云崖勝境
云(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)具體(ti)(ti)位(wei)(wei)(wei)置(zhi)在(zai)今甘(gan)肅省平涼市莊(zhuang)(zhuang)浪(lang)縣(xian)韓店鄉東南(nan)(nan),距離(li)莊(zhuang)(zhuang)浪(lang)縣(xian)城28公里的(de)(de)(de)(de)(de)(de)關山(shan)(shan)(shan)自然(ran)森林(lin)峽谷深處。因寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)內(nei)石(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)窟(ku)(ku)眾多,景(jing)色秀麗,與(yu)平涼崆峒(tong)山(shan)(shan)(shan)、天(tian)水(shui)麥積山(shan)(shan)(shan)、仙(xian)人(ren)崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)等(deng)(deng)勝(sheng)(sheng)(sheng)地(di)齊名(ming)(ming),被列為(wei)國(guo)家(jia)級森林(lin)公園、國(guo)家(jia)級文(wen)物保護單位(wei)(wei)(wei)。 云(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)所在(zai)山(shan)(shan)(shan)峰,古稱主(zhu)山(shan)(shan)(shan)。清《嘉慶重修(xiu)一(yi)(yi)統志(zhi)》記(ji)載(zai):“以山(shan)(shan)(shan)勢(shi)獨高而(er)名(ming)(ming),其(qi)(qi)中(zhong)峰嶺回環,溪流縈帶(dai)。”以云(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)為(wei)中(zhong)心(xin)(xin),在(zai)方(fang)圓不(bu)(bu)到(dao)5公里的(de)(de)(de)(de)(de)(de)范(fan)圍內(nei),有(you)著名(ming)(ming)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)八大(da)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)以及店灣(wan)、店峽、木(mu)匠爺崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)石(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)窟(ku)(ku)和三(san)教洞(dong),形成(cheng)一(yi)(yi)條(tiao)蔚(yu)為(wei)壯觀(guan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)石(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)窟(ku)(ku)群[2] 。據(ju)當地(di)文(wen)物部門(men)官(guan)員介紹,已發(fa)現的(de)(de)(de)(de)(de)(de)73孔中(zhong)有(you)石(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)造像(xiang)22尊(zun),塑像(xiang)128尊(zun),還(huan)有(you)大(da)量的(de)(de)(de)(de)(de)(de)壁(bi)畫、題記(ji)等(deng)(deng)。多年來經考古界研究,云(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)石(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)窟(ku)(ku)始鑿于(yu)北(bei)魏(wei)(wei)后(hou)期(qi),經過數(shu)朝修(xiu)繕到(dao)明朝時(shi)(shi)進入鼎盛時(shi)(shi)期(qi),從清末開始逐漸歸于(yu)沉寂,漸漸衰落。 從山(shan)(shan)(shan)下(xia)沿(yan)便道步行一(yi)(yi)個小時(shi)(shi)左右(you),就(jiu)(jiu)來到(dao)云(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)主(zhu)峰腳下(xia)。遠遠望去,山(shan)(shan)(shan)呈(cheng)麥垛狀(zhuang)(zhuang),與(yu)周(zhou)圍群山(shan)(shan)(shan)呼應連綿(mian)。正(zheng)面山(shan)(shan)(shan)峰絕(jue)壁(bi)陡立(li),絕(jue)壁(bi)中(zhong)央部位(wei)(wei)(wei)分布著三(san)層(ceng)(ceng)建筑,錯落有(you)致,看(kan)上(shang)去像(xiang)是(shi)嵌在(zai)峭(qiao)壁(bi)上(shang),懸空而(er)里,令人(ren)驚嘆不(bu)(bu)已。莊(zhuang)(zhuang)浪(lang)縣(xian)文(wen)體(ti)(ti)局副局長(chang)王亞(ya)彬告訴我(wo)們,云(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)是(shi)一(yi)(yi)座距今1600多年歷史的(de)(de)(de)(de)(de)(de)石(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)窟(ku)(ku)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si),是(shi)當地(di)一(yi)(yi)處集(ji)石(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)窟(ku)(ku)藝術與(yu)天(tian)然(ran)美(mei)景(jing)于(yu)一(yi)(yi)身的(de)(de)(de)(de)(de)(de)風景(jing)區。“整個景(jing)區東西(xi)寬13.75公里,南(nan)(nan)北(bei)長(chang)32.25公里。帶(dai)狀(zhuang)(zhuang)景(jing)區,里面有(you)山(shan)(shan)(shan)、有(you)水(shui)、有(you)樹,而(er)且有(you)歷經滄(cang)桑(sang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)石(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)窟(ku)(ku)雕塑,這樣的(de)(de)(de)(de)(de)(de)景(jing)點在(zai)國(guo)內(nei)也是(shi)很少(shao)見的(de)(de)(de)(de)(de)(de)。”而(er)最為(wei)當地(di)人(ren)所稱頌的(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)文(wen)景(jing)觀(guan)主(zhu)要是(shi)由朱林(lin)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)、大(da)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)、西(xi)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)、喬陽寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)、金瓦寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)、佛溝(gou)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)、三(san)清洞(dong)、羅(luo)漢洞(dong)、殿(dian)灣(wan)等(deng)(deng)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)洞(dong)組成(cheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)石(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)窟(ku)(ku)群。史載(zai)“山(shan)(shan)(shan)勢(shi)環抱,溪水(shui)瀠洄(hui),松杉柏檜(gui),翠竹名(ming)(ming)花(hua),蔚(yu)蔚(yu)蒼(cang)蒼(cang),青(qing)蔥(cong)掩映,且多仙(xian)蹤(zong)古跡,無(wu)地(di)不(bu)(bu)爽人(ren)心(xin)(xin)目(mu)。”是(shi)對(dui)云(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)勝(sheng)(sheng)(sheng)境(jing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)真實寫照。 據(ju)《增(zeng)修(xiu)華亭縣(xian)志(zhi)》記(ji)載(zai):宋代僧人(ren)法印辟白云(yun)(yun)(yun)(yun)洞(dong),“其(qi)(qi)洞(dong)朝夕(xi)多云(yun)(yun)(yun)(yun),而(er)云(yun)(yun)(yun)(yun)多白,”四(si)時(shi)(shi)“洞(dong)中(zhong)出云(yun)(yun)(yun)(yun),洞(dong)上(shang)盤云(yun)(yun)(yun)(yun),洞(dong)前(qian)云(yun)(yun)(yun)(yun)駐,洞(dong)底云(yun)(yun)(yun)(yun)擎。”因而(er)得名(ming)(ming)。目(mu)前(qian)云(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)主(zhu)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)存大(da)量石(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)造像(xiang)和泥塑像(xiang),從時(shi)(shi)間上(shang)推(tui)定以北(bei)魏(wei)(wei)、北(bei)周(zhou)時(shi)(shi)期(qi)為(wei)多。頂(ding)(ding)峰稱為(wei)玉(yu)皇(huang)(huang)頂(ding)(ding),又名(ming)(ming)中(zhong)臺(tai),其(qi)(qi)下(xia)東西(xi)南(nan)(nan)北(bei)四(si)臺(tai)環拱。東臺(tai)后(hou)面有(you)筆架峰,西(xi)臺(tai)后(hou)面有(you)獅(shi)子峰,南(nan)(nan)臺(tai)后(hou)面有(you)升云(yun)(yun)(yun)(yun)峰,北(bei)臺(tai)后(hou)面有(you)神仙(xian)桌(zhuo)峰。眾峰相擁,綿(mian)延且自成(cheng)一(yi)(yi)體(ti)(ti),巍(wei)然(ran)聳立(li),風景(jing)絕(jue)勝(sheng)(sheng)(sheng)。 云(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)風景(jing)迷人(ren),勝(sheng)(sheng)(sheng)跡很多,其(qi)(qi)境(jing)內(nei)異峰疊起,云(yun)(yun)(yun)(yun)蒸霧繞(rao),密林(lin)參(can)天(tian),綠茵遍(bian)地(di);曲徑幽(you)幽(you),流水(shui)淙(cong)淙(cong)。從山(shan)(shan)(shan)下(xia)至絕(jue)頂(ding)(ding),層(ceng)(ceng)巒疊嶂,萬木(mu)蔥(cong)蘢。登上(shang)眾山(shan)(shan)(shan)環拱的(de)(de)(de)(de)(de)(de)云(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)主(zhu)峰——玉(yu)皇(huang)(huang)絕(jue)頂(ding)(ding),猶(you)如置(zhi)身大(da)海碧濤,腳下(xia)云(yun)(yun)(yun)(yun)開霧合,怪石(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)崢嶸,奇峰兀立(li)。云(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)石(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)窟(ku)(ku)、白云(yun)(yun)(yun)(yun)洞(dong)等(deng)(deng)勝(sheng)(sheng)(sheng)景(jing)奇觀(guan)就(jiu)(jiu)鑲嵌在(zai)此(ci)峰正(zheng)面裸露的(de)(de)(de)(de)(de)(de)懸崖(ya)(ya)(ya)(ya)(ya)峭(qiao)壁(bi)之上(shang)。
美麗傳說
來云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)寺(si)(si)(si)(si)游覽的(de)人(ren),都喜(xi)歡登頂觀景(jing)。盛夏(xia)時登上(shang)(shang)玉皇頂極目遠眺,茫茫林(lin)海之中,秀嶺(ling)奇(qi)峰(feng)(feng),鱗(lin)次(ci)櫛比,猶如(ru)八百羅漢(han)(han)列坐誦經。近觀云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya),東西(xi)南北四臺(tai)(tai)(tai)(tai)環拱(gong),似眾(zhong)星捧月。對面南臺(tai)(tai)(tai)(tai),如(ru)經書開卷(juan),又(you)(you)如(ru)歸(gui)(gui)鶴(he)展翅,故有(you)“歸(gui)(gui)鶴(he)來戲(xi)”之傳說(shuo)(shuo)。山(shan)(shan)(shan)(shan)后金牛(niu)(niu)峰(feng)(feng)、雪山(shan)(shan)(shan)(shan)峰(feng)(feng)、雷聲峰(feng)(feng)數峰(feng)(feng)兀(wu)立(li)。山(shan)(shan)(shan)(shan)前長(chang)嶺(ling)上(shang)(shang)有(you)兩(liang)條(tiao)石縫,傳說(shuo)(shuo)是一喇(la)嘛(ma)施用(yong)法術,從(cong)金牛(niu)(niu)峰(feng)(feng)盜得金牛(niu)(niu)后沒收住,又(you)(you)從(cong)前山(shan)(shan)(shan)(shan)鉆了(le)進去(qu),這(zhe)條(tiao)石縫就是被金牛(niu)(niu)擠破的(de),民間(jian)稱(cheng)“金牛(niu)(niu)鼻子(zi)”。山(shan)(shan)(shan)(shan)后的(de)北臺(tai)(tai)(tai)(tai),由(you)筆架山(shan)(shan)(shan)(shan)、棋盤峰(feng)(feng)、神仙(xian)桌、臥(wo)駝峰(feng)(feng)、金瓦(wa)寺(si)(si)(si)(si)山(shan)(shan)(shan)(shan)等五峰(feng)(feng)匯集而(er)(er)成,與前面的(de)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)峰(feng)(feng)合成一幅“五老觀太極”的(de)畫圖,意趣盎(ang)然。東臺(tai)(tai)(tai)(tai)在云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)主峰(feng)(feng)左側,又(you)(you)名(ming)(ming)觀音山(shan)(shan)(shan)(shan),巍峨高聳,赤壁(bi)千仞(ren),靠近云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)的(de)一壁(bi)叫(jiao)八仙(xian)崖(ya),崖(ya)上(shang)(shang)有(you)觀音洞(dong)、湘(xiang)子(zi)洞(dong)等五窟,摩崖(ya)造(zao)像隱約可見(jian)。東臺(tai)(tai)(tai)(tai)后有(you)天女(nv)峰(feng)(feng),山(shan)(shan)(shan)(shan)勢(shi)險(xian)(xian)絕(jue),如(ru)仙(xian)女(nv)凌(ling)空而(er)(er)降。東臺(tai)(tai)(tai)(tai)對面絕(jue)壁(bi)聳立(li),名(ming)(ming)獅(shi)(shi)子(zi)嶺(ling),其(qi)勢(shi)如(ru)獅(shi)(shi)子(zi)蹲臥(wo),背(bei)上(shang)(shang)小峰(feng)(feng)突起(qi),宛若(ruo)軍士列隊,故又(you)(you)稱(cheng)行軍峰(feng)(feng)。云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)主峰(feng)(feng)之右為(wei)西(xi)臺(tai)(tai)(tai)(tai),另(ling)稱(cheng)羅漢(han)(han)崖(ya),崖(ya)面鷹洞(dong)壘壘如(ru)蜂(feng)窩,俗名(ming)(ming)“蜂(feng)兒坯子(zi)”。山(shan)(shan)(shan)(shan)頂怪(guai)石林(lin)立(li),錯落有(you)致。東西(xi)二(er)臺(tai)(tai)(tai)(tai)呼(hu)應(ying)對稱(cheng),似兩(liang)個翅膀,插在云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)主峰(feng)(feng)的(de)軀體上(shang)(shang)。 沿(yan)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)河前行,依次(ci)有(you)大(da)(da)寺(si)(si)(si)(si)溝、鹽場子(zi)、紅崖(ya)寺(si)(si)(si)(si)等勝(sheng)跡。大(da)(da)寺(si)(si)(si)(si)溝有(you)懸(xuan)崖(ya)峭(qiao)(qiao)壁(bi)、茂林(lin)深草,中間(jian)小溪奔涌,清澈(che)見(jian)底,大(da)(da)寺(si)(si)(si)(si)、西(xi)寺(si)(si)(si)(si)、殿灣等石窟分布在這(zhe)條(tiao)溝里。而(er)(er)峭(qiao)(qiao)壁(bi)間(jian)古(gu)代棧道的(de)印記依然清晰(xi)。莊(zhuang)浪縣旅(lv)游局(ju)官員介紹,云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)寺(si)(si)(si)(si)及(ji)周(zhou)邊各個寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)遙相呼(hu)應(ying),在整(zheng)個景(jing)區內到(dao)處都有(you)古(gu)人(ren)生活(huo)的(de)影(ying)子(zi)。其(qi)中最為(wei)壯觀的(de),是那些千尺絕(jue)壁(bi),有(you)的(de)形如(ru)睡獅(shi)(shi),有(you)的(de)高似層樓(lou),有(you)的(de)懸(xuan)若(ruo)閣檐(yan),有(you)的(de)勢(shi)如(ru)飛(fei)瀑。在眾(zhong)多峭(qiao)(qiao)壁(bi)間(jian),最有(you)傳奇(qi)色(se)彩的(de)一座(zuo)叫(jiao)“舍身堡(bao)”。莊(zhuang)浪縣文體局(ju)副局(ju)長(chang)王亞彬告訴我們,相傳一位篤信(xin)佛(fo)教的(de)木工(gong),修建好(hao)云(yun)(yun)(yun)(yun)(yun)崖(ya)寺(si)(si)(si)(si)群之后,不(bu)慎從(cong)此險(xian)(xian)絕(jue)處墜下懸(xuan)崖(ya),粉身碎骨。時人(ren)認為(wei)是脫化(hua)成佛(fo)了(le),為(wei)了(le)紀念,稱(cheng)此崖(ya)為(wei)“舍身崖(ya)”,也稱(cheng)“木匠崖(ya)”,并為(wei)其(qi)鑿洞(dong)塑像,造(zao)像至今還(huan)保存于(yu)崖(ya)洞(dong)中。
紅崖寺與竹林寺
距離云(yun)崖寺深處不足一(yi)(yi)公里處,有(you)一(yi)(yi)片30多畝空曠寬(kuan)敞的(de)(de)(de)草灘(tan),為鹽場子(zi),曾經是絲綢古道(dao)上車馬輻輳、駝隊云(yun)集(ji)的(de)(de)(de)驛站(zhan),其(qi)平平展(zhan)展(zhan)的(de)(de)(de)地勢和荒涼蕭瑟的(de)(de)(de)景色,記載著當年(nian)的(de)(de)(de)喧囂和繁(fan)華。鹽場子(zi)對面有(you)一(yi)(yi)峽(xia)谷,遠遠望去,一(yi)(yi)道(dao)石(shi)(shi)崖橫(heng)亙面前,石(shi)(shi)崖上面大小窟龕呈一(yi)(yi)字形排列(lie),這就是紅(hong)崖寺。紅(hong)崖寺石(shi)(shi)窟,較馳名(ming)的(de)(de)(de)有(you)兩(liang)洞(dong),一(yi)(yi)為千佛洞(dong)、一(yi)(yi)為文王百子(zi)洞(dong)。從云(yun)崖寺順流而下,依次(ci)可見秋千架、竹(zhu)林(lin)寺。
秋(qiu)(qiu)千架由兩(liang)兩(liang)柱突兀而起的(de)巨大石筍并立而成,狀如炳靈姊妹(mei)峰,可望而不可即(ji)。相傳王(wang)母娘娘曾慕名(ming)來到這塊風景(jing)秀麗的(de)地方游玩,支了秋(qiu)(qiu)千架,蕩(dang)起秋(qiu)(qiu)千,十分盡(jin)興。竹林寺面對的(de)華莊公路,據考證這里曾立過集市,作過鎮(zhen)公所,更多的(de)用場(chang)是過往客店(dian)。其丹崖(ya)峭壁上也刻鑿(zao)著石窟,星(xing)(xing)星(xing)(xing)點(dian)點(dian)。 1922年(nian),國民黨元(yuan)老(lao)于右(you)任(ren)先生從崇信(xin)取道(dao)天水,投(tou)宿(su)于此(ci),在一回民兒(er)童(tong)的(de)導(dao)引下攀崖(ya)登游,臨行賦詩:“投(tou)宿(su)竹(朱)林寺,摩崖(ya)時隱見,昔日梵王(wang)宮,今作回回店(dian)……。”
如今的(de)(de)竹(zhu)林寺,最引人注意的(de)(de)是一(yi)座規模宏大的(de)(de)水庫(ku),水域(yu)面(mian)積43.4平(ping)方公里(li),庫(ku)容577萬立方米,游人到此,猶如置身天(tian)山的(de)(de)天(tian)池邊(bian)。竹(zhu)林寺水庫(ku)被(bei)命名為國(guo)家水利風景區(qu)。 云崖寺不僅有珍貴的(de)(de)人文(wen)資源(yuan)(yuan),還有著豐富的(de)(de)自然資源(yuan)(yuan),各種野生(sheng)植(zhi)物(wu)生(sheng)長茂盛,白樺、松(song)柏(bo)、山楊、山柳、椴、箭竹(zhu)等10多種主體林木聯綴成(cheng)22萬余畝林海。紛繁復雜(za)的(de)(de)森林植(zhi)被(bei)中(zhong),蘊藏了黨參、杜仲(zhong)、豬(zhu)苓、丹(dan)皮等300多種藥材資源(yuan)(yuan),也為金錢豹、梅花(hua)鹿、麝獐、錦雞等珍禽異獸提供了繁衍生(sheng)息的(de)(de)風水寶地。
交通信息
(1)自天水汽(qi)車(che)(che)總站(zhan)、平涼汽(qi)車(che)(che)西站(zhan)乘大巴到莊浪縣(xian)城,然后在莊浪汽(qi)車(che)(che)站(zhan)乘“水洛-韓(han)店-云崖寺(si)”的(de)縣(xian)域公(gong)交車(che)(che)(6元(yuan)/人)直達景區;
(2)自華(hua)亭縣城乘(cheng)華(hua)亭到莊浪的中巴,中途在(zai)景區北門入(ru)口下車即可(最(zui)近關(guan)山(shan)隧道正在(zai)施工,交通暫停);
(3)景區北(bei)門沒有觀(guan)光(guang)車,只能從北(bei)門步行2.2km翻過大壩到(dao)聚(ju)仙(xian)橋(qiao),自聚(ju)仙(xian)橋(qiao)有景區內的(de)觀(guan)光(guang)車可(ke)到(dao)云崖(ya)(ya)寺、大寺、鹽(yan)場(chang)子(zi)(zi)(鹽(yan)場(chang)子(zi)(zi)可(ke)從景區東(dong)門向南到(dao)達),觀(guan)光(guang)車費用:聚(ju)仙(xian)橋(qiao)(3元(yuan))云崖(ya)(ya)寺(10元(yuan))大寺、云崖(ya)(ya)寺(10元(yuan))鹽(yan)場(chang)子(zi)(zi)。