以(yi)中(zhong)直(zhi)也(ye)(ye)(ye)(ye)。大(da)(da)師相遇,言相克(ke)也(ye)(ye)(ye)(ye)。上九(jiu),同(tong)(tong)人(ren)(ren)于(yu)(yu)(yu)郊,無悔。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):同(tong)(tong)人(ren)(ren)于(yu)(yu)(yu)郊,志未得也(ye)(ye)(ye)(ye)。

大(da)(da)(da)(da)有(you)卦:元亨(heng)。彖曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):大(da)(da)(da)(da)有(you),柔得尊為大(da)(da)(da)(da),中(zhong)而(er)上(shang)下(xia)應(ying)之(zhi)(zhi),曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):大(da)(da)(da)(da)有(you)。其德剛健而(er)文明,應(ying)乎天(tian)(tian)(tian)(tian)而(er)時行,是以(yi)元亨(heng)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):火在(zai)天(tian)(tian)(tian)(tian)上(shang),大(da)(da)(da)(da)有(you)。君子(zi)以(yi)遏(e)惡揚善,順天(tian)(tian)(tian)(tian)休(xiu)命(ming)。初(chu)九(jiu)(jiu),無(wu)交害,匪(fei)咎(jiu)艱則無(wu)咎(jiu)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):大(da)(da)(da)(da)有(you)初(chu)九(jiu)(jiu),無(wu)交害也(ye)九(jiu)(jiu)二,大(da)(da)(da)(da)車(che)以(yi)載,有(you)攸(you)往(wang),無(wu)吝。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):大(da)(da)(da)(da)車(che)以(yi)載,積中(zhong)不敗也(ye)。九(jiu)(jiu)三,公用,亨(heng)于(yu)天(tian)(tian)(tian)(tian)子(zi),小人弗克。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):公用亨(heng)于(yu)天(tian)(tian)(tian)(tian)子(zi),小人害也(ye)。九(jiu)(jiu)四,匪(fei)其彭,無(wu)咎(jiu)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):匪(fei)其彭無(wu)咎(jiu),名辨析也(ye)。六五(wu),厥孚交如,威(wei)如,吉(ji)。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):厥孚交如信(xin)以(yi)發志(zhi)也(ye)。威(wei)如之(zhi)(zhi)吉(ji)易而(er)無(wu)備也(ye)。上(shang)九(jiu)(jiu),自(zi)天(tian)(tian)(tian)(tian)佑之(zhi)(zhi),吉(ji)無(wu)不利。象(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):大(da)(da)(da)(da)有(you),上(shang)吉(ji),自(zi)天(tian)(tian)(tian)(tian)佑也(ye)。

謙(qian)(qian)(qian)(qian)卦(gua):亨(heng),君(jun)子(zi)有終(zhong)。彖曰(yue):謙(qian)(qian)(qian)(qian)亨(heng),天道(dao)(dao)下濟而光明。地(di)道(dao)(dao)卑而上(shang)行(xing)。天道(dao)(dao)虧(kui)盈,而益(yi)謙(qian)(qian)(qian)(qian),地(di)道(dao)(dao)變盈而流(liu)謙(qian)(qian)(qian)(qian)。鬼神害盈而福謙(qian)(qian)(qian)(qian);人道(dao)(dao)惡盈而好謙(qian)(qian)(qian)(qian)。謙(qian)(qian)(qian)(qian)尊(zun)而光,卑而不(bu)(bu)可(ke)逾,君(jun)子(zi)之終(zhong)也(ye)。象(xiang)(xiang)曰(yue):地(di)道(dao)(dao)中有山,謙(qian)(qian)(qian)(qian)。君(jun)子(zi)以(yi)裒(po)多(duo),益(yi)寡,稱稱物平(ping)施。初六,謙(qian)(qian)(qian)(qian)謙(qian)(qian)(qian)(qian)君(jun)子(zi),用涉大川,吉(ji)。象(xiang)(xiang)曰(yue):謙(qian)(qian)(qian)(qian)謙(qian)(qian)(qian)(qian)君(jun)子(zi),,卑以(yi)自牧也(ye)。六二,鳴(ming)謙(qian)(qian)(qian)(qian),貞,吉(ji)。象(xiang)(xiang)曰(yue):鳴(ming)謙(qian)(qian)(qian)(qian)貞吉(ji),中心得(de)也(ye)。九三,勞(lao)謙(qian)(qian)(qian)(qian)君(jun)子(zi),有終(zhong)吉(ji)。象(xiang)(xiang)曰(yue):勞(lao)謙(qian)(qian)(qian)(qian)君(jun)子(zi),萬民服也(ye)。六四,無(wu)不(bu)(bu)利撝謙(qian)(qian)(qian)(qian)。象(xiang)(xiang)曰(yue):無(wu)不(bu)(bu)利撝謙(qian)(qian)(qian)(qian)不(bu)(bu)違(wei)則也(ye)六五,不(bu)(bu)富以(yi)其(qi)鄰,利用侵(qin)伐(fa)(fa),無(wu)不(bu)(bu)利。象(xiang)(xiang)曰(yue):利用侵(qin)伐(fa)(fa),征不(bu)(bu)服也(ye)。上(shang)六,鳴(ming)謙(qian)(qian)(qian)(qian),利用行(xing)師,征邑國。象(xiang)(xiang)曰(yue):鳴(ming)謙(qian)(qian)(qian)(qian),志未得(de)也(ye),可(ke)用行(xing)師,征邑國也(ye)。

豫(yu)(yu)(yu)卦:利(li)建侯行(xing)(xing)師。彖(tuan)曰(yue):豫(yu)(yu)(yu)剛應而志(zhi)行(xing)(xing),順以(yi)動(dong)豫(yu)(yu)(yu)。豫(yu)(yu)(yu)順以(yi)動(dong),故天地(di)如之(zhi),而況(kuang)建侯行(xing)(xing)師乎。天地(di)以(yi)順動(dong),故日月不(bu)(bu)過,而四時不(bu)(bu)忒。圣人以(yi)順動(dong),則刑罰(fa)清而民服。豫(yu)(yu)(yu)之(zhi)時義大(da)矣(yi)哉。象(xiang)曰(yue):雷出地(di)奮。豫(yu)(yu)(yu)先王以(yi)作樂從德。殷薦之(zhi)上(shang)帝以(yi)配祖考。初(chu)六(liu),鳴豫(yu)(yu)(yu),兇。象(xiang)曰(yue):初(chu)六(liu),鳴豫(yu)(yu)(yu),志(zhi)窮,兇也(ye)。六(liu)二,介石,不(bu)(bu)終(zhong)日,貞(zhen)吉。象(xiang)曰(yue):不(bu)(bu)終(zhong)日貞(zhen)吉,以(yi)中正也(ye)。六(liu)三,盱豫(yu)(yu)(yu),悔。遲有(you)(you)悔。象(xiang)曰(yue):盱豫(yu)(yu)(yu)有(you)(you)悔,位不(bu)(bu)當也(ye)。九四,由(you)豫(yu)(yu)(yu),大(da)有(you)(you)得,勿疑,朋(peng)盍(he)贊(zan)。象(xiang)曰(yue):由(you)豫(yu)(yu)(yu),大(da)有(you)(you)得志(zhi)大(da)行(xing)(xing)也(ye)。六(liu)五,貞(zhen)疾(ji),恒(heng)不(bu)(bu)死。。象(xiang)曰(yue):六(liu)五貞(zhen)疾(ji)乘剛也(ye),恒(heng)不(bu)(bu)死中未亡也(ye)。上(shang)六(liu),冥(ming)豫(yu)(yu)(yu),成有(you)(you)渝,無咎。象(xiang)曰(yue):,冥(ming)豫(yu)(yu)(yu)在上(shang)何可長也(ye)。

隨(sui)(sui)(sui)(sui)卦:元(yuan)亨(heng),利(li)貞,無咎(jiu)。彖曰:剛(gang)來而(er)下(xia)柔(rou),動(dong)而(er)說,隨(sui)(sui)(sui)(sui)。大亨(heng)貞元(yuan)無咎(jiu),而(er)天下(xia)隨(sui)(sui)(sui)(sui)時。隨(sui)(sui)(sui)(sui)時之義(yi)大矣哉。象(xiang)曰:澤中有(you)雷(lei)隨(sui)(sui)(sui)(sui),君子以(yi)向(xiang)悔人入宴息。初九,官有(you)渝(yu),貞吉,出門交(jiao)有(you)功(gong)。不失(shi)(shi)也(ye)。六二,系(xi)小子,失(shi)(shi)丈(zhang)夫(fu)。象(xiang)曰:系(xi)小子,弗謙與也(ye)。六三,系(xi)丈(zhang)夫(fu),失(shi)(shi)小子,隨(sui)(sui)(sui)(sui)有(you)求(qiu)得,利(li)居貞。象(xiang)曰:系(xi)丈(zhang)夫(fu),志(zhi)舍下(xia)也(ye)。九四,隨(sui)(sui)(sui)(sui)有(you)獲,貞兇(xiong)。有(you)孚(fu)在道以(yi)明(ming),何咎(jiu)。象(xiang)曰隨(sui)(sui)(sui)(sui)有(you)獲,其(qi)義(yi)兇(xiong)也(ye)。有(you)孚(fu)在道,明(ming)功(gong)也(ye)。九五,孚(fu)于嘉,吉象(xiang)曰:孚(fu)于嘉吉,位正中也(ye)。上六,拘系(xi)之,乃從維之,王用亨(heng)于西山。象(xiang)曰:拘系(xi)之,上窮(qiong)也(ye)。

蠱(gu)(gu)(gu)(gu)卦:元亨(heng),利(li)涉大(da)(da)川,先甲(jia)三日,后(hou)甲(jia)三日。彖曰(yue):蠱(gu)(gu)(gu)(gu)剛上而柔下(xia),巽(xun)而止,蠱(gu)(gu)(gu)(gu)。蠱(gu)(gu)(gu)(gu),元亨(heng),而天下(xia)治也(ye)(ye),利(li)涉大(da)(da)川。往(wang)有(you)事(shi)(shi)也(ye)(ye)。先甲(jia)三日,后(hou)甲(jia)三日,終則(ze)有(you)始,天下(xia)行也(ye)(ye)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):山下(xia)有(you)風,蠱(gu)(gu)(gu)(gu),君子以振民育德。初六(liu),干(gan)父(fu)之(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),有(you)子考無咎(jiu)(jiu)厲終吉。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):干(gan)父(fu)之(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),益承(cheng)(cheng)考也(ye)(ye)。九二,干(gan)母(mu)之(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),不(bu)可(ke)貞。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):干(gan)母(mu)之(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),得中道也(ye)(ye)。九三,干(gan)父(fu)之(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),小(xiao)有(you)悔,無大(da)(da)咎(jiu)(jiu)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):干(gan)父(fu)之(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),終無咎(jiu)(jiu)也(ye)(ye)。六(liu)四,裕(yu)父(fu)之(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),往(wang)見,吝。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):裕(yu)父(fu)之(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),往(wang)未得也(ye)(ye)。六(liu)五,干(gan)父(fu)之(zhi)蠱(gu)(gu)(gu)(gu),用譽。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):干(gan)父(fu)用譽,承(cheng)(cheng)以德也(ye)(ye)。上九,不(bu)事(shi)(shi)王侯,高尚(shang)其事(shi)(shi)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue):不(bu)事(shi)(shi)王侯志(zhi)可(ke)則(ze)也(ye)(ye)。

臨(lin)卦:元亨利貞(zhen)(zhen),至于(yu)八月(yue)有兇。彖曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):臨(lin)剛浸(jin)而長,說而順(shun),剛中而應。大(da)亨以正(zheng)天下(xia)之道也(ye)(ye)(ye)。至于(yu)八月(yue)有兇,消不(bu)久(jiu)也(ye)(ye)(ye)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):澤上有地,臨(lin),君(jun)子以驕思無(wu)(wu)(wu)窮容(rong)保(bao)民無(wu)(wu)(wu)疆(jiang)。初(chu)九,咸(xian)(xian)臨(lin),貞(zhen)(zhen)吉。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):咸(xian)(xian)臨(lin)貞(zhen)(zhen)吉,志行正(zheng)也(ye)(ye)(ye)。九二,咸(xian)(xian)臨(lin),吉,無(wu)(wu)(wu)不(bu)利。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):咸(xian)(xian)臨(lin)吉無(wu)(wu)(wu)不(bu)利,未(wei)順(shun)命也(ye)(ye)(ye)。六三(san),甘臨(lin),無(wu)(wu)(wu)攸(you)利既憂之,無(wu)(wu)(wu)咎(jiu)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):甘臨(lin),位不(bu)當(dang)也(ye)(ye)(ye)。既憂之,咎(jiu)不(bu)長也(ye)(ye)(ye)。六四,自臨(lin),無(wu)(wu)(wu)咎(jiu)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):至臨(lin)無(wu)(wu)(wu)咎(jiu),位當(dang)也(ye)(ye)(ye)。六五,知臨(lin),大(da)君(jun)子宜(yi)(yi),吉。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):大(da)君(jun)之宜(yi)(yi),行中之謂也(ye)(ye)(ye)。上六,教(jiao)臨(lin),吉無(wu)(wu)(wu)咎(jiu)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):教(jiao)臨(lin)之吉志在(zai)內也(ye)(ye)(ye)。

觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)卦(gua):盥(guan)而(er)(er)不(bu)薦,有孚颙若(ruo)。彖曰(yue)(yue)(yue):大(da)觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)在上(shang),順而(er)(er)巽(xun),中正以觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)天下(xia)(xia)。觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan),盥(guan)而(er)(er)不(bu)薦,有孚颙若(ruo),下(xia)(xia)觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)而(er)(er)化也(ye)(ye)。觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)天之神(shen)道(dao)而(er)(er)四(si)時(shi)不(bu)忒,圣(sheng)人(ren)以神(shen)道(dao)設(she)教(jiao)而(er)(er)天下(xia)(xia)服矣。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):風行地上(shang)。觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan),先王(wang)(wang)以省方觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)民設(she)教(jiao)。初(chu)六(liu),童(tong)觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan),小(xiao)人(ren)無咎(jiu)。君子(zi)(zi)吝。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):初(chu)六(liu)童(tong)觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan),小(xiao)人(ren)道(dao)也(ye)(ye)。六(liu)二,闚觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)利女子(zi)(zi)貞。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):闚觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)利女子(zi)(zi)貞,亦可(ke)丑也(ye)(ye)。六(liu)三,觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)我(wo)生(sheng)(sheng)進退。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)我(wo)生(sheng)(sheng)進退未失(shi)道(dao)也(ye)(ye)。六(liu)四(si),觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)國之光利用賓于王(wang)(wang)。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)國之光,尚賓也(ye)(ye)。九五,觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)我(wo)生(sheng)(sheng),君子(zi)(zi)無咎(jiu)。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)我(wo)生(sheng)(sheng)觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)民也(ye)(ye)。上(shang)九,觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)其(qi)(qi)生(sheng)(sheng)君子(zi)(zi)無咎(jiu)。象(xiang)曰(yue)(yue)(yue):觀(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)其(qi)(qi)生(sheng)(sheng),志未平也(ye)(ye)。

噬(shi)嗑卦(gua):亨(heng)利(li)(li)用獄(yu)。彖曰:順中有物(wu)曰:噬(shi)嗑。噬(shi)嗑而(er)亨(heng),剛柔分,動而(er)明;雷電(dian)合而(er)章(zhang)。柔得(de)中而(er)上(shang)行,雖不(bu)當(dang)位,利(li)(li)用獄(yu)也(ye)象(xiang)曰:雷電(dian)噬(shi)嗑,先王以明罰勑(lai)法。初九(jiu)(jiu),屢(lv)校滅(mie)趾(zhi),無(wu)咎(jiu)。象(xiang)曰屢(lv)校滅(mie)趾(zhi),不(bu)行也(ye)。六二,噬(shi)膚,滅(mie)鼻(bi)無(wu)咎(jiu)。象(xiang)曰:噬(shi)膚滅(mie)鼻(bi),乘(cheng)剛也(ye)。六三噬(shi)臘肉遇毒(du)(du),小吝(lin),無(wu)咎(jiu)。象(xiang)曰:遇毒(du)(du),位不(bu)當(dang)也(ye)。九(jiu)(jiu)四(si),噬(shi)乾(qian)胏(zi)得(de)金(jin)夫利(li)(li)艱貞。象(xiang)曰:利(li)(li)艱貞吉,未光(guang)也(ye)。六五,噬(shi)乾(qian)肉得(de)黃(huang)金(jin),貞厲,無(wu)咎(jiu)。象(xiang)曰:貞厲無(wu)咎(jiu),得(de)當(dang)也(ye)。上(shang)九(jiu)(jiu),何校滅(mie)耳(er),兇(xiong)。何校滅(mie)耳(er),聽不(bu)明也(ye)。

賁(bi)卦:亨,小利有(you)(you)攸往。彖曰:賁(bi),亨。柔(rou)來而(er)(er)文剛故(gu)亨。分人剛上(shang)(shang)而(er)(er)文柔(rou)故(gu)小利有(you)(you)攸往,天(tian)文也(ye)。文明(ming)以(yi)(yi)止(zhi)。文也(ye)。觀乎(hu)天(tian)文以(yi)(yi)察時變。觀乎(hu)人文以(yi)(yi)化(hua)成天(tian)下(xia)。象(xiang)曰:山下(xia)有(you)(you)火,賁(bi)。君子以(yi)(yi)明(ming)庶政,無(wu)敢折獄。初九,賁(bi)其(qi)趾,舍車(che)而(er)(er)徒(tu)。象(xiang)曰:舍車(che)而(er)(er)徒(tu)。義弗乘也(ye)。六(liu)二,賁(bi)其(qi)須。象(xiang)曰:賁(bi)其(qi)須,與上(shang)(shang)興也(ye)。九三,賁(bi)如,濡如。永(yong)貞吉(ji)。象(xiang)曰:永(yong)貞吉(ji)終莫之(zhi)陵也(ye)。六(liu)四(si)賁(bi)如,皤如,白馬翰如。匪寇婚(hun)媾。象(xiang)曰:六(liu)四(si)當位(wei)疑(yi)也(ye)。匪寇婚(hun)媾,終,無(wu)尤也(ye)。六(liu)五,賁(bi)于丘園舒昂戔戔,吝,終吉(ji)。象(xiang)曰:六(liu)五之(zhi)吉(ji)有(you)(you)喜也(ye)。上(shang)(shang)九,白賁(bi),無(wu)咎。象(xiang)曰白賁(bi)無(wu)咎上(shang)(shang)得志也(ye)。

剝(bo)(bo)卦(gua):不(bu)利(li),有(you)(you)攸(you)往。彖曰(yue)(yue)(yue):剝(bo)(bo),剝(bo)(bo)也(ye)(ye)(ye)。柔(rou)變剛也(ye)(ye)(ye)。不(bu)利(li)有(you)(you)攸(you)往小人長也(ye)(ye)(ye)。順而(er)止之(zhi)觀象(xiang)(xiang)(xiang)也(ye)(ye)(ye)君子尚消息盈虛天(tian)行也(ye)(ye)(ye)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):山附于地剝(bo)(bo)上以(yi)厚下安宅。初六(liu),剝(bo)(bo)牀以(yi)足,滅(mie)貞兇(xiong)(xiong)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):剝(bo)(bo)床(chuang)以(yi)足,以(yi)滅(mie)下也(ye)(ye)(ye)。六(liu)二,剝(bo)(bo)床(chuang)以(yi)辨滅(mie)貞兇(xiong)(xiong)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):剝(bo)(bo)床(chuang)以(yi)辨未有(you)(you)與也(ye)(ye)(ye)。六(liu)三(san),剝(bo)(bo)之(zhi)無(wu)(wu)(wu)咎。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):剝(bo)(bo)之(zhi)無(wu)(wu)(wu)咎失上下也(ye)(ye)(ye)。六(liu)四,剝(bo)(bo)床(chuang)以(yi)膚兇(xiong)(xiong)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):剝(bo)(bo)床(chuang)以(yi)膚妾近災也(ye)(ye)(ye)。六(liu)五貫(guan)魚以(yi)宮人寵無(wu)(wu)(wu)不(bu)利(li)。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):以(yi)宮人寵。終無(wu)(wu)(wu)尤也(ye)(ye)(ye)。上九(jiu),碩(shuo)果(guo)不(bu)食君子得輿,小人剝(bo)(bo)盧。象(xiang)(xiang)(xiang)曰(yue)(yue)(yue):君子得輿。民所載也(ye)(ye)(ye)。小人剝(bo)(bo)慮終不(bu)可用也(ye)(ye)(ye)。

卷二.下經

咸卦:亨,利(li),貞,取女吉。

遯卦:亨,小 利貞。

卷三

繋辭上傳

第一章 天(tian)(tian)尊地卑,乾坤定矣(yi)(yi),卑高(gao)以(yi)陳,貴賤位(wei)矣(yi)(yi)。動靜(jing)有常,剛(gang)(gang)柔斷矣(yi)(yi)。方以(yi)類(lei)聚物(wu)(wu)以(yi)群(qun)分。吉兇生矣(yi)(yi)。在天(tian)(tian)成(cheng)象,在地成(cheng)形,變(bian)化見(jian)矣(yi)(yi)。是故剛(gang)(gang)柔相摩八(ba)卦相湯。鼓(gu)之(zhi)(zhi)以(yi)雷霆(ting),潤之(zhi)(zhi)以(yi)風雨。日月運行,一寒一署。乾道成(cheng)男,坤道成(cheng)女乾知(zhi)大始(shi),坤作成(cheng)物(wu)(wu)乾以(yi)易(yi)知(zhi),坤以(yi)簡(jian)能(neng)。易(yi)則(ze)(ze)易(yi)知(zhi),簡(jian)則(ze)(ze)易(yi)從。易(yi)知(zhi)則(ze)(ze)有親,易(yi)從則(ze)(ze)有功。有親則(ze)(ze)可久(jiu),有功則(ze)(ze)可大。可久(jiu)則(ze)(ze)賢人之(zhi)(zhi)德,可大則(ze)(ze)賢人之(zhi)(zhi)業。易(yi)簡(jian)而(er)天(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)理得(de)矣(yi)(yi)。天(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)理得(de),而(er)成(cheng)位(wei)乎其中(zhong)矣(yi)(yi)。

第二章 圣人(ren)設卦觀象縏辭焉而(er)明吉兇。剛(gang)柔(rou)相推而(er)生(sheng)變化。是故(gu)吉兇者(zhe),失得之(zhi)(zhi)象也(ye)。悔(hui)吝者(zhe),憂虞之(zhi)(zhi)象也(ye)。變化者(zhe),進退(tui)之(zhi)(zhi)象也(ye)。剛(gang)柔(rou)者(zhe),晝夜之(zhi)(zhi)象也(ye)。六爻之(zhi)(zhi)動(dong),三極之(zhi)(zhi)道也(ye)。是故(gu)君子所居(ju)而(er)安者(zhe),易之(zhi)(zhi)序也(ye)。所樂而(er)玩(wan)其占,是以自天佑之(zhi)(zhi),吉無不利。

第三(san)章(zhang) 彖者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),言(yan)乎(hu)象者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)也(ye),爻者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),言(yan)乎(hu)變(bian)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)。吉(ji)兇(xiong)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)言(yan)乎(hu)失得也(ye)。悔吝(lin)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),言(yan)乎(hu)其小疵(ci)也(ye)。無(wu)咎,善(shan)補過也(ye)。是故(gu)(gu),列貴賤者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),存(cun)乎(hu)位,齊小大者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),存(cun)乎(hu)卦(gua)。辨(bian)吉(ji)兇(xiong)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)存(cun)乎(hu)辭(ci)(ci)。憂悔吝(lin)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),存(cun)乎(hu)介震無(wu)咎者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),存(cun)乎(hu)悔。是故(gu)(gu),卦(gua)有小大,,辭(ci)(ci)有險易。辭(ci)(ci)也(ye)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),各指(zhi)其所之。

第(di)四章(zhang) 易與天(tian)(tian)(tian)地準,故(gu)(gu)能彌綸天(tian)(tian)(tian)地之道(dao)(dao)。仰以觀天(tian)(tian)(tian)文,俯以察地理。。是(shi)故(gu)(gu),知幽明之故(gu)(gu),原始反(fan)終。故(gu)(gu)知死生之說(shuo)。精氣為(wei)物(wu),游魂為(wei)變。事(shi)故(gu)(gu)知鬼神之情狀。與天(tian)(tian)(tian)地相似(si),故(gu)(gu)不違,知周乎萬物(wu),而道(dao)(dao)濟天(tian)(tian)(tian)下。故(gu)(gu)不過(guo),旁行而不流樂天(tian)(tian)(tian)知命。故(gu)(gu)不憂,安土敦乎仁(ren)。故(gu)(gu)能憂。范(fan)圍天(tian)(tian)(tian)地之化而不過(guo)曲成萬物(wu)而不遺,通乎晝夜之道(dao)(dao)而知。故(gu)(gu)神無(wu)方而易無(wu)體。

第五(wu)章 一陰(yin)一陽(yang)之(zhi)謂(wei)道(dao)。變之(zhi)者善也(ye),成之(zhi)者行也(ye)。仁者見之(zhi)謂(wei)之(zhi)仁,智者見智為(wei)之(zhi)智。百姓日(ri)用(yong)而不知(zhi),故君子之(zhi)道(dao)鮮矣(yi)。顯諸仁,藏儲(chu)用(yong)。鼓萬物(wu)而不與圣人同憂(you)。盛(sheng)德大業(ye)至矣(yi)哉(zai)。富有之(zhi)為(wei)大業(ye)。日(ri)新之(zhi)謂(wei)盛(sheng)德。生生之(zhi)謂(wei)易,成像之(zhi)謂(wei)乾。效法之(zhi)謂(wei)坤。極數知(zhi)來(lai)之(zhi)謂(wei)占,通便(bian)之(zhi)謂(wei)事。陰(yin)陽(yang)不測之(zhi)謂(wei)神(shen)。

第六章 夫易(yi)廣矣,大(da)矣。以(yi)(yi)言乎(hu)遠則(ze)不御,以(yi)(yi)言乎(hu)邇則(ze)靜而正。以(yi)(yi)言乎(hu)天地之間則(ze)備(bei)矣。夫乾其(qi)靜也(ye)専,其(qi)動也(ye)直,是以(yi)(yi)大(da)生言焉。夫坤其(qi)靜也(ye)翕,其(qi)動也(ye)辟,是以(yi)(yi)廣生焉。廣大(da)配(pei)天地,變通配(pei)四時,陰陽之義(yi)配(pei)日月,易(yi)簡直善(shan)配(pei)至德。

第七章(zhang) 子曰:易(yi)其(qi)至矣(yi)乎(hu)。夫(fu)易(yi),圣人所(suo)以崇德(de)而廣業也。知崇禮卑。崇,效天,卑法地。天地設位而易(yi)行(xing)乎(hu)其(qi)中矣(yi)。成性(xing)存存,道義(yi)之門。

第(di)八章 圣(sheng)人(ren)有(you)(you)以(yi)(yi)天下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)賾。而擬諸其(qi)(qi)(qi)(qi)形容。象其(qi)(qi)(qi)(qi)物宜,是(shi)故謂(wei)象。圣(sheng)人(ren)有(you)(you)以(yi)(yi)見天下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)動(dong)而觀(guan)其(qi)(qi)(qi)(qi)會通(tong),以(yi)(yi)行(xing)其(qi)(qi)(qi)(qi)典(dian)禮(li)繋辭焉以(yi)(yi)斷其(qi)(qi)(qi)(qi)吉兇(xiong)也(ye)(ye)(ye)。是(shi)故謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)爻。言(yan)天下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)賾而不(bu)可(ke)惡也(ye)(ye)(ye)。言(yan)天下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)動(dong)不(bu)可(ke)亂也(ye)(ye)(ye)。擬之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)而后言(yan),議(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)而后動(dong)。擬、議(yi)以(yi)(yi)成(cheng)其(qi)(qi)(qi)(qi)變化。。鳴鶴在陰(yin),其(qi)(qi)(qi)(qi)子(zi)(zi)和之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),我有(you)(you)好(hao)嚼,吾與爾靡之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。子(zi)(zi)曰(yue)(yue):君(jun)(jun)子(zi)(zi)居其(qi)(qi)(qi)(qi)室居出(chu)(chu)(chu)其(qi)(qi)(qi)(qi)言(yan)善,則千里之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)外應之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),況乎爾者(zhe)乎。居其(qi)(qi)(qi)(qi)室出(chu)(chu)(chu)言(yan)不(bu)善,則千里之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)外違之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),況乎爾者(zhe)乎。言(yan)出(chu)(chu)(chu)乎身(shen)(shen)加乎民,行(xing)發乎爾見乎遠(yuan)。言(yan)行(xing)君(jun)(jun)子(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)樞機(ji)。樞機(ji)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)發,榮辱之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)主也(ye)(ye)(ye)。言(yan)行(xing)君(jun)(jun)子(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)以(yi)(yi)動(dong)天地(di)也(ye)(ye)(ye)。可(ke)不(bu)慎乎。同人(ren),先號啕而后笑。子(zi)(zi)曰(yue)(yue):君(jun)(jun)子(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道或出(chu)(chu)(chu)火或處或默(mo),或語。二人(ren)同心(xin),其(qi)(qi)(qi)(qi)利(li)斷金同心(xin)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)言(yan)。其(qi)(qi)(qi)(qi)臭如蘭。初六,藉(jie)用白茅,無(wu)咎(jiu)。子(zi)(zi)曰(yue)(yue):茍錯諸地(di)而可(ke)矣。藉(jie)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)用茅何咎(jiu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)有(you)(you)。慎之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)也(ye)(ye)(ye)。夫茅之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)為物薄(bo)而用可(ke)重(zhong)也(ye)(ye)(ye)。慎斯術也(ye)(ye)(ye)以(yi)(yi)往。其(qi)(qi)(qi)(qi)無(wu)所(suo)失矣。勞謙(qian)君(jun)(jun)子(zi)(zi)有(you)(you)終,吉。子(zi)(zi)曰(yue)(yue):勞而不(bu)伐,有(you)(you)功(gong)而不(bu)德(de)。厚(hou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)也(ye)(ye)(ye)。語以(yi)(yi)其(qi)(qi)(qi)(qi)功(gong)下人(ren)者(zhe)也(ye)(ye)(ye)。德(de)言(yan)盛禮(li)。言(yan)恭謙(qian)也(ye)(ye)(ye)者(zhe)。致(zhi)恭以(yi)(yi)其(qi)(qi)(qi)(qi)位(wei)者(zhe)也(ye)(ye)(ye)。亢龍有(you)(you)悔,子(zi)(zi)曰(yue)(yue)貴而無(wu)位(wei),高而無(wu)民,賢人(ren)在下位(wei)而無(wu)輔(fu),是(shi)以(yi)(yi)動(dong)而有(you)(you)悔也(ye)(ye)(ye)。不(bu)出(chu)(chu)(chu)戶(hu)庭無(wu)咎(jiu)。子(zi)(zi)曰(yue)(yue):亂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)生也(ye)(ye)(ye)。則言(yan)語以(yi)(yi)為階,君(jun)(jun)不(bu)密(mi)則失臣,臣不(bu)密(mi)則失身(shen)(shen)。機(ji)不(bu)密(mi)則害(hai)成(cheng)。是(shi)以(yi)(yi)君(jun)(jun)子(zi)(zi)慎密(mi)而不(bu)出(chu)(chu)(chu)也(ye)(ye)(ye)。子(zi)(zi)曰(yue)(yue)作易(yi)者(zhe)知其(qi)(qi)(qi)(qi)盜(dao)乎。易(yi)曰(yue)(yue),負且乘(cheng),致(zhi)寇至(zhi)。負也(ye)(ye)(ye)者(zhe),小人(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)事也(ye)(ye)(ye)。乘(cheng)也(ye)(ye)(ye)者(zhe),君(jun)(jun)子(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)器(qi)(qi)也(ye)(ye)(ye)。小人(ren)而乘(cheng)君(jun)(jun)子(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)器(qi)(qi),盜(dao)思奪之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)矣上慢下暴,盜(dao)思法之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)矣。慢藏(zang)悔盜(dao)。冶容悔淫。易(yi)曰(yue)(yue):負且乘(cheng)致(zhi)寇至(zhi),盜(dao)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)招也(ye)(ye)(ye)。

第(di)九章 策二百一十(shi)(shi)(shi)有(you)(you)(you)六(liu),坤之(zhi)策百四(si)(si)十(shi)(shi)(shi)有(you)(you)(you)四(si)(si)。凡(fan)三(san)(san)百有(you)(you)(you)六(liu)十(shi)(shi)(shi)。當(dang)期之(zhi)日。二篇之(zhi)策有(you)(you)(you)一千五(wu)(wu)百二十(shi)(shi)(shi),當(dang)萬物(wu)之(zhi)數也。是故四(si)(si)營而(er)成(cheng)易十(shi)(shi)(shi)有(you)(you)(you)八變(bian)而(er)成(cheng)卦八卦而(er)小(xiao)成(cheng),引而(er)伸之(zhi)觸類(lei)而(er)長之(zhi),天下之(zhi)能天以(yi)(yi)(yi),地(di)二,天三(san)(san),地(di)四(si)(si),天五(wu)(wu),地(di)六(liu),天七,地(di)八,天九,地(di)十(shi)(shi)(shi)。天數五(wu)(wu),地(di)數五(wu)(wu)。五(wu)(wu)位相得而(er)各有(you)(you)(you)合。天數二十(shi)(shi)(shi)有(you)(you)(you)五(wu)(wu)。地(di)數三(san)(san)十(shi)(shi)(shi)。凡(fan)天地(di)之(zhi)數五(wu)(wu)十(shi)(shi)(shi)有(you)(you)(you)五(wu)(wu)。其用(yong)四(si)(si)十(shi)(shi)(shi)有(you)(you)(you)九。分而(er)為二,以(yi)(yi)(yi)象兩,掛一以(yi)(yi)(yi)象三(san)(san)。揲之(zhi)以(yi)(yi)(yi)象四(si)(si)時。歸奇于扐以(yi)(yi)(yi)象閏。五(wu)(wu)歲再(zai)閏。故再(zai)扐而(er)后掛。乾之(zhi)事畢矣。顕道神得行,是故可與(yu)(yu)酬酢,可與(yu)(yu)佑神矣。子曰(yue):知變(bian)化之(zhi)道者。其知神之(zhi)為乎。

第十(shi)章 易有(you)(you)圣人(ren)(ren)之道四焉。以(yi)(yi)言者尚(shang)其(qi)(qi)辭以(yi)(yi)動者尚(shang)其(qi)(qi)變(bian)(bian)。以(yi)(yi)制器(qi)者,尚(shang)其(qi)(qi)象。以(yi)(yi)筮(shi)者,尚(shang)其(qi)(qi)占。是以(yi)(yi)君子(zi)將有(you)(you)為也(ye)(ye)(ye),將有(you)(you)行也(ye)(ye)(ye)。問焉而(er)以(yi)(yi)言,其(qi)(qi)受命也(ye)(ye)(ye)如向,無有(you)(you)遠(yuan)近幽深(shen)(shen)遂(sui)知(zhi)來物,非天(tian)之至(zhi)精,其(qi)(qi)孰(shu)能與(yu)于此(ci)。參(can)伍(wu)以(yi)(yi)變(bian)(bian)錯(cuo)綜(zong)其(qi)(qi)數(shu)通(tong)(tong)其(qi)(qi)變(bian)(bian)。遂(sui)成(cheng)(cheng)天(tian)地(di)之文(wen),極其(qi)(qi)數(shu)遂(sui)定天(tian)下(xia)之象,非天(tian)下(xia)之至(zhi)變(bian)(bian)其(qi)(qi)孰(shu)能與(yu)于此(ci)。易無思也(ye)(ye)(ye),無為也(ye)(ye)(ye)。寂然不(bu)動,感而(er)遂(sui)通(tong)(tong)天(tian)下(xia)之故。非天(tian)下(xia)之至(zhi)神,其(qi)(qi)孰(shu)能與(yu)于此(ci)。夫(fu)易,圣人(ren)(ren)之所以(yi)(yi)極深(shen)(shen)而(er)研幾也(ye)(ye)(ye)。唯(wei)深(shen)(shen)也(ye)(ye)(ye),故能通(tong)(tong)天(tian)下(xia)之志唯(wei)幾也(ye)(ye)(ye)故能成(cheng)(cheng)天(tian)下(xia)之務,唯(wei)神也(ye)(ye)(ye)故不(bu)疾而(er)速,,不(bu)行而(er)至(zhi)。子(zi)曰:易有(you)(you)圣人(ren)(ren)之道四焉者。此(ci)之謂也(ye)(ye)(ye)。

第十一章 子曰(yue):夫(fu)易者,何為(wei)者也(ye)。夫(fu)易開物(wu)成(cheng)務,冒天(tian)(tian)(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)如斯而(er)(er)已者也(ye)。是(shi)故(gu)(gu)(gu)圣(sheng)(sheng)人(ren)以(yi)通(tong)天(tian)(tian)(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)自以(yi)定(ding)天(tian)(tian)(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)業,以(yi)斷天(tian)(tian)(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)疑。是(shi)故(gu)(gu)(gu)蓍(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)德圓而(er)(er)神(shen)(shen)。卦(gua)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)德方(fang)以(yi)知。六爻之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)義易以(yi)貢。圣(sheng)(sheng)人(ren)以(yi)此洗心退藏于(yu)(yu)密,吉兇(xiong)與(yu)民(min)(min)同患。神(shen)(shen)以(yi)知來(lai),知以(yi)藏往(wang)。其孰能與(yu)于(yu)(yu)此哉。古之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)聰明(ming)睿智(zhi)神(shen)(shen)武而(er)(er)不殺(sha)者夫(fu)。是(shi)以(yi)明(ming)于(yu)(yu)天(tian)(tian)(tian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)而(er)(er)察于(yu)(yu)民(min)(min)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)故(gu)(gu)(gu)是(shi)興神(shen)(shen)物(wu)以(yi)前民(min)(min)用(yong)(yong)。圣(sheng)(sheng)人(ren)以(yi)此齊戒以(yi)神(shen)(shen)其德夫(fu)。是(shi)故(gu)(gu)(gu)闔戶謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)神(shen)(shen),閉戶謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)乾。一闔一辟謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)變。往(wang)來(lai)不窮謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)通(tong),見乃謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)象,形乃謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)器(qi)。制而(er)(er)用(yong)(yong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)法。利用(yong)(yong)出入(ru),民(min)(min)咸(xian)用(yong)(yong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)神(shen)(shen)。是(shi)故(gu)(gu)(gu)易有(you)大(da)(太)極(ji),是(shi) 生兩儀(yi)(yi)兩儀(yi)(yi)生四(si)(si)象,四(si)(si)象生八卦(gua)八卦(gua)定(ding)吉兇(xiong),生大(da)業。是(shi)故(gu)(gu)(gu)法象莫大(da)乎天(tian)(tian)(tian)地,變通(tong)莫大(da)乎四(si)(si)時(shi)縣象著明(ming)莫大(da)乎日月。崇高莫大(da)乎富貴。備物(wu)致(zhi)(zhi)用(yong)(yong)。立成(cheng)器(qi)以(yi)為(wei)天(tian)(tian)(tian)下(xia)利莫大(da)乎圣(sheng)(sheng)人(ren)。探賾索隠(yin),鉤深致(zhi)(zhi)遠,以(yi)定(ding)天(tian)(tian)(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)吉兇(xiong)。成(cheng)天(tian)(tian)(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)釁釁者莫大(da)乎著龜。是(shi)故(gu)(gu)(gu)天(tian)(tian)(tian)生神(shen)(shen)物(wu),圣(sheng)(sheng)人(ren)則之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。天(tian)(tian)(tian)地變化(hua)圣(sheng)(sheng)人(ren)效之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。天(tian)(tian)(tian)垂象見吉兇(xiong),圣(sheng)(sheng)人(ren)象之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。河出圖洛出書,圣(sheng)(sheng)人(ren)則之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。易有(you)四(si)(si)象,所(suo)以(yi)示也(ye)。繋辭焉,所(suo)以(yi)告(gao)也(ye)。定(ding)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)吉兇(xiong),所(suo)以(yi)斷也(ye)。

第十二(er)章 易(yi)(yi)曰:自天佑(you)(you)(you)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),吉無(wu)(wu)不(bu)(bu)利。子(zi)曰:佑(you)(you)(you)者(zhe)(zhe)助也。天之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所助順也,人(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所助信也。履信思乎(hu)(hu)(hu)順。又以(yi)尚賢也。是(shi)(shi)以(yi)自天佑(you)(you)(you)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)吉無(wu)(wu)不(bu)(bu)利也。子(zi)曰:書不(bu)(bu)盡(jin)言(yan)(yan),言(yan)(yan)不(bu)(bu)盡(jin)意(yi)(yi)。然則(ze)圣(sheng)人(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)意(yi)(yi)其不(bu)(bu)可見(jian)乎(hu)(hu)(hu)。子(zi)曰:圣(sheng)人(ren)(ren)立象(xiang)(xiang)以(yi)盡(jin)意(yi)(yi)設卦(gua)以(yi)盡(jin)情偽。繋(xi)(xi)辭焉以(yi)盡(jin)其言(yan)(yan)。變而(er)(er)(er)(er)通之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)盡(jin)其利,故之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)舞(wu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)盡(jin)神。乾坤(kun)(kun)其易(yi)(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)緼(yun)邪。乾坤(kun)(kun)成列而(er)(er)(er)(er)易(yi)(yi)立乎(hu)(hu)(hu)其中矣。乾坤(kun)(kun)毀(hui)則(ze)無(wu)(wu)以(yi)見(jian)易(yi)(yi)。易(yi)(yi)不(bu)(bu)可見(jian)則(ze)乾坤(kun)(kun)或幾(ji)乎(hu)(hu)(hu)息矣。 是(shi)(shi)故形而(er)(er)(er)(er)上者(zhe)(zhe),謂(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道,形而(er)(er)(er)(er)下(xia)者(zhe)(zhe)謂(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)器。化而(er)(er)(er)(er)裁之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),謂(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)變。推(tui)行(xing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),謂(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)通。舉而(er)(er)(er)(er)措之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)天下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)民謂(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)事業。是(shi)(shi)故,夫象(xiang)(xiang)圣(sheng)人(ren)(ren)有見(jian)天下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)賾(ze)。而(er)(er)(er)(er)擬諸其形容。象(xiang)(xiang)其物(wu)宜。是(shi)(shi)故,謂(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)象(xiang)(xiang)圣(sheng)人(ren)(ren)有見(jian)以(yi)天下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)動者(zhe)(zhe)而(er)(er)(er)(er)觀其會通以(yi)行(xing)其典(dian)禮。繋(xi)(xi)辭焉,以(yi)斷其吉兇是(shi)(shi)故,謂(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)爻(yao)。極天下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)賾(ze)者(zhe)(zhe)存(cun)(cun)(cun)乎(hu)(hu)(hu)卦(gua)。鼓(gu)天下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)動者(zhe)(zhe)存(cun)(cun)(cun)乎(hu)(hu)(hu)辭,化而(er)(er)(er)(er)裁之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)存(cun)(cun)(cun)乎(hu)(hu)(hu)變,推(tui)而(er)(er)(er)(er)行(xing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)存(cun)(cun)(cun)乎(hu)(hu)(hu)通,神而(er)(er)(er)(er)明之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)存(cun)(cun)(cun)乎(hu)(hu)(hu)其人(ren)(ren),默(mo)而(er)(er)(er)(er)成之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),不(bu)(bu)言(yan)(yan)而(er)(er)(er)(er)信,存(cun)(cun)(cun)乎(hu)(hu)(hu)德行(xing)。

繋辭下傳

第一章(zhang) 八(ba)卦成列,象(xiang)在其(qi)中(zhong)(zhong)矣。因而重之。要在其(qi)中(zhong)(zhong)矣剛柔想推,變(bian)在其(qi)中(zhong)(zhong)矣。繋(xi)辭焉而命之,動(dong)(dong)在其(qi)中(zhong)(zhong)矣。吉(ji)兇,悔(hui)吝者(zhe)(zhe),生(sheng)乎(hu)動(dong)(dong)者(zhe)(zhe)也。剛柔者(zhe)(zhe),立(li)本者(zhe)(zhe)也變(bian)通者(zhe)(zhe),趣時者(zhe)(zhe)也吉(ji)兇者(zhe)(zhe),貞勝者(zhe)(zhe)也天地(di)(di)之道,貞觀者(zhe)(zhe)也日月之道,貞明(ming)者(zhe)(zhe)也天下之動(dong)(dong)貞夫(fu)一有(you)也。夫(fu)乾(qian)確然示人(ren)易矣。夫(fu)坤隤然示人(ren)簡矣。爻(yao)也者(zhe)(zhe)效此(ci)者(zhe)(zhe)也。象(xiang)也者(zhe)(zhe),像此(ci)者(zhe)(zhe)也。爻(yao)象(xiang)動(dong)(dong)乎(hu)內,吉(ji)兇見(jian)乎(hu)外(wai)。功(gong)業見(jian)乎(hu)變(bian),圣(sheng)人(ren)之情見(jian)乎(hu)辭。天地(di)(di)之大(da)德曰(yue)(yue)生(sheng)。圣(sheng)人(ren)之大(da)寶(bao)曰(yue)(yue)位,何(he)以(yi)守位曰(yue)(yue)仁。何(he)以(yi)聚人(ren)曰(yue)(yue)財。理(li)財正(zheng)辭禁民為非曰(yue)(yue)義(yi)。

第(di)二章(zhang) 古者(zhe),包(bao)犧氏之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)王天(tian)下(xia)也,仰則(ze)觀(guan)象于天(tian),俯則(ze)觀(guan)法于地。觀(guan)鳥獸之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)文,與地之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)宜(yi)。盡取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)身,遠取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)物。于是(shi)始(shi)作八卦。以(yi)(yi)(yi)(yi)通(tong)(tong)神明之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)德。以(yi)(yi)(yi)(yi)類(lei)萬(wan)物之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)情。作結繩而為(wei)(wei)(wei)惘罟。以(yi)(yi)(yi)(yi)佃以(yi)(yi)(yi)(yi)漁。蓋(gai)(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)離。包(bao)犧氏之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)沒,神農氏作。斲木為(wei)(wei)(wei)為(wei)(wei)(wei)耜,柔木為(wei)(wei)(wei)耒,耒耨(nou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)利以(yi)(yi)(yi)(yi)教天(tian)下(xia)。蓋(gai)(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)益。日中(zhong)為(wei)(wei)(wei)市致(zhi)天(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)民(min),聚天(tian)下(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)貨交易(yi)(yi)而退(tui)。各得其所。蓋(gai)(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)噬(shi)嗑。神農氏沒,黃帝(di)堯舜(shun)禹氏作。通(tong)(tong)其變使民(min)不倦,神而化(hua)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。使民(min)宜(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。易(yi)(yi)窮則(ze)變,變則(ze)通(tong)(tong)通(tong)(tong)則(ze)久是(shi)以(yi)(yi)(yi)(yi)自(zi)天(tian)佑之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。吉(ji),無(wu)不利。黃帝(di)堯舜(shun)禹垂(chui)衣裳而天(tian)下(xia)治蓋(gai)(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)乾坤。刳木為(wei)(wei)(wei)舟,剡(yan)木為(wei)(wei)(wei)楫。舟楫之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)利以(yi)(yi)(yi)(yi)濟不通(tong)(tong)。致(zhi)遠以(yi)(yi)(yi)(yi)利天(tian)下(xia)。蓋(gai)(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)渙,服牛(niu)乘馬,引重致(zhi)遠,蓋(gai)(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)隨,垂(chui)門撃柝以(yi)(yi)(yi)(yi)待暴客蓋(gai)(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)豫。斷木為(wei)(wei)(wei)杵掘地為(wei)(wei)(wei)臼。杵臼之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)利萬(wan)民(min)以(yi)(yi)(yi)(yi)濟。蓋(gai)(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)小過。弦(xian)木為(wei)(wei)(wei)弧,剡(yan)木為(wei)(wei)(wei)矢。弧矢之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)利以(yi)(yi)(yi)(yi)威天(tian)下(xia)。蓋(gai)(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)睽上(shang)古穴居而野處,后(hou)世(shi)圣(sheng)人(ren)易(yi)(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)宮室。上(shang)楝下(xia)宇。以(yi)(yi)(yi)(yi)待風雨。蓋(gai)(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)大壯(zhuang)。古之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)葬者(zhe),厚,衣之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)薪。葬之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)中(zhong)野不封不樹(shu)。喪(sang)其無(wu)數。后(hou)世(shi)圣(sheng)人(ren)易(yi)(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)棺槨。蓋(gai)(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)大過。上(shang)古結繩而治,后(hou)世(shi)圣(sheng)人(ren)易(yi)(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),以(yi)(yi)(yi)(yi)書契,百官以(yi)(yi)(yi)(yi)治萬(wan)民(min)以(yi)(yi)(yi)(yi)察蓋(gai)(gai)(gai)(gai)取(qu)(qu)諸(zhu)(zhu)(zhu)夬(guai)。

第三章 是(shi)故易者,象也(ye)者,像也(ye)。彖者,材(cai)也(ye)爻也(ye)者,效(xiao)天下之(zhi)動也(ye)者。是(shi)故吉兇生(sheng)悔吝諸也(ye)。

第四章 陽卦多陰(yin),陰(yin)卦多陽。其(qi)故何(he)也。U陽卦奇,陰(yin)卦耦。其(qi)德行何(he)也 。陽一(yi)君而二民。君子之(zhi)道也。陰(yin)而君一(yi)民也。小(xiao)人(ren)之(zhi)道也。

第五(wu)章 易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):憧憧往(wang)來(lai),朋 從爾思。子(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):天下(xia)何思,何慮。天下(xia)同歸而(er)(er)(er)(er)(er)殊途。一(yi)致(zhi)而(er)(er)(er)(er)(er)百慮天下(xia)何思何慮,日(ri)往(wang)則(ze)(ze)(ze)月來(lai)。日(ri)月相(xiang)(xiang)推而(er)(er)(er)(er)(er)明生焉(yan)。寒往(wang)則(ze)(ze)(ze)署來(lai)。,署往(wang)則(ze)(ze)(ze)寒來(lai)。寒暑相(xiang)(xiang)推則(ze)(ze)(ze)歲(sui)成焉(yan)。往(wang)者(zhe)(zhe)屈也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),來(lai)者(zhe)(zhe)信(xin)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。屈信(xin)相(xiang)(xiang)感(gan)而(er)(er)(er)(er)(er)利(li)生焉(yan)。尺(chi)蠖之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)曲以(yi)求信(xin)來(lai)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。龍蛇之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)蟄以(yi)存(cun)身(shen)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。精義人(ren)神(shen),以(yi)致(zhi)用也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。利(li)用安身(shen),以(yi)崇德也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。過此(ci)以(yi)往(wang),未(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)或知(zhi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。窮神(shen)知(zhi)化,德之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)盛也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):困于(yu)(yu)石(shi),據(ju)于(yu)(yu)蒺藜,入于(yu)(yu)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)宮,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)見(jian)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)妻兇(xiong)。子(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)非所(suo)(suo)困而(er)(er)(er)(er)(er)困焉(yan),名必(bi)辱。非所(suo)(suo)據(ju)而(er)(er)(er)(er)(er)據(ju)焉(yan)神(shen)必(bi)危(wei)即(ji)辱且危(wei)死期將至(zhi),妻可(ke)(ke)得(de)見(jian)者(zhe)(zhe)邪。 易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):公用射隼于(yu)(yu)高墉(yong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)上,獲(huo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)無(wu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)利(li)。子(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):隼者(zhe)(zhe),禽也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。弓矢者(zhe)(zhe)器也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)射之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)人(ren)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。君(jun)(jun)(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)藏器于(yu)(yu)身(shen)待時而(er)(er)(er)(er)(er)動(dong)(dong)(dong)何不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)利(li)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)有。動(dong)(dong)(dong)而(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)括(kuo),是(shi)(shi)以(yi)出(chu)而(er)(er)(er)(er)(er)有獲(huo)。語成器而(er)(er)(er)(er)(er)動(dong)(dong)(dong)者(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。子(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):小(xiao)(xiao)(xiao)人(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)恥不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)仁,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)畏不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)義,,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)見(jian)利(li)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)動(dong)(dong)(dong)。不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)為不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)懲(cheng)(cheng),小(xiao)(xiao)(xiao)懲(cheng)(cheng)而(er)(er)(er)(er)(er)大(da)誡。此(ci)小(xiao)(xiao)(xiao)人(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)福也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):履校(xiao)滅趾無(wu)咎,此(ci)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。善(shan)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)積(ji)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)足(zu)以(yi)成名,惡(e)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)積(ji)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)足(zu)以(yi)滅身(shen)。小(xiao)(xiao)(xiao)人(ren)以(yi)小(xiao)(xiao)(xiao)善(shan)而(er)(er)(er)(er)(er)無(wu)益,而(er)(er)(er)(er)(er)弗為也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。以(yi)小(xiao)(xiao)(xiao)惡(e)而(er)(er)(er)(er)(er)無(wu)尚,而(er)(er)(er)(er)(er)弗去也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)(gu)惡(e)積(ji)而(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)掩,罪大(da)而(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)解。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):何校(xiao)滅耳兇(xiong)。子(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue)危(wei)者(zhe)(zhe)安其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)位者(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),亡者(zhe)(zhe)保其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)存(cun)者(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。亂者(zhe)(zhe)有其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)治者(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。是(shi)(shi)故(gu)(gu)君(jun)(jun)(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)君(jun)(jun)(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)安而(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)忘其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)危(wei),存(cun)而(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)忘其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)亡,治而(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)忘其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)亂。是(shi)(shi)以(yi)身(shen)安而(er)(er)(er)(er)(er)國家(jia)可(ke)(ke)保也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)亡其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)亡。繋于(yu)(yu)苞桑子(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):德薄而(er)(er)(er)(er)(er)位尊,知(zhi)小(xiao)(xiao)(xiao)而(er)(er)(er)(er)(er)某大(da)。力小(xiao)(xiao)(xiao)而(er)(er)(er)(er)(er)任重,鮮不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)及矣(yi)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):鼎折足(zu)覆公餗。其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)形(xing)渥,兇(xiong)。言不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)勝(sheng)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)任也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。子(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):知(zhi)幾其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)神(shen)乎(hu)。君(jun)(jun)(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)上交(jiao)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)諂,下(xia)交(jiao)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)瀆,其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)知(zhi)幾乎(hu)。幾者(zhe)(zhe),動(dong)(dong)(dong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)微,吉(ji)(ji)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)先見(jian)者(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。君(jun)(jun)(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)見(jian)幾而(er)(er)(er)(er)(er)作。不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)俟終日(ri)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):介于(yu)(yu)石(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)終日(ri)貞吉(ji)(ji)。介于(yu)(yu)石(shi)焉(yan),寧用終日(ri),斷可(ke)(ke)識焉(yan)矣(yi)。君(jun)(jun)(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)知(zhi)微知(zhi)彰。知(zhi)柔(rou)知(zhi)剛(gang),萬(wan)夫(fu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)望(wang)。子(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):顏氏之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)子(zi)(zi)(zi)(zi),其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)殆庶幾乎(hu)。有不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)善(shan)未(wei)(wei)嘗不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)知(zhi),知(zhi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)未(wei)(wei)嘗復(fu)(fu)行(xing)(xing)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)遠(yuan)復(fu)(fu)無(wu)祇(zhi)悔(hui)。元吉(ji)(ji)。天地絪縕(yun),萬(wan)物化醇,男女構精,萬(wan)物化生。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):三人(ren)行(xing)(xing)則(ze)(ze)(ze)損一(yi)人(ren),一(yi)人(ren)行(xing)(xing)則(ze)(ze)(ze)得(de)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)友。言致(zhi)一(yi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。子(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):君(jun)(jun)(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)安其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)身(shen)而(er)(er)(er)(er)(er)后動(dong)(dong)(dong),易其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)心(xin)而(er)(er)(er)(er)(er)后語,定其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)交(jiao)而(er)(er)(er)(er)(er)后求。君(jun)(jun)(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)修(xiu)此(ci)三德者(zhe)(zhe)故(gu)(gu)全也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。危(wei)以(yi)動(dong)(dong)(dong)則(ze)(ze)(ze)民不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)與也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),懼以(yi)語則(ze)(ze)(ze)民不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)應(ying)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),無(wu)交(jiao)而(er)(er)(er)(er)(er)求則(ze)(ze)(ze)民不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)與也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。莫(mo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)與,則(ze)(ze)(ze)傷之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)至(zhi)矣(yi)。易曰(yue)(yue)(yue)(yue)(yue):莫(mo)益之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),或擊(ji)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)立心(xin)勿(wu)恒,兇(xiong)。

第六章 子曰:乾(qian)坤(kun)其(qi)(qi)(qi)(qi)易(yi)(yi)之門邪。乾(qian)陽物(wu)也,坤(kun)陰物(wu)也。陰陽合德而剛柔有體。以體天地之撰,以通神明(ming)之德。其(qi)(qi)(qi)(qi)稱明(ming)也,雜而不(bu)越于稽其(qi)(qi)(qi)(qi)類。其(qi)(qi)(qi)(qi)衰世之意。邪。夫(fu)易(yi)(yi)彰往(wang)而察來。而微顯闡(chan)幽。開而,當名,辨物(wu),正言斷辭,則備矣。其(qi)(qi)(qi)(qi)稱明(ming)也小。其(qi)(qi)(qi)(qi)取(qu)類也大。其(qi)(qi)(qi)(qi)旨遠,其(qi)(qi)(qi)(qi)辭文其(qi)(qi)(qi)(qi)言曲而中。其(qi)(qi)(qi)(qi)事(shi)肆(si)而隱因貳以濟民行,以明(ming)失得之報。

第七(qi)章(zhang) 易(yi)之興(xing)也(ye),于其中古乎。

作易者,其有憂患乎。是故(gu),履,德(de)(de)之(zhi)(zhi)基也(ye)(ye)。謙,德(de)(de)之(zhi)(zhi)柄也(ye)(ye)。復(fu),德(de)(de)之(zhi)(zhi)本也(ye)(ye)。恒(heng),德(de)(de)之(zhi)(zhi)固也(ye)(ye)。損(sun)(sun),德(de)(de)之(zhi)(zhi)修也(ye)(ye)。益,德(de)(de)之(zhi)(zhi)裕(yu)也(ye)(ye)。困(kun)(kun),德(de)(de)之(zhi)(zhi)辨也(ye)(ye)。井,德(de)(de)之(zhi)(zhi)地也(ye)(ye)。巽,德(de)(de)之(zhi)(zhi)制(zhi)(zhi)也(ye)(ye)。履,和而(er)(er)至。謙,尊而(er)(er)光(guang)。復(fu),小而(er)(er)辨于物。恒(heng),雜而(er)(er)不(bu)厭。損(sun)(sun),先難(nan)而(er)(er)后(hou)易。益,長裕(yu)而(er)(er)不(bu)設困(kun)(kun),窮而(er)(er)通。井,居其所而(er)(er)遷,稱而(er)(er)隱(yin)。履以和行,謙以制(zhi)(zhi)禮,復(fu)以自知,亨以一德(de)(de),損(sun)(sun)以遠(yuan)害益以興利,困(kun)(kun)以寡(gua)怨,井以辨義巽以行權(quan)。

第(di)八章 易之為書(shu)也,,不可遠。為道(dao)也屢遷。變(bian)動(dong)不居,周流六虛。上下無(wu)(wu)常(chang),剛柔相易,不可為典(dian)要。唯變(bian)所適。其出入以度外內使知(zhi)懼。又(you)明(ming)于憂患與敵。無(wu)(wu)師保如臨(lin)父(fu)母。初豐其辭而(er)揆其方(fang)。既有典(dian)常(chang),茍非其人,道(dao)不虛行。

第九章 易之(zhi)為(wei)書(shu)也(ye)(ye)(ye),原(yuan)始要(yao)終,以為(wei)質也(ye)(ye)(ye)。六(liu)爻相雜,唯是(shi)物也(ye)(ye)(ye)。其初難知(zhi)(zhi),其上(shang)易知(zhi)(zhi),本末也(ye)(ye)(ye)。初辭擬之(zhi),卒(zu)成(cheng)之(zhi)終。 若夫雜物撰(zhuan)德,辨是(shi)與非,則(ze)(ze)非其中爻不備。噫,亦要(yao)存(cun)亡吉兇,則(ze)(ze)君(jun)可知(zhi)(zhi)矣。知(zhi)(zhi)者(zhe)觀其彖辭則(ze)(ze)四過半矣。二與四同(tong)功而異位,其善不同(tong)。二多譽,四多懼(ju)。近也(ye)(ye)(ye),柔(rou)之(zhi)道不利遠者(zhe),其要(yao)無咎,其用柔(rou)中也(ye)(ye)(ye)。三與五同(tong)功而異位,三多兇五多功。貴賤之(zhi)等也(ye)(ye)(ye)。其柔(rou)危(wei),其剛勝邪。

第十章 易之為書,廣(guang)大悉備。有(you)天道焉。有(you)人(ren)道焉。有(you)地道焉。兼三才(cai)而兩(liang)之故(gu)六,六者非它也(ye)三才(cai)之道也(ye)。道有(you)變動,故(gu)曰(yue)爻。爻有(you)等,故(gu)曰(yue)物,物有(you)雜故(gu)曰(yue)文,文不當故(gu)曰(yue)吉(ji)兇生(sheng)焉。

第十(shi)一章 易之(zhi)(zhi)興(xing)也當殷之(zhi)(zhi)末世。周(zhou)之(zhi)(zhi)盛德邪。當文(wen)王(wang)與紂王(wang)之(zhi)(zhi)事(shi)邪。是故其(qi)辭危,危者使(shi)平,易者使(shi)傾(qing)。其(qi)道盛大(da)。百物不廢。懼以(yi)終始。其(qi)要無咎,此(ci)之(zhi)(zhi)謂易之(zhi)(zhi)道也。

第十二章(zhang) 夫(fu)乾,天下(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至健也(ye)。德行恒,易以(yi)知(zhi)險。夫(fu)坤天下(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至順也(ye),德行恒,簡以(yi)知(zhi)阻(zu)。能(neng)說(shuo)諸(zhu)心,能(neng)研諸(zhu)侯(hou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)慮(lv)。定(ding)天下(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)吉(ji)(ji)兇(xiong),成天下(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)亹亹者(zhe)。是故(gu)變化云(yun)為。吉(ji)(ji)事(shi)有祥(xiang),象(xiang)事(shi)知(zhi)器(qi),占事(shi)知(zhi)來。天地(di)設位圣人(ren)成能(neng)。人(ren)某鬼某,百姓(xing)與能(neng)。八卦以(yi)象(xiang)吉(ji)(ji),爻彖以(yi)情(qing)言(yan)。剛柔雜居而(er)吉(ji)(ji)兇(xiong)可見矣變動以(yi)利(li)言(yan),吉(ji)(ji)兇(xiong)以(yi)情(qing)遷。是故(gu)愛惡相(xiang)攻而(er)吉(ji)(ji)兇(xiong)生。遠近相(xiang)取而(er)悔吝生。情(qing)偽相(xiang)感而(er)利(li)害(hai)生。凡易之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)情(qing)近而(er)不相(xiang)得,則兇(xiong)或害(hai)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。悔且吝。判(pan)者(zhe)器(qi)辭(ci)(ci)慙中心疑者(zhe)其(qi)枝(zhi)。吉(ji)(ji)人(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)辭(ci)(ci)寡躁人(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)辭(ci)(ci)多。巫(wu)善(shan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)其(qi)辭(ci)(ci)游。失其(qi)守者(zhe)其(qi)辭(ci)(ci)屈。

卷四

說卦傳

第一章 昔者圣人之作易也,幽(you)贊于(yu)神明而(er)生蓍。參天(tian)兩地而(er)倚數(shu)。變(bian)于(yu)陰陽而(er)立卦(gua),發揮于(yu)剛(gang)柔而(er)生爻(yao)。和順于(yu)道德而(er)里于(yu)義。窮理盡(jin)性以致于(yu)命。

第二章(zhang) 昔者圣人以(yi)作易(yi)也(ye)將以(yi)順性命之(zhi)理,是(shi)以(yi)立天之(zhi)道(dao)。曰(yue)(yue)陰與(yu)陽(yang),立地之(zhi)道(dao)。曰(yue)(yue)柔(rou)與(yu)剛(gang),立人之(zhi)道(dao)。曰(yue)(yue)仁與(yu)義(yi)兼(jian)三才而(er)(er)兩之(zhi)故(gu)(gu)易(yi)六花(hua)而(er)(er)成卦。分陰分陽(yang),迭用柔(rou)剛(gang)。故(gu)(gu)易(yi)觀六位而(er)(er)成章(zhang)。

第三章 天地定位i山澤通(tong)氣(qi)。雷風相(xiang)薄,水(shui)火不想(xiang)射。八卦相(xiang)錯。數往(wang)者順,知來者逆(ni)。故易(yi)逆(ni)數也。

第四章 雷(lei)以(yi)(yi)動之(zhi)(zhi),風以(yi)(yi)散之(zhi)(zhi),雨以(yi)(yi)潤之(zhi)(zhi),日以(yi)(yi)烜(xuan)之(zhi)(zhi),艮(gen)以(yi)(yi)止之(zhi)(zhi),兌以(yi)(yi)說之(zhi)(zhi),乾以(yi)(yi)君之(zhi)(zhi),坤(kun)以(yi)(yi)藏之(zhi)(zhi)。

第(di)五章 帝出(chu)(chu)乎(hu)(hu)震(zhen),齊(qi)乎(hu)(hu)巽,相(xiang)(xiang)見乎(hu)(hu)離(li),致役乎(hu)(hu)坤(kun),說(shuo),言乎(hu)(hu)兌,戰乎(hu)(hu)乾,勞乎(hu)(hu)坎,成(cheng)乎(hu)(hu)艮(gen)。萬(wan)(wan)物出(chu)(chu)乎(hu)(hu)震(zhen),震(zhen),東方(fang)(fang)(fang)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。齊(qi)乎(hu)(hu)巽,巽,東南(nan)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。齊(qi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)者,言萬(wan)(wan)物之潔齊(qi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。相(xiang)(xiang)見乎(hu)(hu)離(li),離(li)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)者,明(ming)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),萬(wan)(wan)物皆相(xiang)(xiang)見。南(nan)方(fang)(fang)(fang)之卦也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。圣人南(nan)面而(er)(er)聽天下向明(ming)而(er)(er)治蓋取諸此也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。坤(kun)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)者,地也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。萬(wan)(wan)物皆致養焉(yan),故(gu)曰致役乎(hu)(hu)坤(kun)。兌,正(zheng)秋也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。萬(wan)(wan)物之所(suo)說(shuo)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)曰說(shuo)言乎(hu)(hu)兌。戰乎(hu)(hu)乾,乾,西北之卦也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。言陰陽相(xiang)(xiang)薄也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。坎者,水(shui)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)正(zheng)北方(fang)(fang)(fang)之卦也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。勞卦也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。萬(wan)(wan)物之所(suo)歸也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)曰:勞乎(hu)(hu)坎。艮(gen),東北之卦也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。萬(wan)(wan)物之所(suo)終,而(er)(er)所(suo)成(cheng)始也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)曰成(cheng)言乎(hu)(hu)艮(gen)。

第(di)六章(zhang) 神(shen)也者(zhe),妙萬(wan)物(wu)(wu)(wu)(wu)而為言者(zhe)也。動萬(wan)物(wu)(wu)(wu)(wu)者(zhe)莫(mo)疾乎雷。撓萬(wan)物(wu)(wu)(wu)(wu)者(zhe),莫(mo)疾乎風(feng)。燥萬(wan)物(wu)(wu)(wu)(wu)者(zhe),莫(mo)熯(han)乎火。說萬(wan)物(wu)(wu)(wu)(wu)者(zhe)莫(mo)說乎澤(ze)。潤(run)萬(wan)物(wu)(wu)(wu)(wu)者(zhe),莫(mo)潤(run)乎水。終萬(wan)物(wu)(wu)(wu)(wu)始萬(wan)物(wu)(wu)(wu)(wu)者(zhe),莫(mo)盛乎艮(gen)。故水火相(xiang)逮雷風(feng)不(bu)相(xiang)悖。山澤(ze)通氣,然后(hou)能變化,既(ji)成萬(wan)物(wu)(wu)(wu)(wu)也。

第七章 乾,健也(ye)(ye)(ye)。坤(kun),順也(ye)(ye)(ye)。震,動(dong)也(ye)(ye)(ye)。巽,入也(ye)(ye)(ye)。坎,陷也(ye)(ye)(ye)。離了,麗也(ye)(ye)(ye)。艮,止也(ye)(ye)(ye)。兌,說(shuo)也(ye)(ye)(ye)。

第八章 乾,為(wei)馬(ma)。坤(kun),為(wei)牛。震,為(wei)龍。巽,為(wei)雞(ji)。坎,為(wei)豕。艮,為(wei)狗。兌,為(wei)羊。

第九章 乾,為(wei)(wei)首。坤(kun),為(wei)(wei)腹。震,為(wei)(wei)足。巽,為(wei)(wei)股(gu)。坎,為(wei)(wei)耳。離(li),為(wei)(wei)目。艮,為(wei)(wei)首。兌,為(wei)(wei)口。

第十章 乾,天(tian)也(ye),故稱乎父。坤,地(di)也(ye),故稱乎目。震,一索而(er)(er)得(de)男(nan)。故謂之(zhi)長男(nan)。巽,一索而(er)(er)得(de)女(nv)(nv),故謂之(zhi)長女(nv)(nv)。坎再索而(er)(er)得(de)男(nan),故謂之(zhi)中男(nan)。離再索而(er)(er)得(de)女(nv)(nv),故謂之(zhi)中女(nv)(nv)。艮,三(san)索而(er)(er)得(de)男(nan),故謂之(zhi)少(shao)男(nan)。兌再索而(er)(er)得(de)女(nv)(nv),故謂之(zhi)少(shao)女(nv)(nv)。

第十一章 乾,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)天(tian),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)圓,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)父,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)玉,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)金,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)寒,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)冰,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)大赤,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)良馬(ma),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)老馬(ma),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)瘠馬(ma),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)駁馬(ma),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)木果(guo)。坤為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)地,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)母,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)布,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)釜,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)吝嗇(se),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)均,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)子母牛,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)大輿,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)文(wen),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)眾,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)柄,其(qi)于(yu)(yu)(yu)地也(ye)(ye)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)黑。震,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)雷,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)龍,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)玄黃(huang),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)旉,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)涂,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)長子,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)決躁,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)蒼筤。其(qi)與馬(ma)也(ye)(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)善鳴,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)馵足(zu)(zu),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)作(zuo)足(zu)(zu),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)得顙(sang)。其(qi)于(yu)(yu)(yu)稼也(ye)(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)反生,其(qi)究為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)健為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)蕃鮮。巽,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)木,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)風,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)長女,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)繩(sheng)直,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)工,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)白,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)長為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)高(gao),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)進退,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)不(bu)果(guo)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)臭(chou)。其(qi)于(yu)(yu)(yu)人(ren)也(ye)(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)寡(gua)髪,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)廣顙(sang),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)多(duo)白眼,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)近(jin)利市三(san)倍。其(qi)究為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)躁卦(gua)。坎,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)水,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)溝(gou)瀆,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)隱伏,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)矯揉,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)弓(gong)輪。其(qi)于(yu)(yu)(yu)人(ren)也(ye)(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)加憂,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)心病,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)耳痛(tong),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)血卦(gua)。為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)赤。其(qi)于(yu)(yu)(yu)馬(ma)也(ye)(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)每脊,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)亟心。為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)下首。為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)薄蹄,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)曵(zhuai)其(qi)于(yu)(yu)(yu)輿也(ye)(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)多(duo)眚(sheng),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)通,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)月,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)盜。其(qi)于(yu)(yu)(yu)木也(ye)(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)堅,多(duo)心。離,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)火(huo),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)日,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)電(dian),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)中女,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)甲(jia)胄,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)戈(ge)兵。其(qi)于(yu)(yu)(yu)人(ren)也(ye)(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)大腹(fu),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)乾卦(gua),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)鼈,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)蟹,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)蠃,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)蚌,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)龜。其(qi)于(yu)(yu)(yu)木也(ye)(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)科上槁。艮為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)山(shan),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)徑路,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)小石為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)門闕(que),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)果(guo)蓏,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)閽寺,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)指,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)狗(gou),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)鼠(shu),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)黔喙之屬其(qi)于(yu)(yu)(yu)木也(ye)(ye)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)堅多(duo)節。兌為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)澤為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)少女,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)巫為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)口舌,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)毀折,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)附(fu)決。其(qi)于(yu)(yu)(yu)地也(ye)(ye),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)剛鹵,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)妾為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)羊。

序卦傳

上篇 有(you)天地然(ran)后(hou)萬物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)生(sheng)(sheng)焉,盈(ying)天地之(zhi)(zhi)(zhi)間唯萬物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)。故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)屯(tun)。屯(tun),者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)盈(ying)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。屯(tun)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)之(zhi)(zhi)(zhi)始(shi)生(sheng)(sheng)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)生(sheng)(sheng)必(bi)(bi)(bi)(bi)蒙。故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)蒙。蒙者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),蒙也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)之(zhi)(zhi)(zhi)稺。也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)稺,必(bi)(bi)(bi)(bi)不(bu)(bu)可(ke)(ke)養(yang)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)需(xu)。需(xu),飲食(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)道也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。飲食(shi),必(bi)(bi)(bi)(bi)有(you)訟,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)訟。訟,必(bi)(bi)(bi)(bi)有(you)眾起,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)師(shi)(shi)。師(shi)(shi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),眾也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。眾必(bi)(bi)(bi)(bi)有(you)所比,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)比。比者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),比有(you)所畜(chu),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)小畜(chu)。物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)畜(chu)然(ran)后(hou)有(you)禮,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)履(lv)。履(lv)而泰。然(ran)后(hou)安,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)泰。泰者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),通也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)終(zhong)通,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)否(fou)。物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)終(zhong)否(fou),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)同(tong)人。與人同(tong)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)必(bi)(bi)(bi)(bi)歸焉。故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)大(da)(da)有(you)。有(you)大(da)(da)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)不(bu)(bu)可(ke)(ke)盈(ying),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)謙。有(you)大(da)(da)而能謙必(bi)(bi)(bi)(bi)豫,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)豫。豫必(bi)(bi)(bi)(bi)有(you)隨(sui),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)隨(sui)。以(yi)(yi)(yi)(yi)喜隨(sui)人者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)必(bi)(bi)(bi)(bi)有(you)事(shi)(shi)(shi),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)蠱。故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)事(shi)(shi)(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。有(you)事(shi)(shi)(shi)而后(hou)可(ke)(ke)大(da)(da),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)臨(lin)。臨(lin)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),大(da)(da)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)大(da)(da)而后(hou)可(ke)(ke)觀(guan),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)觀(guan)。可(ke)(ke)觀(guan)而后(hou)有(you)所合,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)噬嗑。嗑者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),合也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)茍(gou)合而已(yi),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)賁(bi)。賁(bi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),飾也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。致賁(bi)然(ran)后(hou)亨則盡(jin)矣(yi),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)剝(bo)(bo)。剝(bo)(bo)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),剝(bo)(bo)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)終(zhong)盡(jin),剝(bo)(bo),窮上反下,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)復。復則不(bu)(bu)妄(wang)以(yi)(yi)(yi)(yi),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)無(wu)妄(wang)。有(you)無(wu)妄(wang)然(ran)后(hou)可(ke)(ke)畜(chu),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)大(da)(da)畜(chu)。物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)畜(chu)然(ran)后(hou)可(ke)(ke)養(yang),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)頣。頣者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)養(yang)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。不(bu)(bu)養(yang)則不(bu)(bu)可(ke)(ke)動,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)大(da)(da)過(guo)。物(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)終(zhong)過(guo),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)坎(kan)。坎(kan)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),陷(xian)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。陷(xian)必(bi)(bi)(bi)(bi)有(you)所麗(li),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)離。離者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)麗(li)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。

下篇 有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)天地,然后(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)萬物(wu)。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)萬物(wu),然后(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)男(nan)女。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)男(nan)女,然后(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)夫妻。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)夫妻,然后(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)父子(zi)。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)父子(zi),然后(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)君臣(chen)。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)君臣(chen),然后(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)上(shang)下。然后(hou)(hou)禮(li)儀有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)所(suo)(suo)(suo)錯。夫妻之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)不(bu)(bu)可(ke)(ke)不(bu)(bu)久(jiu)也(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)恒(heng)。恒(heng)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),久(jiu)也(ye)(ye)(ye)(ye)。物(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)久(jiu)居(ju)其所(suo)(suo)(suo),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)遯(dun)。遯(dun)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),退也(ye)(ye)(ye)(ye)物(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)終遯(dun),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)大(da)壯。物(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)終壯,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)晉。晉者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),進也(ye)(ye)(ye)(ye)。盡必(bi)(bi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)所(suo)(suo)(suo)傷(shang),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)夷(yi)。夷(yi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)傷(shang)也(ye)(ye)(ye)(ye)。傷(shang)于外者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)必(bi)(bi)反其家(jia)。故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)家(jia)人。家(jia)道(dao)窮(qiong)(qiong)必(bi)(bi)乘,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)睽。睽者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),乘也(ye)(ye)(ye)(ye)。乘必(bi)(bi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)難(nan),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)蹇(jian)(jian)。蹇(jian)(jian)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),難(nan)也(ye)(ye)(ye)(ye)。物(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)終難(nan),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)解。解者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),緩也(ye)(ye)(ye)(ye)。緩必(bi)(bi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)所(suo)(suo)(suo)失,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)損。損而不(bu)(bu)已(yi),必(bi)(bi)益,益而不(bu)(bu)已(yi),必(bi)(bi)決,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)夬。夬者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),決也(ye)(ye)(ye)(ye)。決必(bi)(bi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)所(suo)(suo)(suo)遇。故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)姤(gou)。姤(gou)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),遇也(ye)(ye)(ye)(ye)。物(wu)相遇而后(hou)(hou)聚,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)萃(cui)。萃(cui)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),聚也(ye)(ye)(ye)(ye)。聚而上(shang)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),謂(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)升。升而不(bu)(bu)已(yi)必(bi)(bi)困,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)困。困乎上(shang)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)必(bi)(bi)反下,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)井。井道(dao)不(bu)(bu)可(ke)(ke)不(bu)(bu)革 ,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)革。各物(wu)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)莫若鼎,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)鼎。鼎,主器(qi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)莫若長子(zi),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)震。震者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),動(dong)也(ye)(ye)(ye)(ye)。物(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)終動(dong),止之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)艮。艮者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),止也(ye)(ye)(ye)(ye)。物(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)終止故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)漸漸者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),進也(ye)(ye)(ye)(ye)。進必(bi)(bi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)所(suo)(suo)(suo)歸,故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)歸妹(mei)。得其所(suo)(suo)(suo)歸者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)必(bi)(bi)大(da)故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)豐。豐者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),大(da)也(ye)(ye)(ye)(ye)。窮(qiong)(qiong)大(da)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)必(bi)(bi)失其居(ju),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)旅。旅而無所(suo)(suo)(suo)容(rong),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)巽(xun)。巽(xun)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),入也(ye)(ye)(ye)(ye)。入而后(hou)(hou)說之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)兌。兌者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)說也(ye)(ye)(ye)(ye)。說而后(hou)(hou)散(san)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)渙。渙者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),離也(ye)(ye)(ye)(ye)。物(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)終離故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)節。節而信之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)中孚。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)其信者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),必(bi)(bi)行之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)小(xiao)過(guo)。有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)過(guo)物(wu)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)必(bi)(bi)濟(ji),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)既(ji)濟(ji)。物(wu)不(bu)(bu)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)窮(qiong)(qiong)也(ye)(ye)(ye)(ye),故(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)受(shou)(shou)(shou)(shou)(shou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)未濟(ji)終焉。

雜卦傳

乾剛,坤柔,比樂,師憂。臨觀之儀,或與或求(qiu)。屯(tun)見(jian)而(er)(er)(er)不失(shi)其居。蒙雜而(er)(er)(er)著(zhu)。震起也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),艮止也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。損、益盛衰之始也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。大畜,時也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。無妄(wang),災(zai)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。萃聚,而(er)(er)(er)升不來也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。謙(qian)輕而(er)(er)(er)豫(yu)殆也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。噬嗑食也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。賁無色(se)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。兌,而(er)(er)(er)巽伏也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。隨,無故也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。蠱(gu)則傷(shang)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。剝(bo),爛也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。復(fu),反(fan)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。晉(jin),晝也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。眀(ming)夷,誅也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。井(jing)通而(er)(er)(er)困相遇也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。咸,也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)速也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。恒(heng),久也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。麗(li)離(li)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。節,止也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。解,緩也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。蹇,難也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。睽外(wai)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。家人(ren),內也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。否,泰反(fan)其類(lei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。大壯則止,遯則退(tui)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。大有,眾(zhong)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。同人(ren),親(qin)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。革,去(qu)故也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。

鼎,取(qu)新也(ye)(ye)(ye)。小過(guo),過(guo)也(ye)(ye)(ye)。中孚,信(xin)也(ye)(ye)(ye)。豐,多故也(ye)(ye)(ye)。親寡旅也(ye)(ye)(ye)。未濟(ji),離上(shang)坎下也(ye)(ye)(ye)。小畜(chu)寡也(ye)(ye)(ye),履不(bu)處也(ye)(ye)(ye)。需,不(bu)進(jin)也(ye)(ye)(ye)。比,親也(ye)(ye)(ye)。大過(guo),顛也(ye)(ye)(ye)。姤,遇也(ye)(ye)(ye)。柔與剛(gang)也(ye)(ye)(ye)。漸女(nv)歸待男行也(ye)(ye)(ye)。頤,養正也(ye)(ye)(ye)。既濟(ji),定也(ye)(ye)(ye)。歸妹,女(nv)之終也(ye)(ye)(ye)。艮,男之窮(qiong)也(ye)(ye)(ye)。夬(guai)決也(ye)(ye)(ye)。剛(gang)決柔也(ye)(ye)(ye)。君子道長,小人道憂也(ye)(ye)(ye)。

其他信息

二千多年(nian)來,孔(kong)(kong)(kong)子(zi)受到官方的(de)提倡和(he)保護。歷朝歷代(dai)都尊孔(kong)(kong)(kong),并封給(gei)孔(kong)(kong)(kong)子(zi)種(zhong)種(zhong)稱(cheng)號。周敬王(wang)四十(shi)一年(nian)(公元(yuan)前479年(nian)),孔(kong)(kong)(kong)子(zi)去(qu)世,弟子(zi)心喪三年(nian),廬于墓(mu)旁者百余室,因名(ming)其地為(wei)「孔(kong)(kong)(kong)里」,并各植(zhi)樹一棵(ke)。孔(kong)(kong)(kong)子(zi)后裔承繼其儒(ru)學,為(wei)名(ming)相、博士(shi)、大儒(ru)。1974年(nian)出生在(zai)臺(tai)灣之孔(kong)(kong)(kong)垂長(chang)先(xian)生,為(wei)其79代(dai)嫡孫。孔(kong)(kong)(kong)子(zi)是(shi)教育家、亦是(shi)政治家,孔(kong)(kong)(kong)子(zi)去(qu)世后,歷代(dai)帝王(wang)為(wei)彰(zhang)顯對孔(kong)(kong)(kong)子(zi)的(de)尊崇,不斷追封追謚。

西漢(han)元(yuan)(yuan)始元(yuan)(yuan)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)元(yuan)(yuan)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)),漢(han)平帝(di)(di)劉衎追封(feng)孔(kong)子(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei)“褒(bao)成宣尼公(gong)(gong)(gong)(gong)”古人認為(wei)(wei)“褒(bao)成”是(shi)(shi)國(guo)名,“宣尼”是(shi)(shi)謚號(hao),“公(gong)(gong)(gong)(gong)”是(shi)(shi)爵(jue)位。北魏太(tai)和十(shi)(shi)六年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)492年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)),孝文(wen)(wen)帝(di)(di)元(yuan)(yuan)宏稱孔(kong)子(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei)“文(wen)(wen)圣(sheng)尼父(fu)(fu)(fu)”。“文(wen)(wen)圣(sheng)”是(shi)(shi)尊號(hao),“尼父(fu)(fu)(fu)”是(shi)(shi)敬稱。北周(zhou)大象二年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)580年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)),靜帝(di)(di)宇文(wen)(wen)衍追封(feng)孔(kong)子(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei)“鄒國(guo)公(gong)(gong)(gong)(gong)”,“鄒”是(shi)(shi)國(guo)名,“公(gong)(gong)(gong)(gong)”是(shi)(shi)爵(jue)位。 隋開皇元(yuan)(yuan)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)581年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)),文(wen)(wen)帝(di)(di)楊堅稱孔(kong)子(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei)“先(xian)師尼父(fu)(fu)(fu)”;唐(tang)貞(zhen)觀二年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)628年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)),太(tai)宗(zong)李世(shi)民尊孔(kong)子(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei)“先(xian)圣(sheng)”。“先(xian)師”、“先(xian)圣(sheng)”都(dou)是(shi)(shi)尊稱。貞(zhen)觀十(shi)(shi)一年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)637年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)),改稱孔(kong)子(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei)“宣父(fu)(fu)(fu)”,“宣”為(wei)(wei)謚號(hao),“父(fu)(fu)(fu)”是(shi)(shi)美稱。乾封(feng)元(yuan)(yuan)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)666年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)),高宗(zong)李治(zhi)贈孔(kong)子(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei)“太(tai)師”,“太(tai)師”為(wei)(wei)官位。武周(zhou)天綬元(yuan)(yuan)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)690年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)),武則天封(feng)孔(kong)子(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei)“隆道(dao)公(gong)(gong)(gong)(gong)”。“隆道(dao)”是(shi)(shi)封(feng)號(hao),“公(gong)(gong)(gong)(gong)”是(shi)(shi)爵(jue)位。唐(tang)開元(yuan)(yuan)二十(shi)(shi)七年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)739年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)),玄宗(zong)李隆基封(feng)孔(kong)子(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei)“文(wen)(wen)宣王”。“文(wen)(wen)宣”為(wei)(wei)謚號(hao),“王”是(shi)(shi)爵(jue)位。這兒的(de)“王”不是(shi)(shi)后(hou)世(shi)皇帝(di)(di)以下的(de)侯王的(de)王,而是(shi)(shi)周(zhou)天子(zi)(zi)(zi)“武王”“成王”的(de)王。

宋(song)(song)仁宗至和二(er)(er)(1055年(nian)(nian)(nian)(nian))年(nian)(nian)(nian)(nian)改文宣公(gong)為(wei)衍圣(sheng)公(gong),后代(dai)相沿不(bu)改。自誕生朱熹(xi)注(zhu)解《周易本義(yi)》的宋(song)(song)朝(chao)之后,歷代(dai)朝(chao)廷或政府(fu)對(dui)孔子的尊(zun)(zun)崇,有(you)贈無減。元朝(chao)大(da)德十(shi)一年(nian)(nian)(nian)(nian)(1307年(nian)(nian)(nian)(nian))成(cheng)宗加(jia)銜“大(da)成(cheng)至圣(sheng)文宣王”。明朝(chao)世宗嘉靖九(jiu)年(nian)(nian)(nian)(nian)(1530年(nian)(nian)(nian)(nian))尊(zun)(zun)“至圣(sheng)先(xian)(xian)師”。清朝(chao)順治二(er)(er)年(nian)(nian)(nian)(nian)(1645年(nian)(nian)(nian)(nian))世祖(zu)尊(zun)(zun)“大(da)成(cheng)至圣(sheng)文宣先(xian)(xian)師”。中華民(min)國二(er)(er)十(shi)四年(nian)(nian)(nian)(nian)(1935年(nian)(nian)(nian)(nian))國民(min)政府(fu)尊(zun)(zun)“大(da)成(cheng)至圣(sheng)先(xian)(xian)師”。

朱(zhu)熹(xi)(xi)(xi)(xi)注解(jie)(jie)的(de)《周(zhou)(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》也(ye)就備受(shou)其之后歷(li)代朝(chao)廷或政(zheng)府青睞。宋嘉泰年間,有朱(zhu)熹(xi)(xi)(xi)(xi)注解(jie)(jie)的(de)《易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》稿(gao)本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben)流傳。朱(zhu)熹(xi)(xi)(xi)(xi)注解(jie)(jie)的(de)《周(zhou)(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》成(cheng)書(shu)后,有朱(zhu)鑒刊(kan)本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben),吳革刊(kan)本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben)。《四(si)(si)庫(ku)全書(shu)》收入朱(zhu)熹(xi)(xi)(xi)(xi)注解(jie)(jie)的(de)《周(zhou)(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》十二(er)卷本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben),并附有朱(zhu)熹(xi)(xi)(xi)(xi)注解(jie)(jie)的(de)《周(zhou)(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》四(si)(si)卷本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben);《西京清麓叢書(shu)正編(bian)》和(he)(he)《劉(liu)氏傳經(jing)堂叢書(shu)》它(ta)們(men)都收入朱(zhu)熹(xi)(xi)(xi)(xi)注解(jie)(jie)的(de)《周(zhou)(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》十二(er)卷本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben);《摛藻堂四(si)(si)庫(ku)全書(shu)薈要》、1984年北京中國書(shu)店鉛排本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben)《四(si)(si)書(shu)五經(jing)》和(he)(he)1989年上海古籍(ji)出(chu)版(ban)社影印《四(si)(si)庫(ku)易(yi)學叢刊(kan)》它(ta)們(men)都收入朱(zhu)熹(xi)(xi)(xi)(xi)注解(jie)(jie)的(de)《周(zhou)(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi)》四(si)(si)卷本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben);1986年5月,上海古籍(ji)出(chu)版(ban)社出(chu)版(ban)了《周(zhou)(zhou)(zhou)易(yi)本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben)義(yi).朱(zhu)熹(xi)(xi)(xi)(xi)注》四(si)(si)卷單行本(ben)(ben)(ben)(ben)(ben)。

本(ben)百科詞條由網站注(zhu)冊用(yong)戶【 歲月靜好 】編輯上傳(chuan)提(ti)供,詞條(tiao)屬(shu)于(yu)開(kai)放(fang)詞條(tiao),當前頁面所(suo)展(zhan)示(shi)的詞條(tiao)介紹涉(she)及(ji)宣傳(chuan)內容屬(shu)于(yu)注冊(ce)用戶個人(ren)編輯行為(wei),與【《周易本義》】的所(suo)屬(shu)企業/所(suo)有人(ren)/主體無關,網(wang)站(zhan)(zhan)不(bu)完全(quan)保證內容信息的準確性、真實性,也不(bu)代表本站(zhan)(zhan)立場。內容僅為(wei)介紹詞條(tiao)基本情況,本站(zhan)(zhan)不(bu)提(ti)供觀(guan)看和下(xia)載,請支持(chi)正版(ban)!想要了解更多請到官方(fang)平臺。 反饋(kui)
詞條所在榜單
發表評論
您還未登錄,依《網絡安全法》相關要求,請您登錄賬戶后再提交發布信息。點擊登錄>>如您還未注冊,可,感謝您的理解及支持!
最新評論
暫無評論
網站提醒和聲明
本站(zhan)為(wei)注冊用(yong)戶(hu)提(ti)供信息(xi)(xi)存儲空間(jian)服務(wu),非“MAIGOO編輯上傳提(ti)供”的文章(zhang)/文字均是注冊用(yong)戶(hu)自主發布上傳,不(bu)代表本站(zhan)觀(guan)點,版權歸(gui)原作者所有,如有侵權、虛假(jia)信息(xi)(xi)、錯誤信息(xi)(xi)或任(ren)何問題,請(qing)及時(shi)聯(lian)系我們,我們將在(zai)第一時(shi)間(jian)刪除或更正。 申請刪除>> 糾錯>> 投訴侵權>> 網頁上相關信(xin)息的知識產權歸網站方(fang)所有(you)(包括但(dan)不限于文字、圖片(pian)、圖表(biao)、著作權、商標權、為用戶提供的商業信(xin)息等),非(fei)經許可不得抄襲或使用。
提交說(shuo)明: 查看提交幫助>> 注冊登錄>>
頁面相關分類
熱門模塊
已有4083145個品牌入駐 更新521334個招商信息 已發布1613146個代理需求 已有1395786條品牌點贊