其一
家住孟津河(he),門對孟津口(kou)。
常有(you)江南船(chuan),寄(ji)書家(jia)中否?
其二
君自故鄉(xiang)來,應知故鄉(xiang)事。
來(lai)日綺窗前(qian),寒梅(mei)著花未?
其三
已見寒梅發(fa),復聞啼鳥(niao)聲。
心(xin)心(xin)視春(chun)草,畏(wei)向玉(yu)階生。
孟津河:指河南(nan)洛陽北部的黃河南(nan)岸(an)一帶,為古(gu)代交通要道(dao)。
來(lai)日(ri):來(lai)的時(shi)候。綺(qǐ)窗(chuang):雕畫花(hua)紋的窗(chuang)戶。
寒梅:冬天(tian)綻放的梅花(hua)。著(zhu)花(hua)未:開花(hua)沒有?著(zhu)(zhuó)花(hua):開花(hua)。未:用于句末,相當(dang)于“否”,表(biao)疑問。
玉階(jie):石階(jie),一(yi)作“階(jie)前(qian)”。
其一
我(wo)家住在孟(meng)津的(de)大河(he)邊,門(men)前正對孟(meng)津的(de)渡口。
那里常有(you)(you)開往(wang)江南的船(chuan),你(ni)有(you)(you)書信寄回(hui)家中(zhong)否(fou)?
其二
你從(cong)故鄉(xiang)(xiang)剛剛到(dao)京洛來,故鄉(xiang)(xiang)的(de)事你應了然于懷。
你來時我家的(de)(de)明窗(chuang)之前,冬梅枝上(shang)的(de)(de)花(hua)兒是否開?
其三
才見冬梅開過(guo)花,又聽到春鳥(niao)嚶(ying)嚀。
含愁思來看那新生春草,最(zui)怕它玉(yu)階畔日漸青(qing)青(qing)。
這首詩(shi)作于(yu)詩(shi)人(ren)隱居孟(meng)津時。安史(shi)之亂之后,詩(shi)人(ren)便在孟(meng)津隱居多年,留下(xia)了許多輝(hui)煌(huang)的(de)詩(shi)作,其(qi)中詠孟(meng)津的(de)詩(shi)就達九首。這組詩(shi)便是其(qi)中的(de)代表作。
王(wang)(wang)(wang)維(701—761),唐代詩人。字摩(mo)詰(jie)。原籍祁(今(jin)屬山(shan)西),其父遷居蒲州(zhou)(治今(jin)山(shan)西永濟西),遂為(wei)河(he)東人。開元(yuan)進士。累(lei)官(guan)至(zhi)(zhi)給(gei)事中。安(an)祿山(shan)叛軍陷長安(an)時曾受職,亂平后,降為(wei)太子中允。后官(guan)至(zhi)(zhi)尚書右丞,故亦稱王(wang)(wang)(wang)右丞。晚年居藍(lan)田(tian)輞(wang)川,過(guo)(guo)著亦官(guan)亦隱(yin)(yin)的(de)優游生活(huo)。詩與孟浩(hao)然齊名,并(bing)稱“王(wang)(wang)(wang)孟”。前期寫(xie)過(guo)(guo)一(yi)些(xie)以邊塞題材的(de)詩篇(pian),但其作(zuo)品最主要的(de)則為(wei)山(shan)水詩,通過(guo)(guo)田(tian)園山(shan)水的(de)描繪,宣(xuan)揚隱(yin)(yin)士生活(huo)和佛教禪(chan)理;體(ti)物(wu)精細,狀寫(xie)傳神(shen),有獨特(te)成就。兼通音樂,工書畫。有《王(wang)(wang)(wang)右丞集》。
一(yi)(yi)般的(de)(de)選(xuan)者,只選(xuan)第二首(shou),也只對(dui)第二首(shou)評賞(shang)換(huan)言(yan)之,即選(xuan)家(jia)對(dui)其(qi)(qi)一(yi)(yi)、其(qi)(qi)三(san)往往不選(xuan),也更不加評賞(shang)。其(qi)(qi)實三(san)首(shou),三(san)個片斷,大類(lei)蒙太奇(qi)的(de)(de)三(san)個畫面,既是(shi)(shi)獨立的(de)(de),又是(shi)(shi)連貫的(de)(de),具有邏輯關系上(shang)的(de)(de)因(yin)果性。陳貽焮先生(sheng)(sheng)也認為(wei):“這三(san)首(shou)詩(shi)(shi)雖然各自成章,而意(yi)思(si)又互有關聯,因(yin)此(ci)不能將它們分割開(kai)來解釋(shi)”(《王維詩(shi)(shi)選(xuan)》)。一(yi)(yi)般的(de)(de)解釋(shi),認為(wei)這三(san)首(shou)詩(shi)(shi)是(shi)(shi)寫(xie)愛情(qing)的(de)(de),陳貽焮先生(sheng)(sheng)就這么說(shuo):“這是(shi)(shi)一(yi)(yi)組描(miao)寫(xie)男女愛人(ren)(ren)別后相(xiang)思(si)的(de)(de)詩(shi)(shi)”(《王維詩(shi)(shi)選(xuan)》)。陳鐵(tie)民(min)先生(sheng)(sheng)也持此(ci)說(shuo)。但另一(yi)(yi)面講(jiang),與其(qi)(qi)說(shuo)是(shi)(shi)寫(xie)人(ren)(ren),不如說(shuo)是(shi)(shi)自寫(xie);與其(qi)(qi)解讀為(wei)寫(xie)相(xiang)思(si),不如說(shuo)是(shi)(shi)寫(xie)鄉愁(chou)。
第一(yi)首“寄(ji)書(shu)(shu)”。見(jian)有(you)(you)家(jia)(jia)(jia)(jia)鄉來船(chuan)(chuan),生(sheng)(sheng)成寄(ji)書(shu)(shu)之念,然卻用(yong)“寄(ji)書(shu)(shu)家(jia)(jia)(jia)(jia)中(zhong)(zhong)否”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)問(wen)句表(biao)達,也(ye)妙在用(yong)問(wen)句,非(fei)常(chang)(chang)有(you)(you)意思的(de)(de)(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)自(zi)(zi)己(ji)問(wen)自(zi)(zi)己(ji):寄(ji)過了(le)沒有(you)(you)?寄(ji)過了(le),似乎(hu)又(you)沒有(you)(you)寄(ji)。這種疑問(wen),是(shi)(shi)自(zi)(zi)己(ji)對自(zi)(zi)己(ji)沒有(you)(you)信(xin)心(xin)了(le),更是(shi)(shi)因為“常(chang)(chang)有(you)(you)江(jiang)南(nan)船(chuan)(chuan)”至而(er)(er)不見(jian)家(jia)(jia)(jia)(jia)書(shu)(shu)反饋陳鐵(tie)民先生(sheng)(sheng)注曰(yue):“二句渭常(chang)(chang)有(you)(you)江(jiang)南(nan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)船(chuan)(chuan),不知客寓江(jiang)南(nan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)丈夫是(shi)(shi)否捎信(xin)回(hui)家(jia)(jia)(jia)(jia)?”(《王維集(ji)校(xiao)注》卷(juan)七)但(dan)更有(you)(you)可能是(shi)(shi),此乃游子復雜而(er)(er)微妙的(de)(de)(de)(de)(de)(de)家(jia)(jia)(jia)(jia)園(yuan)之思,詩人(ren)久居京城,懷(huai)念故土(tu),然懷(huai)歸不得而(er)(er)生(sheng)(sheng)鄉愁,連自(zi)(zi)已是(shi)(shi)否寄(ji)過家(jia)(jia)(jia)(jia)書(shu)(shu)都(dou)記不得了(le)。這樣的(de)(de)(de)(de)(de)(de)解讀,此詩內涵會更加豐厚,而(er)(er)具有(you)(you)格外撼人(ren)心(xin)魄的(de)(de)(de)(de)(de)(de)魅力。杜甫的(de)(de)(de)(de)(de)(de)《述懷(huai)》也(ye)是(shi)(shi)以(yi)寄(ji)書(shu)(shu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)題材(cai)來反映極其復雜的(de)(de)(de)(de)(de)(de)想(xiang)家(jia)(jia)(jia)(jia)心(xin)情的(de)(de)(de)(de)(de)(de)。其詩云(yun):“自(zi)(zi)寄(ji)一(yi)封(feng)書(shu)(shu),今已十月(yue)后。反畏消息來,寸心(xin)亦何有(you)(you)!”詩中(zhong)(zhong)所表(biao)達的(de)(de)(de)(de)(de)(de)情感(gan)非(fei)常(chang)(chang)復雜,也(ye)非(fei)常(chang)(chang)沉重。寄(ji)書(shu)(shu)家(jia)(jia)(jia)(jia)中(zhong)(zhong),目(mu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)想(xiang)得到(dao)回(hui)復而(er)(er)知道家(jia)(jia)(jia)(jia)中(zhong)(zhong)情況(kuang),然又(you)怕家(jia)(jia)(jia)(jia)中(zhong)(zhong)發生(sheng)(sheng)什(shen)么意外而(er)(er)害(hai)怕有(you)(you)家(jia)(jia)(jia)(jia)書(shu)(shu)來。同時(shi)還雜有(you)(you)漂泊(bo)沉淪而(er)(er)沒有(you)(you)信(xin)心(xin)正視家(jia)(jia)(jia)(jia)人(ren)、面對鄉親的(de)(de)(de)(de)(de)(de)羞慚。
第二首(shou)問(wen)(wen)(wen)(wen)梅(mei),其對(dui)于家(jia)園的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)斷腸之(zhi)(zhi)思(si)(si),凝練于一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)個(ge)“問(wen)(wen)(wen)(wen)梅(mei)”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)細節上(shang)(shang)。仿(fang)佛只是(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)般(ban)性的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)寒(han)暄,很尋常(chang)(chang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)詢問(wen)(wen)(wen)(wen)之(zhi)(zhi)辭。而(er)(er)從深(shen)層看,則是(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)精神煎熬后的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)過望(wang)大喜(xi),是(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)久處(chu)孤獨后而(er)(er)急于消渴的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)情(qing)(qing)感(gan)沖動(dong)。見到(dao)故(gu)鄉(xiang)(xiang)來人(ren)(ren)(ren),生(sheng)成一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)驚(jing)喜(xi)狀(zhuang)與(yu)(yu)探知(zhi)欲(yu)。身在異地,久為(wei)(wei)異客,長(chang)期(qi)處(chu)于一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)“失空”中(zhong),家(jia)鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)梅(mei)成為(wei)(wei)詩(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)心底最溫馨的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)記(ji)憶,梅(mei)也(ye)具體為(wei)(wei)家(jia)鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)所(suo)(suo)有(you),具體為(wei)(wei)詩(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)所(suo)(suo)想(xiang)問(wen)(wen)(wen)(wen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)切,問(wen)(wen)(wen)(wen)“梅(mei)”是(shi)詩(shi)(shi)意(yi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),也(ye)是(shi)詩(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)作法(fa)宋(song)之(zhi)(zhi)問(wen)(wen)(wen)(wen)有(you)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)首(shou)叫作《渡漢江》的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)詩(shi)(shi),可(ke)以比照來讀,其詩(shi)(shi)云:“嶺外(wai)音書斷,經冬復歷春?近鄉(xiang)(xiang)情(qing)(qing)更怯,不(bu)(bu)敢(gan)(gan)問(wen)(wen)(wen)(wen)來人(ren)(ren)(ren)。”因(yin)為(wei)(wei)詩(shi)(shi)寫在其遭貶瀧州而(er)(er)從貶所(suo)(suo)逃歸(gui)時(shi)。此(ci)(ci)詩(shi)(shi)寫得極為(wei)(wei)精彩的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)就是(shi)欲(yu)知(zhi)家(jia)中(zhong)近況而(er)(er)又不(bu)(bu)敢(gan)(gan)動(dong)問(wen)(wen)(wen)(wen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)矛盾心理,表達了(le)詩(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)此(ci)(ci)在所(suo)(suo)特有(you)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)萬般(ban)痛楚。王(wang)維(wei)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)急于要問(wen)(wen)(wen)(wen),與(yu)(yu)宋(song)之(zhi)(zhi)問(wen)(wen)(wen)(wen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)敢(gan)(gan)動(dong)問(wen)(wen)(wen)(wen),表現的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)同是(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)復雜難(nan)言的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)生(sheng)況味。王(wang)維(wei)以反觀(guan)家(jia)園的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)姿態,其情(qing)(qing)感(gan)指向(xiang)極其明朗,流(liu)露出對(dui)于當下的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)厭倦,對(dui)于異鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)逃離,正因(yin)為(wei)(wei)作者當見到(dao)家(jia)鄉(xiang)(xiang)來客時(shi),才(cai)頓然升騰起(qi)了(le)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)莫名的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)親(qin)(qin)切感(gan)與(yu)(yu)溫暖感(gan)。一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)個(ge)人(ren)(ren)(ren)對(dui)故(gu)鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)懷(huai)念,總是(shi)和那些與(yu)(yu)自己過去生(sheng)活有(you)密切關系的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)、事(shi)、物聯結在一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)起(qi)。所(suo)(suo)謂(wei)“鄉(xiang)(xiang)思(si)(si)”,完全(quan)是(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)“形(xing)象思(si)(si)維(wei)”,浮現在思(si)(si)鄉(xiang)(xiang)者腦海中(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),都(dou)是(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)個(ge)個(ge)具體的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)形(xing)象或畫面。故(gu)鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)親(qin)(qin)朋(peng)故(gu)舊、山川景物、風土人(ren)(ren)(ren)情(qing)(qing),都(dou)值得懷(huai)念。但(dan)引起(qi)親(qin)(qin)切懷(huai)想(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),有(you)時(shi)往(wang)往(wang)是(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)些看來很平常(chang)(chang)、很細小的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)情(qing)(qing)事(shi),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)窗(chuang)前的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)寒(han)梅(mei)便是(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)例。它可(ke)能蘊(yun)含(han)(han)著當年家(jia)居(ju)生(sheng)活親(qin)(qin)切有(you)趣的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)情(qing)(qing)事(shi)。因(yin)此(ci)(ci),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)株寒(han)梅(mei),就不(bu)(bu)再是(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)般(ban)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)自然物,而(er)(er)成了(le)故(gu)鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)象征。它已經被(bei)詩(shi)(shi)化(hua)(hua)、典(dian)(dian)型化(hua)(hua)了(le)。因(yin)此(ci)(ci)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)株寒(han)梅(mei)也(ye)自然成了(le)思(si)(si)鄉(xiang)(xiang)之(zhi)(zhi)情(qing)(qing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)集中(zhong)寄托。從這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)個(ge)意(yi)義(yi)上(shang)(shang)去理解,獨問(wen)(wen)(wen)(wen)“寒(han)梅(mei)著花未(wei)”是(shi)完全(quan)符合生(sheng)活邏輯的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。古代(dai)詩(shi)(shi)歌(ge)中(zhong)常(chang)(chang)有(you)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)種(zhong)質樸平淡而(er)(er)詩(shi)(shi)味濃郁的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)作品。它質樸到(dao)似乎不(bu)(bu)用任何技巧,實際上(shang)(shang)卻(que)包含(han)(han)著最高級的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)技巧。象這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)首(shou)詩(shi)(shi)中(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)獨問(wen)(wen)(wen)(wen)寒(han)梅(mei),就不(bu)(bu)妨看成一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)通過特殊體現一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)般(ban)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)典(dian)(dian)型化(hua)(hua)技巧,而(er)(er)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)種(zhong)技巧卻(que)是(shi)用一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)平淡質樸得如敘家(jia)常(chang)(chang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)形(xing)式來體現的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)正是(shi)所(suo)(suo)謂(wei)寓巧于樸。王(wang)績(ji)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)那首(shou)《在京思(si)(si)故(gu)園見鄉(xiang)(xiang)人(ren)(ren)(ren)問(wen)(wen)(wen)(wen)》,樸質的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)程(cheng)度也(ye)許超(chao)過這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)首(shou)詩(shi)(shi),但(dan)它那一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)連(lian)串的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)發(fa)問(wen)(wen)(wen)(wen),其藝術力量卻(que)遠遠抵不(bu)(bu)上(shang)(shang)王(wang)維(wei)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)問(wen)(wen)(wen)(wen)。其中(zhong)消息,正可(ke)深(shen)長(chang)思(si)(si)之(zhi)(zhi)。
第(di)三首詩是(shi)(shi)問(wen)“梅(mei)(mei)”過(guo)后,承“梅(mei)(mei)”而(er)發(fa)。“已見”“復聞”,不僅(jin)是(shi)(shi)動(dong)作的(de)(de)連(lian)續(xu),也是(shi)(shi)程(cheng)度的(de)(de)加深,是(shi)(shi)愁(chou)心(xin)(xin)隨著時問(wen)的(de)(de)流逝而(er)加劇的(de)(de)過(guo)程(cheng)“寒(han)梅(mei)(mei)”開過(guo),“春草”又(you)生(sheng),人生(sheng)進入了(le)鄉愁(chou)的(de)(de)季節,愁(chou)心(xin)(xin)如春草猛長。一個“畏(wei)”字,是(shi)(shi)備受(shou)懷鄉之(zhi)精神熬煎而(er)迫生(sheng)出來的(de)(de)畏(wei)怯心(xin)(xin)理(li)。愁(chou)心(xin)(xin)生(sheng)“畏(wei)”,是(shi)(shi)寫一種(zhong)(zhong)心(xin)(xin)理(li)逃(tao)避,是(shi)(shi)“畏(wei)”對現實的(de)(de)逃(tao)避,非常(chang)(chang)想(xiang)定(ding)格在一個特(te)(te)(te)定(ding)的(de)(de)時空里(li),非常(chang)(chang)需要有一種(zhong)(zhong)特(te)(te)(te)別溫馨的(de)(de)慰藉。此(ci)“畏(wei)”中包含了(le)詩人急切懷鄉時的(de)(de)那種(zhong)(zhong)忐忑慌亂、緊張疑慮、焦灼煩躁。這種(zhong)(zhong)心(xin)(xin)理(li)刻畫,非常(chang)(chang)獨(du)(du)特(te)(te)(te)而(er)微妙(miao),骨(gu)子里(li)都有一種(zhong)(zhong)孤獨(du)(du)情結,是(shi)(shi)一種(zhong)(zhong)遺世孤獨(du)(du)的(de)(de)寂寞,是(shi)(shi)一種(zhong)(zhong)渴望還鄉的(de)(de)期待。
總評
宋·劉辰翁《王孟詩評》:顧云:三詩皆淡中含情。
明·唐(tang)汝詢《唐(tang)詩歸》:鐘云:前二章問人(ren),倉率得(de)妙;后(hou)二章自(zi)語,閑(xian)緩得(de)妙。各自(zi)含情。
清·吳煊《唐賢三昧(mei)集箋注(zhu)》:意甚濃至,沖淡雋(jun)永(yong)。閑雅(ya)之思(si),極(ji)其悠長。
其一
明·凌宏憲《唐(tang)詩廣選注(zhu)》:蔣春甫曰(yue):遠思(si)卻如此說(shuo)來。
清·黃(huang)叔燦《唐(tang)詩(shi)箋注》:此(ci)系憶遠(yuan)之詩(shi)。言家在(zai)津口,江南船(chuan)來,寄書(shu)甚便(bian)。語質(zhi)直而意極(ji)纏綿。
其二
明·唐汝(ru)詢《唐詩解》:“應知”二(er)字括(kuo)下聯意。又一(yi)首同一(yi)問人,此作有味(wei)。
清·黃叔燦《唐詩箋(jian)注》:與前首(shou)俱(ju)口頭語,寫來(lai)真摯纏綿,不可思議。著“綺窗前”三(san)字,含情無限。
清·王士禎《唐人(ren)萬首絕(jue)(jue)句選評》:問得淡絕(jue)(jue)、妙(miao)絕(jue)(jue)。如《東山》詩(shi)“有敦瓜(gua)苦”章,從微物關情,寫(xie)出歸時之喜。此(ci)亦(yi)以微物懸念,傳(chuan)出件(jian)件(jian)關心,思家之切。此(ci)等(deng)用(yong)意,今人(ren)那得知?
清(qing)·王文濡《唐詩評注讀本》:通(tong)首都是(shi)訊問口吻,而游子思鄉之念,昭然(ran)若(ruo)揭。
近代·高步瀛《唐宋詩舉(ju)要》:趙松(song)谷(gu)曰:陶(tao)淵明(ming)詩云(yun):“爾從山中來,早晚發天目。我居(ju)南窗下,今生幾叢菊。”王介甫(fu)詩云(yun):“道人北山來,問(wen)松(song)我東(dong)岡。舉(ju)手(shou)指屋脊,云(yun)今如許(xu)長(chang)。”與(yu)右丞此章同一(yi)杼軸(zhou),皆情(qing)到之(zhi)辭,不(bu)假(jia)修飾而(er)自工者也。然淵明(ming)、介甫(fu)二(er)作,下文綴(zhui)語稍多,趣意便覺不(bu)遠。右丞只(zhi)為短(duan)句(ju),一(yi)吟一(yi)詠,更有悠揚不(bu)盡(jin)之(zhi)致。欲于此下復贅一(yi)語不(bu)得。
近代·俞陛云(yun)《詩境淺說(shuo)續編(bian)》:故鄉久別,釣游(you)之地,朋(peng)酒之歡(huan),處處皆縈懷抱,而獨憶窗外梅花。論(lun)襟(jin)期固雅(ya)逸絕塵,論(lun)詩句復(fu)清(qing)空一(yi)氣。所(suo)謂妙(miao)手偶得也(ye)。
其三
明(ming)·周珽《唐詩選脈會(hui)通評林》:徐(xu)中(zhong)行曰:情致亦達。周明(ming)輔曰:閑緩,看他安(an)頓之(zhi)法。
明·李攀龍《唐詩選(xuan)》:玉遮曰:“畏向”二字更(geng)與(yu)“愁(chou)心”句穩貼。
清·吳烶(ting)《唐(tang)詩直解》:翻用《楚詞》“王孫(sun)游兮(xi)不(bu)歸,春草生兮(xi)萋(qi)萋(qi)”意,脫胎(tai)換骨(gu),更為(wei)深婉。
清·黃叔燦《唐詩箋注》:“心(xin)心(xin)”字妙,若作“愁心(xin)”,淺矣。
清·王士禎《唐人(ren)萬首絕句選評》:何感春(chun)乃爾!