其一
家住(zhu)孟津河(he),門對孟津口。
常有江(jiang)南船,寄書(shu)家中否?
其二
君自(zi)故鄉來,應知故鄉事。
來日(ri)綺窗(chuang)前,寒梅著花(hua)未?
其三
已見寒梅發,復(fu)聞啼鳥聲。
心(xin)心(xin)視春草,畏向玉階(jie)生。
孟津(jin)河:指河南洛陽北部的(de)黃河南岸一(yi)帶,為(wei)古代(dai)交(jiao)通(tong)要道。
來日:來的時候。綺(qǐ)窗:雕畫花紋的窗戶。
寒梅:冬天綻(zhan)放的梅花(hua)。著花(hua)未(wei):開花(hua)沒(mei)有?著(zhuó)花(hua):開花(hua)。未(wei):用于句末,相(xiang)當于“否”,表疑問。
玉階:石(shi)階,一作“階前”。
其一
我家住在孟津的(de)大河邊,門前正對孟津的(de)渡口。
那(nei)里常有開往江南(nan)的船,你有書信寄回家中否?
其二
你從故鄉剛剛到京洛來,故鄉的事你應了(le)然(ran)于(yu)懷。
你來時我家的明窗之前,冬梅枝上的花兒是否開?
其三
才(cai)見冬梅開過花(hua),又聽到春鳥嚶嚀。
含(han)愁思來看那新生春(chun)草(cao),最(zui)怕它(ta)玉階畔日漸青(qing)(qing)青(qing)(qing)。
這(zhe)首詩(shi)(shi)(shi)作于詩(shi)(shi)(shi)人隱(yin)居孟津(jin)時。安(an)史之亂之后,詩(shi)(shi)(shi)人便在孟津(jin)隱(yin)居多年,留下(xia)了(le)許多輝煌的詩(shi)(shi)(shi)作,其中詠孟津(jin)的詩(shi)(shi)(shi)就(jiu)達九首。這(zhe)組(zu)詩(shi)(shi)(shi)便是其中的代表作。
王維(701—761),唐代詩人。字摩詰。原(yuan)籍(ji)祁(今(jin)屬山(shan)西),其父遷(qian)居(ju)蒲州(治今(jin)山(shan)西永(yong)濟西),遂(sui)為(wei)河東人。開元進士。累官(guan)至給(gei)事中。安(an)祿(lu)山(shan)叛軍陷(xian)長安(an)時曾受職(zhi),亂平后,降為(wei)太子中允。后官(guan)至尚書右丞(cheng),故亦(yi)稱(cheng)王右丞(cheng)。晚年居(ju)藍田(tian)(tian)輞川(chuan),過(guo)著亦(yi)官(guan)亦(yi)隱的(de)優游生活。詩與孟浩然齊名(ming),并稱(cheng)“王孟”。前期(qi)寫(xie)過(guo)一些以邊塞題材的(de)詩篇,但其作(zuo)品(pin)最主要的(de)則為(wei)山(shan)水詩,通過(guo)田(tian)(tian)園山(shan)水的(de)描繪,宣揚隱士生活和佛教禪理;體物精(jing)細,狀寫(xie)傳(chuan)神,有獨特成就。兼通音樂,工(gong)書畫。有《王右丞(cheng)集》。
一(yi)(yi)般的選(xuan)(xuan)(xuan)者(zhe),只(zhi)選(xuan)(xuan)(xuan)第二首,也只(zhi)對(dui)第二首評賞換言之,即選(xuan)(xuan)(xuan)家對(dui)其(qi)(qi)一(yi)(yi)、其(qi)(qi)三往往不選(xuan)(xuan)(xuan),也更不加評賞。其(qi)(qi)實(shi)三首,三個片斷,大類蒙(meng)太奇的三個畫面,既是(shi)(shi)獨立(li)的,又是(shi)(shi)連貫的,具有邏輯關(guan)系上的因果性。陳貽(yi)(yi)焮(xin)先生也認(ren)為:“這三首詩(shi)(shi)雖然各(ge)自(zi)成章,而意思(si)又互有關(guan)聯(lian),因此不能將它(ta)們分割開來解(jie)釋”(《王維(wei)詩(shi)(shi)選(xuan)(xuan)(xuan)》)。一(yi)(yi)般的解(jie)釋,認(ren)為這三首詩(shi)(shi)是(shi)(shi)寫(xie)愛情的,陳貽(yi)(yi)焮(xin)先生就這么說(shuo):“這是(shi)(shi)一(yi)(yi)組(zu)描寫(xie)男(nan)女愛人別(bie)后(hou)相(xiang)(xiang)思(si)的詩(shi)(shi)”(《王維(wei)詩(shi)(shi)選(xuan)(xuan)(xuan)》)。陳鐵民先生也持此說(shuo)。但另一(yi)(yi)面講,與其(qi)(qi)說(shuo)是(shi)(shi)寫(xie)人,不如說(shuo)是(shi)(shi)自(zi)寫(xie);與其(qi)(qi)解(jie)讀為寫(xie)相(xiang)(xiang)思(si),不如說(shuo)是(shi)(shi)寫(xie)鄉愁。
第一首“寄(ji)書(shu)(shu)”。見(jian)有(you)(you)(you)家(jia)(jia)(jia)(jia)鄉來(lai)船,生(sheng)(sheng)成寄(ji)書(shu)(shu)之(zhi)(zhi)念(nian),然(ran)卻用(yong)“寄(ji)書(shu)(shu)家(jia)(jia)(jia)(jia)中(zhong)否(fou)”的(de)(de)(de)問(wen)句表達(da),也(ye)妙在用(yong)問(wen)句,非常(chang)有(you)(you)(you)意思的(de)(de)(de)是(shi)自(zi)(zi)己(ji)問(wen)自(zi)(zi)己(ji):寄(ji)過了(le)(le)沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)?寄(ji)過了(le)(le),似乎(hu)又沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)寄(ji)。這種疑問(wen),是(shi)自(zi)(zi)己(ji)對自(zi)(zi)己(ji)沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)信(xin)(xin)心(xin)了(le)(le),更是(shi)因為“常(chang)有(you)(you)(you)江(jiang)南船”至而(er)(er)不(bu)見(jian)家(jia)(jia)(jia)(jia)書(shu)(shu)反饋陳鐵民先生(sheng)(sheng)注曰:“二句渭常(chang)有(you)(you)(you)江(jiang)南的(de)(de)(de)船,不(bu)知客(ke)寓江(jiang)南的(de)(de)(de)丈夫是(shi)否(fou)捎信(xin)(xin)回(hui)家(jia)(jia)(jia)(jia)?”(《王維集校注》卷七)但更有(you)(you)(you)可(ke)能是(shi),此(ci)乃游子復雜而(er)(er)微妙的(de)(de)(de)家(jia)(jia)(jia)(jia)園之(zhi)(zhi)思,詩人(ren)久(jiu)居京城,懷(huai)念(nian)故土,然(ran)懷(huai)歸不(bu)得而(er)(er)生(sheng)(sheng)鄉愁,連自(zi)(zi)已是(shi)否(fou)寄(ji)過家(jia)(jia)(jia)(jia)書(shu)(shu)都記不(bu)得了(le)(le)。這樣(yang)的(de)(de)(de)解讀,此(ci)詩內涵(han)會更加豐厚,而(er)(er)具有(you)(you)(you)格外(wai)撼人(ren)心(xin)魄的(de)(de)(de)魅(mei)力。杜甫的(de)(de)(de)《述懷(huai)》也(ye)是(shi)以寄(ji)書(shu)(shu)的(de)(de)(de)題材來(lai)反映極其復雜的(de)(de)(de)想家(jia)(jia)(jia)(jia)心(xin)情的(de)(de)(de)。其詩云:“自(zi)(zi)寄(ji)一封書(shu)(shu),今(jin)已十月后。反畏(wei)消(xiao)息(xi)來(lai),寸心(xin)亦(yi)何有(you)(you)(you)!”詩中(zhong)所表達(da)的(de)(de)(de)情感(gan)非常(chang)復雜,也(ye)非常(chang)沉(chen)重。寄(ji)書(shu)(shu)家(jia)(jia)(jia)(jia)中(zhong),目的(de)(de)(de)是(shi)想得到(dao)回(hui)復而(er)(er)知道(dao)家(jia)(jia)(jia)(jia)中(zhong)情況,然(ran)又怕家(jia)(jia)(jia)(jia)中(zhong)發生(sheng)(sheng)什么意外(wai)而(er)(er)害怕有(you)(you)(you)家(jia)(jia)(jia)(jia)書(shu)(shu)來(lai)。同時還雜有(you)(you)(you)漂泊沉(chen)淪而(er)(er)沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)信(xin)(xin)心(xin)正視家(jia)(jia)(jia)(jia)人(ren)、面(mian)對鄉親的(de)(de)(de)羞(xiu)慚。
第二首(shou)(shou)問(wen)(wen)(wen)(wen)梅(mei)(mei)(mei)(mei),其對(dui)(dui)于(yu)家園的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)斷腸之思(si),凝練于(yu)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)個(ge)“問(wen)(wen)(wen)(wen)梅(mei)(mei)(mei)(mei)”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)細節上。仿佛(fo)只是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)般(ban)性的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)寒(han)暄(xuan),很(hen)尋常的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)詢問(wen)(wen)(wen)(wen)之辭。而(er)(er)從深層(ceng)看,則是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)精(jing)神煎熬后的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)過(guo)望(wang)大喜,是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)久處孤(gu)獨后而(er)(er)急于(yu)消渴的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)情(qing)感沖動。見到(dao)故(gu)(gu)鄉(xiang)(xiang)來(lai)(lai)(lai)人,生成一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)驚喜狀與探知欲。身在(zai)(zai)異(yi)地,久為(wei)(wei)異(yi)客,長期處于(yu)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)“失空”中(zhong),家鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)梅(mei)(mei)(mei)(mei)成為(wei)(wei)詩(shi)(shi)(shi)人心底最溫馨的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)記憶,梅(mei)(mei)(mei)(mei)也具體(ti)為(wei)(wei)家鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)所有(you)(you),具體(ti)為(wei)(wei)詩(shi)(shi)(shi)人所想問(wen)(wen)(wen)(wen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)(qie),問(wen)(wen)(wen)(wen)“梅(mei)(mei)(mei)(mei)”是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)詩(shi)(shi)(shi)意(yi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),也是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)詩(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)作(zuo)(zuo)法宋(song)(song)之問(wen)(wen)(wen)(wen)有(you)(you)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)首(shou)(shou)叫作(zuo)(zuo)《渡漢江》的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)詩(shi)(shi)(shi),可(ke)以比照來(lai)(lai)(lai)讀,其詩(shi)(shi)(shi)云(yun):“嶺外音書斷,經冬復歷(li)春?近鄉(xiang)(xiang)情(qing)更(geng)怯,不(bu)(bu)(bu)(bu)敢(gan)問(wen)(wen)(wen)(wen)來(lai)(lai)(lai)人。”因為(wei)(wei)詩(shi)(shi)(shi)寫在(zai)(zai)其遭貶瀧(long)州而(er)(er)從貶所逃歸時。此(ci)詩(shi)(shi)(shi)寫得極(ji)為(wei)(wei)精(jing)彩的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)就是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)欲知家中(zhong)近況(kuang)而(er)(er)又不(bu)(bu)(bu)(bu)敢(gan)動問(wen)(wen)(wen)(wen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)矛盾心理,表(biao)達(da)了(le)(le)詩(shi)(shi)(shi)人此(ci)在(zai)(zai)所特有(you)(you)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)萬般(ban)痛楚。王(wang)(wang)維(wei)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)急于(yu)要問(wen)(wen)(wen)(wen),與宋(song)(song)之問(wen)(wen)(wen)(wen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)(bu)(bu)敢(gan)動問(wen)(wen)(wen)(wen),表(biao)現(xian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)同是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)復雜難言的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人生況(kuang)味(wei)。王(wang)(wang)維(wei)以反(fan)觀家園的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)姿態,其情(qing)感指向極(ji)其明(ming)朗,流露出(chu)對(dui)(dui)于(yu)當(dang)下的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)厭(yan)倦,對(dui)(dui)于(yu)異(yi)鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)逃離,正因為(wei)(wei)作(zuo)(zuo)者(zhe)當(dang)見到(dao)家鄉(xiang)(xiang)來(lai)(lai)(lai)客時,才頓然升騰(teng)起(qi)了(le)(le)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)莫名的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)親(qin)切(qie)(qie)感與溫暖感。一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)個(ge)人對(dui)(dui)故(gu)(gu)鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)懷念,總是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)和那些與自己過(guo)去生活(huo)(huo)有(you)(you)密切(qie)(qie)關系(xi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人、事、物聯結在(zai)(zai)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)起(qi)。所謂(wei)“鄉(xiang)(xiang)思(si)”,完全(quan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)“形象(xiang)思(si)維(wei)”,浮現(xian)在(zai)(zai)思(si)鄉(xiang)(xiang)者(zhe)腦(nao)海中(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),都是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)個(ge)個(ge)具體(ti)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)形象(xiang)或(huo)畫面。故(gu)(gu)鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)親(qin)朋故(gu)(gu)舊、山川景物、風(feng)土(tu)人情(qing),都值得懷念。但(dan)引起(qi)親(qin)切(qie)(qie)懷想的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),有(you)(you)時往往是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)些看來(lai)(lai)(lai)很(hen)平常、很(hen)細小的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)情(qing)事,這(zhe)窗前的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)寒(han)梅(mei)(mei)(mei)(mei)便是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)例。它可(ke)能蘊含著當(dang)年家居(ju)生活(huo)(huo)親(qin)切(qie)(qie)有(you)(you)趣的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)情(qing)事。因此(ci),這(zhe)株寒(han)梅(mei)(mei)(mei)(mei),就不(bu)(bu)(bu)(bu)再是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)般(ban)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)自然物,而(er)(er)成了(le)(le)故(gu)(gu)鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)象(xiang)征。它已(yi)經被詩(shi)(shi)(shi)化(hua)、典型化(hua)了(le)(le)。因此(ci)這(zhe)株寒(han)梅(mei)(mei)(mei)(mei)也自然成了(le)(le)思(si)鄉(xiang)(xiang)之情(qing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)集中(zhong)寄托。從這(zhe)個(ge)意(yi)義上去理解,獨問(wen)(wen)(wen)(wen)“寒(han)梅(mei)(mei)(mei)(mei)著花未”是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)完全(quan)符合生活(huo)(huo)邏輯的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。古代詩(shi)(shi)(shi)歌中(zhong)常有(you)(you)這(zhe)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)質樸平淡(dan)而(er)(er)詩(shi)(shi)(shi)味(wei)濃(nong)郁的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)作(zuo)(zuo)品。它質樸到(dao)似乎不(bu)(bu)(bu)(bu)用(yong)任何技(ji)巧(qiao)(qiao),實(shi)際上卻(que)包含著最高級的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)技(ji)巧(qiao)(qiao)。象(xiang)這(zhe)首(shou)(shou)詩(shi)(shi)(shi)中(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)獨問(wen)(wen)(wen)(wen)寒(han)梅(mei)(mei)(mei)(mei),就不(bu)(bu)(bu)(bu)妨看成一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)通過(guo)特殊體(ti)現(xian)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)般(ban)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)典型化(hua)技(ji)巧(qiao)(qiao),而(er)(er)這(zhe)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)技(ji)巧(qiao)(qiao)卻(que)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)用(yong)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)平淡(dan)質樸得如敘家常的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)形式來(lai)(lai)(lai)體(ti)現(xian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。這(zhe)正是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)所謂(wei)寓巧(qiao)(qiao)于(yu)樸。王(wang)(wang)績(ji)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)那首(shou)(shou)《在(zai)(zai)京思(si)故(gu)(gu)園見鄉(xiang)(xiang)人問(wen)(wen)(wen)(wen)》,樸質的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)程度也許超(chao)過(guo)這(zhe)首(shou)(shou)詩(shi)(shi)(shi),但(dan)它那一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)連串的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)發問(wen)(wen)(wen)(wen),其藝術力(li)量卻(que)遠遠抵(di)不(bu)(bu)(bu)(bu)上王(wang)(wang)維(wei)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)這(zhe)一(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)問(wen)(wen)(wen)(wen)。其中(zhong)消息(xi),正可(ke)深長思(si)之。
第三首詩是(shi)(shi)問(wen)“梅”過后,承“梅”而發。“已(yi)見”“復聞”,不僅是(shi)(shi)動(dong)作(zuo)的(de)連(lian)續,也是(shi)(shi)程度的(de)加深,是(shi)(shi)愁心隨著時(shi)(shi)問(wen)的(de)流逝而加劇的(de)過程“寒梅”開過,“春(chun)草”又生(sheng),人生(sheng)進入了(le)鄉(xiang)愁的(de)季節,愁心如(ru)春(chun)草猛長。一(yi)個(ge)“畏”字,是(shi)(shi)備受懷鄉(xiang)之精神熬煎(jian)而迫生(sheng)出來的(de)畏怯(qie)心理。愁心生(sheng)“畏”,是(shi)(shi)寫(xie)一(yi)種(zhong)(zhong)心理逃(tao)避(bi),是(shi)(shi)“畏”對現實的(de)逃(tao)避(bi),非(fei)(fei)常想(xiang)定(ding)格在一(yi)個(ge)特(te)定(ding)的(de)時(shi)(shi)空里(li),非(fei)(fei)常需(xu)要有一(yi)種(zhong)(zhong)特(te)別(bie)溫馨(xin)的(de)慰藉。此“畏”中包含了(le)詩人急切懷鄉(xiang)時(shi)(shi)的(de)那(nei)種(zhong)(zhong)忐(tan)忑(te)慌亂、緊張(zhang)疑慮(lv)、焦灼煩(fan)躁。這種(zhong)(zhong)心理刻(ke)畫(hua),非(fei)(fei)常獨(du)(du)特(te)而微妙,骨子(zi)里(li)都有一(yi)種(zhong)(zhong)孤獨(du)(du)情結,是(shi)(shi)一(yi)種(zhong)(zhong)遺世孤獨(du)(du)的(de)寂寞,是(shi)(shi)一(yi)種(zhong)(zhong)渴望還鄉(xiang)的(de)期待。
總評
宋·劉辰(chen)翁(weng)《王(wang)孟詩評》:顧云:三(san)詩皆淡中含情。
明(ming)·唐汝詢《唐詩歸》:鐘云:前二章問人,倉(cang)率得(de)妙;后二章自(zi)(zi)語,閑緩得(de)妙。各自(zi)(zi)含情。
清(qing)·吳煊《唐賢三昧(mei)集(ji)箋(jian)注》:意甚濃至,沖淡雋永。閑雅(ya)之(zhi)思(si),極其悠(you)長。
其一
明·凌(ling)宏憲《唐(tang)詩廣選注》:蔣春甫曰:遠思卻(que)如此說來。
清·黃叔燦《唐詩箋注》:此(ci)系憶遠之詩。言家在津口,江南船來,寄(ji)書甚便。語質直而意(yi)極纏(chan)綿。
其二
明·唐汝詢(xun)《唐詩解(jie)》:“應(ying)知”二字括(kuo)下聯意。又一(yi)首(shou)同一(yi)問人,此作有味。
清·黃叔(shu)燦《唐詩(shi)箋注》:與前首俱口頭語,寫來真摯纏綿,不可思議。著(zhu)“綺窗(chuang)前”三(san)字,含情無限。
清·王士禎《唐人萬首(shou)絕(jue)句選(xuan)評(ping)》:問得淡絕(jue)、妙(miao)絕(jue)。如《東山》詩“有敦瓜苦”章,從微(wei)物(wu)關(guan)情,寫(xie)出歸時之(zhi)喜。此(ci)亦以(yi)微(wei)物(wu)懸念,傳出件件關(guan)心,思家之(zhi)切。此(ci)等(deng)用意,今(jin)人那(nei)得知?
清·王文(wen)濡《唐詩(shi)評注(zhu)讀本》:通首(shou)都是訊問口吻,而(er)游(you)子思鄉之(zhi)念,昭然若揭。
近(jin)代·高步瀛《唐宋詩舉要》:趙松(song)谷曰:陶淵(yuan)明(ming)詩云:“爾從山中來,早晚發天(tian)目(mu)。我(wo)居南窗下,今(jin)生(sheng)幾(ji)叢(cong)菊。”王介甫(fu)詩云:“道人北山來,問松(song)我(wo)東岡。舉手指屋脊(ji),云今(jin)如許長。”與右丞此(ci)章同一(yi)杼(zhu)軸,皆情到(dao)之(zhi)辭,不假修(xiu)飾而(er)自(zi)工者也。然淵(yuan)明(ming)、介甫(fu)二(er)作,下文綴語稍多,趣意便覺(jue)不遠。右丞只為短句,一(yi)吟一(yi)詠,更有悠揚不盡之(zhi)致(zhi)。欲于(yu)此(ci)下復(fu)贅(zhui)一(yi)語不得。
近代·俞陛云《詩(shi)境淺說(shuo)續編》:故鄉久別,釣游之(zhi)地,朋酒之(zhi)歡,處處皆縈懷抱,而獨憶(yi)窗外梅花。論襟期固雅(ya)逸絕(jue)塵,論詩(shi)句復清空一氣。所謂妙(miao)手偶(ou)得也。
其三
明·周(zhou)珽《唐詩選(xuan)脈會通評林》:徐中行曰(yue):情致亦(yi)達(da)。周(zhou)明輔(fu)曰(yue):閑緩(huan),看他安頓之法(fa)。
明·李攀龍《唐(tang)詩選》:玉遮曰:“畏向”二字(zi)更與“愁心”句穩貼。
清(qing)·吳烶《唐詩(shi)直解》:翻用《楚詞》“王孫游兮不(bu)歸,春草(cao)生兮萋萋”意,脫胎換骨(gu),更(geng)為深婉。
清·黃叔燦《唐(tang)詩箋(jian)注(zhu)》:“心(xin)心(xin)”字(zi)妙,若作(zuo)“愁心(xin)”,淺矣。
清(qing)·王士禎《唐人萬首絕句選評》:何感春乃爾!