云門禪寺座落于紹興城南十五公里的平水鎮寺里頭村秦望山麓腳下的一個狹長山谷里,這是一座歷史悠久的千年古剎。云門寺可以(yi)說是(shi)一(yi)處集宗教、歷史、文化、旅(lv)游(you)觀光于一(yi)體的佛教勝地,它歷來(lai)一(yi)向(xiang)很受我國學術(shu)界、政(zheng)府部門的重視,不斷有學者寫信(xin)或親自來(lai)探(tan)訪,并發(fa)表研究文章。紹興(xing)市、縣文保(bao)部門以(yi)及云門寺所在的平水(shui)鎮鎮政(zheng)府也(ye)都十分重視和(he)關心。
云(yun)(yun)門(men)寺(si)(si)始(shi)建于(yu)東晉義(yi)熙三(san)年(公元(yuan)407)。隋、唐、五(wu)代(dai)十國(guo)、宋、元(yuan)、明、清、民國(guo),迄今已有1700多年歷史(shi)了,可謂華夏悠久的古剎(cha)之(zhi)(zhi)一。據史(shi)書記載:晉代(dai)大書法家(jia)王(wang)獻(xian)之(zhi)(zhi)曾于(yu)此(ci)(ci)隱居,云(yun)(yun)門(men)寺(si)(si)本為(wei)中書令(ling)(ling)王(wang)獻(xian)之(zhi)(zhi)(王(wang)羲之(zhi)(zhi)的第七個兒子)的舊(jiu)宅(zhai),傳說王(wang)獻(xian)之(zhi)(zhi)曾舍宅(zhai)為(wei)寺(si)(si)。安(an)帝(di)義(yi)熙三(san)年(407)某夜王(wang)獻(xian)之(zhi)(zhi)在秦望山麓(lu)之(zhi)(zhi)宅(zhai)處其屋(wu)頂忽然出現五(wu)彩祥云(yun)(yun),王(wang)獻(xian)之(zhi)(zhi)將(jiang)此(ci)(ci)事上(shang)表奏帝(di),晉安(an)帝(di)得知下詔賜號將(jiang)王(wang)獻(xian)之(zhi)(zhi)的舊(jiu)宅(zhai)改建為(wei)“云(yun)(yun)門(men)寺(si)(si)”,門(men)前石(shi)橋(qiao)改名“五(wu)云(yun)(yun)橋(qiao)”,高僧(seng)帛(bo)道(dao)猷(you)居之(zhi)(zhi),竺法曠、竺道(dao)壹先后招之(zhi)(zhi)。《嘉泰會稽志》中記載“王(wang)獻(xian)之(zhi)(zhi)云(yun)(yun)門(men)山舊(jiu)居,詔建云(yun)(yun)門(men)寺(si)(si)。”又明萬歷《會稽志》卷十六元(yuan)虞(yu)集撰《云(yun)(yun)門(men)寺(si)(si)記》云(yun)(yun):“寺(si)(si)本中書令(ling)(ling)王(wang)獻(xian)之(zhi)(zhi)舊(jiu)宅(zhai)”。
云(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)還是(shi)紹興(xing)除(chu)蘭(lan)(lan)亭(ting)之(zhi)(zhi)(zhi)外較為(wei)著名(ming)的(de)(de)一(yi)(yi)(yi)處(chu)書(shu)法(fa)(fa)勝地(di),中(zhong)國書(shu)法(fa)(fa)史上的(de)(de)許多名(ming)人(ren)和逸(yi)事都(dou)與此有關(guan)(guan)。云(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)的(de)(de)前身(shen)本為(wei)王(wang)(wang)(wang)獻(xian)之(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)舊宅,傳為(wei)王(wang)(wang)(wang)獻(xian)之(zhi)(zhi)(zhi)隱居練字之(zhi)(zhi)(zhi)所。“天下第一(yi)(yi)(yi)行書(shu)”王(wang)(wang)(wang)羲(xi)之(zhi)(zhi)(zhi)《蘭(lan)(lan)亭(ting)帖》真(zhen)(zhen)跡(ji)(ji)也曾(ceng)長(chang)期保存在(zai)(zai)云(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)。 王(wang)(wang)(wang)羲(xi)之(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)第七代孫南朝智(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)永(yong)(yong)禪師(shi)駐(zhu)寺(si)(si)(si)臨書(shu)30年,留有鐵門(men)(men)檻、筆(bi)冢及其侄(zhi)子惠欣(xin)(xin)曾(ceng)在(zai)(zai)這里出(chu)家(jia)為(wei)僧(seng),叔侄(zhi)二(er)人(ren)都(dou)是(shi)書(shu)法(fa)(fa)大家(jia),備受梁武帝的(de)(de)推崇(chong),因啟重(zhong)寺(si)(si)(si)僧(seng)智(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)永(yong)(yong)、惠欣(xin)(xin)(兩人(ren)皆以書(shu)名(ming)),因此云(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)曾(ceng)一(yi)(yi)(yi)度敕改(gai)為(wei)“永(yong)(yong)欣(xin)(xin)寺(si)(si)(si)”。相傳王(wang)(wang)(wang)羲(xi)之(zhi)(zhi)(zhi)墓便在(zai)(zai)附近(jin),昔日智(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)永(yong)(yong),慧欣(xin)(xin)和尚遷(qian)居云(yun)(yun)門(men)(men)也為(wei)掃墓就近(jin)。智(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)永(yong)(yong)有兩個徒弟,一(yi)(yi)(yi)名(ming)智(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)果(guo)、一(yi)(yi)(yi)名(ming)辨才,都(dou)是(shi)他的(de)(de)書(shu)法(fa)(fa)傳人(ren)。智(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)果(guo)青勝于(yu)藍,隋煬帝就曾(ceng)對智(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)永(yong)(yong)說過:“和尚(——指智(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)永(yong)(yong))得右軍(jun)肉,智(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)果(guo)得右軍(jun)骨。”時人(ren)求書(shu)者甚多,戶限為(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)穿。智(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)永(yong)(yong)身(shen)后,王(wang)(wang)(wang)氏傳家(jia)之(zhi)(zhi)(zhi)寶(bao)《蘭(lan)(lan)亭(ting)帖》真(zhen)(zhen)跡(ji)(ji)由辨才收(shou)藏,結果(guo)就在(zai)(zai)這云(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)中(zhong)被(bei)唐(tang)太宗派(pai)來(lai)的(de)(de)御史蕭翼設計賺去。唐(tang)高宗上元二(er)年(675)三月上巳(si),初唐(tang)四杰之(zhi)(zhi)(zhi)首的(de)(de)王(wang)(wang)(wang)勃(bo)曾(ceng)在(zai)(zai)云(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)主(zhu)持(chi)了(le)一(yi)(yi)(yi)次模仿王(wang)(wang)(wang)羲(xi)之(zhi)(zhi)(zhi)蘭(lan)(lan)亭(ting)雅集(ji)的(de)(de)修(xiu)(xiu)(xiu)禊(xi)活(huo)動,并也仿《蘭(lan)(lan)亭(ting)集(ji)序》寫了(le)一(yi)(yi)(yi)篇《修(xiu)(xiu)(xiu)禊(xi)序》,其中(zhong)敘景部(bu)分寫道(dao):“暮春(chun)三月,修(xiu)(xiu)(xiu)禊(xi)事于(yu)獻(xian)之(zhi)(zhi)(zhi)山亭(ting)也。遲(chi)(chi)遲(chi)(chi)風景出(chu)沒,媚于(yu)郊原(yuan)。片(pian)片(pian)仙云(yun)(yun)遠近(jin),生于(yu)林薄。雜草將發,非止(zhi)桃溪。遲(chi)(chi)鳥亂(luan)飛,有余(yu)鶯谷。王(wang)(wang)(wang)孫春(chun)草,處(chu)處(chu)皆青。仲統芳園,家(jia)家(jia)并翠(cui)。”在(zai)(zai)云(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)中(zhong),原(yuan)有不(bu)少與以上人(ren)事相關(guan)(guan)的(de)(de)建筑和設施,如獻(xian)之(zhi)(zhi)(zhi)山亭(ting)、獻(xian)之(zhi)(zhi)(zhi)筆(bi)倉、智(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)永(yong)(yong)鐵門(men)(men)檻、智(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)永(yong)(yong)退(tui)筆(bi)冢、辨才塔以及陸(lu)游年輕時在(zai)(zai)此讀書(shu)的(de)(de)云(yun)(yun)門(men)(men)草堂等等,可惜它們都(dou)早就隨著整座古剎的(de)(de)傾圮一(yi)(yi)(yi)起化作歷史陳跡(ji)(ji)。
唐代(dai),云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)高(gao)僧(seng)薈萃(cui)。建(jian)中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)(780-783),高(gao)僧(seng)靈澈禪師在(zai)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)撰著《律宗(zong)(zong)(zong)(zong)引源》二(er)十(shi)(shi)七卷,佛教禪宗(zong)(zong)(zong)(zong)六祖惠能在(zai)曹溪說(shuo)法(fa),云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)高(gao)僧(seng)善現(xian)住(zhu)(zhu)持(chi)事之(zhi)(zhi)。唐會(hui)昌年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)間(jian)(841~846)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)遭(zao)到會(hui)昌之(zhi)(zhi)難而毀(hui)(hui)廢(fei),當時(shi)只剩(sheng)下(xia)面(mian)南(nan)一(yi)(yi)小殿未(wei)毀(hui)(hui),因附益以為(wei)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si),即廣(guang)(guang)孝(xiao)(xiao)(xiao)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)。至唐宣宗(zong)(zong)(zong)(zong)大中(zhong)(zhong)(zhong)六年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公元(yuan)852年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian))觀(guan)察使李褒(bao)奏重建(jian)。然(ran)(ran)非復舊(jiu)址,賜號大中(zhong)(zhong)(zhong)拯迷寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)。后(hou)(hou)于(yu)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)西(xi)建(jian)懺堂,號凈(jing)(jing)名(ming)(ming)(ming)(ming)庵(an)。宋(song)(song)太(tai)(tai)祖乾德六年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公元(yuan)968年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian))將其(qi)(qi)中(zhong)(zhong)(zhong)一(yi)(yi)部(bu)份(顯(xian)(xian)圣(sheng)院(yuan)(yuan))復名(ming)(ming)(ming)(ming)為(wei)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)。宋(song)(song)雍(yong)熙(xi)(xi)三年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(986)賜名(ming)(ming)(ming)(ming)雍(yong)熙(xi)(xi)院(yuan)(yuan)。宋(song)(song)太(tai)(tai)宗(zong)(zong)(zong)(zong)淳化(hua)五(wu)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公元(yuan)994年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian))改“拯迷寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)”為(wei)“淳化(hua)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)”。后(hou)(hou)周(zhou)顯(xian)(xian)德二(er)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(955)于(yu)拯迷寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)石壁峰前建(jian)看經院(yuan)(yuan)。宋(song)(song)至道(dao)二(er)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(996)改名(ming)(ming)(ming)(ming)顯(xian)(xian)圣(sheng)院(yuan)(yuan)。舊(jiu)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)老(lao)宿(su)(su)所棲庵(an)亦(yi)于(yu)熙(xi)(xi)寧二(er)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(1069)賜名(ming)(ming)(ming)(ming)壽(shou)圣(sheng)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)。其(qi)(qi)時(shi)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)已一(yi)(yi)裂為(wei)四(si)。南(nan)宋(song)(song)紹興(xing)十(shi)(shi)四(si)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(1144),高(gao)宗(zong)(zong)(zong)(zong)為(wei)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)廣(guang)(guang)孝(xiao)(xiao)(xiao)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)題(ti)“傳忠廣(guang)(guang)孝(xiao)(xiao)(xiao)之(zhi)(zhi)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)”,中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)又題(ti)小字云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun):“賜傳忠廣(guang)(guang)孝(xiao)(xiao)(xiao)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)”。廣(guang)(guang)孝(xiao)(xiao)(xiao)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)前,有(you)(you)(you)宋(song)(song)高(gao)宗(zong)(zong)(zong)(zong)書(shu)“傳忠廣(guang)(guang)孝(xiao)(xiao)(xiao)之(zhi)(zhi)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)”碑(bei)額(e),碑(bei)高(gao)丈(zhang)余。寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)有(you)(you)(you)彌陀(tuo)道(dao)場,杭僧(seng)元(yuan)照書(shu)額(e)。(另有(you)(you)(you)“南(nan)宋(song)(song)度宗(zong)(zong)(zong)(zong)咸淳年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)間(jian)(1266-1274)曾改名(ming)(ming)(ming)(ming)為(wei)“傳忠廣(guang)(guang)孝(xiao)(xiao)(xiao)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)”之(zhi)(zhi)說(shuo)。)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)后(hou)(hou)廢(fei)。至明熹宗(zong)(zong)(zong)(zong)天啟三年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(公元(yuan)1623年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian))僧(seng)福坤偕獻之(zhi)(zhi)裔(yi)孫于(yu)舊(jiu)址募資重修(xiu)(xiu),僧(seng)雪(xue)嶠任住(zhu)(zhu)持(chi)。又恢復云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)的(de)舊(jiu)名(ming)(ming)(ming)(ming),并一(yi)(yi)直沿用(yong)至今。崇禎十(shi)(shi)一(yi)(yi)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(1638),會(hui)稽籍高(gao)僧(seng)弘禮住(zhu)(zhu)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si),“刀耕火種(zhong),有(you)(you)(you)古德風”,著語錄(lu)30卷。云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)在(zai)明末(mo)稱(cheng)曹洞中(zhong)(zhong)(zhong)興(xing)道(dao)場。云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)一(yi)(yi)系,自(zi)湛然(ran)(ran)(圓澄)以后(hou)(hou),其(qi)(qi)勢力頗足,與臨(lin)濟宗(zong)(zong)(zong)(zong)的(de)天童一(yi)(yi)系相頡頑。時(shi)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)廣(guang)(guang)孝(xiao)(xiao)(xiao)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)、顯(xian)(xian)圣(sheng)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)法(fa)席大振,威震江(jiang)南(nan)。清(qing)初(chu),平水(shui)佛教進入高(gao)層(ceng)次的(de)理(li)論研究,高(gao)僧(seng)、名(ming)(ming)(ming)(ming)僧(seng)層(ceng)出(chu)不窮,湛然(ran)(ran)門(men)(men)(men)(men)下(xia)出(chu)石雨(yu)(明方(fang))、三宜(明盂(yu))、瑞白(明雪(xue))。當時(shi),繼席云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)顯(xian)(xian)圣(sheng)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)的(de)均為(wei)有(you)(you)(you)名(ming)(ming)(ming)(ming)宗(zong)(zong)(zong)(zong)匠,明方(fang)門(men)(men)(men)(men)下(xia)的(de)遠門(men)(men)(men)(men)凈(jing)(jing)柱,位中(zhong)(zhong)(zhong)凈(jing)(jing)符,明盂(yu)門(men)(men)(men)(men)下(xia)的(de)狼(lang)亭凈(jing)(jing)挺、西(xi)遁(dun)凈(jing)(jing)超,明雪(xue)門(men)(men)(men)(men)下(xia)的(de)百愚凈(jing)(jing)斷等,都是很有(you)(you)(you)名(ming)(ming)(ming)(ming)的(de)禪宿(su)(su)、有(you)(you)(you)語錄(lu)行世。1586-1676年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian),臨(lin)濟宗(zong)(zong)(zong)(zong)禪宿(su)(su)高(gao)僧(seng)道(dao)忞,奉詔敕建(jian)平陽寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si),建(jian)閣七楹,其(qi)(qi)血書(shu)法(fa)華經全(quan)部(bu),堪(kan)稱(cheng)佛門(men)(men)(men)(men)珍品。清(qing)順治(zhi)十(shi)(shi)七年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(1661),賜帑銀五(wu)百兩,重修(xiu)(xiu)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)塔。后(hou)(hou)毀(hui)(hui)。建(jian)國初(chu),寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)內尚存佛像(xiang),有(you)(you)(you)宗(zong)(zong)(zong)(zong)教活(huo)動。辛(xin)亥(hai)革(ge)命后(hou)(hou),平水(shui)佛教寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)每況愈(yu)下(xia)。抗日(ri)(ri)戰爭時(shi),平水(shui)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)遭(zao)日(ri)(ri)寇蹂(rou)躪,寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)毀(hui)(hui)僧(seng)散。解放以后(hou)(hou),又一(yi)(yi)些(xie)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)被(bei)毀(hui)(hui),云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)久失修(xiu)(xiu),湮于(yu)榛莽之(zhi)(zhi)中(zhong)(zhong)(zhong)。佛像(xiang)被(bei)毀(hui)(hui),寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)屋改作他用(yong)。今尚存廣(guang)(guang)孝(xiao)(xiao)(xiao)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)部(bu)分(fen)殿宇 及碑(bei)文。1986年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)后(hou)(hou),當地信教群(qun)眾(zhong)募款重建(jian),重塑佛像(xiang),恢復宗(zong)(zong)(zong)(zong)教活(huo)動。寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)內尚存明代(dai)“募修(xiu)(xiu)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)疏碑(bei). ,平水(shui)還保留云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)的(de)部(bu)分(fen)。
云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)在(zai)歷(li)史上(shang)之(zhi)規模是非常(chang)之(zhi)宏大(da)(da)。云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)鼎盛時期曾熱(re)鬧非凡(fan),陸游在(zai)《云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)壽圣(sheng)院(yuan)記(ji)(ji)》中(zhong)(zhong)(zhong)寫(xie)到:“云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)自晉(jin)(jin)唐(tang)以來(lai)名天下。父(fu)老言昔(xi)盛時,繚山(shan)并溪,樓塔(ta)(ta)重(zhong)覆、依巖跨壑(hè),金碧飛踴,居之(zhi)者(zhe)忘(wang)老,寓之(zhi)者(zhe)忘(wang)歸。游觀者(zhe)累日(ri)乃遍,往(wang)往(wang)迷(mi)不(bu)得出。雖寺(si)(si)(si)(si)(si)中(zhong)(zhong)(zhong)人或旬(xun)月不(bu)得覿(dí )也。”從此可以看出當年(nian)之(zhi)盛況。另(ling)據《康熙會稽(ji)縣(xian)志》中(zhong)(zhong)(zhong)的(de)記(ji)(ji)載和云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)圖(tu)上(shang)可以看出,進入峽谷之(zhi)后(hou)(hou)首(shou)先看見(jian)的(de)是一(yi)個寫(xie)著(zhu)“云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)古剎”的(de)石(shi)牌坊,然后(hou)(hou)是辯才(cai)塔(ta)(ta)、“卓立云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)”石(shi)牌坊、雪嶠塔(ta)(ta)、五(wu)云(yun)(yun)(yun)山(shan)亭(ting)、火者(zhe)塔(ta)(ta)然后(hou)(hou)走過五(wu)云(yun)(yun)(yun)橋到達云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)的(de)山(shan)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)前(qian)(qian)面,寺(si)(si)(si)(si)(si)前(qian)(qian)面還(huan)有(you)(you)一(yi)片楓林,從圖(tu)中(zhong)(zhong)(zhong)我們可以看出云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)當時的(de)云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)有(you)(you)五(wu)進之(zhi)多,有(you)(you)山(shan)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)、天王(wang)殿(dian)、大(da)(da)雄(xiong)寶殿(dian)、法(fa)(fa)堂(tang)(tang)、禪堂(tang)(tang)等主(zhu)要殿(dian)堂(tang)(tang)。寺(si)(si)(si)(si)(si)院(yuan)的(de)兩邊(bian)各(ge)建(jian)有(you)(you)兩排長長的(de)廂房。寺(si)(si)(si)(si)(si)院(yuan)的(de)周(zhou)圍還(huan)有(you)(you)鐵門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)限(xian)、溪風閣墓、王(wang)子(zi)敬(jing)(jing)筆琢、王(wang)子(zi)敬(jing)(jing)山(shan)亭(ting)(書上(shang)說:唐(tang)高宗(zong)上(shang)元(yuan)(yuan)(yuan)二年(nian)(675)三(san)月上(shang)已日(ri),名例“初(chu)(chu)唐(tang)四杰”之(zhi)首(shou)的(de)文學(xue)家王(wang)勃,在(zai)云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)王(wang)子(zi)敬(jing)(jing)山(shan)亭(ting)主(zhu)持過一(yi)次“克隆”晉(jin)(jin)代(dai)王(wang)羲之(zhi)等人在(zai)蘭(lan)亭(ting)曲水流觴的(de)修禊盛事(shi)。)、洗硯池、白乳(ru)亭(ting)、五(wu)云(yun)(yun)(yun)山(shan)等。另(ling)外云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)除主(zhu)寺(si)(si)(si)(si)(si)之(zhi)外還(huan)設置有(you)(you)“看經院(yuan)”(另(ling)有(you)(you)“刊經院(yuan)”、之(zhi)說)、“芍師院(yuan)(懺堂(tang)(tang))”、“顯(xian)(xian)圣(sheng)院(yuan)”(云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)顯(xian)(xian)圣(sheng)寺(si)(si)(si)(si)(si) 寺(si)(si)(si)(si)(si)址在(zai)今紹興(xing)城區(qu)東南玉(yu)(yu)笥山(shan)前(qian)(qian)。后(hou)(hou)周(zhou)顯(xian)(xian)德(de)二年(nian)(955),僧重(zhong)曜于拯迷(mi)寺(si)(si)(si)(si)(si)石(shi)壁峰前(qian)(qian)募(mu)緣建(jian)造。初(chu)(chu)名顯(xian)(xian)圣(sheng)院(yuan)(云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)看經院(yuan))。宋至道二年(nian)(996)九(jiu)月,敕改顯(xian)(xian)圣(sheng)寺(si)(si)(si)(si)(si)。院(yuan)后(hou)(hou)有(you)(you)王(wang)子(zi)敬(jing)(jing)筆倉,實一(yi)眢井。元(yuan)(yuan)(yuan)時,寺(si)(si)(si)(si)(si)毀(hui)。明(ming)萬歷(li)二十二年(nian)(1594),大(da)(da)學(xue)士張浚元(yuan)(yuan)(yuan)等延請圓澄(湛然)禪師重(zhong)建(jian)寺(si)(si)(si)(si)(si)于玉(yu)(yu)笥山(shan)前(qian)(qian),開法(fa)(fa)云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)(men)(men)(men)顯(xian)(xian)圣(sheng)寺(si)(si)(si)(si)(si),法(fa)(fa)席大(da)(da)盛。