簡介
周(zhou)元王姬仁繼位(wei)的(de)這一年(公元前475年),中國(guo)歷史進入了戰國(guo)時期(qi),不過也有學者把三家分晉做為(wei)戰國(guo)的(de)開端。姬仁在(zai)位(wei)期(qi)間,越王勾(gou)(gou)踐于攻滅吳國(guo)后(hou),統帥大軍乘勝北渡淮(huai)河,在(zai)徐(今山東省滕(teng)縣南)約(yue)齊、晉、魯(lu)、宋(song)等(deng)國(guo)會(hui)盟(meng)。會(hui)盟(meng)后(hou),派人給姬仁送去貢品,姬仁也回(hui)贈勾(gou)(gou)踐以祭祖用的(de)肉,冊命他(ta)為(wei)伯,承認他(ta)處于諸侯的(de)領袖地位(wei),勾(gou)(gou)踐成為(wei)一時的(de)霸(ba)主。公元前469年,周(zhou)元王病(bing)死(si),在(zai)位(wei)7年,死(si)后(hou),其子姬介繼位(wei),是為(wei)周(zhou)貞定(ding)王。
在位大事記
周元王(wang)元年(nian),越(yue)國(guo)圍(wei)攻吳(wu)(wu)國(guo)姑蘇。春(chun),故吳(wu)(wu)王(wang)僚之子(zi)慶忌勸(quan)諫吳(wu)(wu)王(wang)夫差(cha)整(zheng)頓朝綱,肅清內患,組織兵力(li)抗(kang)擊(ji)越(yue)軍(jun)(jun)(jun),遭到拒(ju)絕,只得(de)投奔(ben)楚國(guo)。夏,晉國(guo)執政者趙無(wu)(wu)恤(xu)為遵守晉吳(wu)(wu)聯(lian)盟,決(jue)定援(yuan)救(jiu)吳(wu)(wu)國(guo),派人征求(qiu)吳(wu)(wu)王(wang)的(de)(de)意見(jian),希望吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)配(pei)合,內外夾擊(ji)越(yue)軍(jun)(jun)(jun)。吳(wu)(wu)王(wang)夫差(cha)毫無(wu)(wu)信心,予以拒(ju)絕,趙無(wu)(wu)恤(xu)只得(de)作罷,吳(wu)(wu)國(guo)失去最后的(de)(de)外援(yuan)機會(hui)。十月,慶忌得(de)知(zhi)越(yue)軍(jun)(jun)(jun)將(jiang)要(yao)進攻吳(wu)(wu)國(guo),回國(guo)勸(quan)吳(wu)(wu)王(wang)先(xian)誅諂(chan)臣,再抗(kang)越(yue)軍(jun)(jun)(jun),又遭到拒(ju)絕。隨后,慶忌被伯(bo)嚭之流殺害。此(ci)時,越(yue)王(wang)句踐、范蠡命令越(yue)軍(jun)(jun)(jun)大舉攻吳(wu)(wu),吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)三戰(zhan)三敗,潰(kui)不(bu)成(cheng)軍(jun)(jun)(jun)。十一月,越(yue)國(guo)軍(jun)(jun)(jun)隊包圍(wei)吳(wu)(wu)都姑蘇,吳(wu)(wu)王(wang)夫差(cha)完全陷入絕境。
周元(yuan)王二(er)年,五月,越王句踐派遣(qian)使臣訪(fang)問魯國、齊(qi)國,為日后北上爭霸作外交準備(bei)。是年,越國軍(jun)隊(dui)繼(ji)續圍(wei)困(kun)姑蘇。
周(zhou)元王三年(nian),四月,曾被(bei)吳王囚禁(jin)的(de)邾隱(yin)公投(tou)奔(ben)越王,句(ju)踐(jian)恢(hui)復其君(jun)位。十月,越王句(ju)踐(jian)、范蠡率(lv)領越軍(jun)對姑蘇發(fa)起猛攻(gong)。吳國由(you)于(yu)主(zhu)力軍(jun)已在中(zhong)原戰場基本損失,以至全面潰敗(bai)。吳王夫差率(lv)領殘部逃往姑蘇臺,遣使(shi)臣(chen)向越王求和。句(ju)踐(jian)不(bu)忍(ren)心,打算答應(ying);范蠡堅(jian)決反對,斷然(ran)拒絕和談。十一(yi)月初四日丁卯,越軍(jun)攻(gong)入姑蘇,夫差被(bei)擒。句(ju)踐(jian)憐(lian)之,欲使(shi)夫差居甬東,夫差拒絕,自縊,在位二十三年(nian)。長達六百六十年(nian)的(de)吳國宣告滅亡,凡(fan)二十五君(jun)。隨后,西施被(bei)越王沉于(yu)江中(zhong)。
周(zhou)元(yuan)(yuan)王(wang)(wang)四年(nian),晉荀瑤(也就是智(zhi)瑤)攻打齊國(guo)。這一年(nian),吳國(guo)滅亡(wang),越(yue)(yue)王(wang)(wang)勾踐(jian)隨(sui)后(hou)(hou)(hou)北上(shang)遷(qian)都(dou)瑯(lang)琊,與(yu)齊國(guo)、晉國(guo)等諸(zhu)侯會盟于徐州(zhou),周(zhou)元(yuan)(yuan)王(wang)(wang)正式(shi)承認(ren)勾踐(jian)為霸主(zhu)。越(yue)(yue)王(wang)(wang)句踐(jian)號(hao)令(ling)齊、楚、秦(qin)、晉,共同(tong)輔佐(zuo)周(zhou)天子,眾諸(zhu)侯與(yu)他歃血(xue)結盟,服從號(hao)令(ling)。句踐(jian)經長期奮斗,終于以弱勝強,興(xing)越(yue)(yue)滅吳,成(cheng)為春秋時期最后(hou)(hou)(hou)一位霸主(zhu)。隨(sui)后(hou)(hou)(hou)開始興(xing)建瑯(lang)琊,準備遷(qian)都(dou)。他把淮(huai)水上(shang)游劃(hua)給楚國(guo),把吳國(guo)侵占的宋(song)地(di)歸(gui)還宋(song)國(guo),把泗(si)水以東百里土地(di)贈送魯(lu)國(guo),體現霸主(zhu)的胸襟。當時,越(yue)(yue)軍在江(jiang)淮(huai)耀武揚威,宋(song)、鄭、魯(lu)、衛(wei)、陳(chen)、蔡、邾(zhu)等君主(zhu)以及淮(huai)泗(si)流域十二(er)國(guo),紛紛前(qian)來朝(chao)賀。八月,魯(lu)國(guo)使(shi)臣(chen)叔青訪(fang)問越(yue)(yue)國(guo),越(yue)(yue)國(guo)使(shi)臣(chen)諸(zhu)鞅回(hui)訪(fang)魯(lu)國(guo),越(yue)(yue)、魯(lu)兩國(guo)關系(xi)不斷密(mi)切(qie)。是年(nian),范蠡在甌江(jiang)流域修筑東甌城(今(jin)浙江(jiang)溫嶺(ling)),作為南進閩中的戰略基(ji)地(di)。
周元王五(wu)年,晉國(guo)(guo)、魯國(guo)(guo)合攻齊國(guo)(guo)。四月(yue),邾(zhu)隱公(gong)無道(dao),越王句(ju)(ju)踐(jian)(jian)(jian)發兵將他俘虜,立其次子為君。十(shi)月(yue),秦(qin)厲共公(gong)不服從越王,句(ju)(ju)踐(jian)(jian)(jian)調(diao)動吳越將士,西渡大河進(jin)攻秦(qin)國(guo)(guo)。秦(qin)國(guo)(guo)畏懼越國(guo)(guo),越國(guo)(guo)也不愿真打。越軍尚(shang)未列陣,秦(qin)國(guo)(guo)便賠罪求和,各國(guo)(guo)被越國(guo)(guo)大軍所震懾,不敢(gan)違抗越王。閏十(shi)月(yue),魯哀公(gong)被三桓(孟氏(shi)、叔(shu)氏(shi)、季氏(shi))逼迫,逃(tao)往(wang)越國(guo)(guo),得到越太子鹿郢的保護。越王句(ju)(ju)踐(jian)(jian)(jian)誅殺伯嚭(pi),作為奸佞不忠之下場。但是(shi)句(ju)(ju)踐(jian)(jian)(jian)擔憂范蠡、文種功高(gao)震主,沒有心(xin)思幫助魯哀公(gong)討伐(fa)三桓。
周元(yuan)王(wang)六(liu)年(nian),盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)起(qi)(qi)義(yi)。盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)原名展(zhan)雄,又名柳(liu)(liu)下(xia)(xia)(xia)(xia)跖(zhi)(zhi)(zhi)。因(yin)其(qi)不(bu)滿奴隸主的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)欺(qi)凌與(yu)(yu)壓(ya)迫(po),率領奴隸九千余人(ren)(ren)(ren)(ren)大(da)舉起(qi)(qi)義(yi),最后發展(zhan)到幾萬人(ren)(ren)(ren)(ren)。起(qi)(qi)義(yi)軍轉(zhuan)戰黃河(he)流域,沉重地打(da)擊了奴隸主的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)統治(zhi),推動了中(zhong)國歷史從奴隸制向封(feng)建制的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)轉(zhuan)變。后起(qi)(qi)義(yi)失敗(bai),盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)死于(yu)作戰中(zhong)。《莊子(zi)·雜篇·盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)第二十九》中(zhong)敘述說盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)是(shi)魯國大(da)夫展(zhan)禽(以(yi)(yi)坐(zuo)懷不(bu)亂而(er)聞名天(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)柳(liu)(liu)下(xia)(xia)(xia)(xia)惠)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)弟弟。孔(kong)子(zi)與(yu)(yu)柳(liu)(liu)下(xia)(xia)(xia)(xia)惠是(shi)朋友,見盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)從卒九千余人(ren)(ren)(ren)(ren),橫行天(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia),暴虐(nve)諸侯,因(yin)此建議(yi)柳(liu)(liu)下(xia)(xia)(xia)(xia)惠能規勸一下(xia)(xia)(xia)(xia)盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)。柳(liu)(liu)下(xia)(xia)(xia)(xia)惠則認(ren)為(wei)自己弟弟的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)為(wei)人(ren)(ren)(ren)(ren)“心如(ru)(ru)涌泉,意如(ru)(ru)飄風(feng),強足以(yi)(yi)距敵,辯足以(yi)(yi)飾非。順其(qi)心則喜,逆其(qi)心則怒。”倒(dao)勸說起(qi)(qi)孔(kong)子(zi)不(bu)要自取其(qi)辱(ru)。孔(kong)子(zi)不(bu)聽,后果(guo)然討了個沒趣。其(qi)實,柳(liu)(liu)下(xia)(xia)(xia)(xia)惠與(yu)(yu)孔(kong)子(zi)、盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)不(bu)是(shi)同時(shi)代的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)(ren),前后相差了一百多年(nian),莊子(zi)只不(bu)過是(shi)想借盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)嘴泄自家心中(zhong)之塊壘罷(ba)了。范曄《后漢書·列女(nv)傳(chuan)(樂羊子(zi)妻)》中(zhong)有“志士不(bu)飲盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)泉之水(shui)”,典(dian)故就(jiu)出自于(yu)盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi),是(shi)受了孔(kong)老夫子(zi)思想的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)影響(xiang)。在(zai)儒家學說的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)影響(xiang)下(xia)(xia)(xia)(xia),盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)慣來被人(ren)(ren)(ren)(ren)們認(ren)為(wei)是(shi)反面的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)(ren)物,是(shi)盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)賊的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)祖宗,這(zhe)是(shi)不(bu)公允(yun)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。用(yong)歷史的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼光看,盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)實乃農民起(qi)(qi)義(yi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)先驅。也有欣賞(shang)盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)(ren),比如(ru)(ru)荀(xun)況(kuang),就(jiu)曾(ceng)稱(cheng)頌盜(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)跖(zhi)(zhi)(zhi)“名聲若日月,與(yu)(yu)舜禹俱(ju)傳(chuan)而(er)不(bu)息(xi)。”
周元王元年定為春秋和戰國的分界
這是(shi)司馬遷(qian)在《六(liu)國年(nian)表》中(zhong)提出的(de)分界法,主(zhu)要(yao)依據是(shi)魯國《春秋(qiu)》紀年(nian)的(de)終結,其(qi)次也(ye)考慮到周王(wang)紀年(nian)不能割裂。這種分界法因為司馬遷(qian)的(de)聲譽被長期采用。
這(zhe)種(zhong)分(fen)(fen)(fen)界法(fa)(fa)有不合理之處,因為(wei)《春秋(qiu)》紀年(nian)(nian)(nian)是(shi)以(yi)(yi)編訂者孔子(zi)(zi)的(de)逝世為(wei)結(jie)束的(de),而(er)(er)孔子(zi)(zi)逝世純粹屬于私人事件,并非具有重大意(yi)義的(de)歷(li)史轉折點,而(er)(er)且如果這(zhe)樣(yang)劃(hua)分(fen)(fen)(fen),春秋(qiu)時(shi)期的(de)重要(yao)歷(li)史事件吳(wu)越爭霸的(de)后期就要(yao)被排(pai)到戰(zhan)國(guo)編年(nian)(nian)(nian)里去了。因此司(si)馬(ma)光在《資治通鑒》中(zhong)提出以(yi)(yi)公(gong)元前403年(nian)(nian)(nian),韓、趙、魏三家列(lie)為(wei)諸(zhu)侯作(zuo)為(wei)劃(hua)分(fen)(fen)(fen)春秋(qiu)戰(zhan)國(guo)的(de)年(nian)(nian)(nian)限,這(zhe)一(yi)年(nian)(nian)(nian)戰(zhan)國(guo)七雄正式形(xing)成,中(zhong)國(guo)歷(li)史進入了列(lie)強兼并的(de)戰(zhan)國(guo)時(shi)代,似乎(hu)是(shi)更(geng)為(wei)合理的(de)一(yi)種(zhong)劃(hua)分(fen)(fen)(fen)法(fa)(fa)。這(zhe)是(shi)以(yi)(yi)合法(fa)(fa)性而(er)(er)論(lun),若以(yi)(yi)實際政治形(xing)勢(shi)而(er)(er)論(lun),還可以(yi)(yi)上推到453年(nian)(nian)(nian)晉陽之戰(zhan)三家瓜分(fen)(fen)(fen)智氏(shi)土地,在實際上奠定了戰(zhan)國(guo)七雄的(de)格局(ju)。