成都茶店子(zi)客運(yun)站(zhan)每天有(you)十幾次(ci)開往汶川(chuan)縣的班(ban)車(che),從汶川(chuan)縣城至桃坪(ping)有(you)面包(bao)車(che)或(huo)中巴車(che),票價(jia)約10元(yuan)。
桃坪羌寨,在理縣東40公里(li)處,距成都(dou)市約180公里(li)。該寨是羌族建筑群落(luo)的典(dian)型代表,寨內一片黃褐色(se)的石屋(wu)順陡峭的山勢依坡(po)逐坡(po)上壘,其間(jian)碉堡林(lin)立(li),被稱為最神秘的“東方古堡”。
桃坪羌寨(zhai)以(yi)古(gu)堡(bao)為中心(xin)筑(zhu)成(cheng)(cheng)了放射狀的(de)(de)8個出口(kou),出口(kou)連(lian)著甬道構(gou)(gou)成(cheng)(cheng)路網,本寨(zhai)人(ren)(ren)進(jin)退自如(ru),外人(ren)(ren)如(ru)入迷宮。寨(zhai)房(fang)(fang)(fang)相連(lian)相通,外墻用卵(luan)石、片(pian)石相混建構(gou)(gou),斑駁有(you)(you)致,寨(zhai)中巷(xiang)道縱(zong)橫,有(you)(you)的(de)(de)寨(zhai)房(fang)(fang)(fang)建有(you)(you)低矮(ai)的(de)(de)圍墻,保留了遠古(gu)羌人(ren)(ren)居(ju)(ju)“穹廬(lu)”的(de)(de)習慣(guan)。民(min)居(ju)(ju)內(nei)(nei)房(fang)(fang)(fang)間(jian)寬闊、梁柱縱(zong)橫,一般有(you)(you)二至(zhi)三(san)層,上面作為住房(fang)(fang)(fang),下(xia)面設牛羊圈舍或堆放農具,屋內(nei)(nei)房(fang)(fang)(fang)頂(ding)常壘有(you)(you)一“小(xiao)塔”,供奉羌人(ren)(ren)的(de)(de)白(bai)石神(shen)(一塊卵(luan)狀白(bai)色石頭)。堡(bao)內(nei)(nei)的(de)(de)地(di)下(xia)供水系統(tong)也是獨一無二的(de)(de),從高(gao)山上引來的(de)(de)泉水,經(jing)暗溝流至(zhi)每家(jia)每戶,不僅可以(yi)調節室內(nei)(nei)溫(wen)度,作消防(fang)設施,而且一旦有(you)(you)戰事,還是避免敵人(ren)(ren)斷水和逃生的(de)(de)暗道。
桃(tao)坪歷史(shi)悠久,據(ju)史(shi)料記截,寨子始(shi)建(jian)于公元(yuan)前111年(nian),西漢(han)時即在(zai)此設廣(guang)柔縣(xian),桃(tao)坪作為縣(xian)轄(xia)隘口和防御重區便已存在(zai),已有2000多年(nian)的歷史(shi)。
桃坪羌寨(zhai),羌語(yu)“契子”,依山傍水(shui),土(tu)沃水(shui)豐(feng),人(ren)杰(jie)地靈,岷江(jiang)支流雜(za)谷腦河自村而過。該(gai)村寨(zhai)集古樸濃郁的民(min)風(feng)民(min)俗,神(shen)奇獨特的羌民(min)族建筑(zhu),天
然地道的羌族刺秀(xiu)和奔放(fang)的羌族歌(ge)舞,展示著古樸(pu)迷離的羌族歷史。夜(ye)(ye)幕降臨,篝火熊(xiong)(xiong)熊(xiong)(xiong),羌家人(ren)圍著咂酒(jiu)、載歌(ge)載舞,往往是“一(yi)夜(ye)(ye)羌歌(ge)舞婆娑,不知(zhi)紅日已瞳(tong)瞳(tong)。”
“龍來氐羌(qiang)(qiang)黃河頭(tou),征程漫漫幾(ji)個秋”迄今為止,中(zhong)(zhong)國境內發現的(de)(de)(de)古老而又是(shi)比較成熟的(de)(de)(de)文(wen)字便是(shi)3000多年前(qian)殷商(shang)時代的(de)(de)(de)代表(biao)文(wen)字——甲(jia)(jia)骨(gu)文(wen)。甲(jia)(jia)骨(gu)文(wen)中(zhong)(zhong)有一(yi)個關于民族(或氏族、部(bu)落(luo))稱號(hao)的(de)(de)(de)文(wen)字,即(ji)“羌(qiang)(qiang)”,是(shi)中(zhong)(zhong)國人類族號(hao)較早的(de)(de)(de)記載。《說文(wen)·羊(yang)(yang)部(bu)》:“羌(qiang)(qiang),西(xi)(xi)戎牧羊(yang)(yang)人也(ye),從(cong)人從(cong)羊(yang)(yang),羊(yang)(yang)亦聲。”羌(qiang)(qiang),屬他稱,即(ji)當時中(zhong)(zhong)原(yuan)部(bu)落(luo)對(dui)西(xi)(xi)部(bu)(陜西(xi)(xi)、甘肅(su)、寧夏、新疆、青海、西(xi)(xi)藏、四川)游牧民族的(de)(de)(de)泛稱。所以可以肯(ken)定地說,氐羌(qiang)(qiang)族群(qun)絕不(bu)是(shi)一(yi)個單一(yi)的(de)(de)(de)民族,他們有不(bu)同的(de)(de)(de)語言、服飾、習俗(su)等,唯一(yi)的(de)(de)(de)共同點可能(neng)就只是(shi)“逐水草而居”的(de)(de)(de)游牧生活方(fang)式。
仰韶文化末期(約公元前3000年左右),黃河中游出現了炎、黃兩大部(bu)(bu)(bu)落。炎帝(di)(di)姜(jiang)(jiang)姓,姜(jiang)(jiang)、羌本(ben)一字之分(fen)化,是母系(xi)社(she)會與(yu)(yu)父系(xi)社(she)會的(de)不同表達(da),甲(jia)骨文中(zhong)亦常互(hu)用。姜(jiang)(jiang)、羌均像頭(tou)戴羊(yang)角(jiao)頭(tou)飾之人,代表以(yi)羊(yang)為(wei)圖(tu)騰的(de)起源于中(zhong)國西北(bei)的(de)原始游牧部(bu)(bu)(bu)落。《晉語(yu)(yu)·國語(yu)(yu)》:“昔少典娶有蟲喬 氏,生黃帝(di)(di)、炎帝(di)(di)。黃帝(di)(di)以(yi)姬(ji)水(shui)成(cheng),炎帝(di)(di)以(yi)姜(jiang)(jiang)水(shui)成(cheng)。成(cheng)而異(yi)德,故黃帝(di)(di)為(wei)姬(ji),炎帝(di)(di)為(wei)姜(jiang)(jiang)。”炎帝(di)(di)屬古(gu)羌族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)部(bu)(bu)(bu)落,部(bu)(bu)(bu)落眾多。在后來的(de)戰爭中(zhong),炎帝(di)(di)部(bu)(bu)(bu)落大部(bu)(bu)(bu)分(fen)與(yu)(yu)黃帝(di)(di)部(bu)(bu)(bu)落互(hu)相(xiang)融合(he),成(cheng)為(wei)華夏族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)(今漢族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)的(de)先(xian)民)。另(ling)一部(bu)(bu)(bu)分(fen)則西行或南下,與(yu)(yu)當(dang)地土著居民融合(he),成(cheng)為(wei)漢藏(zang)語(yu)(yu)系(xi)漢族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)、羌族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)以(yi)外的(de)其他民族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)的(de)先(xian)民,如(ru)藏(zang)族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)、彝族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)、納西族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)、白族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)、哈尼(ni)族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)、僳僳族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)、普米族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)、景頗(po)族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)、拉(la)祜族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)、基(ji)諾族(zu)(zu)(zu)(zu)(zu)等(deng)等(deng)。
約公元前2100年(nian),善(shan)于治水的羌人大禹繼任部落聯盟總首領。禹為了(le)(le)天(tian)下子(zi)民的安生,告別(bie)家鄉(xiang)的大山,開始了(le)(le)漫(man)漫(man)治水之路。他專心治理水患(huan),疏通了(le)(le)九河,戰績顯赫(he),民間還有大禹王(wang)“三過家門而不入”的美(mei)傳呢!大禹王(wang)后來破除(chu)了(le)(le)“禪讓制”,傳位(wei)于其子(zi)啟,史(shi)稱“夏(xia)啟”。啟即(ji)位(wei)后聯合諸部落在陽城(cheng)(今(jin)河南(nan)登(deng)封縣(xian)治城(cheng)鎮(zhen))建立了(le)(le)中國(guo)歷(li)史(shi)上的第一個正式的國(guo)家,歷(li)傳500多年(nian)。
公元(yuan)前221年,秦(qin)(qin)王嬴政(zheng)(史稱“秦(qin)(qin)始皇”)攻滅(mie)齊、楚、燕、韓、趙、魏六國(guo)(guo)統一(yi)了中(zhong)(zhong)國(guo)(guo),建立了中(zhong)(zhong)國(guo)(guo)歷史上第(di)一(yi)個中(zhong)(zhong)央集(ji)權(quan)的(de)(de)封(feng)建國(guo)(guo)家,開始了歷時2000多年的(de)(de)封(feng)建社(she)會(hui)。秦(qin)(qin)始皇本生于羌人老故居甘(gan)肅(su)天水,天水羌種是也(在今羌族(zu)聚居地茂(mao)縣松坪溝(gou)仍有其祖始于秦(qin)(qin)始皇的(de)(de)說(shuo)法)。秦(qin)(qin)的(de)(de)族(zu)屬,經蒙文通教授考定為“秦(qin)(qin)之為戎,固不自疑(yi)”。他(ta)建國(guo)(guo)后東遷(qian)陜西(xi)咸陽,并且頒布法令(ling)不準(zhun)對西(xi)邊的(de)(de)羌戎部落用兵。
漢(han)代,四川(chuan)(chuan)羌(qiang)族建有牦牛、青衣羌(qiang)國,地轄今西(xi)昌、甘(gan)(gan)孜、雅安(an)(an)、樂山(shan)一帶,國都(dou)在(zai)(zai)寶興縣靈關鎮。西(xi)漢(han)時(shi)西(xi)北(bei)地區(qu)的漢(han)陽(天水)、金(jin)城(蘭州)、安(an)(an)北(bei)地、隴西(xi)五郡羌(qiang)族人(ren)(ren)(ren)口達259990戶,1001802人(ren)(ren)(ren)。西(xi)漢(han)時(shi)羌(qiang)人(ren)(ren)(ren)在(zai)(zai)山(shan)東、河北(bei)、河南(nan)、內蒙、山(shan)西(xi)、陜西(xi)、甘(gan)(gan)肅、寧夏(xia)、新疆(jiang)、青海、西(xi)藏、四川(chuan)(chuan)、云南(nan)、貴(gui)州等(deng)省(sheng)居住,人(ren)(ren)(ren)口多達1200多萬(wan),占全國人(ren)(ren)(ren)口1/4(當時(shi)全國人(ren)(ren)(ren)口為5995萬(wan))。到了(le)(le)東晉十六國時(shi)期,西(xi)北(bei)氐羌(qiang)人(ren)(ren)(ren)建立(li)了(le)(le)成(cheng)(成(cheng)漢(han))、前秦、夏(xia)、后涼、后趙等(deng)國家,但都(dou)只(zhi)是曇花一現,生命力不(bu)強,影(ying)響不(bu)大。
公(gong)元881年(唐代末期),黨項(xiang)羌(qiang)人拓跋思恭在(zai)夏州(今內蒙(meng)與陜(shan)西交界處的白城子(zi))建(jian)立夏州政(zheng)權(quan),轄夏、綏、銀、宥(you)四(si)州。夏國(guo)是以(yi)陜(shan)、甘、寧、青(qing)一帶(dai)(dai)的黨項(xiang)羌(qiang)族(zu)(zu)(zu)為主體,包括(kuo)西北其他民族(zu)(zu)(zu)在(zai)內組(zu)建(jian)的國(guo)家。黨項(xiang)羌(qiang)有細封氏、費聽(ting)氏、往(wang)利氏、頗超(chao)氏、野利氏、米擒(qin)氏、拓跋氏八族(zu)(zu)(zu),以(yi)拓跋氏最強,起群首(shou)領導作(zuo)用。后因受吐蕃不斷(duan)的侵(qin)犯和騷擾,向唐朝政(zheng)府(fu)申(shen)請內遷于陜(shan)西、寧夏一帶(dai)(dai)。
公(gong)元(yuan)(yuan)1031年(nian),第十一世太祖(zu)李(li)得明逝世,其子(zi)李(li)元(yuan)(yuan)昊繼位,號夏景宗(zong)。公(gong)元(yuan)(yuan)1032年(nian),元(yuan)(yuan)昊改姓嵬名氏(shi),自稱(cheng)“兀卒(zu)”(青天子(zi)),立國號為(wei)“大(da)(da)(da)夏”(因在(zai)(zai)(zai)宋之(zhi)西,宋稱(cheng)“西夏”),紀年(nian)為(wei)夏景宗(zong)顯道元(yuan)(yuan)年(nian)。西夏疆(jiang)域包括今(jin)甘(gan)肅大(da)(da)(da)部(bu)(bu)、寧夏全部(bu)(bu)、陜(shan)西北部(bu)(bu)和青海、內蒙(meng)的(de)(de)部(bu)(bu)分地區(qu),總共統(tong)轄32州(zhou),國都(dou)在(zai)(zai)(zai)興慶府(今(jin)銀川市)。公(gong)元(yuan)(yuan)1226年(nian),蒙(meng)古人(ren)鐵木真(zhen)率兵(bing)親自伐夏。次年(nian),蒙(meng)古軍猛烈攻占,盡破大(da)(da)(da)夏國城邑,人(ren)民傷亡慘重。為(wei)避免人(ren)民更(geng)大(da)(da)(da)的(de)(de)傷亡和損失,第二(er)十一世末帝夏見屈降。蒙(meng)古諸將(jiang)尊鐵木真(zhen)遺命,將(jiang)夏見殺之(zhi),并毀大(da)(da)(da)夏王陵。至此,大(da)(da)(da)夏國立國346年(nian),于公(gong)元(yuan)(yuan)1227年(nian)滅亡,其后裔在(zai)(zai)(zai)今(jin)阿壩(ba)州(zhou)理縣桃坪鄉(xiang)、甘(gan)孜州(zhou)丹巴等地仍有分布(bu)。
四川(chuan)古(gu)(gu)(gu)為巴蜀(shu)國,夏代(dai)屬梁州(zhou)。巴蜀(shu)出自氐(di)羌(qiang)(qiang),蠶(can)叢(故居(ju)蠶(can)陵,在今四川(chuan)省阿壩藏族羌(qiang)(qiang)族自治(zhi)州(zhou)茂(mao)縣(xian)(xian)(xian)(xian)疊溪(xi)鎮,遺跡毀(hui)于1933年8月25日(ri)15時發生的疊溪(xi)大(da)地震)稱(cheng)(cheng)(cheng)王(wang)。李白在《蜀(shu)道難》里吟詠(yong):“蠶(can)叢及魚鳧,開國何茫然(ran)。”就在同(tong)一地域,古(gu)(gu)(gu)羌(qiang)(qiang)人還建有冉駹(mang)(發音與“Rrmea(日(ri)麥,羌(qiang)(qiang)族和黑水人自稱(cheng)(cheng)(cheng),意為“本地人”)”幾無差別)國,乃今日(ri)30萬羌(qiang)(qiang)人之(zhi)故居(ju)地,統(tong)轄區(qu)域包括(kuo)今四川(chuan)阿壩之(zhi)茂(mao)縣(xian)(xian)(xian)(xian)、汶川(chuan)、理(li)縣(xian)(xian)(xian)(xian)、黑水、松(song)潘、九寨溝(gou)、馬爾康、金(jin)川(chuan)、小金(jin)、壤塘、阿壩、紅原(yuan)、若(ruo)爾蓋等縣(xian)(xian)(xian)(xian)地。三國時(公元221年),疆域尚包括(kuo)有今都(dou)江堰(古(gu)(gu)(gu)稱(cheng)(cheng)(cheng)都(dou)安(an)縣(xian)(xian)(xian)(xian)、齊(qi)基縣(xian)(xian)(xian)(xian)、灌縣(xian)(xian)(xian)(xian))、彭縣(xian)(xian)(xian)(xian)(古(gu)(gu)(gu)稱(cheng)(cheng)(cheng)白馬縣(xian)(xian)(xian)(xian)、興樂縣(xian)(xian)(xian)(xian))、北川(chuan)(羌(qiang)(qiang)族自治(zhi))縣(xian)(xian)(xian)(xian)(古(gu)(gu)(gu)稱(cheng)(cheng)(cheng)石(shi)泉縣(xian)(xian)(xian)(xian))、青川(chuan)縣(xian)(xian)(xian)(xian)(古(gu)(gu)(gu)稱(cheng)(cheng)(cheng)廣武縣(xian)(xian)(xian)(xian))、平(ping)武縣(xian)(xian)(xian)(xian)(古(gu)(gu)(gu)稱(cheng)(cheng)(cheng)剛底縣(xian)(xian)(xian)(xian))、甘肅(su)文縣(xian)(xian)(xian)(xian)(古(gu)(gu)(gu)稱(cheng)(cheng)(cheng)陰平(ping)縣(xian)(xian)(xian)(xian))。漢(han)代(dai)羌(qiang)(qiang)都(dou)在今茂(mao)縣(xian)(xian)(xian)(xian)鳳儀鎮。
此(ci)外(wai),古(gu)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)之種(zhong)還(huan)有姜氏戎、先零羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、燒(shao)當羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、鐘羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(鐘存羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang))、勒姐(jie)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、卑(bei)喃羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、當煎羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、罕羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、且(qie)凍羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、虔(qian)人羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、牢(lao)姐(jie)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、封養羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、鄉(xiang)姐(jie)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、燒(shao)何羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、鞏唐(tang)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、全無種(zhong)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、黑水(shui)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、卑(bei)禾(he)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、塞(sai)(sai)外(wai)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、保塞(sai)(sai)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、河曲羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、發羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、婼(chuo)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、西(xi)夜、蒲犁諸(zhu)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、阿鉤羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、牦牛羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、參(can)狼羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、青(qing)衣(yi)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、白馬羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、白蘭(lan)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、可蘭(lan)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、宕昌羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、鄧至羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、汶山羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、黨(dang)項(xiang)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、白狗羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、哥鄰羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、南(nan)水(shui)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、逋祖羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、弱水(shui)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、悉董羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、咄霸(ba)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、保霸(ba)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、白草羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、黑虎羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、羅打鼓(gu)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、楊(yang)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、草坡羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、青(qing)片羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、四(si)鄰羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、臨涂(tu)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、涉(she)題(ti)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、左封羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、紫(zi)祖羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、林臺羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、向(xiang)人羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、葛延(yan)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、維(威)州羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、蠶陵羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(昔衛羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang))、茂州羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、望族羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、那鄂羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)、千碉羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)等(deng)百余(yu)種(zhong)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)支(zhi),此(ci)不(bu)贅述.
桃坪羌寨似乎濃(nong)縮了羌族千年歷史,在(zai)桃坪羌寨內(nei),多少年來羌民(min)們都保留著(zhu)傳(chuan)統的生(sheng)活習慣,從(cong)田間(jian)采摘蘋果的孩童到(dao)門前(qian)穿(chuan)著(zhu)整齊民(min)族服飾的老者,從(cong)正在(zai)織羌繡的婦女到(dao)喝(he)著(zhu)青(qing)稞酒的彪漢,都呈現出一種田園牧歌式的生(sheng)活境界(jie)。
羌族(zu)隆(long)重的(de)(de)民族(zu)節(jie)日為(wei)“祭山會(hui)”(又稱(cheng)轉山會(hui))和“羌年會(hui)”(又稱(cheng)羌歷年),分(fen)別于春秋季舉行(xing)。實際上(shang)是一(yi)種春禱(dao)秋酬的(de)(de)農事活動,卻始終充滿濃郁的(de)(de)宗教色(se)彩,更折射出遠古神秘(mi)文(wen)化的(de)(de)光輝。
寨(zhai)內(nei)的(de)(de)巨大碉(diao)樓,雄渾挺拔,屹立(li)于(yu)比肩走袂的(de)(de)村寨(zhai)中(zhong),高(gao)高(gao)低低,從數(shu)(shu)米到數(shu)(shu)十米,建(jian)筑(zhu)形式有(you)(you)四(si)、六、八角,以土(tu)、石、麻筋、木為料,有(you)(you)的(de)(de)僅用土(tu)木。寨(zhai)子是一處石碉(diao)與(yu)民居(ju)合二(er)為一的(de)(de)建(jian)筑(zhu)群(qun),片石與(yu)黃泥砌成的(de)(de)堅固經歷(li)了無(wu)(wu)數(shu)(shu)的(de)(de)地震后仍完好無(wu)(wu)損(sun)。墻體和墻體之間的(de)(de)巷道(dao)深(shen)幽而(er)神秘(mi),因一些巷道(dao)上搭建(jian)了房屋,于(yu)是有(you)(you)了無(wu)(wu)數(shu)(shu)暗道(dao),走入其中(zhong)就(jiu)像(xiang)步入了歷(li)史的(de)(de)迷宮(gong)。
施工時不繪圖,不測算,不吊線,信手砌成,結構勻稱,棱角突兀,雄偉堅固,精巧別致,是世界建筑史上一大奇觀,令人嘆為觀止,吸引了絡繹不絕的海內外游客前來觀光、考察桃坪(ping)羌(qiang)寨(zhai)一反傳統古城設東、西、南、北四(si)(si)門的(de)建筑(zhu)(zhu)形式,筑(zhu)(zhu)成(cheng)(cheng)(cheng)了(le)(le)以(yi)高(gao)碉為(wei)(wei)中(zhong)心(xin)的(de)放射狀8個(ge)(ge)出入口。而8個(ge)(ge)出入口又以(yi)13個(ge)(ge)甬道織成(cheng)(cheng)(cheng)四(si)(si)通(tong)八達的(de)路(lu)(lu)網。寨(zhai)內人進出自(zi)如,而外來人卻如入八陣迷宮,非本寨(zhai)人指(zhi)引(yin)(yin),不可(ke)通(tong)行(xing)。寨(zhai)內的(de)地(di)底(di)下,挖(wa)掘了(le)(le)眾多的(de)引(yin)(yin)水暗渠,上蓋石(shi)板和土(tu),一定距離間,留有活動石(shi)板,揭開即(ji)可(ke)取水。這些水渠方(fang)便(bian)、保密,在寨(zhai)內編織成(cheng)(cheng)(cheng)流經每(mei)棟碉樓(lou)的(de)水網,為(wei)(wei)戰時提(ti)供了(le)(le)巨大的(de)生存空間。桃坪(ping)神奇(qi)的(de)路(lu)(lu)網、水網、房頂,組成(cheng)(cheng)(cheng)了(le)(le)羌(qiang)寨(zhai)內地(di)上、地(di)下、空中(zhong)三種(zhong)立體交叉的(de)道路(lu)(lu)網絡和防御系統,這也是桃坪(ping)羌(qiang)寨(zhai)建筑(zhu)(zhu)的(de)奇(qi)特(te)之處(chu)。
將高大的石(shi)碉與民居合二為(wei)(wei)一(yi)(yi)的建(jian)筑群(qun)。這(zhe)個寨(zhai)子里古老(lao)(lao)的建(jian)筑是兩千年(nian)前(qian)用黃(huang)泥、片石(shi)作材料建(jian)成的,集(ji)數學(xue)、幾(ji)何、力學(xue)為(wei)(wei)一(yi)(yi)體(ti),顯示了羌族這(zhe)個古老(lao)(lao)的民族在歷史上曾經(jing)的輝煌。
碉樓是整(zheng)個寨子(zi)的標志性建筑,僅存兩座,一(yi)座是陳(chen)仕明家的住(zhu)宅,另(ling)一(yi)座雄踞在寨子(zi)對面的河(he)岸上。碉樓分為(wei)9層,高30米左(zuo)右,各層四方(fang)開有射(she)擊窗口,頂樓的鐘孔是作為(wei)傳遞消息用的。
羌(qiang)族建筑(zhu),就(jiu)近取材,利(li)用(yong)(yong)附近山上的(de)土、石(shi)(shi)(shi)等資(zi)源,先在選(xuan)(xuan)擇(ze)好的(de)地面(mian)上掘成方形的(de)深一(yi)米至(zhi)兩(liang)米左(zuo)右的(de)溝,在溝內選(xuan)(xuan)用(yong)(yong)大(da)塊的(de)石(shi)(shi)(shi)片(pian)砌成基腳。寬約三尺,再用(yong)(yong)調好的(de)黃(huang)泥作漿,膠合片(pian)石(shi)(shi)(shi)。石(shi)(shi)(shi)墻自下而上逐漸見薄,逐層(ceng)收(shou)小,石(shi)(shi)(shi)墻重(zhong)心略偏向室內,形成向心力,相互擠壓(ya)而得以(yi)牢固、安定。屋頂(ding)結構層(ceng)次由下至(zhi)上分(fen)別是主梁、掾子、劈材層(ceng)、竹桿(gan)、黃(huang)刺。棕耙,頗具民(min)族特色(se)。
桃(tao)坪羌(qiang)(qiang)寨因典型的(de)羌(qiang)(qiang)族建筑、交錯復雜的(de)道路結構(gou)被稱為“東方神秘古堡”,是世界保存完整(zheng)的(de)羌(qiang)(qiang)族建筑文化(hua)藝術“活化(hua)石”。
在佳山(shan)(shan)寨(zhai)發現(xian)有“石(shi)棺葬(zang)”,隨葬(zang)品多為(wei)(wei)陶器(qi),也有銅、鐵、木制陪葬(zang)品,向世人展示出羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)民(min)(min)族(zu)(zu)古老的(de)(de)歷史(shi),獨特的(de)(de)風(feng)俗習慣和(he)民(min)(min)族(zu)(zu)文化(hua)(hua),為(wei)(wei)人們提(ti)供(gong)了(le)豐(feng)富的(de)(de)民(min)(min)俗考察(cha)、研究依據。羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)民(min)(min)族(zu)(zu)跳沙朗(意為(wei)(wei)唱起來、搖起來)、喝咂(za)酒、吹羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)笛、著(zhu)刺繡。桃(tao)坪(ping)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)寨(zhai)依山(shan)(shan)而建(jian)(jian),雜(za)谷腦河水(shui)從(cong)(cong)寨(zhai)前奔流而過。寨(zhai)內聳立兩座九(jiu)層石(shi)塊(kuai)壘砌的(de)(de)土(tu)舍雕,與(yu)對岸山(shan)(shan)峰烽火臺遙(yao)遙(yao)相望。羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)寨(zhai)民(min)(min)房(fang)依山(shan)(shan)建(jian)(jian)于斜(xie)坡之上,均以石(shi)塊(kuai)壘砌而成,古羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)先(xian)民(min)(min)引山(shan)(shan)泉修暗溝從(cong)(cong)寨(zhai)內房(fang)屋(wu)底下流過,飲用、消(xiao)防(fang)取水(shui)十(shi)分方便,人行寨(zhai)內但聞水(shui)聲叮咚(dong)于地(di)底。桃(tao)坪(ping)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)案(an)被中外(wai)專(zhuan)家稱(cheng)為(wei)(wei)“建(jian)(jian)筑文化(hua)(hua)藝術活化(hua)(hua)石(shi)”。 其居所(suo)(suo)多“依山(shan)(shan)而居,累石(shi)為(wei)(wei)室”。桃(tao)坪(ping)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)寨(zhai)就是(shi)最典型的(de)(de)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)族(zu)(zu)建(jian)(jian)筑。片石(shi)、泥土(tu)和(he)木頭,在勤勞的(de)(de)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)民(min)(min)族(zu)(zu)手中,奇跡般地(di)建(jian)(jian)筑起高十(shi)余(yu)丈的(de)(de)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)寨(zhai),他們世代(dai)生(sheng)(sheng)存在這塊(kuai)土(tu)地(di)上,生(sheng)(sheng)息(xi)繁(fan)衍,披星戴月,播種理(li)想,收獲希望。走入(ru)桃(tao)坪(ping)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)寨(zhai),就走進了(le)這個民(min)(min)族(zu)(zu)之中,去領略(lve)濃郁的(de)(de)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)族(zu)(zu)風(feng)情,感(gan)受羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)民(min)(min)族(zu)(zu)古老的(de)(de)歷史(shi),體味(wei)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)民(min)(min)族(zu)(zu)神秘的(de)(de)文化(hua)(hua),品嘗獨有的(de)(de)風(feng)味(wei)食物(wu),不能不為(wei)(wei)這個民(min)(min)族(zu)(zu)自強(qiang)不息(xi)的(de)(de)精神所(suo)(suo)感(gan)動,也不能不為(wei)(wei)這個民(min)(min)族(zu)(zu)走向輝煌的(de)(de)理(li)念(nian)所(suo)(suo)折服。
羌笛是中國古老的單簧氣鳴樂器,已有2000多年歷史,流行在四川北部阿壩藏族自治州羌族居住之地。羌笛兩管數孔(kong)(以前五(wu)孔(kong),現(xian)在(zai)多為(wei)(wei)六孔(kong),)用(yong)(yong)當(dang)地高山(shan)上(shang)生長(chang)的(de)(de)(de)油竹制成,竹節(jie)長(chang)、管身較細,雙管并(bing)排(pai)用(yong)(yong)線纏(chan)繞連(lian)結在(zai)一起。終(zhong)身全(quan)長(chang)13 ~19 厘(li)(li)(li)米,管口直(zhi)徑2 厘(li)(li)(li)米左(zuo)右,笛管上(shang)端(duan)裝有(you)4 厘(li)(li)(li)米長(chang)的(de)(de)(de)竹制吹嘴(zui)。吹嘴(zui)正(zheng)面用(yong)(yong)刀削平,并(bing)在(zai)上(shang)端(duan)約3 厘(li)(li)(li)米處(chu),用(yong)(yong)刀切(qie)開一薄片(pian)作為(wei)(wei)簧(huang)片(pian)。它(ta)主(zhu)要用(yong)(yong)于獨奏,有(you)十余首古老的(de)(de)(de)曲(qu)牌,樂(le)曲(qu)內容相當(dang)廣泛,主(zhu)要是(shi)傳達羌族人(ren)的(de)(de)(de)思念向往之情。 羌笛為(wei)(wei)豎(shu)著吹奏,兩管發(fa)出同樣的(de)(de)(de)音(yin)高,音(yin)色清脆高亢,并(bing)帶有(you)悲涼(liang)之感,"羌笛何須怨楊柳(liu),春風不度玉門(men)關"是(shi)其表現(xian)力的(de)(de)(de)最(zui)(zui)佳(jia)寫照(zhao),故(gu)最(zui)(zui)適(shi)于獨奏,也可(ke)為(wei)(wei)歌舞伴奏。
羌(qiang)(qiang)笛(di)(di)與笛(di)(di)有(you)很(hen)大的(de)(de)區別,是(shi)兩個不(bu)同的(de)(de)概念。東漢馬融《長笛(di)(di)賦》"近世(shi)雙笛(di)(di)從羌(qiang)(qiang)起,羌(qiang)(qiang)人伐竹未及已,龍吟水中(zhong)(zhong)不(bu)見(jian)已,截(jie)竹吹之聲相似……故本四(si)孔加以(yi)一"由(you)此可(ke)以(yi)知道:羌(qiang)(qiang)笛(di)(di)在(zai)漢代(dai)(dai)就已經流傳于甘肅、四(si)川等(deng)地(di)了,并(bing)且可(ke)以(yi)推(tui)之當時(shi)的(de)(de)羌(qiang)(qiang)笛(di)(di)是(shi)雙管(guan)四(si)孔羌(qiang)(qiang)笛(di)(di)。羌(qiang)(qiang)笛(di)(di)在(zai)唐(tang)(tang)(tang)時(shi),是(shi)邊塞上常見(jian)的(de)(de)一種樂(le)(le)器,經常出(chu)現在(zai)唐(tang)(tang)(tang)代(dai)(dai)邊塞詩(shi)中(zhong)(zhong)值得一提(ti)的(de)(de)是(shi),羌(qiang)(qiang)笛(di)(di)并(bing)沒(mei)有(you)出(chu)現在(zai)唐(tang)(tang)(tang)代(dai)(dai)的(de)(de)"十部樂(le)(le)"中(zhong)(zhong),可(ke)見(jian),羌(qiang)(qiang)笛(di)(di)在(zai)唐(tang)(tang)(tang)時(shi)只是(shi)邊塞中(zhong)(zhong)所見(jian)的(de)(de)樂(le)(le)器,并(bing)未正式進入唐(tang)(tang)(tang)代(dai)(dai)宮廷(ting)或(huo)軍隊(dui),只是(shi)少(shao)數民族或(huo)是(shi)軍隊(dui)中(zhong)(zhong)的(de)(de)兵(bing)士所用的(de)(de)一種自娛(yu)自樂(le)(le)的(de)(de)樂(le)(le)器。
唐、宋、元、明各代文人的詩歌中常見到關于羌笛的記載。現在在四川茂汶羌族自治縣及黑水縣一帶的羌族地區,仍舊可以(yi)看(kan)到這種具有(you)(you)唐宋遺風(feng)的(de)樂(le)器,它(ta)們是(shi)(shi)用兩(liang)支同(tong)樣(yang)長短的(de)油竹制作(zuo),管(guan)體被削成方(fang)柱(zhu)形,綁扎在一(yi)起,每只管(guan)的(de)上端,置有(you)(you)一(yi)個(ge)帶竹簧片(pian)的(de)吹(chui)管(guan),豎(shu)吹(chui),規(gui)格有(you)(you)17厘(li)米及19厘(li)米兩(liang)種,音色(se)高亢而略有(you)(you)悲涼感,是(shi)(shi)人們在喜慶豐(feng)收,過(guo)年過(guo)節勞動之余常用的(de)主要樂(le)器。亦是(shi)(shi)小(xiao)伙子向姑娘表達愛情的(de)一(yi)種方(fang)式。
赤(chi)布蘇、沙壩地(di)區的(de)羌(qiang)笛是秦漢(han)(han)戰亂年間由南遷的(de)羌(qiang)族人從西部地(di)區帶來的(de)。據史(shi)料記(ji)載(zai),西漢(han)(han)前,羌(qiang)笛面上有(you)四孔(kong),公元1世紀時由音(yin)樂家京房加一高音(yin)按孔(kong),成為五孔(kong)。東漢(han)(han)馬融(rong)在(zai)《長(chang)笛賦》中曾有(you)"近世雙笛從羌(qiang)起(qi)"的(de)記(ji)述。發展到近代,羌(qiang)笛已成六孔(kong)。由此(ci)推斷,羌(qiang)笛的(de)存在(zai)至少已有(you)兩千多(duo)年的(de)歷史(shi)了。
現代羌笛,用當地產的油竹(竹節長、管身細)制作,選兩支筒徑、長度一致的竹管,削去竹外皮成方柱形(有的(de)將兩管(guan)相鄰外皮(pi)削(xue)平),在首、中、尾(wei)三處用細線捆扎。管(guan)身無節,全長13—19厘米,上(shang)開五(wu)或六個按孔(kong)(孔(kong)距(ju)相同)。管(guan)上(shang)端裝竹制簧(huang)哨(shao)(正面削(xue)平、刻簧(huang),簧(huang)舌(she)朝上(shang))
演奏(zou)時,口含(han)雙簧,用食、中、無(wu)名指按孔。音域c1—c2。音色清脆(cui)明亮,略有悲涼(liang)之感(gan)。 羌笛的聲(sheng)音常給(gei)人以虛幻迷(mi)離、動人心魄的感(gan)覺,羌族人民(min)常用它來抒發自己喜怒哀(ai)樂、悲歡離合的種種情感(gan)。常演奏(zou)的曲(qu)(qu)目有《折(zhe)柳詞》、《思想曲(qu)(qu)》、《莎郎曲(qu)(qu)》等。
國(guo)家非(fei)常(chang)重視非(fei)物質文化(hua)遺(yi)產的(de)保護。2006年5月20日,羌笛演奏及制作技藝(yi)經國(guo)務院(yuan)批準列入第一批國(guo)家級非(fei)物質文化(hua)遺(yi)產名(ming)錄。
是桃坪羌寨的主要特色之一如果有幸到羌家作客,熱情好客的主人會給(gei)你(ni)端來香味樸鼻的(de)(de)羌家臘豬肉、香鍺腿和柳(liu)溝肉,還有山龍須、蕨菜、刺隆包等(deng)山野菜。羌家姑(gu)娘(niang)會為你(ni)敬上(shang)醇香的(de)(de)青(qing)稞(ke)酒(jiu)。在一(yi)陣陣甜(tian)甜(tian)的(de)(de)羌家祝(zhu)酒(jiu)歌的(de)(de)感染下,也(ye)許你(ni)會醉意朦朧(long),也(ye)許你(ni)會飄然若仙(xian),使(shi)你(ni)終身難忘。
是中(zhong)華民(min)族五千(qian)年燦爛文化中(zhong)的(de)(de)瑰寶(bao)。也是桃(tao)坪姑娘的(de)(de)拿手絕活。由于(yu)羌族姑娘從小(xiao)就喜歡學習(xi)刺繡(xiu),從而學成(cheng)了精于(yu)手工的(de)(de)傳(chuan)統技藝(yi)。到了出嫁(jia)的(de)(de)時候,姑娘們一(yi)定要盡(jin)其所能(neng)繡(xiu)出幾件(jian)好的(de)(de)嫁(jia)衣,好的(de)(de)云云鞋(xie)和好的(de)(de)鞋(xie)墊,否則會被男方輕視。所以,羌繡(xiu)能(neng)歷經一(yi)千(qian)多(duo)年歷史而傳(chuan)承至今,而且精美絕倫,成(cheng)為許多(duo)專家(jia)學者(zhe)的(de)(de)研(yan)究對(dui)象和收藏品。
羌族歌舞是(shi)(shi)(shi)桃坪羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)寨的(de)(de)(de)主要(yao)特色。到(dao)桃坪羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)寨不看羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)族(zu)(zu)(zu)歌(ge)(ge)(ge)舞(wu)(wu),你會覺得非(fei)常遺(yi)憾。羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)族(zu)(zu)(zu)人民(min)能歌(ge)(ge)(ge)善舞(wu)(wu)已有(you)兩千多(duo)年歷(li)史。在(zai)漫長(chang)的(de)(de)(de)歷(li)史長(chang)河中(zhong),他們以(yi)歌(ge)(ge)(ge)聲伴(ban)隨自己(ji)的(de)(de)(de)勞(lao)動(dong)(dong),用舞(wu)(wu)蹈(dao)表現(xian)(xian)自己(ji)的(de)(de)(de)生(sheng)活(huo),逐(zhu)漸形成了熱(re)情(qing)奔放(fang)(fang)的(de)(de)(de)藝術風(feng)格。羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)族(zu)(zu)(zu)歌(ge)(ge)(ge)舞(wu)(wu)中(zhong),有(you)表現(xian)(xian)勞(lao)動(dong)(dong)生(sheng)活(huo)的(de)(de)(de);有(you)表現(xian)(xian)愛(ai)情(qing)的(de)(de)(de);還(huan)有(you)表現(xian)(xian)祭(ji)祀活(huo)動(dong)(dong)或(huo)(huo)驅除(chu)鬼神的(de)(de)(de)。羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)族(zu)(zu)(zu)歌(ge)(ge)(ge)舞(wu)(wu)形式多(duo)樣,有(you)獨唱(chang)的(de)(de)(de)、有(you)對(dui)唱(chang)的(de)(de)(de)、還(huan)有(you)集體對(dui)歌(ge)(ge)(ge)的(de)(de)(de),比(bi)如(ru)改盤(pan)歌(ge)(ge)(ge)、花(hua)兒納(na)吉(ji)等等。羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)族(zu)(zu)(zu)沙朗舞(wu)(wu)(即(ji)類似藏族(zu)(zu)(zu)鍋莊,而(er)比(bi)其更(geng)靈動(dong)(dong)美觀(guan)的(de)(de)(de)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)族(zu)(zu)(zu)舞(wu)(wu)蹈(dao))是(shi)(shi)(shi)最為活(huo)躍、奔放(fang)(fang)的(de)(de)(de)藝術形式,男女老幼均(jun)可(ke)參與。幾十個人、上(shang)百(bai)個人高歌(ge)(ge)(ge)勁舞(wu)(wu),氣(qi)氛非(fei)常熱(re)烈。皮鼓舞(wu)(wu)原來是(shi)(shi)(shi)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)族(zu)(zu)(zu)巫師祭(ji)神才跳(tiao)的(de)(de)(de),后來也逐(zhu)漸演化(hua)為風(feng)格粗獷的(de)(de)(de)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)族(zu)(zu)(zu)舞(wu)(wu)蹈(dao),成為羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)族(zu)(zu)(zu)舞(wu)(wu)蹈(dao)中(zhong)的(de)(de)(de)一支絢(xuan)麗的(de)(de)(de)奇(qi)芭。每逢(feng)過(guo)年過(guo)節(jie)或(huo)(huo)者村里有(you)人舉行(xing)婚禮,全(quan)村人都要(yao)聚在(zai)一起,燃起熊(xiong)(xiong)熊(xiong)(xiong)的(de)(de)(de)篝火,喝著(zhu)醇香的(de)(de)(de)咂酒,唱(chang)山歌(ge)(ge)(ge),跳(tiao)鍋莊,有(you)時鬧到(dao)通宵(xiao)達旦。在(zai)桃坪羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)寨旅游,你可(ke)盡興地觀(guan)賞(shang)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)家歌(ge)(ge)(ge)舞(wu)(wu),也可(ke)以(yi)參加篝火晚會,在(zai)吃完烤羊肉,喝了青稞(ke)酒以(yi)后,在(zai)熊(xiong)(xiong)熊(xiong)(xiong)篝火的(de)(de)(de)輝映下(xia),跟著(zhu)羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)家姑娘小(xiao)伙翩(pian)翩(pian)起舞(wu)(wu),從中(zhong)領(ling)略(lve)古羌(qiang)(qiang)(qiang)(qiang)文(wen)化(hua)的(de)(de)(de)精深內涵(han)。
非物質文化(hua)遺產——羌族多聲部
歲月如歌。多少年來,在美麗、幽靜的阿壩群山之間,一直回響著一種高低起伏、鏗鏘婉轉的聲音。在這未經雕琢、沒(mei)有(you)修飾的歌聲中,人們聽到了(le)歲(sui)月嘩嘩流淌的聲音,頓覺時光(guang)荏苒,不由喚醒(xing)了(le)遠古的記憶。
“得拐(高(gao))爾拐(低)才是(shi)美,一個(ge)人(ren)肯定唱不起”。在黑水、松潘、茂縣交界地區,人(ren)們是(shi)這樣理解音樂(le)的。
5歲的孩子在學(xue)唱歌(ge)時(shi)知道,聲(sheng)音(yin)出來時(shi)一(yi)定(ding)要同時(shi)具備(bei)高和(he)低。年復一(yi)年,高低起伏(fu)的聲(sheng)音(yin)便在這里的崇(chong)山這便是今(jin)天(tian)聽到的羌族多聲(sheng)部。
它銘(ming)記(ji)(ji)了(le)關于這個民族在時間的(de)(de)漫漫長河中走過(guo)的(de)(de)每一個腳(jiao)印(yin)。它喚(huan)醒了(le)人(ren)們更多對(dui)于從(cong)前的(de)(de)溫柔記(ji)(ji)憶(yi)。
《史記(ji)·六國年表》:“禹生于西羌。”眾(zhong)多史料記(ji)載,從炎黃到(dao)夏禹,到(dao)華夏族(zu)的形成,都(dou)與古羌族(zu)密不可分。現在,羌族(zu)主要(yao)聚居在茂縣(xian)、理縣(xian)、汶川、松潘等地。
在長期(qi)的(de)生產、生活中(zhong),在勤(qin)勞、樂觀精神的(de)熏陶下,羌(qiang)族人民用歌(ge)唱(chang)和舞蹈(dao)表達著自(zi)己對生活的(de)熱愛(ai)。
每(mei)逢傳統佳節,每(mei)當(dang)祭祀活(huo)動,人(ren)們聚在一起飲咂酒、唱山(shan)(shan)歌、跳鍋莊。每(mei)當(dang)這時候(hou),身著長衫、羊皮褂(gua)子,帶頭帕、束腰帶、著革履的(de)羌(qiang)族男(nan)子和穿著精(jing)美刺繡服(fu)飾、佩(pei)帶雕花首飾的(de)婦女聚在一起,代表各自村寨,在山(shan)(shan)間放開嗓子賽(sai)歌以決勝負(fu)。更有青年男(nan)女三五(wu)成群成雙對歌,互傾愛(ai)慕之情。
演(yan)(yan)唱時(shi)只要有2-10人以(yi)上,即不受(shou)場地(di)及時(shi)間的限制,無(wu)論男女,均(jun)可演(yan)(yan)唱,演(yan)(yan)唱時(shi)分領唱、輪唱、重(zhong)唱。
日(ri)復一日(ri),“多聲部”演唱在(zai)村寨里日(ri)益盛(sheng)行起(qi)來,這便形成了無(wu)比(bi)欣喜的羌族多聲部文化(hua)。
“多聲部”唱法以二聲部為主,有四聲部、多聲部、男女混合唱法。曲調由低到高(由一個小二度音程向大二度音程呈階梯形上行),直至演唱者的嗓音無法再高時,突然來一個四、五、八度音(不固定)的大弧度降落。演唱者(zhe)嗓音(yin)一般在小(xiao)字組(zu)(zu)C或D到小(xiao)字Ⅰ組(zu)(zu)的(de)A或B音(yin)之間,有時達(da)到小(xiao)字Ⅱ組(zu)(zu)的(de)D或E音(yin)(假嗓音(yin))。音(yin)樂古樸典雅,激情奔(ben)放,抑揚(yang)頓挫,體現了羌民(min)族奮發向上、勇于進取(qu)的(de)精(jing)神。
“他們呈現的(de)技巧(qiao)性和(he)(he)歌(ge)唱的(de)境界(jie)感染了(le)我們”。在2007年央視(shi)青歌(ge)賽上,羌(qiang)族多聲部(bu)“畢曼組合(he)”用(yong)質樸(pu)動人的(de)音樂(le)和(he)(he)來自最民間(jian)的(de)穿透力(li)打動了(le)中(zhong)國觀眾和(he)(he)專業評委的(de)心,一舉奪得了(le)大賽原生態(tai)組的(de)銅獎。古老的(de)羌(qiang)族多聲部(bu)在21世紀今天,在依舊(jiu)山(shan)清水秀的(de)村寨中(zhong),在燈火輝煌的(de)舞(wu)臺中(zhong)央,煥發出(chu)新的(de)青春和(he)(he)生命力(li)。
成(cheng)都茶(cha)店子(zi)汽車(che)站乘車(che),到達地點(dian)的順序為理縣—桃坪—米(mi)亞(ya)羅(luo),每天7:20、8:10、9:00、13:00、14:50共(gong)4班(ban)車(che)到米(mi)亞(ya)羅(luo),票(piao)價41.5元,需(xu)5個半小時到達
寨子里很多人家都可以住宿,其中周禮智家是這個寨子較早(zao)接待客(ke)人的(de)客(ke)人,他家的(de)外(wai)(wai)部是古樓(lou),里面有比較現代的(de)裝修,有幾間客(ke)房,還算干凈,地(di)震(zhen)后重建的(de)蜀(shu)羌(qiang)客(ke)棧(zhan),也(ye)是客(ke)人的(de)首選擇(ze),經(jing)濟實惠衛(wei)生,另外(wai)(wai)可以選擇(ze)住在理(li)縣縣城。
米亞(ya)羅(luo):地(di)處四川理縣,是紅(hong)(hong)葉風(feng)景區,海拔2700米。“米亞(ya)羅(luo)”是藏語,意即“好耍(shua)的(de)壩子”,地(di)處岷江支流雜谷(gu)腦河谷(gu)地(di)帶。這里氣候涼爽,景色絕佳,尤其到了(le)深(shen)秋(qiu)季節,紅(hong)(hong)葉從高(gao)到底,層次分明地(di)從山下紅(hong)(hong)下來。