大同(tong)(tong)(tong)(tong)古(gu)長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)是(shi)萬里長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)的(de)重(zhong)要(yao)組成部(bu)(bu)分(fen),主要(yao)分(fen)布于大同(tong)(tong)(tong)(tong)市(shi)的(de)天鎮縣(xian)(xian)、陽高(gao)縣(xian)(xian)、新(xin)榮(rong)區(qu)、左云(yun)縣(xian)(xian)、渾源縣(xian)(xian)、靈丘縣(xian)(xian)、廣靈縣(xian)(xian)7個縣(xian)(xian)區(qu)。大同(tong)(tong)(tong)(tong)的(de)長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)歷史所跨朝代(dai)較多,現存主要(yao)是(shi)明代(dai)長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)。大同(tong)(tong)(tong)(tong)作為當時拱(gong)衛京都的(de)屏(ping)障,明長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)分(fen)外長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)和內(nei)長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng),如今的(de)大同(tong)(tong)(tong)(tong)市(shi)居于內(nei)外長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)之(zhi)間,南部(bu)(bu)和北(bei)部(bu)(bu)、西(xi)部(bu)(bu)的(de)行政區(qu)劃(hua)線大部(bu)(bu)分(fen)以長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)為界(jie)。2009年公布的(de)長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)資(zi)源調(diao)查數據(ju)中,大同(tong)(tong)(tong)(tong)市(shi)境內(nei)明代(dai)長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)343167米(mi),共有長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)烽火臺、古(gu)堡(bao)等843處(chu)(chu)。1986年8月(yue)18日,大同(tong)(tong)(tong)(tong)長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)被山西(xi)省(sheng)人民政府公布為第二批省(sheng)級(ji)文(wen)物保(bao)護單位(wei)。相關的(de)壁畫(hua)、雕刻、碑文(wen)等與長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)有直接關系的(de)文(wen)物超(chao)過2000處(chu)(chu)。天鎮縣(xian)(xian)新(xin)平堡(bao)的(de)玉皇(huang)閣鎮邊(bian)樓以及修在海拔(ba)1736米(mi)山頂上的(de)樺門堡(bao),陽高(gao)縣(xian)(xian)墩(dun)臺密布的(de)長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)鄉,新(xin)榮(rong)區(qu)拱(gong)衛北(bei)魏皇(huang)陵的(de)方(fang)山長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)和得勝堡(bao)等邊(bian)墻五堡(bao),左云(yun)摩(mo)天嶺兩個制高(gao)點之(zhi)間的(de)寧魯樓,靈丘牛幫口的(de)內(nei)長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)都是(shi)大同(tong)(tong)(tong)(tong)長(chang)(chang)(chang)(chang)城(cheng)的(de)精(jing)美華章。
據《三云籌俎考·大(da)(da)(da)(da)同(tong)(tong)總(zong)(zong)鎮(zhen)圖說》統計(ji),大(da)(da)(da)(da)同(tong)(tong)鎮(zhen)先(xian)后修大(da)(da)(da)(da)邊(bian)(bian)、二邊(bian)(bian)516.3里(li)(li)(li);內(nei)(nei)五(wu)堡(bao)(bao)(bao)(bao)、外(wai)五(wu)堡(bao)(bao)(bao)(bao)、塞外(wai)五(wu)堡(bao)(bao)(bao)(bao)、云岡(gang)六(liu)堡(bao)(bao)(bao)(bao)等主要城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)堡(bao)(bao)(bao)(bao)72座(zuo)(城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)20,堡(bao)(bao)(bao)(bao)52);邊(bian)(bian)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)776個(ge);火(huo)路墩(dun)833個(ge)。在(zai)(zai)大(da)(da)(da)(da)同(tong)(tong)明(ming)(ming)長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)自居庸(yong)關(guan)以(yi)西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi),分南(nan)北兩(liang)線到山西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi)偏(pian)關(guan)會合,被稱為內(nei)(nei)、外(wai)長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)。外(wai)長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)即(ji)居庸(yong)關(guan)西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi)北經(jing)赤(chi)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)、崇(chong)禮、張家口(kou)(kou)、萬全、懷安而進入(ru)(ru)(ru)大(da)(da)(da)(da)同(tong)(tong)市的天(tian)(tian)鎮(zhen)、陽(yang)(yang)高(gao)、大(da)(da)(da)(da)同(tong)(tong)、左云沿(yan)內(nei)(nei)蒙古、山西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi)交界(jie)處(chu)(chu),達于偏(pian)關(guan)、河曲;內(nei)(nei)長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)從居庸(yong)關(guan)西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi)南(nan)經(jing)河北易縣(xian)(xian)、渾源、阜(fu)平(ping)而進入(ru)(ru)(ru)大(da)(da)(da)(da)同(tong)(tong)市的靈(ling)丘(qiu)、渾源,再經(jing)應縣(xian)(xian)、繁(fan)峙、神池(chi)而至(zhi)老(lao)營。據現存(cun)(cun)長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)實測(ce),外(wai)長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)分別(bie)由(you)懷安縣(xian)(xian)桃溝村、西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi)洋河鄉(xiang)馬(ma)市口(kou)(kou)南(nan)北兩(liang)路進入(ru)(ru)(ru)天(tian)(tian)鎮(zhen)縣(xian)(xian)境(jing)(jing)(jing),在(zai)(zai)新平(ping)樂村與(yu)西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi)路長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)相交。天(tian)(tian)鎮(zhen)境(jing)(jing)(jing)內(nei)(nei)長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)約(yue) 105華里(li)(li)(li),存(cun)(cun)黃土夯(hang)筑的墩(dun)臺(tai)61座(zuo)。由(you)天(tian)(tian)鎮(zhen)水(shui)磨(mo)口(kou)(kou)向(xiang)西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi)三里(li)(li)(li)進入(ru)(ru)(ru)陽(yang)(yang)高(gao)縣(xian)(xian)十(shi)九(jiu)墩(dun)村界(jie),至(zhi)鎮(zhen)邊(bian)(bian)堡(bao)(bao)(bao)(bao)西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi)出陽(yang)(yang)高(gao)進入(ru)(ru)(ru)大(da)(da)(da)(da)同(tong)(tong)市區境(jing)(jing)(jing)。陽(yang)(yang)高(gao)境(jing)(jing)(jing)內(nei)(nei)長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)計(ji) 100余里(li)(li)(li),現存(cun)(cun)夯(hang)土處(chu)(chu)臺(tai) 119座(zuo)。從陽(yang)(yang)高(gao)鎮(zhen)邊(bian)(bian)堡(bao)(bao)(bao)(bao)向(xiang)西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi)約(yue)八華里(li)(li)(li)進入(ru)(ru)(ru)大(da)(da)(da)(da)同(tong)(tong)元(yuan)墩(dun)村界(jie),經(jing)鎮(zhen)川口(kou)(kou)、宏(hong)(hong)賜堡(bao)(bao)(bao)(bao)、鎮(zhen)羌堡(bao)(bao)(bao)(bao),經(jing)拒墻(qiang)口(kou)(kou)、拒門口(kou)(kou)、助馬(ma)口(kou)(kou)至(zhi)十(shi)三邊(bian)(bian),轉南(nan)至(zhi)磚樓溝入(ru)(ru)(ru)左云縣(xian)(xian)界(jie)。另一條由(you)宏(hong)(hong)賜堡(bao)(bao)(bao)(bao)向(xiang)西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi)經(jing)新榮、破(po)魯至(zhi)吳(wu)施窯入(ru)(ru)(ru)左云界(jie),這道長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)當地人(ren)稱“二道邊(bian)(bian)”。南(nan)北兩(liang)道長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)共 210華里(li)(li)(li)。長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)由(you)大(da)(da)(da)(da)同(tong)(tong)磚樓向(xiang)南(nan)進入(ru)(ru)(ru)左云縣(xian)(xian)保安堡(bao)(bao)(bao)(bao)地界(jie),至(zhi)二十(shi)邊(bian)(bian)向(xiang)西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi)北出左云進入(ru)(ru)(ru)右玉縣(xian)(xian)界(jie)。長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)在(zai)(zai)左云境(jing)(jing)(jing)內(nei)(nei)長(chang)(chang)約(yue)86華里(li)(li)(li)。以(yi)上這段長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)在(zai)(zai)大(da)(da)(da)(da)同(tong)(tong)市境(jing)(jing)(jing)內(nei)(nei)約(yue)長(chang)(chang) 501華里(li)(li)(li)。大(da)(da)(da)(da)同(tong)(tong)市、渾源、靈(ling)丘(qiu)縣(xian)(xian)境(jing)(jing)(jing)內(nei)(nei)的明(ming)(ming)長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)周內(nei)(nei)長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)。渾源境(jing)(jing)(jing)內(nei)(nei)計(ji) 160華里(li)(li)(li),靈(ling)丘(qiu)境(jing)(jing)(jing)內(nei)(nei)長(chang)(chang)約(yue) 190華里(li)(li)(li)。明(ming)(ming)內(nei)(nei)、外(wai)長(chang)(chang)城(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)在(zai)(zai)大(da)(da)(da)(da)同(tong)(tong)境(jing)(jing)(jing)內(nei)(nei)總(zong)(zong)長(chang)(chang)為 800多(duo)華里(li)(li)(li)。為山西(xi)(xi)(xi)(xi)(xi)省重點文物(wu)保護單位(wei)。