灌(guan)夫字(zi)仲孺,潁川郡潁陰人。西(xi)漢時(shi)期官員,本姓(xing)張,因父親張孟曾為潁陰侯灌(guan)嬰(ying)家臣,賜姓(xing)灌(guan)。
灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)的(de)(de)(de)(de)父(fu)(fu)親(qin)是(shi)張孟(meng),曾經做過潁(ying)(ying)陰(yin)侯(hou)灌(guan)(guan)(guan)嬰的(de)(de)(de)(de)家臣(chen),受(shou)到(dao)灌(guan)(guan)(guan)嬰的(de)(de)(de)(de)寵信,便(bian)推薦(jian)他(ta)(ta),官至(zhi)二千石級,所(suo)以(yi)用灌(guan)(guan)(guan)氏家的(de)(de)(de)(de)姓叫灌(guan)(guan)(guan)孟(meng)。吳(wu)(wu)楚叛亂(luan)時(shi),潁(ying)(ying)陰(yin)侯(hou)灌(guan)(guan)(guan)何擔任(ren)將(jiang)軍(jun)(jun)(jun),是(shi)太(tai)尉(wei)周亞夫(fu)(fu)(fu)的(de)(de)(de)(de)部(bu)下(xia),他(ta)(ta)向(xiang)太(tai)尉(wei)推薦(jian)灌(guan)(guan)(guan)孟(meng)擔任(ren)校尉(wei)。灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)帶(dai)領一(yi)(yi)千人與父(fu)(fu)親(qin)一(yi)(yi)起從軍(jun)(jun)(jun)。灌(guan)(guan)(guan)孟(meng)年(nian)紀已經老了,潁(ying)(ying)陰(yin)侯(hou)勉(mian)強推薦(jian)他(ta)(ta),所(suo)以(yi)灌(guan)(guan)(guan)孟(meng)郁(yu)郁(yu)不得志,每逢作戰(zhan)(zhan)時(shi),常(chang)常(chang)攻(gong)(gong)擊叛軍(jun)(jun)(jun)的(de)(de)(de)(de)堅固的(de)(de)(de)(de)陣地,因而戰(zhan)(zhan)死(si)(si)在(zai)吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)中(zhong)。按照當時(shi)軍(jun)(jun)(jun)法的(de)(de)(de)(de)規定,父(fu)(fu)子一(yi)(yi)起從軍(jun)(jun)(jun)參戰(zhan)(zhan),有(you)(you)(you)(you)(you)一(yi)(yi)個(ge)為(wei)國戰(zhan)(zhan)死(si)(si),未死(si)(si)者可以(yi)護送靈柩回(hui)來(lai)。但灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)不肯隨(sui)同父(fu)(fu)親(qin)的(de)(de)(de)(de)靈柩回(hui)去。他(ta)(ta)慷(kang)慨激(ji)昂地表(biao)示(shi):“希望斬取吳(wu)(wu)王或者吳(wu)(wu)國將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)的(de)(de)(de)(de)頭,以(yi)替父(fu)(fu)親(qin)報仇。”于是(shi)灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)披上(shang)鎧甲,手拿戈戟,召(zhao)集了軍(jun)(jun)(jun)中(zhong)與他(ta)(ta)素來(lai)有(you)(you)(you)(you)(you)交(jiao)情又愿意跟(gen)他(ta)(ta)同去的(de)(de)(de)(de)勇士幾十(shi)個(ge)人。等到(dao)走出(chu)軍(jun)(jun)(jun)門,沒有(you)(you)(you)(you)(you)人敢再(zai)前(qian)進。只有(you)(you)(you)(you)(you)兩人和灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)屬下(xia)的(de)(de)(de)(de)奴隸共(gong)十(shi)多個(ge)騎兵(bing)飛奔沖入(ru)吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)中(zhong),一(yi)(yi)直(zhi)到(dao)達吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)的(de)(de)(de)(de)將(jiang)旗之下(xia),殺(sha)死(si)(si)殺(sha)傷吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)幾十(shi)人。不能(neng)再(zai)繼續前(qian)進了,又飛馬(ma)返回(hui)漢軍(jun)(jun)(jun)營地,所(suo)帶(dai)去的(de)(de)(de)(de)奴隸全(quan)都戰(zhan)(zhan)死(si)(si)了,只有(you)(you)(you)(you)(you)他(ta)(ta)一(yi)(yi)人回(hui)來(lai)。灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)身上(shang)受(shou)重創(chuang)十(shi)多處,恰(qia)好(hao)有(you)(you)(you)(you)(you)名貴的(de)(de)(de)(de)良藥,所(suo)以(yi)才得不死(si)(si)。灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)的(de)(de)(de)(de)創(chuang)傷稍稍好(hao)轉,又向(xiang)將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)請求說:“我現在(zai)更加了解吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)營壘中(zhong)路徑曲折(zhe),請您讓我再(zai)回(hui)去。”將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)認為(wei)他(ta)(ta)勇敢而有(you)(you)(you)(you)(you)義氣(qi),恐怕灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)戰(zhan)(zhan)死(si)(si),便(bian)向(xiang)太(tai)尉(wei)周亞夫(fu)(fu)(fu)報告(gao),太(tai)尉(wei)便(bian)堅決地阻止了他(ta)(ta)。等到(dao)吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)被攻(gong)(gong)破,灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)也因此名聞天下(xia)。
潁陰侯把灌夫的情況向漢(han)(han)景帝匯報了(le)(le)(le),漢(han)(han)景帝就任(ren)命灌夫擔任(ren)中郎將。過了(le)(le)(le)幾個月,因為犯法而(er)丟了(le)(le)(le)官。后來到長安(an)(an)安(an)(an)了(le)(le)(le)家(jia),長安(an)(an)城(cheng)中的許(xu)多顯(xian)貴沒有不稱贊他的。漢(han)(han)景帝時,灌夫官至代國國相。
漢景(jing)帝后三年(前141年),漢景(jing)帝駕崩,太子劉徹即位,是為漢武帝。漢武帝認為淮陽(yang)是天下的交通樞紐,必(bi)須駐扎強(qiang)大的兵(bing)力加以防(fang)守(shou),因此調(diao)任灌夫擔任淮陽(yang)太守(shou)。
建(jian)元元年(nian)(前140年(nian)),又把(ba)灌夫內調為(wei)太仆。
建元二年(前139年),灌(guan)夫與(yu)長樂衛尉(wei)竇(dou)甫(fu)喝(he)酒,灌(guan)夫喝(he)醉了,打了竇(dou)甫(fu)。竇(dou)甫(fu),是竇(dou)太后(hou)(hou)的兄弟。皇上恐怕竇(dou)太后(hou)(hou)殺灌(guan)夫,調派他擔任了燕國國相。幾年以后(hou)(hou),又因犯(fan)法(fa)丟官,閑居在長安家中。
灌(guan)(guan)夫家(jia)中(zhong)(zhong)職累的資產有幾千萬,每(mei)天的食客少則幾十,多則近百(bai)。為了在(zai)田園中(zhong)(zhong)修筑(zhu)堤塘,灌(guan)(guan)溉農田,他(ta)的宗族和賓客擴張權勢(shi),壟斷利益,在(zai)潁川一帶橫行(xing)霸道。潁川的兒童于是作(zuo)歌唱道:“潁水清清,灌(guan)(guan)氏安寧(ning);潁水渾濁,灌(guan)(guan)氏滅族。”
灌(guan)夫(fu)閑居在(zai)家雖然(ran)富有(you),但失(shi)去了(le)權(quan)勢,達官(guan)貴人(ren)及一般賓客逐(zhu)漸減(jian)少。等到魏(wei)其侯竇(dou)嬰(ying)失(shi)去權(quan)勢,也(ye)想(xiang)依靠灌(guan)夫(fu)去報(bao)復那些平日仰慕自(zi)己(ji),失(shi)勢后(hou)又(you)拋棄了(le)自(zi)己(ji)的人(ren)。灌(guan)夫(fu)也(ye)想(xiang)依靠竇(dou)嬰(ying)去結交列侯和皇族以抬高(gao)自(zi)己(ji)的名聲。兩人(ren)互相援引(yin)借重,他們的交往就(jiu)如(ru)同父子之間那樣密切。彼此情(qing)投(tou)意合,沒(mei)有(you)嫌忌,只恨相知太晚了(le)。
灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)在(zai)(zai)(zai)服喪期內去拜訪田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen),田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)隨口說(shuo)(shuo):”我(wo)想和你一(yi)起(qi)去拜訪魏其侯(hou)(hou)(hou),恰值你現(xian)在(zai)(zai)(zai)服喪不(bu)便前(qian)往。”灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)說(shuo)(shuo):“您(nin)竟肯屈駕(jia)(jia)(jia)光臨(lin)魏其侯(hou)(hou)(hou),我(wo)灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)怎(zen)敢(gan)因為服喪而推辭呢!請(qing)允(yun)許我(wo)告(gao)(gao)訴魏其侯(hou)(hou)(hou)設置帷帳(zhang)(zhang),備(bei)(bei)辦酒(jiu)(jiu)席(xi),您(nin)明天(tian)早(zao)點光臨(lin)。”田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)答(da)(da)應(ying)(ying)了(le)(le)(le)。灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)詳細地(di)告(gao)(gao)訴了(le)(le)(le)竇嬰,就像他對(dui)田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)所說(shuo)(shuo)的那樣(yang)。竇嬰和他的夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)人特地(di)多買(mai)了(le)(le)(le)肉和酒(jiu)(jiu),連(lian)夜(ye)打掃(sao)房子,布置帷帳(zhang)(zhang),準備(bei)(bei)酒(jiu)(jiu)宴(yan),一(yi)直忙(mang)到天(tian)亮(liang)。天(tian)剛(gang)亮(liang),就讓府中(zhong)管事的人在(zai)(zai)(zai)宅前(qian)伺侯(hou)(hou)(hou)。等(deng)到中(zhong)午(wu),不(bu)見(jian)田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)到來(lai)。竇嬰對(dui)灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)說(shuo)(shuo):“丞相難(nan)道(dao)(dao)忘記(ji)了(le)(le)(le)這件事?”灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)很不(bu)高興,說(shuo)(shuo):“我(wo)灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)不(bu)嫌喪服在(zai)(zai)(zai)身而應(ying)(ying)他之約,他應(ying)(ying)該來(lai)。”于(yu)是便駕(jia)(jia)(jia)車,親(qin)自前(qian)往迎接田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)。田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)之前(qian)只不(bu)過(guo)開玩笑似地(di)答(da)(da)應(ying)(ying)了(le)(le)(le)灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu),實在(zai)(zai)(zai)沒有打算來(lai)赴宴(yan)的意思。等(deng)到灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)來(lai)到門前(qian),田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)還在(zai)(zai)(zai)睡覺(jue)。于(yu)是灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)進門去見(jian)他,說(shuo)(shuo):“將軍(jun)昨(zuo)天(tian)幸蒙答(da)(da)應(ying)(ying)拜訪魏其侯(hou)(hou)(hou),魏其侯(hou)(hou)(hou)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)婦備(bei)(bei)辦了(le)(le)(le)酒(jiu)(jiu)食,從早(zao)晨到現(xian)在(zai)(zai)(zai),沒敢(gan)吃(chi)一(yi)點東(dong)西。”田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)裝作驚訝地(di)道(dao)(dao)歉說(shuo)(shuo):“我(wo)昨(zuo)天(tian)喝醉了(le)(le)(le),忘記(ji)了(le)(le)(le)跟你說(shuo)(shuo)的話(hua)。”便駕(jia)(jia)(jia)車前(qian)往,但又走(zou)得很慢,灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)更加生氣。等(deng)到喝酒(jiu)(jiu)喝醉了(le)(le)(le),灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)舞(wu)蹈了(le)(le)(le)一(yi)番,舞(wu)畢邀請(qing)田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen),田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)竟不(bu)起(qi)身,灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)在(zai)(zai)(zai)酒(jiu)(jiu)宴(yan)上用(yong)話(hua)諷刺他。竇嬰便扶灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)(fu)離(li)(li)去,向田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)表示了(le)(le)(le)歉意。田(tian)(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)一(yi)直喝到天(tian)黑(hei),盡歡(huan)才離(li)(li)去。
田(tian)(tian)蚡曾經派籍福(fu)去索取魏其(qi)(qi)(qi)侯(hou)在(zai)城南的(de)(de)田(tian)(tian)地(di)(di)(di)(di)。竇嬰(ying)(ying)大為怨恨(hen)(hen)地(di)(di)(di)(di)說:“我雖(sui)然(ran)(ran)被廢棄(qi)不用,將軍雖(sui)然(ran)(ran)顯貴,怎么可以仗(zhang)勢(shi)硬(ying)奪我的(de)(de)田(tian)(tian)地(di)(di)(di)(di)呢!”不答應。灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)聽說后,也生(sheng)氣(qi),大罵籍福(fu)。籍福(fu)不愿兩人有隔閡,就自(zi)己編造了(le)好話向田(tian)(tian)蚡道歉(qian)說:“魏其(qi)(qi)(qi)侯(hou)年(nian)事(shi)已高,就快死了(le),還不能忍耐嗎(ma),姑且等待著吧(ba)!”不久,田(tian)(tian)蚡聽說竇嬰(ying)(ying)和灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)實際是憤(fen)怒而不肯(ken)讓(rang)給田(tian)(tian)地(di)(di)(di)(di),也很生(sheng)氣(qi)地(di)(di)(di)(di)說:“魏其(qi)(qi)(qi)侯(hou)的(de)(de)兒子曾經殺人,我救了(le)他(ta)的(de)(de)命。我服事(shi)魏其(qi)(qi)(qi)侯(hou)沒(mei)有不聽從(cong)他(ta)的(de)(de),為什(shen)么他(ta)竟舍不得這幾頃田(tian)(tian)地(di)(di)(di)(di)?再說灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)為什(shen)么要(yao)干預呢?我不敢(gan)再要(yao)這塊田(tian)(tian)地(di)(di)(di)(di)了(le)!”田(tian)(tian)蚡從(cong)此十分怨恨(hen)(hen)灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)、竇嬰(ying)(ying)。
元(yuan)光四年(前131年)的(de)(de)(de)春天(tian),田蚡向漢武(wu)帝(di)(di)說灌夫家住(zhu)潁川,十分橫行,百(bai)姓都受(shou)其苦。請(qing)求漢武(wu)帝(di)(di)查(cha)辦。漢武(wu)帝(di)(di)說:“這是丞相(xiang)的(de)(de)(de)職責,何必請(qing)示。”灌夫也抓住(zhu)了田蚡的(de)(de)(de)秘(mi)事,用非(fei)法手段謀取利益,接受(shou)了淮南(nan)王(wang)的(de)(de)(de)金錢(qian)并說了些不該說的(de)(de)(de)話。賓客們從中(zhong)調解。雙方才停止互相(xiang)攻擊,彼此和解。
同年夏天(tian),田(tian)(tian)蚡(fen)迎娶燕王的(de)(de)(de)女兒做(zuo)夫(fu)(fu)人,王太后下了(le)(le)(le)詔(zhao)令(ling)(ling),叫(jiao)列侯(hou)(hou)和(he)皇族都(dou)(dou)(dou)去(qu)(qu)(qu)祝賀(he)。竇(dou)(dou)嬰拜訪灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu),打算同他(ta)(ta)(ta)一(yi)(yi)起(qi)(qi)去(qu)(qu)(qu)。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)推辭說(shuo)(shuo):“我(wo)(wo)(wo)多(duo)次(ci)因為(wei)(wei)酒(jiu)(jiu)醉失禮(li)而得(de)罪(zui)了(le)(le)(le)丞相(xiang),丞相(xiang)近來又(you)和(he)我(wo)(wo)(wo)有(you)嫌(xian)隙(xi)。”竇(dou)(dou)嬰說(shuo)(shuo):“事情已(yi)經和(he)解了(le)(le)(le)。”硬拉他(ta)(ta)(ta)一(yi)(yi)道(dao)去(qu)(qu)(qu)。酒(jiu)(jiu)喝到(dao)差(cha)不(bu)(bu)(bu)(bu)多(duo)時,田(tian)(tian)蚡(fen)起(qi)(qi)身(shen)敬(jing)酒(jiu)(jiu)祝壽(shou),在(zai)(zai)坐(zuo)的(de)(de)(de)賓(bin)(bin)客(ke)(ke)都(dou)(dou)(dou)離(li)開席位,伏在(zai)(zai)地上(shang)(shang)(shang),表示不(bu)(bu)(bu)(bu)敢當。過(guo)了(le)(le)(le)一(yi)(yi)會兒,竇(dou)(dou)嬰起(qi)(qi)身(shen)為(wei)(wei)大家敬(jing)酒(jiu)(jiu)祝壽(shou),只有(you)那(nei)(nei)(nei)些竇(dou)(dou)嬰的(de)(de)(de)老朋友(you)離(li)開了(le)(le)(le)席位,其(qi)余半數的(de)(de)(de)人照(zhao)常坐(zuo)在(zai)(zai)那(nei)(nei)(nei)里(li),只是(shi)(shi)稍微欠了(le)(le)(le)欠上(shang)(shang)(shang)身(shen)。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)不(bu)(bu)(bu)(bu)高興。他(ta)(ta)(ta)起(qi)(qi)身(shen)依次(ci)敬(jing)酒(jiu)(jiu),敬(jing)到(dao)武安侯(hou)(hou)時,武安侯(hou)(hou)照(zhao)常坐(zuo)在(zai)(zai)那(nei)(nei)(nei)里(li),只稍欠了(le)(le)(le)一(yi)(yi)下上(shang)(shang)(shang)身(shen)說(shuo)(shuo):“不(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)喝滿杯(bei)。”灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)火了(le)(le)(le),便(bian)(bian)(bian)(bian)苦笑著說(shuo)(shuo):“您是(shi)(shi)個貴人,這杯(bei)就(jiu)托付給你(ni)(ni)了(le)(le)(le)!”田(tian)(tian)蚡(fen)不(bu)(bu)(bu)(bu)肯答(da)應。敬(jing)酒(jiu)(jiu)敬(jing)到(dao)臨汝侯(hou)(hou)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)賢(xian),灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)賢(xian)正(zheng)在(zai)(zai)跟程不(bu)(bu)(bu)(bu)識附(fu)耳(er)說(shuo)(shuo)話,又(you)不(bu)(bu)(bu)(bu)離(li)開席位。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)沒(mei)有(you)地方(fang)發(fa)泄(xie)怒氣,便(bian)(bian)(bian)(bian)罵(ma)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)賢(xian)說(shuo)(shuo):“平時詆毀程不(bu)(bu)(bu)(bu)識不(bu)(bu)(bu)(bu)值一(yi)(yi)錢,今(jin)天(tian)長輩給你(ni)(ni)敬(jing)酒(jiu)(jiu)祝壽(shou),你(ni)(ni)卻學(xue)女孩子(zi)一(yi)(yi)樣在(zai)(zai)那(nei)(nei)(nei)兒同程不(bu)(bu)(bu)(bu)識咬耳(er)說(shuo)(shuo)話!”田(tian)(tian)蚡(fen)對灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)說(shuo)(shuo):“程將(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)(jun)(jun)和(he)李將(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)(jun)(jun)都(dou)(dou)(dou)是(shi)(shi)東西兩官的(de)(de)(de)衛(wei)尉,現在(zai)(zai)當眾(zhong)侮辱(ru)程將(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)(jun)(jun),仲孺難道(dao)不(bu)(bu)(bu)(bu)給你(ni)(ni)所尊敬(jing)的(de)(de)(de)李將(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)(jun)(jun)留(liu)有(you)余地嗎?”灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)說(shuo)(shuo):“今(jin)天(tian)殺我(wo)(wo)(wo)的(de)(de)(de)頭(tou),穿我(wo)(wo)(wo)的(de)(de)(de)胸,我(wo)(wo)(wo)都(dou)(dou)(dou)不(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai)乎,還顧什么程將(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)(jun)(jun)、李將(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)(jun)(jun)!”座客(ke)(ke)們(men)便(bian)(bian)(bian)(bian)起(qi)(qi)身(shen)上(shang)(shang)(shang)廁所,漸漸離(li)去(qu)(qu)(qu)。竇(dou)(dou)嬰也離(li)去(qu)(qu)(qu),揮手示意讓灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)出(chu)去(qu)(qu)(qu)。田(tian)(tian)蚡(fen)于是(shi)(shi)發(fa)火道(dao):“這是(shi)(shi)我(wo)(wo)(wo)寵(chong)慣灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)的(de)(de)(de)過(guo)錯(cuo)。”便(bian)(bian)(bian)(bian)命令(ling)(ling)騎(qi)士扣留(liu)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)想出(chu)去(qu)(qu)(qu)又(you)出(chu)不(bu)(bu)(bu)(bu)去(qu)(qu)(qu)。籍福起(qi)(qi)身(shen)替灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)道(dao)了(le)(le)(le)歉(qian),并按著灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)的(de)(de)(de)脖(bo)子(zi)讓他(ta)(ta)(ta)道(dao)歉(qian)。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)越發(fa)火了(le)(le)(le),不(bu)(bu)(bu)(bu)肯道(dao)歉(qian)。武安侯(hou)(hou)便(bian)(bian)(bian)(bian)指揮騎(qi)士們(men)捆綁灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)放在(zai)(zai)客(ke)(ke)房中,叫(jiao)來長史說(shuo)(shuo):“今(jin)天(tian)請(qing)宗室賓(bin)(bin)客(ke)(ke)來參加宴會,是(shi)(shi)有(you)太后詔(zhao)令(ling)(ling)的(de)(de)(de)。”彈劾(he)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu),說(shuo)(shuo)他(ta)(ta)(ta)在(zai)(zai)宴席上(shang)(shang)(shang)辱(ru)罵(ma)賓(bin)(bin)客(ke)(ke),侮辱(ru)詔(zhao)令(ling)(ling),犯(fan)了(le)(le)(le)不(bu)(bu)(bu)(bu)敬(jing)之(zhi)罪(zui),把他(ta)(ta)(ta)囚(qiu)禁(jin)在(zai)(zai)特(te)別監獄里(li)。于是(shi)(shi)追查(cha)他(ta)(ta)(ta)以前的(de)(de)(de)事情,派遣(qian)差(cha)吏分頭(tou)追捕所有(you)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)氏的(de)(de)(de)分支(zhi)親屬,都(dou)(dou)(dou)判決為(wei)(wei)殺頭(tou)示眾(zhong)的(de)(de)(de)罪(zui)名。竇(dou)(dou)嬰感到(dao)非常慚愧(kui)。出(chu)錢讓賓(bin)(bin)客(ke)(ke)向田(tian)(tian)蚡(fen)求情,也不(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)使(shi)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)獲釋。田(tian)(tian)蚡(fen)的(de)(de)(de)屬吏都(dou)(dou)(dou)是(shi)(shi)他(ta)(ta)(ta)的(de)(de)(de)耳(er)目,所有(you)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)氏的(de)(de)(de)人都(dou)(dou)(dou)逃跑、躲藏起(qi)(qi)來了(le)(le)(le)。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)被(bei)拘禁(jin),于是(shi)(shi)無法告(gao)發(fa)田(tian)(tian)蚡(fen)的(de)(de)(de)秘事。
竇嬰(ying)挺身而(er)出(chu)營救灌(guan)(guan)夫。他(ta)(ta)的(de)夫人勸他(ta)(ta)說(shuo)(shuo):“灌(guan)(guan)將軍得(de)(de)罪了(le)(le)丞相(xiang),和太后家的(de)人作對,怎么(me)能營救得(de)(de)了(le)(le)呢(ni)?”魏其侯說(shuo)(shuo):“侯爵(jue)是我掙來(lai)的(de),現在由我把它丟掉,沒有什么(me)可遺憾(han)的(de)。再說(shuo)(shuo)我總不(bu)能讓灌(guan)(guan)仲孺自己去死,而(er)我獨(du)自活著。”于是就(jiu)瞞著家人,私自出(chu)來(lai)上(shang)書(shu)給漢(han)(han)武(wu)帝。漢(han)(han)武(wu)帝馬上(shang)把他(ta)(ta)召進(jin)宮去,竇嬰(ying)就(jiu)把灌(guan)(guan)夫因為(wei)喝醉(zui)了(le)(le)而(er)失言的(de)情況詳(xiang)細地(di)說(shuo)(shuo)了(le)(le)一遍,認為(wei)不(bu)足以判處死刑(xing)。漢(han)(han)武(wu)帝認為(wei)他(ta)(ta)說(shuo)(shuo)得(de)(de)對,賞賜(si)竇嬰(ying)一同進(jin)餐,說(shuo)(shuo)道(dao):“到(dao)東朝去公開辯論這件(jian)事。”
竇(dou)嬰到東(dong)宮(gong),極力(li)夸贊灌(guan)夫(fu)(fu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)長處(chu)(chu)(chu),說他(ta)酗酒(jiu)獲罪,而(er)田(tian)蚡(fen)卻拿別(bie)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)罪來(lai)誣陷灌(guan)夫(fu)(fu)。田(tian)蚡(fen)接著又竭力(li)詆(di)毀灌(guan)夫(fu)(fu)驕橫放縱,犯(fan)了大(da)(da)逆不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)道(dao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)罪。竇(dou)嬰思忖沒有別(bie)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)辦法對(dui)(dui)(dui)(dui)付(fu),便(bian)攻擊田(tian)蚡(fen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)短(duan)處(chu)(chu)(chu)。田(tian)蚡(fen)說:“天(tian)下(xia)幸而(er)太平(ping)無事,我(wo)才得以做皇上(shang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)心腹,愛好(hao)音樂、狗馬(ma)和田(tian)宅(zhai)。我(wo)所喜歡的(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)過(guo)是(shi)歌伎(ji)藝人(ren)(ren)(ren)、巧匠這(zhe)一(yi)些(xie)人(ren)(ren)(ren),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)像(xiang)魏其(qi)(qi)侯(hou)和灌(guan)夫(fu)(fu)那(nei)樣,招集天(tian)下(xia)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)豪杰壯士,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)分(fen)白天(tian)黑夜地(di)(di)商量(liang)討論(lun),腹誹心謗深(shen)懷對(dui)(dui)(dui)(dui)朝廷(ting)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)滿(man),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)抬頭觀天(tian)象,就是(shi)低頭在地(di)(di)上(shang)畫,窺測于(yu)東(dong)、西兩宮(gong)之間,希(xi)望天(tian)下(xia)發生(sheng)變故,好(hao)讓(rang)他(ta)們(men)立(li)功(gong)成事。我(wo)倒不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)明白魏其(qi)(qi)侯(hou)他(ta)們(men)到底要做些(xie)什么?”于(yu)是(shi)漢武帝(di)向在朝的(de)(de)(de)(de)(de)(de)大(da)(da)臣問道(dao):“他(ta)們(men)兩人(ren)(ren)(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)話(hua)誰的(de)(de)(de)(de)(de)(de)對(dui)(dui)(dui)(dui)呢(ni)?”御史大(da)(da)夫(fu)(fu)韓安(an)國說:“魏其(qi)(qi)侯(hou)說灌(guan)夫(fu)(fu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)父親為國而(er)死(si)(si),灌(guan)夫(fu)(fu)手(shou)持戈戟沖入(ru)(ru)到強大(da)(da)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)吳軍中,身受創傷幾十處(chu)(chu)(chu),名聲在全軍數第一(yi),這(zhe)是(shi)天(tian)下(xia)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)勇士,如(ru)果不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)有特別(bie)大(da)(da)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)罪惡,只是(shi)因為喝(he)了酒(jiu)而(er)引起(qi)口舌(she)之爭,是(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)值得援引其(qi)(qi)他(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)罪狀來(lai)判(pan)處(chu)(chu)(chu)死(si)(si)刑的(de)(de)(de)(de)(de)(de)。魏其(qi)(qi)侯(hou)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)話(hua)是(shi)對(dui)(dui)(dui)(dui)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)。丞相又說灌(guan)夫(fu)(fu)同大(da)(da)奸巨猾結交(jiao),欺壓平(ping)民百姓,積累(lei)家產數萬(wan)萬(wan),橫行潁川,凌(ling)辱侵犯(fan)皇族(zu),這(zhe)是(shi)所謂‘樹(shu)枝(zhi)比樹(shu)干大(da)(da),小腿(tui)比大(da)(da)腿(tui)粗’,其(qi)(qi)后(hou)果不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)折斷,就是(shi)分(fen)裂。丞相的(de)(de)(de)(de)(de)(de)話(hua)也不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)錯。希(xi)望英(ying)明的(de)(de)(de)(de)(de)(de)主(zhu)上(shang)自己裁(cai)決這(zhe)件事吧。”主(zhu)爵都尉汲黯(an)認為竇(dou)嬰對(dui)(dui)(dui)(dui)。內史鄭當(dang)時也認為竇(dou)嬰對(dui)(dui)(dui)(dui),但后(hou)來(lai)又不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敢堅持自己的(de)(de)(de)(de)(de)(de)意(yi)見去(qu)回(hui)答漢武帝(di)。其(qi)(qi)余(yu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)都不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敢回(hui)答。漢武帝(di)怒斥鄭當(dang)時說:“你(ni)(ni)平(ping)日多次說到魏其(qi)(qi)侯(hou)、武安(an)侯(hou)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)長處(chu)(chu)(chu)和短(duan)處(chu)(chu)(chu),今天(tian)當(dang)廷(ting)辯論(lun),畏首畏尾地(di)(di)像(xiang)駕在車(che)轅(yuan)下(xia)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)馬(ma)駒,我(wo)將(jiang)一(yi)并殺(sha)掉你(ni)(ni)們(men)這(zhe)些(xie)人(ren)(ren)(ren)。”于(yu)是(shi)起(qi)身罷朝,進入(ru)(ru)宮(gong)內侍(shi)俸王太后(hou)進餐(can)。
王(wang)(wang)太后(hou)(hou)也已經(jing)派人(ren)(ren)在朝(chao)廷上探(tan)聽消(xiao)息,他們(men)(men)把廷辯的(de)情況詳細地報告了王(wang)(wang)太后(hou)(hou)。王(wang)(wang)太后(hou)(hou)發(fa)火了,不吃飯,說:“現在我還(huan)活著,別人(ren)(ren)竟敢都作踐我的(de)弟弟,假若我死了以(yi)(yi)后(hou)(hou),都會像(xiang)宰(zai)割(ge)(ge)魚肉(rou)那樣宰(zai)割(ge)(ge)他了。再說皇帝(di)(di)(di)怎(zen)么能像(xiang)石頭人(ren)(ren)一樣自己(ji)不做(zuo)主張呢!現在幸(xing)虧皇帝(di)(di)(di)還(huan)在,這(zhe)班(ban)大臣就(jiu)隨(sui)聲附和(he),假設皇帝(di)(di)(di)死了以(yi)(yi)后(hou)(hou),這(zhe)些人(ren)(ren)還(huan)有可以(yi)(yi)信賴嗎?”漢武帝(di)(di)(di)道歉說:“都是(shi)皇室的(de)外家,所(suo)以(yi)(yi)在朝(chao)廷上辯論他們(men)(men)的(de)事。不然的(de)話,只要一個獄吏就(jiu)可以(yi)(yi)解決了。”這(zhe)時郎中令(ling)石建向(xiang)漢武帝(di)(di)(di)分別陳述了竇嬰、田(tian)蚡兩個人(ren)(ren)的(de)事情。
漢(han)武帝派(pai)御史按照文(wen)簿記(ji)載(zai)的(de)灌夫的(de)罪(zui)行(xing)進行(xing)追查(cha),與竇嬰(ying)所說的(de)有很多不相符的(de)地方,犯了欺君之(zhi)罪(zui)行(xing)。被彈劾(he),拘禁在名(ming)叫都司空的(de)特別監(jian)獄(yu)里(li)。
元光四年(nian)(nian)(nian)(前131年(nian)(nian)(nian))冬(dong)天(tian),灌夫和他的(de)家屬全(quan)部被處決了。同年(nian)(nian)(nian)十二月,竇(dou)嬰也被斬首棄市。
潁川兒乃歌:“潁水清(qing),灌氏寧(ning);潁水濁(zhuo),灌氏族(zu)。”
竇嬰:“灌夫父死事,身荷戟(ji)馳入(ru)不測之吳(wu)軍,身被數十創(chuang),名冠三軍,此天下壯士,非有(you)大惡(e),爭杯酒,不足(zu)引他過以誅也(ye)。”
田蚡:“灌夫(fu)通(tong)奸猾,侵細民,家(jia)累(lei)巨萬,橫恣潁(ying)川(chuan),凌(ling)轢宗室,侵犯骨肉。”
司(si)馬遷(qian):“魏其(qi)、武(wu)(wu)(wu)安(an)皆(jie)以(yi)外戚重。灌夫用一時決筴而(er)名(ming)顯。魏其(qi)之(zhi)(zhi)舉以(yi)吳、楚(chu)。武(wu)(wu)(wu)安(an)之(zhi)(zhi)貴在日、月之(zhi)(zhi)際。然魏其(qi)不(bu)(bu)知時變,灌夫無術(shu)而(er)不(bu)(bu)遜,兩人相(xiang)翼,乃成禍亂(luan)。武(wu)(wu)(wu)安(an)負(fu)貴而(er)好權,杯酒責(ze)望,陷彼兩賢。嗚呼哀哉!遷(qian)怒及人,命亦不(bu)(bu)延。眾庶不(bu)(bu)載,竟(jing)被(bei)惡言。嗚呼哀哉!禍所從來矣。”
班固(gu):”竇嬰、田蚡皆以外戚重,灌夫用(yong)一(yi)時(shi)決策,而(er)(er)各(ge)名顯,并位(wei)卿相(xiang),大業定(ding)矣。然嬰不(bu)知時(shi)變,夫亡(wang)術而(er)(er)不(bu)遜(xun),田蚡貴而(er)(er)驕溢。兇德參會,待時(shi)而(er)(er)發,藉福區(qu)區(qu)其(qi)間,惡(e)能救斯(si)敗哉(zai)!”
司馬貞:“灌夫(fu)自(zi)喜,引重其中。意(yi)氣杯(bei)酒,辟睨兩(liang)宮(gong)。”
洪(hong)邁:“灌(guan)夫、任(ren)安,可謂賢(xian)而(er)知義矣。然(ran)皆以他事卒不(bu)免于族誅,事不(bu)可料如(ru)此。”
丁耀亢:“竇嬰以(yi)椒房之親,僭位列侯,親替(ti)不衰(shuai),不能杜(du)門謝士,以(yi)觀世變,悻悻然(ran)與貴戚侮,亦過(guo)矣。田恃權快憤,逞兇(xiong)德而誰(shui)何,卒至夢囈(yi)呼服,以(yi)償以(yi)魄,何道之速也。若(ruo)夫好(hao)勇不好(hao)學(xue),履虎而噬人(ren),灌夫豈可宗(zong)乎?”
蔡東藩:“竇嬰既(ji)免相職,正可退居林下(xia),安享天(tian)年,乃猶溷跡都(dou)中(zhong),流連(lian)不(bu)去,果胡為者(zhe)!且灌(guan)夫(fu)(fu)好酒使性(xing),引與為友(you),益少損(sun)多,無(wu)(wu)端(duan)(duan)而親田蚡(fen),無(wu)(wu)端(duan)(duan)而忤田蚡(fen),又無(wu)(wu)端(duan)(duan)而仇田蚡(fen),卒至招尤取辱,同歸(gui)于(yu)盡,天(tian)下(xia)之剛(gang)愎自用者(zhe),皆(jie)可作(zuo)灌(guan)夫(fu)(fu)觀(guan)!天(tian)下(xia)之游移(yi)無(wu)(wu)主者(zhe),亦何不(bu)可作(zuo)竇嬰觀(guan)也?田蚡(fen)不(bu)足責,竇嬰、灌(guan)夫(fu)(fu),其亦自貽伊戚乎!”