秦兵圍困邯鄲的(de)(de)時候,趙國(guo)派(pai)遣平(ping)(ping)(ping)(ping)原(yuan)君(jun)(jun)請求(qiu)救兵,到(dao)(dao)(dao)楚國(guo)簽訂(ding)“合(he)縱(zong)”的(de)(de)盟(meng)(meng)約。平(ping)(ping)(ping)(ping)原(yuan)君(jun)(jun)約定(ding)(ding)與門(men)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)既有(you)(you)(you)勇力又文武兼備的(de)(de)食客(ke)二十(shi)人(ren)一(yi)(yi)(yi)同(前(qian)往)。平(ping)(ping)(ping)(ping)原(yuan)君(jun)(jun)說(shuo)(shuo):“假如(ru)用(yong)和平(ping)(ping)(ping)(ping)方法(fa)能(neng)(neng)夠(gou)取(qu)得成功就(jiu)(jiu)(jiu)太好了;假如(ru)和平(ping)(ping)(ping)(ping)方法(fa)不(bu)能(neng)(neng)取(qu)得成功,那么,(我(wo)(wo)(wo)(wo))就(jiu)(jiu)(jiu)在華屋之下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)用(yong)“歃血(xue)”的(de)(de)方式,也(ye)一(yi)(yi)(yi)定(ding)(ding)要(yao)‘合(he)縱(zong)’盟(meng)(meng)約簽定(ding)(ding)再(zai)返回。隨(sui)從人(ren)員不(bu)到(dao)(dao)(dao)外邊去尋找,在門(men)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)的(de)(de)食客(ke)中選(xuan)取(qu)就(jiu)(jiu)(jiu)夠(gou)了。”平(ping)(ping)(ping)(ping)原(yuan)君(jun)(jun)找到(dao)(dao)(dao)十(shi)九(jiu)(jiu)個(ge)人(ren),其余的(de)(de)人(ren)沒(mei)有(you)(you)(you)可以選(xuan)取(qu)的(de)(de),沒(mei)辦法(fa)補滿二十(shi)人(ren)(的(de)(de)額數(shu))。門(men)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)有(you)(you)(you)(一(yi)(yi)(yi)個(ge)叫)毛遂(sui)的(de)(de)人(ren),走上前(qian)來(lai),向平(ping)(ping)(ping)(ping)原(yuan)君(jun)(jun)自我(wo)(wo)(wo)(wo)推(tui)薦說(shuo)(shuo):“毛遂(sui)(我(wo)(wo)(wo)(wo))聽(ting)說(shuo)(shuo)先(xian)生(sheng)將要(yao)到(dao)(dao)(dao)楚國(guo)去簽訂(ding)‘合(he)縱(zong)’盟(meng)(meng)約,約定(ding)(ding)與門(men)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)食客(ke)二十(shi)人(ren)一(yi)(yi)(yi)同(前(qian)往),而且不(bu)到(dao)(dao)(dao)外邊去尋找。如(ru)今(jin)(jin)還少一(yi)(yi)(yi)個(ge)人(ren),希望先(xian)生(sheng)就(jiu)(jiu)(jiu)以(我(wo)(wo)(wo)(wo))毛遂(sui)湊足人(ren)數(shu)出發吧!”平(ping)(ping)(ping)(ping)原(yuan)君(jun)(jun)說(shuo)(shuo):“先(xian)生(sheng)來(lai)到(dao)(dao)(dao)(我(wo)(wo)(wo)(wo))趙勝(sheng)門(men)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)到(dao)(dao)(dao)如(ru)今(jin)(jin)(有(you)(you)(you))幾年了?”毛遂(sui)說(shuo)(shuo):“到(dao)(dao)(dao)而今(jin)(jin)(有(you)(you)(you))三(san)年了。”平(ping)(ping)(ping)(ping)原(yuan)君(jun)(jun)說(shuo)(shuo):“賢能(neng)(neng)的(de)(de)士人(ren)處在世界上,好比錐子(zi)處在囊中,它的(de)(de)尖梢立即就(jiu)(jiu)(jiu)要(yao)顯現出來(lai)。如(ru)今(jin)(jin),處在(我(wo)(wo)(wo)(wo))趙勝(sheng)的(de)(de)門(men)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)已(yi)(yi)經三(san)年了,左右的(de)(de)人(ren)們(men)(對你)沒(mei)有(you)(you)(you)稱道(dao)(dao)(的(de)(de)話(hua)),趙勝(sheng)(我(wo)(wo)(wo)(wo))也(ye)沒(mei)有(you)(you)(you)聽(ting)到(dao)(dao)(dao)(這(zhe)樣的(de)(de))贊語,這(zhe)是(shi)因為(你)沒(mei)有(you)(you)(you)什(shen)么才能(neng)(neng)的(de)(de)緣故。先(xian)生(sheng)不(bu)能(neng)(neng)(一(yi)(yi)(yi)道(dao)(dao)前(qian)往),先(xian)生(sheng)請留下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)!”毛遂(sui)說(shuo)(shuo):“我(wo)(wo)(wo)(wo)不(bu)過今(jin)(jin)天才請求(qiu)進到(dao)(dao)(dao)囊中罷(ba)了。如(ru)果我(wo)(wo)(wo)(wo)早就(jiu)(jiu)(jiu)處在囊中的(de)(de)話(hua),(我(wo)(wo)(wo)(wo))就(jiu)(jiu)(jiu)會(hui)象禾穗的(de)(de)尖芒(mang)(mang)那樣,整個(ge)鋒芒(mang)(mang)都會(hui)挺(ting)露(lu)出來(lai),不(bu)單單僅是(shi)尖梢露(lu)出來(lai)而已(yi)(yi)。”平(ping)(ping)(ping)(ping)原(yuan)君(jun)(jun)終于與毛遂(sui)一(yi)(yi)(yi)道(dao)(dao)前(qian)往(楚國(guo))。那十(shi)九(jiu)(jiu)個(ge)人(ren)互相(xiang)用(yong)目光示意嘲(chao)笑他(ta),但是(shi)他(ta)都沒(mei)有(you)(you)(you)因此(ci)放棄。
秦之(zhi)(zhi)(zhi)圍邯鄲,趙使平原(yuan)君(jun)求救,合從于(yu)楚(chu),約與(yu)食(shi)客(ke)門下(xia)有勇力文武備具者二十(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)偕。平原(yuan)君(jun)曰:“使文能(neng)取(qu)(qu)(qu)勝(sheng),則善矣(yi)(yi)(yi)。文不能(neng)取(qu)(qu)(qu)勝(sheng),則歃血于(yu)華屋之(zhi)(zhi)(zhi)下(xia),必得(de)定從而還。士不外索(suo),取(qu)(qu)(qu)于(yu)食(shi)客(ke)門下(xia)足矣(yi)(yi)(yi)。”得(de)十(shi)九人(ren)(ren)(ren)(ren),余無(wu)(wu)可取(qu)(qu)(qu)者,無(wu)(wu)以滿二十(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)。門下(xia)有毛(mao)(mao)遂(sui)者,前,自贊于(yu)平原(yuan)君(jun)曰:“遂(sui)聞君(jun)將(jiang)合從于(yu)楚(chu),約與(yu)食(shi)客(ke)門下(xia)二十(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)偕,不外索(suo)。今少(shao)一人(ren)(ren)(ren)(ren),愿君(jun)即以遂(sui)備員而行矣(yi)(yi)(yi)。”平原(yuan)君(jun)曰:“先(xian)(xian)生處勝(sheng)之(zhi)(zhi)(zhi)門下(xia)幾年(nian)于(yu)此矣(yi)(yi)(yi)?”毛(mao)(mao)遂(sui)曰:“三年(nian)于(yu)此矣(yi)(yi)(yi)。”平原(yuan)君(jun)曰:“夫賢士之(zhi)(zhi)(zhi)處世也(ye),譬若錐之(zhi)(zhi)(zhi)處囊(nang)中,其末立(li)見。今先(xian)(xian)生處勝(sheng)之(zhi)(zhi)(zhi)門下(xia)三年(nian)于(yu)此矣(yi)(yi)(yi),左右(you)未(wei)有所稱(cheng)誦,勝(sheng)未(wei)有所聞,是先(xian)(xian)生無(wu)(wu)所有也(ye)。先(xian)(xian)生不能(neng),先(xian)(xian)生留。”毛(mao)(mao)遂(sui)曰:“臣乃今日(ri)請處囊(nang)中耳(er)。使遂(sui)蚤得(de)處囊(nang)中,乃穎脫而出(chu),非特其末見而已(yi)。”平原(yuan)君(jun)竟與(yu)毛(mao)(mao)遂(sui)偕。十(shi)九人(ren)(ren)(ren)(ren)相(xiang)與(yu)目笑之(zhi)(zhi)(zhi)而未(wei)廢也(ye)。
毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)到(dao)了楚(chu)國(guo)(guo),與十(shi)九個人(ren)(ren)(ren)談論,十(shi)九個人(ren)(ren)(ren)都折服了。平(ping)原(yuan)(yuan)(yuan)君(jun)與楚(chu)國(guo)(guo)談判“合(he)縱”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)盟約(yue)(yue),(反(fan)復(fu))說(shuo)(shuo)(shuo)明“合(he)縱”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)利害關(guan)系(xi),從太(tai)陽出(chu)來(lai)(lai)就闡(chan)述這(zhe)些理,到(dao)太(tai)陽當空時(shi)還(huan)沒(mei)有(you)決定(ding)(ding)(ding),那十(shi)九個人(ren)(ren)(ren)對(dui)(dui)毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)說(shuo)(shuo)(shuo):“先(xian)生(sheng)(sheng)上(shang)去(qu)!”毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)手握(wo)劍柄登階而(er)(er)(er)(er)上(shang),對(dui)(dui)平(ping)原(yuan)(yuan)(yuan)君(jun)說(shuo)(shuo)(shuo):“合(he)縱’的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)利害關(guan)系(xi),兩(liang)句話就可以決定(ding)(ding)(ding)。今(jin)天,太(tai)陽出(chu)來(lai)(lai)就談論‘合(he)縱’,日到(dao)中天還(huan)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)決斷,(這(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi))為什么(me)(me)?”楚(chu)王(wang)(wang)(wang)(wang)對(dui)(dui)平(ping)原(yuan)(yuan)(yuan)君(jun)說(shuo)(shuo)(shuo):“這(zhe)個人(ren)(ren)(ren)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)干(gan)什么(me)(me)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)?”平(ping)原(yuan)(yuan)(yuan)君(jun)說(shuo)(shuo)(shuo):“這(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(我(wo))趙(zhao)勝的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)舍人(ren)(ren)(ren)。”楚(chu)王(wang)(wang)(wang)(wang)怒斥道:“為什么(me)(me)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)下(xia)去(qu)?我(wo)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)在(zai)(zai)(zai)同你(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)君(jun)侯說(shuo)(shuo)(shuo)話,你(ni)(ni)算干(gan)什么(me)(me)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)?”毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)手握(wo)劍柄上(shang)前(qian)(qian)說(shuo)(shuo)(shuo)道:“大(da)(da)王(wang)(wang)(wang)(wang)(你(ni)(ni))敢斥責(我(wo))毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)原(yuan)(yuan)(yuan)因(yin),是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)由于(yu)(yu)楚(chu)國(guo)(guo)人(ren)(ren)(ren)多。現在(zai)(zai)(zai),十(shi)步(bu)之內,大(da)(da)王(wang)(wang)(wang)(wang)(你(ni)(ni))不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)依(yi)賴楚(chu)國(guo)(guo)人(ren)(ren)(ren)多勢眾了,大(da)(da)王(wang)(wang)(wang)(wang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)性命,懸在(zai)(zai)(zai)(我(wo))毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)手里(li)(li)。我(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)君(jun)侯在(zai)(zai)(zai)眼(yan)(yan)前(qian)(qian),(你(ni)(ni))斥責(我(wo))是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)為什么(me)(me)?況(kuang)且,毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)(我(wo))聽說(shuo)(shuo)(shuo)湯以七十(shi)里(li)(li)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)地方統(tong)一(yi)天下(xia),文王(wang)(wang)(wang)(wang)以百里(li)(li)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)土地使諸(zhu)侯稱臣,難道是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)由于(yu)(yu)(他們(men)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de))士(shi)卒眾多嗎?實(shi)在(zai)(zai)(zai)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)由于(yu)(yu)(他們(men))能(neng)夠憑據他們(men)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)條件(jian)而(er)(er)(er)(er)奮(fen)發他們(men)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)威勢。今(jin)天,楚(chu)國(guo)(guo)土地方圓五(wu)千里(li)(li),持戟的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)士(shi)卒上(shang)百萬(wan),這(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)霸王(wang)(wang)(wang)(wang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)資業呀!以楚(chu)國(guo)(guo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)強大(da)(da),天下(xia)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)抵擋。白起,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)過(guo)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(一(yi)個)小(xiao)小(xiao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)豎子(zi)罷(ba)了,率(lv)領(ling)幾萬(wan)部眾,發兵(bing)來(lai)(lai)和楚(chu)國(guo)(guo)交戰,一(yi)戰而(er)(er)(er)(er)拿(na)下(xia)鄢、郢,二戰而(er)(er)(er)(er)燒掉夷陵,三戰而(er)(er)(er)(er)侮辱(ru)大(da)(da)王(wang)(wang)(wang)(wang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)祖先(xian)。這(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)百代的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)仇恨,而(er)(er)(er)(er)且是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)趙(zhao)國(guo)(guo)都感到(dao)羞辱(ru)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)事,而(er)(er)(er)(er)大(da)(da)王(wang)(wang)(wang)(wang)卻不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)知道羞恥。‘合(he)縱’這(zhe)件(jian)事是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)為了楚(chu)國(guo)(guo),并不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)為了趙(zhao)國(guo)(guo)呀。我(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)君(jun)主在(zai)(zai)(zai)眼(yan)(yan)前(qian)(qian),(你(ni)(ni))斥責(我(wo))干(gan)什么(me)(me)?”楚(chu)王(wang)(wang)(wang)(wang)說(shuo)(shuo)(shuo):“是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)!實(shi)在(zai)(zai)(zai)象先(xian)生(sheng)(sheng)說(shuo)(shuo)(shuo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),謹以我(wo)們(men)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)社稷來(lai)(lai)訂(ding)立‘合(he)縱’盟約(yue)(yue)。”毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)問:“合(he)縱’盟約(yue)(yue)決定(ding)(ding)(ding)了嗎?”楚(chu)王(wang)(wang)(wang)(wang)說(shuo)(shuo)(shuo):“決定(ding)(ding)(ding)了。”于(yu)(yu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)對(dui)(dui)楚(chu)王(wang)(wang)(wang)(wang)左右的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)說(shuo)(shuo)(shuo):“取(qu)雞、狗和馬(ma)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)血(xue)(xue)(xue)來(lai)(lai):”毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)捧著(zhu)銅盤跪著(zhu)獻給楚(chu)王(wang)(wang)(wang)(wang),說(shuo)(shuo)(shuo):“大(da)(da)王(wang)(wang)(wang)(wang)應當歃(sha)血(xue)(xue)(xue)來(lai)(lai)簽訂(ding)‘合(he)縱’的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)盟約(yue)(yue),其次(ci)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)我(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)君(jun)侯,再(zai)次(ci)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(我(wo))毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)。”于(yu)(yu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)在(zai)(zai)(zai)宮殿上(shang)簽定(ding)(ding)(ding)了‘合(he)縱’盟約(yue)(yue)。毛(mao)(mao)(mao)(mao)(mao)遂(sui)(sui)(sui)(sui)(sui)左手拿(na)著(zhu)銅盤和血(xue)(xue)(xue),而(er)(er)(er)(er)用右手招(zhao)喚那十(shi)九個人(ren)(ren)(ren)說(shuo)(shuo)(shuo):“先(xian)生(sheng)(sheng)們(men)在(zai)(zai)(zai)堂下(xia)相繼歃(sha)血(xue)(xue)(xue)。先(xian)生(sheng)(sheng)們(men)碌碌無為,這(zhe)就是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)們(men)所(suo)說(shuo)(shuo)(shuo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)依(yi)賴別人(ren)(ren)(ren)而(er)(er)(er)(er)辦成(cheng)事情的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)啊。”
毛(mao)遂(sui)(sui)比至(zhi)楚(chu),與(yu)十(shi)九(jiu)人(ren)論議(yi),十(shi)九(jiu)人(ren)皆(jie)服(fu)。平原君(jun)與(yu)楚(chu)合從(cong),言(yan)(yan)其(qi)利害,日(ri)出而(er)(er)(er)言(yan)(yan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),日(ri)中(zhong)不決(jue)。十(shi)九(jiu)人(ren)謂毛(mao)遂(sui)(sui)曰(yue)(yue):“先生上(shang)(shang)。”毛(mao)遂(sui)(sui)按劍歷(li)階而(er)(er)(er)上(shang)(shang),謂平原君(jun)曰(yue)(yue):“從(cong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)利害,兩言(yan)(yan)而(er)(er)(er)決(jue)耳。今(jin)日(ri)出而(er)(er)(er)言(yan)(yan)從(cong),日(ri)中(zhong)不決(jue),何(he)也(ye)(ye)(ye)?”楚(chu)王(wang)謂平原君(jun)曰(yue)(yue):“客何(he)為(wei)者(zhe)也(ye)(ye)(ye)?”平原君(jun)曰(yue)(yue):“是勝之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)舍(she)人(ren)也(ye)(ye)(ye)。”楚(chu)王(wang)叱曰(yue)(yue):“胡不下!吾乃與(yu)而(er)(er)(er)君(jun)言(yan)(yan),汝(ru)何(he)為(wei)者(zhe)也(ye)(ye)(ye)!”毛(mao)遂(sui)(sui)按劍而(er)(er)(er)前(qian)曰(yue)(yue):“王(wang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)以(yi)(yi)叱遂(sui)(sui)者(zhe),以(yi)(yi)楚(chu)國之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)眾(zhong)也(ye)(ye)(ye)。今(jin)十(shi)步之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)內,王(wang)不得恃楚(chu)國之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)眾(zhong)也(ye)(ye)(ye),王(wang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)命縣(xian)于遂(sui)(sui)手。吾君(jun)在前(qian),叱者(zhe)何(he)也(ye)(ye)(ye)?且遂(sui)(sui)聞湯以(yi)(yi)七十(shi)里(li)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)地王(wang)天下,文王(wang)以(yi)(yi)百里(li)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)壤而(er)(er)(er)臣(chen)諸侯,豈其(qi)士卒眾(zhong)多哉,誠能據其(qi)勢(shi)而(er)(er)(er)奮其(qi)威。今(jin)楚(chu)地方五千里(li),持戟百萬,此(ci)霸王(wang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)資也(ye)(ye)(ye)。以(yi)(yi)楚(chu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)強,天下弗能當。白起,小豎子耳,率數萬之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)眾(zhong),興(xing)師以(yi)(yi)與(yu)楚(chu)戰(zhan),一戰(zhan)而(er)(er)(er)舉(ju)鄢郢,再戰(zhan)而(er)(er)(er)燒夷陵,三戰(zhan)而(er)(er)(er)辱王(wang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)先人(ren)。此(ci)百世(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)怨而(er)(er)(er)趙之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)羞(xiu),而(er)(er)(er)王(wang)弗知惡(e)焉。合從(cong)者(zhe)為(wei)楚(chu),非(fei)為(wei)趙也(ye)(ye)(ye)。吾君(jun)在前(qian),叱者(zhe)何(he)也(ye)(ye)(ye)?”楚(chu)王(wang)曰(yue)(yue):“唯(wei)唯(wei),誠若(ruo)先生之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)言(yan)(yan),謹奉社(she)稷而(er)(er)(er)以(yi)(yi)從(cong)。”毛(mao)遂(sui)(sui)曰(yue)(yue):“從(cong)定乎?”楚(chu)王(wang)曰(yue)(yue):“定矣。”毛(mao)遂(sui)(sui)謂楚(chu)王(wang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)左右曰(yue)(yue):“取雞狗馬之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)血(xue)來。”毛(mao)遂(sui)(sui)奉銅盤而(er)(er)(er)跪進(jin)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)楚(chu)王(wang)曰(yue)(yue):“王(wang)當歃(sha)血(xue)而(er)(er)(er)定從(cong),次者(zhe)吾君(jun),次者(zhe)遂(sui)(sui)。”遂(sui)(sui)定從(cong)于殿上(shang)(shang)。毛(mao)遂(sui)(sui)左手持盤血(xue)而(er)(er)(er)右手招十(shi)九(jiu)人(ren)曰(yue)(yue):“公相與(yu)歃(sha)此(ci)血(xue)于堂下。公等錄(lu)錄(lu),所(suo)謂因人(ren)成(cheng)事者(zhe)也(ye)(ye)(ye)。”
平原君簽訂“合縱”盟約之后歸來,回到趙國,說:“趙勝(我)不敢再鑒選人才了。趙勝(我)鑒選人才,多的千人,少的百人,自以為沒有失去天下的人才;今天卻在毛先生這里失去了。毛先生一到楚國,就使趙國的威望高于九鼎和大呂。毛先生用三寸長的舌頭,強似上百萬的軍隊。趙勝(我)不敢再鑒選人才了。”于是把毛遂作為上等賓客對待。平原(yuan)君已定從(cong)而歸,歸至(zhi)于(yu)(yu)趙,曰:“勝(sheng)不敢復相士(shi)。勝(sheng)相士(shi)多者(zhe)千人,寡者(zhe)百(bai)數(shu),自以為不失(shi)天下(xia)之士(shi),今乃于(yu)(yu)毛(mao)先生而失(shi)之也。毛(mao)先生一至(zhi)楚,而使趙重于(yu)(yu)九鼎大呂(lv)。毛(mao)先生以三寸之舌(she),強于(yu)(yu)百(bai)萬之師。勝(sheng)不敢復相士(shi)。”遂以為上(shang)客。
脫穎而出:指錐尖透過布袋顯露(lu)出來,現比喻人的本領全部露(lu)出。穎:尖子。
出自(zi)《史記·平原君(jun)虞卿列傳》:“使遂(sui)早得處囊中,乃穎脫(tuo)而(er)出,非特其末見而(er)已。”
出自(zi)宋·蘇(su)軾《與參(can)寥》:“吳(wu)子野(ye)至(zhi);出穎沙彌行(xing)草書;瀟然有塵外意;決知不(bu)日脫穎而出;不(bu)可復沒矣。”
脫(tuo)穎而出,偏(pian)正式;作(zuo)謂語(yu)、賓語(yu)、定語(yu);含褒義。
近義詞:嶄(zhan)露頭角、鋒芒畢露。
反義詞:懷才不遇、深藏若虛。
脫(tuo)穎而出(chu)和(he)“鋒芒(mang)畢露(lu)(lu)”都可形(xing)容(rong)人才(cai)能全部暴露(lu)(lu)。脫(tuo)穎而出(chu)偏重(zhong)于“出(chu)”;即(ji)顯露(lu)(lu);指原來顯得并(bing)不突出(chu);被重(zhong)用之后;才(cai)顯露(lu)(lu)才(cai)能;而“鋒芒(mang)畢露(lu)(lu)”偏重(zhong)于“畢露(lu)(lu)”;即(ji)才(cai)能完全顯露(lu)(lu)。